Bu madde, uygun değildir.Haziran 2017) ( |
Bu Temmuz 2020 bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. () |
İnsanın normal vücut sıcaklığı genellikle iki yöntem ile ölçülür. Birinci yöntem olan oral yol (dilin altından) ile ölçüldüğünde 36.8±0.4 derecedir. İkinci yöntem olan içsel bölgeler anal, vajinal yolla ölçüldüğünde ise 37.0 derece olarak çıkmaktadır. Ancak günümüzde ilerleyen teknoloji ile birlikte alından veya termal kameralar ile daha hızlı ve hijyenik olarak ölçülmektedir. Bu ölçümler esnasında kişinin yaşı, cinsiyeti, sağlık durumu, üreme yetisi, ölçüm yapılan yerin bölgesi,günün hangi saatinde yaptığı,kişinin ayık veya baygın olma durumu, kişinin aktivite durumu (hareketlilik) ve duygusal durumu vücut sıcaklığının değişmesine sebebiyet olmaktadır. Rektal ya da vajinal ölçümler vücudun içinden geldiği için oral yolla yapılan ölçümlere göre daha sıcaktır, hatta oral yol ile yapılan sıcaklık ölçümleri de deri üstünden yapılan ölçümlerden de daha yüksek çıkmaktadır. Ayrıca koltuk altı ve kulaktan yapılan ölçümlerde farklı sıcaklıkları da göstermektedir.
Sağlıklı bir insanın vücut sıcaklığı gün içinde yaklaşık olarak 0.5 derece civarında değişiklik göstermektedir, ayrıca kişinin yapmış olduğu aktivitelerin yoğunluğundan dolayı sabahları düşük sıcaklıklarda, ikindi ve akşam saatlerinde daha yüksek sıcaklık değerlerine sahiptir. İnsan vücut sıcaklığı aynı zamanda da aç karnına, uykulu halde iken, hasta iken ve üşümüş hissettiğinde de farklı değerler gösterebilmektedir.
İnsan vücut sıcaklığı ile ilgilenen alanlar; tıp bilimi, insan üremesi ile ilgili çalışmalar ve sportif branşlardır.
Ölçüm şekilleri
İnsan vücut sıcaklığının ölçümü genellikle doktorlar tarafından yapılan muayenelerde kullanılan ilk işlemdir. Ölçme işlemleri için kullanılan birçok çeşit biyolojik termometre bulunmaktadır.
Vücut sıcaklığının ölçüm yöntemlerini şu şekilde sıralanabilir:
- Anüsten (rektal [içsel] ölçüm)
- Ağızdan (oral ölçüm)
- Koltuk altından
- Kulaktan
- Vajinadan (rektal [içsel] ölçüm)
- Üre örneğinden
- Alından
Sıcaklık çeşitleri, değişimleri
Organizmaların işleyişinin sürdürebilirliği açısından organizmanın kendini ayarladığı ideal bir sıcaklık değeri bulunmaktadır, bu sıcaklık organizmanın içinde meydana gelen kimyasal reaksiyonların dengesini de sağlamaktadır. İnsanlarda ortalama içsel sıcaklık derecesi 37 derecedir, ayrıca bu değer her birey için değişiklik gösterebilmektedir. Fakat, hiçbir insanın gün içinde vücut sıcaklığı aynı kalmamaktadır. Gün içinde bu sıcaklık değerleri yükselip düşebilmektedir.
İnsan vücudunda en düşük sıcaklık bireyin ilk uyanmadan önceki 2 saat öncesinde olmakla birlikte kişinin hareketlilik seviyesine, hava derecesine ve dış etkenlere bağlı olarak da değişiklik gösterir. Bir önceki gün ve bir sonraki gün yapılan ölçümlerde de vücut sıcaklığının minimum ve maksimum değerleri değişiklik gösterebilmektedir. Oral yöntemle yapılan ölçümlerde minimum 36.3 derece ve maksimum 37.3 derece olan ısı aralığındaki bir insanın sıcaklığı ortalama değerler arasında kabul görmektedir. Genellikle insan vücut sıcaklığı 36.5–37.5 dereceler arası kabul görse de; son yapılan çalışmalarla birlikte yetişkinlerde bu değerler bireyin cinsiyeti ve bulunduğu konum dahilinde 33.2–38.2 dereceler arasındaki sıcaklıkları da normal vücut sıcaklığı değerleri arasında kabul görmeye başlamıştır.
