Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsviçre coğrafyası Batı ve Orta Avrupa'da bulunan, dağlık ve Denize kıyısı olmayan ülke İsviçre'nin coğrafi özelliklerini kapsar. 5 ülke ile sınır komşusudur: doğusunda Avusturya ve Lihtenştayn, batısında Fransa, güneyinde İtalya ve kuzeyinde Almanya. İsviçre kuzey-güney doğrultusunda 220 km, doğu-batı doğrultusunda 350 km uzunluğa sahiptir.
| İsviçre coğrafyası | |
|---|---|
 | |
| Kıta | Avrupa |
| Bölge | Batı/Orta Avrupa |
| Koordinatlar | 47° K 8° D |
| Yüzölçüm | dünyada 134. sırada 41293.2 km² Kara : 95.8 % Su : 4.2 % |
| Kıyılar | 0 km |
| Sınırlar | Toplam kara sınırları: 1.852 km (1.151 mi)
|
| En yüksek nokta | Dufourspitze: 4,634 m |
| En alçak nokta | Maggiore Gölü: 193 m |
| En uzun nehir | Ren Nehri: 375.5 km |
| En büyük göl | Cenevre Gölü (Fransa ile paylaşır, Neuchâtel Gölü İsviçre'nin tamamen içinde olan en büyük göldür) |
41.285 kilometrekarelik yüzölçümüyle İsviçre, Birleşmiş Milletler tarafından tanınan ülkeler arasında yüzölçümü bakımından en büyük 135. ülkedir. 2011 sayımına göre 7.954.700'lük nüfusa sahip olan ülkede, kilometrekareye ortalama 188 kişi düşmektedir. Engebeli bir araziye sahip olan ülkenin güney kısmında, kuzey kısmına oranla daha dağınık bir yerleşim görülür.
Fizikî özellikleri
Güneydeki İsviçre Alpleri, ortadaki İsviçre Platosu ve kuzeydeki Jura Dağları olmak üzere ülke üç ana topoğrafik alana ayrılabilir. Ülkeyi orta ve güneyinden kateden sıradağlar olan Alpler, ülke topraklarının yaklaşık olarak %60'ını oluşturur. İsviçre Alpleri'nin yüksek dorukları arasında (en yüksek zirvesi 4.634 metrelik Dufour Zirvesi'dir) bazılarında buzul bulunan vadiler yer alır. Buralarda doğan Ren, Rhône, İnn, Aare ve Ticino gibi başlıca nehirler; Cenevre Gölü, Zürih Gölü, Neuchâtel Gölü ve Konstanz Gölü gibi göllere dökülür. 1.500'den fazla göle sahip olan İsviçre, Avrupa'daki temiz su rezervinin yaklaşık %6'sına sahiptir. Göller ve buzullar, ülke topraklarının yaklaşık olarak %6'sını oluşturur.
Ülkenin daha yoğun nüfusa sahip olan kuzey kısmı daha düzlük de olsa kuzeybatıda bulunan daha küçük Jura Dağları gibi dağlık da olabilir. İsviçre’nin iklimi genel olarak ılıman olsa da yüksek dağlardaki zorlu şartlardan İsviçre’nin güney ucundaki sıcak Akdeniz iklimine kadar bölgeden bölgeye değişiklik gösterir.
Yüksek dağlarla ayrılan birçok vadinin varlığı nedeniyle İsviçre’nin ekosistemleri çok hassastır ve hemen hemen her vadide kendine özgü ekolojiler oluşmuştur. Dağlık bölgelerde de diğer yükseltilerde bulunmayan zengin bir bitki örtüsü bulunur.
İklim ve çevre
İsviçre'nin yer yer farklılıklar göstermekle birlikte genelinde ılıman iklim görülür Yaz ayları belirli bir sıklıkla yağmurlu ve mera ve otlatma için uygun olan sıcaklıkta ve nemlilikte geçer. Yaz aylarına kıyasla nem oranının düşük olduğu kış aylarında yüksek noktalarda istikrarlı hava koşulları seyrederken, alçak bölgelerde sıcaklık terselmesi gözükmekte dolayısıyla güneşsiz dönemler yaşanabilir.
Alplerin güney tarafına yoğun yağmur yağdığı dönemlerde, kuzey Alplere sıcak fön rüzgarları gelir. Alp vadilerinin iç kısımlarında en kuru hava koşulları (bu bölgeye doğru hareket eden bulutların, dağların üzerinden geçerken içeriklerinin önemli bir bölümünü kaybetmelerinde dolayı) oluşur. Alplerde bulunan Graubünden gibi geniş bölgelerdeki yağış oranı Valais gibi bağcılığın yapıldığı güney batı bölgelere kıyasla az olur. En yağışlı hava koşulları Alplerin yükseklerinde ve Ticino kantonunda görülür.
