ismail Saymaz d 11 Temmuz 1980 Rize Türk gazeteci ve yazardır ismail SaymazDoğum11 Temmuz 1980 43 yaşında Rize Tür

İsmail Saymaz (d. 11 Temmuz 1980, Rize), Türk gazeteci ve yazardır.

İsmail Saymaz

Doğum	11 Temmuz 1980 (43 yaşında) Rize, Türkiye
Vatandaşlık	Türkiye
Eğitim	Marmara Üniversitesi
Meslek	Gazeteci • yazar
Etkin yıllar	2002-günümüz
İşveren	Radikal (2002-?) Hürriyet (?-2020) Sözcü (2020-2021; 2023-2024) Halk TV (2021-2023; 2024-günümüz) Sözcü TV (2023-2024)
Evlilik	Şeyda Sayar (e. 2020)
Ödüller	Metin Göktepe Gazetecilik Ödülü

Hayatı

Aslen Pazaryolu, Erzurum kökenli bir aileden gelen İsmail Saymaz 11 Temmuz 1980 tarihinde Rize'de doğdu. İlkokul ve lise öğrenimini Rize'de tamamladı. Lise yıllarında ülkücü bir düşünce yapısına sahip oldu, ardından da edebiyat öğretmeninin önerdiği kitaplar ile sol kesime ilgi gösterdi. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesinden mezun oldu. Aynı üniversitede yüksek lisans eğitimine devam etmektedir.

Gazetecilik kariyeri

Saymaz 15 yaşındayken yerel radyolarda edebiyat programları yaptı. Daha sonra ise yerel televizyon kanallarındaki tartışma programlarına katıldı.Gazetecilik hayatına ise ilk olarak Rize'de başladı. Ardından İstanbul ve Konya gibi şehirlerde bulunan yerel gazetelerde çalıştı. 2002 yılında Radikal gazetesinde görev yapmaya başladı.

İnsan hakkı ihlalleri ve düşünce özgürlüğü üzerine çeşitli haberler yaptı ve bu konularda kitaplar yayımladı. Erzincan davası başta olmak üzere çeşitli haberleri nedeniyle yirmiye yakın davada yüz yılı aşkın hapis cezası istemiyle yargılandı.Gezi Parkı protestolarının yaşandığı dönemde hayatını kaybeden Ali İsmail Korkmaz'ın darp edilme görüntülerini ortaya çıkarıp kamuoyu ile paylaştı. 2014 yılında ise Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü tarafından yılın “100 Basın Kahramanı” listesinde yer aldı.Hürriyet gazetesinde muhabirlik yaptığı dönemde 24 Ekim 2016 tarihinde (FETÖ/PDY) üyelerinin iletişim uygulaması olan "ByLock"un patentini elinde bulunduran David Keynes ile bir röportaj gerçekleştirdi. Bu röportajı sonrasında gazeteye soruşturma açıldı ve Saymaz'ın ifadesi alındı. Ayrıca bu röportajı FETÖ/PDY soruşturmalarında "delil" sayıldı. Nisan 2017'de ise bu röportajı ile Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından ödüle layık görüldü.

17 Mart 2020 tarihinde Hürriyet'teki işinden ayrıldığını duyurdu. 1 Mayıs 2020'de Bunu Ben de Söylerim adlı programla görev aldığı Best FM'den ayrıldığını açıkladı. Mayıs 2020'de Halk TV'ye transfer oldu ve Neyse O adlı programla kanalda yer almaya başladı. Eylül 2020'de Sözcü gazetesiyle anlaştı ve gazetede muhabir ve yorumcu olarak çalışmaya başladı. Ağustos 2021'de Sözcü'den ayrılarak Halk TV'ye geçti. 10 Nisan 2023 tarihinde Halk TV'den ayrılarak Sözcü'ye döndü. 25 Haziran 2024'te de Sözcü'den ayrılıp tekrardan Halk TV'ye döndüğünü duyurdu.