Doğal ritim
Düzenli uyku düzenine sahip olan sıradan bir bireyin vücut sıcaklığı genellikle sabah 04.00 sularında en düşük sıcaklığa, saat 16.00-18.00 arasında ise en yüksek sıcaklığa sahiptir. Yapılan çalışmalar sonucunda oral yöntemle öğleden ölçülen bir bireyin vücut sıcaklığının 37.3 derece civarında olması normaldir, fakat bu değer sabah ölçülüp karşılaşılmış ise normal değildir. İnsan vücut sıcaklığı gün içinde ortalama 0,5 derece arasında değişiklik göstermektedir.
Vücut sıcaklığının değişim göstermesi metabolizmamızdaki hormonlara da etki etmektedir. Özellikle kadınlarda, regl oldukları dönemlerde bazal vücut sıcaklığında ciddi bir artış gözükmektedir, bunun sebebi östrojen üretiminin azalması ve progesteron hormonunun yükselmesidir.
Vücut sıcaklığının doğal ritmini etkileyen faktörlerden diğeri ise mevsimsel değişikliklerdir. Farklı iklim koşullarında yaşayan insanlarında değişik vücut ısıları vardır. Daha hareketli ve fit bir vücuda sahip olan bireylerinde gün içinde vücut sıcaklıklarında daha çok değişiklik gözlemlenmiştir. Son olarak da; bireyin yaşının artması ve yaşlanması ile ortalama vücut sıcaklığının düştüğü gözlemlenmiştir.
Ölçüm Yöntemleri
Vücut sıcaklığını ölçerken ölçmek için seçilen bölgenin vereceği değerler ciddi oranda çeşitlilik göstermektedir. Sıradan, sağlıklı bir bireyin günlük ortalama vücut sıcaklığı şu şekildedir:
- Anüs (rektal), vajinal ve kulaktan yapılan ölçüm değerleri 37,5 dereceyi göstermektedir.
- Ağızdan (oral) yapılan ölçüm değerleri 36.8 dereceyi göstermektedir.
- Koltuk altından yapılan ölçüm değeri genellikle 36,5 dereceyi göstermektedir.
Genelde kullanılan dört ölçüm yöntemlerinden olan oral, rektal, anüs civarından ve gövde bölgelerinden yapılan ölçümler bir miktar değişiklik gösterseler de, birbirleri ile bağlantılıdırlar. Bu dört yöntemden en düşük sıcaklığı veren oral yöntem ile yapılan ölçümdür. Oral yöntemler genelde rektal yöntemlere göre 0,4 derece daha düşük değerlere sahiptir. Oral yöntemle yapılan ölçümlerde bireyin içtiği, yediği, sigara içmesi gibi faktörler etki etmektedir. Bireyin soğuk ürünleri tüketmesi vücut sıcaklığını düşürmekte olup sıcak ürünler ve sigara kullanması durumunda sıcaklığının artmasına sebebiyet verecektir. Kulaktan yapılan ölçümler rektal ve gövdeden yapılanlara göre daha yüksek çıkmaktadır. Yapılan bu ölçümlerde cinsiyet farklılıklarına göre değişim gösterebileceğinin de unutulmaması gerekmektedir.
Dış faktörlere bağlı olan değişimler
İnsan vücut sıcaklığının ölçümlerinde dış iklim ve dış sıcaklık değerleri etki etmektedir. Oda derecesi sayılabilecek aralık olan 22.7 ve 24.4 dereceler arasında yapılan ölçümlerde genelde normal diyebileceğimiz vücut sıcaklık değerleri ölçülmektedir. İkincil olarak beslenme şekli de vücut sıcaklık değişimlerine etki etmektedir. Bireyin 15 ile 20 dakika içinde yediği, içtiği besinler ve sigara kullanımı da yapılacak olan ölçüm değerlerini etkilemektedir. Kalorisi yüksek yiyecek ve içecek tüketildiğini zaman vücut sıcaklığı artar, aynı şekilde düşük kalorili beslenme ya da diyet yapma gibi unsurlarda da vücut sıcaklığı düşer. Alkol tüketimi de yine vücut sıcaklığına etki etmektedir. Alkol kullanımı gündüz olursa vücut sıcaklığı düşer, alkol kullanımı gece olursa vücut sıcaklığı yükselir.