Tüm yıl görülmekle birlikte en çok yağmur yaz aylarında düşer. Genel olarak sonbahar en kurak mevsim olmakla ve kışlar yazlara göre daha az yağmur almakla birlikte, yıldan yıla İsviçre ikliminde mevsimsel farklılıklar göze çarpar.
Yüksek dağlarla çevrili özgün ekosistemlerden oluşan vadilerden dolayı, İsviçrenin ekosistemi oldukça kırılgandır. İklimsel, coğrafi ve topoğrafik özellikleri de Alpler bölgesini iklim değişikliğine hassas kılar.
Doğal kaynaklar
Bitki örtüsü ve hayvanlar: Ülke topraklarının % 23’ünü ormanlar meydana getirir. Ormanların % 70’i kozalaklı ağaçlarla, geri kalan kısmı geniş yapraklı ağaçlarla kaplıdır. Ormanlarda meşe, kayın, ceviz, çam ve kestane ağaçları vardır. Ormanlar İsviçre’nin kereste ihtiyacının yarısını sağlar. Yüksek Alp yamaçlarında dağ keçisi, tavşan, dağ sıçanı ve av kuşları yaşar.
Madenler: Yeraltı kaynakları bakımından İsviçre fakirdir. Ülkede önemsiz birkaç kömür yatağı vardır. Yalnız tuz yatakları önemlidir.
Kaynakça
- ^ Bundesamt fur Statistik (Federal Department of Statistics) (2009). "Land and Environment (Raum und Umwelt: Panorama)". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2013. (Almanca) (Fransızca)
- ^ Büyütülebilen İsviçre haritası her iki sitede de bulunmaktadır: www.swissinfo-geo.org 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . veya www.swissgeo.ch 10 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; büyütülebilen bir uydu fotoğrafı da bu sitede bulunur: map.search.ch 26 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b "Geography" (İngilizce). swissworld.org. 1 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2013.
- ^ www.cografya.gen.tr 13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İsviçre maddesi
- ^ (İngilizce). Science Centric. 22 Haziran 2009. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2013.
- ^ Climate in Switzerland 15 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . about.ch, Retrieved on 2009-06-23
- ^ Country guide, Switzerland 21 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . bbc.co.uk, Retrieved on 2009-11-20
- ^ a b . Meteoschweiz.admin.ch. 23 Mayıs 2011. 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2011.
- ^ Swiss Alps Jungfrau-Aletsch 21 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . unesco.org
- ^ The strengths of Switzerland and its people, p.3[] Federal Department of Foreign Affairs FDFA. Retrieved on 2009-12-02
- ^ Impact of climate change 15 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . swissworld.org. Retrieved on 2010-01-14.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Isvicre cografyasi Bati ve Orta Avrupa da bulunan daglik ve Denize kiyisi olmayan ulke Isvicre nin cografi ozelliklerini kapsar 5 ulke ile sinir komsusudur dogusunda Avusturya ve Lihtenstayn batisinda Fransa guneyinde Italya ve kuzeyinde Almanya Isvicre kuzey guney dogrultusunda 220 km dogu bati dogrultusunda 350 km uzunluga sahiptir Isvicre cografyasiKita AvrupaBolge Bati Orta AvrupaKoordinatlar 47 K 8 DYuzolcum dunyada 134 sirada 41293 2 km Kara 95 8 Su 4 2 Kiyilar 0 kmSinirlar Toplam kara sinirlari 1 852 km 1 151 mi Italya 734 2 km Fransa 571 8 km Almanya 345 7 km Avusturya 165 1 km Lihtenstayn 41 1 km kmEn yuksek nokta Dufourspitze 4 634 mEn alcak nokta Maggiore Golu 193 mEn uzun nehir Ren Nehri 375 5 kmEn buyuk gol Cenevre Golu Fransa ile paylasir Neuchatel Golu Isvicre nin tamamen icinde olan en buyuk goldur 41 285 kilometrekarelik yuzolcumuyle Isvicre Birlesmis Milletler tarafindan taninan ulkeler arasinda yuzolcumu bakimindan en buyuk 135 ulkedir 2011 sayimina gore 7 954 700 luk nufusa sahip olan ulkede kilometrekareye ortalama 188 kisi dusmektedir Engebeli bir araziye sahip olan ulkenin guney kisminda kuzey kismina oranla daha daginik bir yerlesim gorulur Fiziki ozellikleriGuneydeki Isvicre Alpleri ortadaki Isvicre Platosu ve kuzeydeki Jura Daglari olmak uzere ulke uc ana topografik alana ayrilabilir Ulkeyi orta ve guneyinden kateden siradaglar olan Alpler ulke topraklarinin yaklasik olarak 60 ini olusturur Isvicre Alpleri nin yuksek doruklari arasinda en yuksek zirvesi 4 634 metrelik Dufour Zirvesi dir bazilarinda buzul bulunan vadiler yer alir Buralarda dogan Ren Rhone Inn Aare ve Ticino gibi baslica nehirler Cenevre Golu Zurih Golu Neuchatel