Görüşleri

Saymaz'ın kariyeri boyunca politik ve sosyal görüşleri değişim göstermiştir, ülkücü ve milliyetçi geçen lise yıllarının ardından Atatürkçülük eleştirisi yapan solcu bir üniversite hayatına sahip oldu. Radikal gazetesinde çalışırken Ergenekon haberleriyle meşhur olan Saymaz, devam eden yıllarda ve özellikle 15 temmuz süreci sonrasında davalara olan eleştirisiyle gündeme geldi ve eski solcu kimliğinden ayrılarak daha cumhuriyetçi, Atatürkçü ve göçmen karşıtı düşüncelere yöneldi.

Suriye politikası nedeniyle ülke sınırlarının yol geçen hanına döndüğünü ve bazı göçmenlerin intihar bombacısı olduğunu belirterek Türk göçmenlik tedbirlerini eleştirdi. Meslektaşlarına Batı yanlısı olduğu ve hiç insanlarına karşı aidiyet hissetmediklerine dair suçlamalarının ardından, SETA'nın bir parçası gibi davrandığı gerekçesiyle eleştirildi.

Kişisel yaşamı

16 Ağustos 2020 tarihinde Şeyda Sayar ile evlendi. 1 Ocak 2023 tarihinde oğlu Boran dünyaya geldi.

Kitapları

(Kalkedon, Nisan 2010)
(Kalkedon, Mart 2011)
(Kalkedon, Ekim 2011)
(Postacı Yayınevi, Nisan 2012)
Sıfır Tolerans (İletişim Yayınları, Ekim 2012)
(İletişim Yayınları, Kasım 2013)
Esas Duruşta Cinayet (İletişim Yayınları, Haziran 2014)
(Ali İsmail-Emri Kim Verdi?) (İletişim Yayınları, Mayıs 2015)
(İletişim Yayınları, Kasım 2016)
(İletişim Yayınları, Mayıs 2017)
Türkiye'de IŞİD (İletişim Yayınları, Ekim 2017)
, (İletişim Yayınları, Ekim 2018)
Şehvetiye Tarikatı (İletişim Yayınları, Ağustos 2019)
(İletişim Yayınları, Haziran 2020)
(İletişim Yayınları, Kasım 2020)

Ödülleri

İstanbul Tabipler Odası Basında Sağlık Ödülü (2009)
Metin Göktepe Jüri Özel Ödülü (2010)
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü (2010)
İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi Ayşenur Zarakolu Basın Özgürlüğü Ödülü (2011)
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yılın Söyleşisi Ödülü (2012)
Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü (2012)
ÇGD Bursa Şubesi Onur Ödülü (2013)
Halkevleri Derneği “Halkın Hakları” Basın Ödülü (2013)
Elektrik Mühendisleri Odası “Hasan Balıkçı” Onur Ödülü (2014)
Abdi İpekçi Yılın Gazetecilik Ödülü (2014)
Halkların Demokratik Kongresi Emek Meclisi Ödülü (2015)
56. TGC Türkiye Gazetecilik Başarı Ödülü Siyasi Haber Dalı (2015)
Necip Hablemitoğlu Toplumsal Duyarlılık Ödülü (2016)
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Ödülü (2017)