Sportif faaliyetler ve egzersiz yapmak da vücut sıcaklığını arttıran unsurlardan biridir. Yetişkinlerde, güç ve kuvvet gerektiren zorlayıcı hareketlerde yapılan süreye bağlı olarak vücut sıcaklığını artırır. Çocuklarda ise oyun oynamak, hareketli olmak da yine vücut sıcaklığının artmasına sebebiyet vermektedir.
Bireyin psikolojik durumu da vücut sıcaklığının artmasına sebep olur; örneğin aşırı derece heyecanlanan bir insan da vücut sıcaklığı bir anda yükselebilmektedir.
Bireyin giydiği kıyafetlerde de vücut sıcaklığı artabilir. Normal sıcaklık ortamında kalın giyinmiş ise vücut sıcaklığı artış gösterir. Benzer olarak ısınmak amaçlı gece saatlerinde kullanılan elektrikli battaniyelerde vücut sıcaklığının arttığı görülmüştür.
Düzensiz uyku ve uyku bozuklukları da vücut sıcaklığına etki etmektedir. Normal durumlar altında vücut sıcaklığı gece yatarken düşük seviyededir. Kısa vadeli uykusuzluk problemi bireyin gece vakitlerinde vücut sıcaklığının yükselttiği görülmekle beraber uzun dönemli uykusuzluk veya uyku problemi çeken bireylerde vücut sıcaklığının gece saatlerinde düştüğü gözlemlenmiştir. Uyuyamama hastalığına yakalanan insanlarda vücut sıcaklığının düştüğü gözlemlenmiştir. Benzer şekilde erken uyanma, bireyin alışık olmadığı yeni bir uyku düzene geçmesi gibi etmenler de vücut sıcaklığına etki etmektedir.
Vücut sıcaklığı ile ilgili önemli durumlar
Ateş çıkması durumu
Ateş çıkması durumu normal değerlerin üzerinde seyreden vücut sıcaklığının artması ve normalde daha yüksek hale gelmesine denir. Genellikle hastalık ya da mikrop, virüs tarzı durumlarda yükselen vücut sıcaklığı ilaç tedavileri sayesinde çoğu durumlarda düşürülebilmektedir.
Sabah yapılan ölçümlerde 37.2 derecenin üstü, öğlen yapılan ölçümlerde 37.7 derecenin üstündeki sıcaklıklarda genellikle ateşin çıkması olarak kabul edilmektedir.
Hipertermi durumu
Hipertermi durumu genellikle insan vücudunun normal şartlar altında üretebileceğinden ya da özümseyebileceğinden daha fazla ısıya sahip olması demektir. İnsan vücudundaki sıcaklık dengeleme mekanizmasının istikrarı sağlayamadığı ve kontrol altına alamadığı durumdur. Hipertermi durumu 40 derece sıcaklığın üstünde olan ve insan hayatına ciddi zarar verebilecek, acilen bir şekilde tedavi gerekmekte olan bir fenomendir. Semptomları genellikle; baş ağrısı, afallama ve aşırı derece yorgunluk hissi şeklindedir. Hipertermi durumundaki hasta aşırı terleme sonucunda ciddi bir su kaybı yaşayacağından dolayı, kuru ve kırmızı renkli bir cilt ile karşılaşılır.
Bu durumun tedavisinde kaybedilen su oranın tekrar kazanılmasını ve hastanın soğutulması amacı vardır, bu yüzden hasta güneş ışınlarından direkt temas etmesi engellenir ve gölge ortamında bırakılması gerekmektedir. Tedavi amaçlı hastanın soğuk bir duş alması, soğutucu tarzı bir ortamda bulunması, üstünün çıkarılması, soğuk içecek verilmesi gibi faktörlerde ateşin düşmesine yardımcı olmaktadır.
Hipotermi durumu
Hipotermi durumunda vücut sıcaklığı fonksiyonlarının devam ettirmesi için gereken sıcaklık değerinin normalin aşağısında olması durumudur. İnsanlarda, çok soğuk hava şartına maruz kalma ya da çok soğuk suya maruz kalma gibi durumların hemen tedavi edilmesi gerekmektedir. Hipoterminin ilk belirtileri arasında titreme, üşüme ve koordinasyon bozukluğu bulunur.
