Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ali İrfan Solmazer (1925, Gönen, Balıkesir - 25 Ekim 2008, Mersin)Türk asker ve siyasetçi.
| Ali İrfan Solmazer | |
|---|---|
| Doğum | 1925 Gönen |
| Ölüm | 25 Ekim 2008 (83 yaşında) |
| Bağlılığı |  Türkiye |
| Rütbesi | Yüzbaşı |
| Sonraki işi | TBMM Tokat Milletvekili |
Gönen'de orta halli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Yusuf Ziya Bey askerdi., Harp Okulu ve ardından bitirerek Teğmen rütbesiyle Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görev aldı.
27 Mayıs Askeri Darbesi'ndeki rolü
Kara Kuvvetleri Personel Başkanlığı’nda Erkan Şubesi'nde görevliyken Demokrat Parti iktidarına karşı Silahlı Kuvvetler içerisinde oluşturulan cuntaya katıldı. Kurmay Personel Yüzbaşı rütbesindeyken 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi'ne fiilen görev aldı. Ankara'da Orduevi'nin denetim altına alınması ve Demokrat Partili İçişleri Bakanı Namık Gedik'i tutuklanması gibi görevleri ifa etti.
Millî Birlik Komitesi üyesi oldu. Demokrat Partili yöneticilerin Yassıada’ya nakli sonrasında gelen suikast ve kaçırma ihbarlarının değerlendirmesi için kurulan isimli birimde Orhan Kabibay, Numan Esin ve Suphi Karaman ile birlikte görev aldı.
Milli Birlik Komitesi içinde, bir süre daha seçimlere gidilmemesi ve askeri yönetimin bir dizi köklü reform yaparak iktidarda daha uzun süre kalmasını savunan Alparslan Türkeş, Orhan Kabibay, Numan Esin, Orhan Erkanlı, Muzaffer Özdağ, Dündar Taşer, Rıfat Baykal, Fazıl Akkoyunlu ve Ahmet Er gibi isimlerin yanında yer aldı.
İrfan Solmazer'in girişimleri ve uzun çabaları sonucunda Milli Birlik Komitesi, üniversitelerde görev yapan 147 akademisyenin işine son verdi. Kamuoyunda 147'ler olarak anılan isimler arasında Emin Bilgiç, Ali Fuat Başgil, Sabahattin Eyüboğlu, Yavuz Abadan, Nusret Hızır, Tarık Zafer Tunaya, Mîna Urgan, Haldun Taner de vardı. 28 Ekim günü resmi gazetede yayınlanan 114 sayılı Tasfiye Kanunu Milli Birlik Komitesindeki ayrışmayı gözler önüne serdi.
13 Kasım 1960 tarihinde Millî Birlik Komitesi'nin parçalanması üzerine 14'lerden biri olarak “Hükümet Müşaviri” olarak Lahey'e sürgüne gönderildi. Türkiye'ye döndü ancak Türkeş ve arkadaşları ile beraber hareket etmedi. 1965 seçimleri öncesinde Cumhuriyet Halk Partisi'ne katıldı. Seçimlerde Tokat milletvekili seçildi. 28 Nisan 1967'de, CHP'nin 18. Kurultay'ında partinin resmi görüşü olarak Ortanın solunun kabul edilmesi üzerine partide yaşanan tartışmalar ardından Turhan Feyzioğlu'nun liderliğinde bir grup milletvekili ve senatörle beraber CHP'den istifa etti ve 12 Mayıs 1967'de kurulan Güven Partisi'ne katıldı.
12 Mart öncesinde faaliyetleri
Yeniden milletvekili seçilemeyen İrfan Solmazer, Doğan Avcıoğlu yönetimindeki 'ne bilgi sızdırdığı için partiden ihraç edildi.
Solmazer’in adı, 9 Mart 1971 darbe teşebbüsü'de askerler ve sivillerden oluşan cunta ile birlikte anıldı. Solmazer'in dönemin devrimci gençlik önderleri ile ilişkisi hakkında yıllar sonra Hasan Cemal kitabında şunları yazacaktı:
Türkiye’nin 12 Mart darbesine (1971) gittiği günlerde, çalıştığım Devrim dergisinin Kızılay’daki bürosunun hemen yakınındaki Mason Derneği’nin bahçesine bize yakın devrimci gençler dinamit atmıştı. O dinamit lokumları İrfan Solmazer’in arabasının bagajında getirilmişti.
12 Mart öncesindeki cuntacılık faaliyetlerine katılmış, o tarihlerde bizim gruba yakın duran, emekli deniz subayı Erol Bilbilik, İrfan Solmazer’i şöyle anlatır:
“Bir gün Orhan Kabibay‘ın evinde toplandık. Hidayet Ilgar, Talat Turan, İrfan Solmazer ve daha birçok kişi vardı. Bir ara İrfan Solmazer bana, ‘Erol, sen denizcileri ihmal etmişsin’ dedi. Kimi ihmal ettiğimi sorunca, Sarp Kuray’ı, Deniz Gezmiş’i ihmal etmişsin, hiç temas kurmamışsın. Ama ben onlara İstanbul’da, Ankara’da mısır patlatır gibi bomba patlattırıyorum’ dedi.