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d . 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "İsmail Saymaz Twitter'da: "Bugün İsmet İnönü'nün ölüm yıldönümü. Bizim köyümüz, Erzurum Pazaryolu'da bir dağ köyü. Cumhuriyetin ilanı ile ağalıktan kurtulduk. Köyün okulu ve camisini İsmet Paşa yaptı. İsmet Paşa vefat edince köyümüzde gıyabi cenaze namazı kılınıp hatim indirilmiş. Paşanın ruhu şad olsun."". Twitter aracılığıyla İsmail Saymaz. 25 Aralık 2019. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2019.
^ "Tartışma programlarının tartışmasız yıldızı: İsmail Saymaz". Hürriyet. 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2016.
^ ^a ^b "Yazdığım ilk üç kitapta tutuklanmaktan korktum". Cumhuriyet. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ . yurtgazetesi.com. 20 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ ^a ^b ^c ^d (PDF). TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ ^a ^b "İsmal Saymaz profili". Milliyet. 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ . . 26 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "İsmail Saymaz ve Hasan Cemal RSF'nin '100 Basın Kahramanı' listesinde". Radikal. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "İşte 'By Lock' David Keynes". Hürriyet. Ekim 2016. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
^ "Saymaz'dan soruşturmaya yanıt". odatv. Nisan 2017. 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
^ . CNN Türk. Kasım 2016. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
^ "Hürriyet'e 4 ödül". Hürriyet. Nisan 2017. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
^ "Gazeteci İsmail Saymaz, Hürriyet'ten ayrıldığını duyurdu". BirGün. 17 Mart 2020. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2020.
^ "İsmail Saymaz Best FM'den Ayrıldı mı? - Medyanoz". 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.
^ "İsmail Saymaz Halk TV'de! Neyse O Hangi Gün Saat Kaçta? - Medyanoz". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020.
^ "İsmail Saymaz'ın yeni adresi belli oldu". Cumhuriyet. 7 Eylül 2020. 7 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
^ "Sözcü'den ayrılan İsmail Saymaz'ın yeni adresi belli oldu". T24. 6 Ağustos 2021. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
^ "https://twitter.com/ismailsaymaz/status/1645458274391662597?t=HSfFQMlli1EG8ndhEikLPA&s=19". Twitter. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. |başlık= dış bağlantı ()
^ "https://twitter.com/ismailsaymaz/status/1040953570567368707". Twitter (İngilizce). 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. |başlık= dış bağlantı ()
^ Haber, Super (2 Ocak 2020). . www.superhaber.tv/ismail-saymaz-sol-mahalleden-neden-tasindi-haber-254830. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
^ "https://twitter.com/ismailsaymaz/status/1233664652158042114". Twitter (İngilizce). 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. |başlık= dış bağlantı ()
^ . Beyazgazete. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
^ . Milli Gazete. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
^ "İsmail Saymaz'ın Tarafsız Bölge'deki FETÖ sözleri gündem oldu". Yeni Çağ Gazetesi. 21 Ocak 2020. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
^ Haber, Super (2 Ocak 2020). . www.superhaber.tv/ismail-saymaz-sol-mahalleden-neden-tasindi-haber-254830. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
^ "İsmail Saymaz'dan Atatürk'e lanet okuyan Ali Erbaş'a çok sert sözler". Yeni Çağ Gazetesi. 25 Temmuz 2020. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
^ "Göçmen tartışması | Banu Güven'den İsmail Saymaz'a: SETA raporu gibi konuşmaya başladın!". T24. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
^ ^a ^b "Göçmen tartışması | Banu Güven'den İsmail Saymaz'a: SETA raporu gibi konuşmaya başladın!". T24. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
^ "İsmail Saymaz ile Şeyda Sayar evlendi". T24. 16 Ağustos 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
^ . İstanbul Tabip Odası. 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ . Sabah. 7 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ ^a ^b "Human rights watchdog rewards local journalists". Hürriyet Daily News. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "Saymaz'a ifade özgürlüğü ödülü". Radikal. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "Abdi İpekçi Ödülü İsmail Saymaz'a". Radikal. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "HDK Emek Meclisi'nden İsmail Saymaz'a ödül". Radikal. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başarı Ödülleri açıklandı". Hürriyet. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.
^ "Bu manşet ödül getirdi". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 3 Aralık 2016. 6 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2016.
^ . www.biyografi.info. 26 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2022.

Dış bağlantılar

Radikal arşivi 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

"Kimsesizler Cumhuriyeti" kitabıyla ilgili konuşması (Çukurova Kitap Fuarı)

[:3-1] . 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[2] "İsmail Saymaz Twitter'da: "Bugün İsmet İnönü'nün ölüm yıldönümü. Bizim köyümüz, Erzurum Pazaryolu'da bir dağ köyü. Cumhuriyetin ilanı ile ağalıktan kurtulduk. Köyün okulu ve camisini İsmet Paşa yaptı. İsmet Paşa vefat edince köyümüzde gıyabi cenaze namazı kılınıp hatim indirilmiş. Paşanın ruhu şad olsun."". Twitter aracılığıyla İsmail Saymaz. 25 Aralık 2019. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2019.