Bazal vücut sıcaklığı
Bazal vücut sıcaklığı insanın en düşük sıcaklığı olup dinlendiği anda olan uykusunda ölçülen değerdir. Genellikle bazal vücut sıcaklığı bireyin uyandığı ilk anda ölçülmesi gerekmektedir. Bireyin fazla hareket etmemesi ve durağan pozisyonda olması ile ölçülen değerler bazal metabolizma için doğru sonuçlar vermektedir.
Vücut sıcaklığının değişimi ve etkileri
Sıcak durumu ve yan etkileri
- 44 °C "Büyük olasılık ile ölüm ile sonuçlanması beklenmektedir, fakat literatürde 46,5°C sahip olup kurtulan bireyler de mevcuttur."
- 43 °C "Normal şartlar altında ölüm olması beklenmektedir, ciddi beyin hasarı gözlemlenir, dolaşım ve solunum sistemleri çökmesi gözlemlenir."
- 42 °C "Hastanın rengi solgun, kırmızıya dönülmesi görülür. Kan basıncının çok yüksek ya da çok düşük olması gözlemlenebilir, nabzı yükselir."
- 41 °C "Tıbbı müdahale edilmesi gerekmektedir, nefes alamama, şiddetli baş ağrısı, bayılma, su kaybı ve aşırı terleme gözükür."
- 40 °C "Ölümcül olma eşiğidir, şiddetli baş ağrısı, bayılma, su kaybı ve aşırı terleme gözükür."
- 39 °C "Yüksek seviyede terleme, yüksek nabız, nefes almakta zorluk çekme görülür. Epilepsi hastalarında konvülziyon gözükme ihtimali yüksektir."
- 38 °C "Kendini sıcak hissetme, terleme, susama, açlık hissi, rahatsızlık hissi gözükmektedir.""
Normal durum
- 37 °C "Normal sıcaklık değeridir.( 36.22–37.8 °C bu aralıkta olup kişiden kişiye değişiklik göstermektedir.)"
Soğuk durumu ve yan etkileri
- 36 °C "Kendini soğuk hissetme, hafif titreme (kimi durumlarda normal sıcaklık değeri olarak kabul edilebilir)"
- 35 °C " Yoğun titreme görülür, hissizlik ve ciltte morarmalar gözükür."
- 34 °C "Aşırı titreme görülür, parmakların hissi, kabiliyeti kaybolur, afallama ve morarma başlar. Davranış değişiklikleri oluşmaktadır."
- 33 °C "Birey bazı hareketlere tepki veremez, nabzı düşer, zor nefes alma başlar, uykusu gelir, titreme(üşeme) durabilir."
- 32 °C "Tıbbı müdahale edilmesi gerekir, halüsinasyonlar görülür, aşırı derece uyuma isteği, tamamen afallama, titreme biter ve sıcaklığı algılama kaybolur, çok düşük oranda refleks olabilir ya da olmaz."
- 31 °C "Etki ve tepki olmaz, bilinç ve algı seviyesi düşer, ciddi kalp problemleri baş gösterir."
- 28 °C "Ciddi kalp ritim bozuklukları gözükür, nefes almanın durma ihtimali her an için var olup beklenmektedir. Hasta ölü gibi gözükmektedir."
- 24–26 °C "Büyük ihtimal ile hasta ölümü beklenmektedir. Sebebi dolaşım sistemin ya da solunum sisteminin düzgün çalışmamasından dolayıdır, fakat literatürde 14.2 °C'den kurtarılan bazı hastaların mevcudiyeti de vardır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i 1) ed. Dan L. Longo ... Eds. of previous eds.: T.R. Harrison (2011).Harrison's principles of internal medicine. (18th ed.). New York: McGraw-Hill. p. 142.ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j Kelly GS (March 2007). "Body temperature variability (Part 2): masking influences of body temperature variability and a review of body temperature variability in disease". Altern Med Rev 12 (1): 49–62.
- ^ a b c d Mackowiak, P. A.; S. S. Wasserman; M. M. Levine (1992-09-23). "A critical appraisal of 98.6 degrees F, the upper limit of the normal body temperature, and other legacies of Carl Reinhold August Wunderlich". JAMA 268 (12): 1578–1580
- ^ Karakitsos D, Karabinis A (September 2008). "Hypothermia therapy after traumatic brain injury in children". N. Engl. J. Med. 359 (11): 1179–80.