Golu ve Konstanz Golu gibi gollere dokulur 1 500 den fazla gole sahip olan Isvicre Avrupa daki temiz su rezervinin yaklasik 6 sina sahiptir Goller ve buzullar ulke topraklarinin yaklasik olarak 6 sini olusturur Ulkenin daha yogun nufusa sahip olan kuzey kismi daha duzluk de olsa kuzeybatida bulunan daha kucuk Jura Daglari gibi daglik da olabilir Isvicre nin iklimi genel olarak iliman olsa da yuksek daglardaki zorlu sartlardan Isvicre nin guney ucundaki sicak Akdeniz iklimine kadar bolgeden bolgeye degisiklik gosterir Yuksek daglarla ayrilan bircok vadinin varligi nedeniyle Isvicre nin ekosistemleri cok hassastir ve hemen hemen her vadide kendine ozgu ekolojiler olusmustur Daglik bolgelerde de diger yukseltilerde bulunmayan zengin bir bitki ortusu bulunur Iklim ve cevreIsvicre nin yer yer farkliliklar gostermekle birlikte genelinde iliman iklim gorulur Yaz aylari belirli bir siklikla yagmurlu ve mera ve otlatma icin uygun olan sicaklikta ve nemlilikte gecer Yaz aylarina kiyasla nem oraninin dusuk oldugu kis aylarinda yuksek noktalarda istikrarli hava kosullari seyrederken alcak bolgelerde sicaklik terselmesi gozukmekte dolayisiyla gunessiz donemler yasanabilir Alplerin guney tarafina yogun yagmur yagdigi donemlerde kuzey Alplere sicak fon ruzgarlari gelir Alp vadilerinin ic kisimlarinda en kuru hava kosullari bu bolgeye dogru hareket eden bulutlarin daglarin uzerinden gecerken iceriklerinin onemli bir bolumunu kaybetmelerinde dolayi olusur Alplerde bulunan Graubunden gibi genis bolgelerdeki yagis orani Valais gibi bagciligin yapildigi guney bati bolgelere kiyasla az olur En yagisli hava kosullari Alplerin yukseklerinde ve Ticino kantonunda gorulur Tum yil gorulmekle birlikte en cok yagmur yaz aylarinda duser Genel olarak sonbahar en kurak mevsim olmakla ve kislar yazlara gore daha az yagmur almakla birlikte yildan yila Isvicre ikliminde mevsimsel farkliliklar goze carpar Bati Avrasyanin en buyuk buzulu Aletsch Buzulu Soguk iliman iklimin goruldugu Jura Joux Vadisi ve guney Ticino kantonu Lugano Golu Yuksek daglarla cevrili ozgun ekosistemlerden olusan vadilerden dolayi Isvicrenin ekosistemi oldukca kirilgandir Iklimsel cografi ve topografik ozellikleri de Alpler bolgesini iklim degisikligine hassas kilar Dogal kaynaklarBitki ortusu ve hayvanlar Ulke topraklarinin 23 unu ormanlar meydana getirir Ormanlarin 70 i kozalakli agaclarla geri kalan kismi genis yaprakli agaclarla kaplidir Ormanlarda mese kayin ceviz cam ve kestane agaclari vardir Ormanlar Isvicre nin kereste ihtiyacinin yarisini saglar Yuksek Alp yamaclarinda dag kecisi tavsan dag sicani ve av kuslari yasar Madenler Yeralti kaynaklari bakimindan Isvicre fakirdir Ulkede onemsiz birkac komur yatagi vardir Yalniz tuz yataklari onemlidir Kaynakca Bundesamt fur Statistik Federal Department of Statistics 2009 Land and Environment Raum und Umwelt Panorama 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2013 Almanca Fransizca Buyutulebilen Isvicre haritasi her iki sitede de bulunmaktadir www swissinfo geo org 7 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde veya www swissgeo ch 10 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde buyutulebilen bir uydu fotografi da bu sitede bulunur map search ch 26 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Geography Ingilizce swissworld org 1 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Eylul 2013 www cografya gen tr 13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Isvicre maddesi Ingilizce Science Centric 22 Haziran 2009 23 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Eylul 2013 Climate in Switzerland 15 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde about ch Retrieved on 2009 06 23 Country guide Switzerland 21 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde bbc co uk Retrieved on 2009 11 20 a b Meteoschweiz admin ch 23 Mayis 2011 21 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2011 Swiss Alps Jungfrau Aletsch 21 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde unesco org The strengths of Switzerland and its people p 3 olu kirik baglanti Federal Department of Foreign Affairs FDFA Retrieved on 2009 12 02 Impact of climate change 15 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde swissworld org Retrieved on 2010 01 14