Başka ne yapıyorsunuz diye sorunca, İrfan Solmazer’in yanıtı şu oldu:
‘Deniz Gezmiş’i, Sarp Kuray’ı filan oturtuyorum. Amerikan Büyükelçiliği’nin ön kapısının kurşunla taranmasına demokratik olarak karar veriyoruz. Emri ben veriyorum. (Deniz Gezmiş, ABD Büyükelçiliği’ni tara ve yok ol!) diyorum. Sarp Kuray’a, (Git şurayı bombala!) emrini veriyorum.
Bu işlerden Orhan Kabibay’ın mutlaka bilgisi vardı. Dolayısıyla Deniz Gezmiş’i, Sarp Kuray’ı kullandılar. İrfan Solmazer 12 Mart’a 24 saat kala Almanya’ya uçuruldu.”
Sarp Kuray liderliğindeki deniz subaylarıyla birlikte “Devlet bütünlüğünü bozmak gayesi ile gizli örgüt kurma” suçlamasıyla ve idam talebiyle İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde yargılandı. Bir süre Kartal Maltepe Askeri Cezaevinde tutuklu kaldı. Atatürkçülük ilkeleri çerçevesinde kurduğu savunması ardından tahliye edildi. Davası Askeri Yargıtay'a götürüldüğü sırada pasaport alarak yurt dışına çıktı.
Ölümü
Uluslararası bir şirketin Türkiye temsilcisi olarak çalışmaya başlayan ve ticarete atılan Solmazer, 1989’da kurulan ’nın kurucu başkanlığını üstlendi. 25 Ekim 2008 tarihinde Mersin'de öldü.
Kaynakça
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2013.
- ^ a b (Gökçeli), Yaşar Kemal (22 Ocak 1961). "İkinci Cumhuriyetin İhtilâl Meclisi Üyeleri: 8. Yüzbaşı İrfan Solmazer ile görüşme". Cumhuriyet. 16 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2021.
- ^ a b c d Sinan Onuş (2010). Sıfır General: Parola İnkılap. Dama Kitap. s. 54. 16 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2021.
- ^ "Solmazer Meselesi". Devir (Haftalık, Olaylar, Gerçekler, Belgeler Dergisi). 27 Kasım 1972. s. 6.
- ^ Hasan Cemal. Kimse Kızmasın, Kendimi Yazdım. Doğan Kitap. s. 48. 16 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali Irfan Solmazer 1925 Gonen Balikesir 25 Ekim 2008 Mersin Turk asker ve siyasetci Ali Irfan SolmazerDogum1925 GonenOlum25 Ekim 2008 83 yasinda Bagliligi TurkiyeRutbesiYuzbasiSonraki isiTBMM Tokat Milletvekili Gonen de orta halli bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi Babasi Yusuf Ziya Bey askerdi Harp Okulu ve ardindan bi tirerek Tegmen rutbesiyle Turk Silahli Kuvvetlerinde gorev aldi 27 Mayis Askeri Darbesi ndeki roluKara Kuvvetleri Personel Baskanligi nda Erkan Subesi nde gorevliyken Demokrat Parti iktidarina karsi Silahli Kuvvetler icerisinde olusturulan cuntaya katildi Kurmay Personel Yuzbasi rutbesindeyken 27 Mayis 1960 Askeri Darbesi ne fiilen gorev aldi Ankara da Orduevi nin denetim altina alinmasi ve Demokrat Partili Icisleri Bakani Namik Gedik i tutuklanmasi gibi gorevleri ifa etti Milli Birlik Komitesi uyesi oldu Demokrat Partili yoneticilerin Yassiada ya nakli sonrasinda gelen suikast ve kacirma ihbarlarinin degerlendirmesi icin kurulan isimli birimde Orhan Kabibay Numan Esin ve Suphi Karaman ile birlikte gorev aldi Milli Birlik Komitesi icinde bir sure daha secimlere gidilmemesi ve askeri yonetimin bir dizi koklu reform yaparak iktidarda daha uzun sure kalmasini savunan Alparslan Turkes Orhan Kabibay Numan Esin Orhan Erkanli Muzaffer Ozdag Dundar Taser Rifat Baykal Fazil Akkoyunlu ve Ahmet Er gibi isimlerin yaninda yer aldi Irfan Solmazer in girisimleri ve uzun cabalari sonucunda Milli Birlik Komitesi universitelerde gorev yapan 147 akademisyenin isine son verdi Kamuoyunda 147 ler olarak anilan isimler arasinda Emin Bilgic Ali Fuat Basgil Sabahattin Eyuboglu Yavuz Abadan Nusret Hizir Tarik Zafer Tunaya Mina Urgan Haldun Taner de vardi 28 Ekim gunu resmi gazetede yayinlanan 114 sayili Tasfiye Kanunu Milli