- ^ Sund-Levander M, Forsberg C, Wahren LK (June 2002). "Normal oral, rectal, tympanic and axillary body temperature in adult men and women: a systematic literature review".Scand J Caring Sci 16 (2): 122–8.
- ^ a b c Kelly G (December 2006). "Body temperature variability (Part 1): a review of the history of body temperature and its variability due to site selection, biological rhythms, fitness, and aging". Altern Med Rev 11 (4): 278–93.
- ^ a b Elert, Glenn (2005). "Temperature of a Healthy Human (Body Temperature)" 26 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Physics Factbook. Retrieved 2007-08-22.
- ^ Excerpt: Humans, Body Extremes. Guinness World Records. 2004. Retrieved24 October 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2017 Bu Temmuz 2020 bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Insan vucut sicakligi haber gazete kitap akademik JSTOR Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Insanin normal vucut sicakligi genellikle iki yontem ile olculur Birinci yontem olan oral yol dilin altindan ile olculdugunde 36 8 0 4 derecedir Ikinci yontem olan icsel bolgeler anal vajinal yolla olculdugunde ise 37 0 derece olarak cikmaktadir Ancak gunumuzde ilerleyen teknoloji ile birlikte alindan veya termal kameralar ile daha hizli ve hijyenik olarak olculmektedir Bu olcumler esnasinda kisinin yasi cinsiyeti saglik durumu ureme yetisi olcum yapilan yerin bolgesi gunun hangi saatinde yaptigi kisinin ayik veya baygin olma durumu kisinin aktivite durumu hareketlilik ve duygusal durumu vucut sicakliginin degismesine sebebiyet olmaktadir Rektal ya da vajinal olcumler vucudun icinden geldigi icin oral yolla yapilan olcumlere gore daha sicaktir hatta oral yol ile yapilan sicaklik olcumleri de deri ustunden yapilan olcumlerden de daha yuksek cikmaktadir Ayrica koltuk alti ve kulaktan yapilan olcumlerde farkli sicakliklari da gostermektedir Saglikli bir insanin vucut sicakligi gun icinde yaklasik olarak 0 5 derece civarinda degisiklik gostermektedir ayrica kisinin yapmis oldugu aktivitelerin yogunlugundan dolayi sabahlari dusuk sicakliklarda ikindi ve aksam saatlerinde daha yuksek sicaklik degerlerine sahiptir Insan vucut sicakligi ayni zamanda da ac karnina uykulu halde iken hasta iken ve usumus hissettiginde de farkli degerler gosterebilmektedir Insan vucut sicakligi ile ilgilenen alanlar tip bilimi insan uremesi ile ilgili calismalar ve sportif branslardir Olcum sekilleriInsan vucut sicakliginin olcumu genellikle doktorlar tarafindan yapilan muayenelerde kullanilan ilk islemdir Olcme islemleri icin kullanilan bircok cesit biyolojik termometre bulunmaktadir Vucut sicakliginin olcum yontemlerini su sekilde siralanabilir Anusten rektal icsel olcum Agizdan oral olcum Koltuk altindan Kulaktan Vajinadan rektal icsel olcum Ure orneginden AlindanSicaklik cesitleri degisimleriOrganizmalarin isleyisinin surdurebilirligi acisindan organizmanin kendini ayarladigi ideal bir sicaklik degeri bulunmaktadir bu sicaklik organizmanin icinde meydana gelen kimyasal reaksiyonlarin dengesini de saglamaktadir Insanlarda ortalama icsel sicaklik derecesi 37 derecedir ayrica bu deger her birey icin degisiklik gosterebilmektedir Fakat hicbir insanin gun icinde vucut sicakligi ayni kalmamaktadir Gun icinde bu sicaklik degerleri yukselip dusebilmektedir Insan vucudunda en dusuk sicaklik bireyin ilk uyanmadan onceki 2 saat oncesinde olmakla birlikte kisinin hareketlilik seviyesine hava derecesine ve dis etkenlere bagli olarak da degisiklik gosterir Bir onceki gun ve bir sonraki gun yapilan olcumlerde de vucut sicakliginin minimum ve