[3] "Tartışma programlarının tartışmasız yıldızı: İsmail Saymaz". Hürriyet. 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2016.

[:2-4] "Yazdığım ilk üç kitapta tutuklanmaktan korktum". Cumhuriyet. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[:4-5] . yurtgazetesi.com. 20 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[:0-7] (PDF). TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[:1-8] "İsmal Saymaz profili". Milliyet. 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[9] . . 26 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[10] "İsmail Saymaz ve Hasan Cemal RSF'nin '100 Basın Kahramanı' listesinde". Radikal. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[11] "İşte 'By Lock' David Keynes". Hürriyet. Ekim 2016. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.

[12] "Saymaz'dan soruşturmaya yanıt". odatv. Nisan 2017. 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.

[13] . CNN Türk. Kasım 2016. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.

[14] "Hürriyet'e 4 ödül". Hürriyet. Nisan 2017. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.

[15] "Gazeteci İsmail Saymaz, Hürriyet'ten ayrıldığını duyurdu". BirGün. 17 Mart 2020. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2020.

[16] "İsmail Saymaz Best FM'den Ayrıldı mı? - Medyanoz". 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.

[17] "İsmail Saymaz Halk TV'de! Neyse O Hangi Gün Saat Kaçta? - Medyanoz". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020.

[18] "İsmail Saymaz'ın yeni adresi belli oldu". Cumhuriyet. 7 Eylül 2020. 7 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.

[19] "Sözcü'den ayrılan İsmail Saymaz'ın yeni adresi belli oldu". T24. 6 Ağustos 2021. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.

[20] "https://twitter.com/ismailsaymaz/status/1645458274391662597?t=HSfFQMlli1EG8ndhEikLPA&s=19". Twitter. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. |başlık= dış bağlantı ()

[21] "https://twitter.com/ismailsaymaz/status/1040953570567368707". Twitter (İngilizce). 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. |başlık= dış bağlantı ()

[22] Haber, Super (2 Ocak 2020). . www.superhaber.tv/ismail-saymaz-sol-mahalleden-neden-tasindi-haber-254830. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[23] "https://twitter.com/ismailsaymaz/status/1233664652158042114". Twitter (İngilizce). 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. |başlık= dış bağlantı ()

[24] . Beyazgazete. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[:22-25] . Milli Gazete. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[26] "İsmail Saymaz'ın Tarafsız Bölge'deki FETÖ sözleri gündem oldu". Yeni Çağ Gazetesi. 21 Ocak 2020. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[27] Haber, Super (2 Ocak 2020). . www.superhaber.tv/ismail-saymaz-sol-mahalleden-neden-tasindi-haber-254830. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[28] "İsmail Saymaz'dan Atatürk'e lanet okuyan Ali Erbaş'a çok sert sözler". Yeni Çağ Gazetesi. 25 Temmuz 2020. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[29] "Göçmen tartışması | Banu Güven'den İsmail Saymaz'a: SETA raporu gibi konuşmaya başladın!". T24. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[:6-30] "Göçmen tartışması | Banu Güven'den İsmail Saymaz'a: SETA raporu gibi konuşmaya başladın!". T24. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.

[31] "İsmail Saymaz ile Şeyda Sayar evlendi". T24. 16 Ağustos 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.

[32] . İstanbul Tabip Odası. 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[33] . Sabah. 7 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[hurriyetdailynews.com-34] "Human rights watchdog rewards local journalists". Hürriyet Daily News. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[35] "Saymaz'a ifade özgürlüğü ödülü". Radikal. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[36] "Abdi İpekçi Ödülü İsmail Saymaz'a". Radikal. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[37] "HDK Emek Meclisi'nden İsmail Saymaz'a ödül". Radikal. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[38] "Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başarı Ödülleri açıklandı". Hürriyet. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016.

[39] "Bu manşet ödül getirdi". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 3 Aralık 2016. 6 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2016.

[40] . www.biyografi.info. 26 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2022.