Birlik Komitesindeki ayrismayi gozler onune serdi 13 Kasim 1960 tarihinde Milli Birlik Komitesi nin parcalanmasi uzerine 14 lerden biri olarak Hukumet Musaviri olarak Lahey e surgune gonderildi Turkiye ye dondu ancak Turkes ve arkadaslari ile beraber hareket etmedi 1965 secimleri oncesinde Cumhuriyet Halk Partisi ne katildi Secimlerde Tokat milletvekili secildi 28 Nisan 1967 de CHP nin 18 Kurultay inda partinin resmi gorusu olarak Ortanin solunun kabul edilmesi uzerine partide yasanan tartismalar ardindan Turhan Feyzioglu nun liderliginde bir grup milletvekili ve senatorle beraber CHP den istifa etti ve 12 Mayis 1967 de kurulan Guven Partisi ne katildi 12 Mart oncesinde faaliyetleriYeniden milletvekili secilemeyen Irfan Solmazer Dogan Avcioglu yonetimindeki ne bilgi sizdirdigi icin partiden ihrac edildi Solmazer in adi 9 Mart 1971 darbe tesebbusu de askerler ve sivillerden olusan cunta ile birlikte anildi Solmazer in donemin devrimci genclik onderleri ile iliskisi hakkinda yillar sonra Hasan Cemal kitabinda sunlari yazacakti Turkiye nin 12 Mart darbesine 1971 gittigi gunlerde calistigim Devrim dergisinin Kizilay daki burosunun hemen yakinindaki Mason Dernegi nin bahcesine bize yakin devrimci gencler dinamit atmisti O dinamit lokumlari Irfan Solmazer in arabasinin bagajinda getirilmisti 12 Mart oncesindeki cuntacilik faaliyetlerine katilmis o tarihlerde bizim gruba yakin duran emekli deniz subayi Erol Bilbilik Irfan Solmazer i soyle anlatir Bir gun Orhan Kabibay in evinde toplandik Hidayet Ilgar Talat Turan Irfan Solmazer ve daha bircok kisi vardi Bir ara Irfan Solmazer bana Erol sen denizcileri ihmal etmissin dedi Kimi ihmal ettigimi sorunca Sarp Kuray i Deniz Gezmis i ihmal etmissin hic temas kurmamissin Ama ben onlara Istanbul da Ankara da misir patlatir gibi bomba patlattiriyorum dedi Baska ne yapiyorsunuz diye sorunca Irfan Solmazer in yaniti su oldu Deniz Gezmis i Sarp Kuray i filan oturtuyorum Amerikan Buyukelciligi nin on kapisinin kursunla taranmasina demokratik olarak karar veriyoruz Emri ben veriyorum Deniz Gezmis ABD Buyukelciligi ni tara ve yok ol diyorum Sarp Kuray a Git surayi bombala emrini veriyorum Bu islerden Orhan Kabibay in mutlaka bilgisi vardi Dolayisiyla Deniz Gezmis i Sarp Kuray i kullandilar Irfan Solmazer 12 Mart a 24 saat kala Almanya ya ucuruldu Sarp Kuray liderligindeki deniz subaylariyla birlikte Devlet butunlugunu bozmak gayesi ile gizli orgut kurma suclamasiyla ve idam talebiyle Istanbul Sikiyonetim Mahkemesi nde yargilandi Bir sure Kartal Maltepe Askeri Cezaevinde tutuklu kaldi Ataturkculuk ilkeleri cercevesinde kurdugu savunmasi ardindan tahliye edildi Davasi Askeri Yargitay a goturuldugu sirada pasaport alarak yurt disina cikti OlumuUluslararasi bir sirketin Turkiye temsilcisi olarak calismaya baslayan ve ticarete atilan Solmazer 1989 da kurulan nin kurucu baskanligini ustlendi 25 Ekim 2008 tarihinde Mersin de oldu Kaynakca 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2013 a b Gokceli Yasar Kemal 22 Ocak 1961 Ikinci Cumhuriyetin Ihtilal Meclisi Uyeleri 8 Yuzbasi Irfan Solmazer ile gorusme Cumhuriyet 16 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2021 a b c d Sinan Onus 2010 Sifir General Parola Inkilap Dama Kitap s 54 16 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2021 Solmazer Meselesi Devir Haftalik Olaylar Gercekler Belgeler Dergisi 27 Kasim 1972 s 6 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Hasan Cemal Kimse Kizmasin Kendimi Yazdim Dogan Kitap s 48 16 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2021