maksimum degerleri degisiklik gosterebilmektedir Oral yontemle yapilan olcumlerde minimum 36 3 derece ve maksimum 37 3 derece olan isi araligindaki bir insanin sicakligi ortalama degerler arasinda kabul gormektedir Genellikle insan vucut sicakligi 36 5 37 5 dereceler arasi kabul gorse de son yapilan calismalarla birlikte yetiskinlerde bu degerler bireyin cinsiyeti ve bulundugu konum dahilinde 33 2 38 2 dereceler arasindaki sicakliklari da normal vucut sicakligi degerleri arasinda kabul gormeye baslamistir Dogal ritimDuzenli uyku duzenine sahip olan siradan bir bireyin vucut sicakligi genellikle sabah 04 00 sularinda en dusuk sicakliga saat 16 00 18 00 arasinda ise en yuksek sicakliga sahiptir Yapilan calismalar sonucunda oral yontemle ogleden olculen bir bireyin vucut sicakliginin 37 3 derece civarinda olmasi normaldir fakat bu deger sabah olculup karsilasilmis ise normal degildir Insan vucut sicakligi gun icinde ortalama 0 5 derece arasinda degisiklik gostermektedir Vucut sicakliginin degisim gostermesi metabolizmamizdaki hormonlara da etki etmektedir Ozellikle kadinlarda regl olduklari donemlerde bazal vucut sicakliginda ciddi bir artis gozukmektedir bunun sebebi ostrojen uretiminin azalmasi ve progesteron hormonunun yukselmesidir Vucut sicakliginin dogal ritmini etkileyen faktorlerden digeri ise mevsimsel degisikliklerdir Farkli iklim kosullarinda yasayan insanlarinda degisik vucut isilari vardir Daha hareketli ve fit bir vucuda sahip olan bireylerinde gun icinde vucut sicakliklarinda daha cok degisiklik gozlemlenmistir Son olarak da bireyin yasinin artmasi ve yaslanmasi ile ortalama vucut sicakliginin dustugu gozlemlenmistir Olcum YontemleriVucut sicakligini olcerken olcmek icin secilen bolgenin verecegi degerler ciddi oranda cesitlilik gostermektedir Siradan saglikli bir bireyin gunluk ortalama vucut sicakligi su sekildedir Anus rektal vajinal ve kulaktan yapilan olcum degerleri 37 5 dereceyi gostermektedir Agizdan oral yapilan olcum degerleri 36 8 dereceyi gostermektedir Koltuk altindan yapilan olcum degeri genellikle 36 5 dereceyi gostermektedir Genelde kullanilan dort olcum yontemlerinden olan oral rektal anus civarindan ve govde bolgelerinden yapilan olcumler bir miktar degisiklik gosterseler de birbirleri ile baglantilidirlar Bu dort yontemden en dusuk sicakligi veren oral yontem ile yapilan olcumdur Oral yontemler genelde rektal yontemlere gore 0 4 derece daha dusuk degerlere sahiptir Oral yontemle yapilan olcumlerde bireyin ictigi yedigi sigara icmesi gibi faktorler etki etmektedir Bireyin soguk urunleri tuketmesi vucut sicakligini dusurmekte olup sicak urunler ve sigara kullanmasi durumunda sicakliginin artmasina sebebiyet verecektir Kulaktan yapilan olcumler rektal ve govdeden yapilanlara gore daha yuksek cikmaktadir Yapilan bu olcumlerde cinsiyet farkliliklarina gore degisim gosterebileceginin de unutulmamasi gerekmektedir Dis faktorlere bagli olan degisimlerInsan vucut sicakliginin olcumlerinde dis iklim ve dis sicaklik degerleri etki etmektedir Oda derecesi sayilabilecek aralik olan 22 7 ve 24 4 dereceler arasinda yapilan olcumlerde genelde normal diyebilecegimiz vucut sicaklik degerleri olculmektedir Ikincil olarak beslenme sekli de vucut sicaklik degisimlerine etki etmektedir Bireyin 15 ile 20 dakika icinde yedigi ictigi besinler ve sigara kullanimi da yapilacak olan olcum degerlerini etkilemektedir Kalorisi yuksek yiyecek ve icecek tuketildigini zaman vucut sicakligi artar ayni sekilde dusuk kalorili beslenme ya da diyet yapma gibi unsurlarda da vucut sicakligi duser Alkol tuketimi de yine vucut sicakligina etki etmektedir Alkol kullanimi gunduz olursa vucut sicakligi duser alkol kullanimi gece olursa vucut sicakligi yukselir Sportif faaliyetler ve egzersiz yapmak da vucut sicakligini arttiran unsurlardan biridir Yetiskinlerde guc ve kuvvet gerektiren zorlayici hareketlerde yapilan sureye bagli olarak vucut sicakligini artirir Cocuklarda ise oyun oynamak hareketli olmak da yine vucut sicakliginin artmasina sebebiyet vermektedir Bireyin psikolojik durumu da vucut sicakliginin artmasina sebep olur ornegin asiri derece heyecanlanan bir insan da vucut sicakligi bir anda yukselebilmektedir Bireyin giydigi kiyafetlerde de vucut sicakligi artabilir Normal sicaklik ortaminda kalin giyinmis ise vucut sicakligi artis gosterir Benzer olarak isinmak amacli gece saatlerinde kullanilan elektrikli battaniyelerde vucut sicakliginin arttigi gorulmustur Duzensiz uyku ve uyku bozukluklari da vucut sicakligina etki etmektedir Normal durumlar altinda vucut sicakligi gece yatarken dusuk seviyededir Kisa vadeli uykusuzluk problemi bireyin gece vakitlerinde vucut sicakliginin yukselttigi gorulmekle beraber uzun donemli uykusuzluk veya uyku problemi ceken bireylerde vucut sicakliginin gece saatlerinde dustugu gozlemlenmistir Uyuyamama hastaligina yakalanan insanlarda vucut sicakliginin dustugu gozlemlenmistir Benzer sekilde erken uyanma bireyin alisik olmadigi yeni bir uyku duzene gecmesi gibi etmenler de vucut sicakligina etki etmektedir Vucut sicakligi ile ilgili onemli durumlarAtes cikmasi durumu Ates cikmasi durumu normal degerlerin uzerinde seyreden vucut sicakliginin artmasi ve normalde daha yuksek hale gelmesine denir Genellikle hastalik ya da mikrop virus tarzi durumlarda yukselen vucut sicakligi ilac tedavileri sayesinde cogu durumlarda dusurulebilmektedir Sabah yapilan olcumlerde 37 2 derecenin ustu oglen yapilan olcumlerde 37 7 derecenin ustundeki sicakliklarda genellikle atesin cikmasi olarak kabul edilmektedir Hipertermi durumu Hipertermi durumu genellikle insan vucudunun normal sartlar altinda uretebileceginden ya da ozumseyebileceginden daha fazla isiya sahip olmasi demektir Insan vucudundaki sicaklik dengeleme mekanizmasinin istikrari saglayamadigi ve kontrol altina alamadigi durumdur Hipertermi durumu 40 derece sicakligin ustunde olan ve insan hayatina ciddi zarar verebilecek acilen bir sekilde tedavi gerekmekte olan bir fenomendir Semptomlari genellikle bas agrisi afallama ve asiri derece yorgunluk hissi seklindedir Hipertermi durumundaki hasta asiri terleme sonucunda ciddi bir su kaybi yasayacagindan dolayi kuru ve kirmizi renkli bir cilt ile karsilasilir Bu durumun tedavisinde kaybedilen su oranin tekrar kazanilmasini ve hastanin sogutulmasi amaci vardir bu yuzden hasta gunes isinlarindan direkt temas etmesi engellenir ve golge ortaminda birakilmasi gerekmektedir Tedavi amacli hastanin soguk bir dus almasi sogutucu tarzi bir ortamda bulunmasi ustunun cikarilmasi soguk icecek verilmesi gibi faktorlerde atesin dusmesine yardimci olmaktadir Hipotermi durumu Hipotermi durumunda vucut sicakligi fonksiyonlarinin devam ettirmesi icin gereken sicaklik degerinin normalin asagisinda olmasi durumudur Insanlarda cok soguk hava sartina maruz kalma ya da cok soguk suya maruz kalma gibi durumlarin hemen tedavi edilmesi gerekmektedir Hipoterminin ilk belirtileri arasinda titreme usume ve koordinasyon bozuklugu bulunur Bazal vucut sicakligi Bazal vucut sicakligi insanin en dusuk sicakligi olup dinlendigi anda olan uykusunda olculen degerdir Genellikle bazal vucut sicakligi bireyin uyandigi ilk anda olculmesi gerekmektedir Bireyin fazla hareket etmemesi ve duragan pozisyonda olmasi ile olculen degerler bazal metabolizma icin dogru sonuclar vermektedir Vucut sicakliginin degisimi ve etkileriSicak durumu ve yan etkileri 44 C Buyuk olasilik ile olum ile sonuclanmasi beklenmektedir fakat literaturde 46 5 C sahip olup kurtulan bireyler de mevcuttur 43 C Normal sartlar altinda olum olmasi beklenmektedir ciddi beyin hasari gozlemlenir dolasim ve solunum sistemleri cokmesi gozlemlenir 42 C Hastanin rengi solgun kirmiziya donulmesi gorulur Kan basincinin cok yuksek ya da cok dusuk olmasi gozlemlenebilir nabzi yukselir 41 C Tibbi mudahale edilmesi gerekmektedir nefes alamama siddetli bas agrisi bayilma su kaybi ve asiri terleme gozukur 40 C Olumcul olma esigidir siddetli bas agrisi bayilma su kaybi ve asiri terleme gozukur 39 C Yuksek seviyede terleme yuksek nabiz nefes almakta zorluk cekme gorulur Epilepsi hastalarinda konvulziyon gozukme ihtimali yuksektir 38 C Kendini sicak hissetme terleme susama aclik hissi rahatsizlik hissi gozukmektedir Normal durum 37 C Normal sicaklik degeridir 36 22 37 8 C bu aralikta olup kisiden kisiye degisiklik gostermektedir Soguk durumu ve yan etkileri 36 C Kendini soguk hissetme hafif titreme kimi durumlarda normal sicaklik degeri olarak kabul edilebilir 35 C Yogun titreme gorulur hissizlik ve ciltte morarmalar gozukur 34 C Asiri titreme gorulur parmaklarin hissi kabiliyeti kaybolur afallama ve morarma baslar Davranis degisiklikleri olusmaktadir 33 C Birey bazi hareketlere tepki veremez nabzi duser zor nefes alma baslar uykusu gelir titreme useme durabilir 32 C Tibbi mudahale edilmesi gerekir halusinasyonlar gorulur asiri derece uyuma istegi tamamen afallama titreme biter ve sicakligi algilama kaybolur cok dusuk oranda refleks olabilir ya da olmaz 31 C Etki ve tepki olmaz bilinc ve algi seviyesi duser ciddi kalp problemleri bas gosterir 28 C Ciddi kalp ritim bozukluklari gozukur nefes almanin durma ihtimali her an icin var olup beklenmektedir Hasta olu gibi gozukmektedir 24 26 C Buyuk ihtimal ile hasta olumu beklenmektedir Sebebi dolasim sistemin ya da solunum sisteminin duzgun calismamasindan dolayidir fakat literaturde 14 2 C den kurtarilan bazi hastalarin mevcudiyeti de vardir Kaynakca a b c d e f g h i 1 ed Dan L Longo Eds of previous eds T R Harrison 2011 Harrison s principles of internal medicine 18th ed New York McGraw Hill p 142 ISBN 978 0 07 174889 6 a b c d e f g h i j Kelly GS March 2007 Body temperature variability Part 2 masking influences of body temperature variability and a review of body temperature variability in disease Altern Med Rev 12 1 49 62 a b c d Mackowiak P A S S Wasserman M M Levine 1992 09 23 A critical appraisal of 98 6 degrees F the upper limit of the normal body temperature and other legacies of Carl Reinhold August Wunderlich JAMA 268 12 1578 1580 Karakitsos D Karabinis A September 2008 Hypothermia therapy after traumatic brain injury in children N Engl J Med 359 11 1179 80 Sund Levander M Forsberg C Wahren LK June 2002 Normal oral rectal tympanic and axillary body temperature in adult men and women a systematic literature review Scand J Caring Sci 16 2 122 8 a b c Kelly G December 2006 Body temperature variability Part 1 a review of the history of body temperature and its variability due to site selection biological rhythms fitness and aging Altern Med Rev 11 4 278 93 a b Elert Glenn 2005 Temperature of a Healthy Human Body Temperature 26 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Physics Factbook Retrieved 2007 08 22 Excerpt Humans Body Extremes Guinness World Records 2004 Retrieved24 October 2013