Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İzak Algazi (24 Nisan, 1889, İzmir - 3 Mart, 1950, Montevideo, Uruguay), Türkiye Yahudilerinin ve Sefarad Dünyası'nın hazanlarından biri ve haham.
| İzak Algazi | |
|---|---|
| Doğum | İzak Algazi 24 Nisan, 1889, İzmir |
| Ölüm | 3 Mart, 1950, Montevideo, Uruguay |
| Tarzlar | ve Klasik Türk müziği |
| Meslekler | Besteci, hazan ve haham |
Hazan ve haham İzak Algazi 24 Nisan 1889'da İzmir'de doğdu. İzmirli eski, köklü bir ailenin oğludur. Dedesi ile babası de sinagoglarda hazanlık etmişlerdi. O yıllarda doğan her dinden Osmanlı yurttaşları etkilediği gibi, İzak Algazi da geleneksel, dini değerlerle modern düşüncelerin ve akımların çatıştığı bir çevrede yetişti. Bir yandan, Paris merkezli, batılı esintilerin etkisi altında, yeni bir anlayışla yetişiyordu, bir yandan da "Talmud Torah" adlı dini öğretim veren ilkokulda ortodoks bir eğitim görüyordu.
O dönemde, İstanbul'da olduğu gibi İzmir'e de Avrupa'dan opera toplulukları, ses ve saz sanatçıları gelmekteydi. Öte yandan, İzmir'de Yahudi cemaati batı türü bir bando kurmuştu ve bandocular Batı müziği eğitimi görmüş Yahudi çocuklarıydı.
Yirminci yüzyılın başlarında yanı sıra, Klasik Türk müziği bilgileri de öğrenmeye başladı. Müzikte ilk hocası, babası Hazan Salomon Algazi'di. (4) Öbür müzik hocaları, Yahudi besteciler (1840-1920) ve 'di. İzak Algazi, Şem Tov Şikâr'dan Klasik Türk müziği bilgileri öğrendi.
İlkokulu bir Türk maarif okulunda bitirdi. Daha sonra İzmir hahambaşısının müdürü olduğu "Hillel Yeshiva"ya devam etti. On dokuz yaşında İzmir'in Türk Yahudileri cemaati’nin eskiden yoğun olarak yaşadığı Karataş semtinde o zaman yeni inşa edilmiş olan Merkez Sinagoguna hazan olarak atandı. 1914'te İzmir'deki Yahudi okullarında öğretmenliğe başladı. Çok genç yaşta Yahudi cemaati içinde ve dışında çeşitli toplumsal faaliyetlere katıldı, cemaate bağlı kuruluşlarda görevler üstlendi. 1908-1911 yılları arasında İzmir Belediye Meclisi'ne üye olarak girdi. 1918'de Bayan Regina ile evlendi, bir yıl sonra da büyük oğlu Salomon doğdu.
I. Dünya Savaşından sonra 15 Mayıs 1919'da, İzmir'in Yunan ordusu tarafından işgali, İzmir'deki Yahudi cemaati'ni de çok kötü etkiledi. Yunanlar tarafından, silah zoruyla ve ölüm korkusu yüzünden işbirliğine zorlanılan bazı cemaat liderleri Yunanlarla işbirliği şüphesi karşısında ülkeyi terk etmek zorunda kaldılar. Bu kargaşada, İzak Algazi işsiz idi ve ailesini geçindirmeye çalışıyordu. Yunan işgalinin 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir'in Kurtuluşu ile sona ermesiyle İzak Algazi'nin de önü açıldı.
İzak Algazi yeni Türkiye'nin kurulduğu 1923'te ailesiyle birlikte İstanbul'a taşındı. Şişhane'deki Neve Şalom Sinagogunun "Maftirimine" girdi. Bir süre sonra, müzik faaliyetleriyle tanınan Galata'daki İtalyan Sinagogunda hazzan olarak getirilip, sinagogun müzik işlerinin yönetimi de ona verildi. Orada genç öğrenci İzak Maçoro'nun hazan hocasıydı ve o da Sefarad Dünyası'nın başlıca hazanlarından biri oldu.
İzak Algazi Istanbul'da geçirdiği on yıl içinde Yahudi cemaatinin en ileri gelen kişilerinden biri oldu. Yahudi eğitim ve öğretim kurumlarında da faal bir rol oynadı. Cemaatle Cumhuriyet yönetiminin ileri gelenleri arasındaki ilişkileri geliştirmeye çalışıtı. Yahudi cemaatinin genç Cumhuriyetin ülküleriyle bütünleşmesi gerektiği görüşünü savundu. Bu siyaseti, 1933'te kurduğu Ladino (Yahudi İspanyolcası) dilindeki haftalık gazete 'de dile getirirdi. İzak Algazi, Atatürk'ün modernleşme ve batılılaşma düşünceleri'nin ateşli bir savuncusu idi. Klasik Türk müziğinin birçok üstadı ile tanışıp, dostluk kurdu. Müzik, edebiyat, tarih, felsefe bilgisiyle Cumhuriyet aydınları arasında kendisine bir yer edinmeyi başarmıştı. İzak Algazi 1933'te, Klasik Türk müziğini seven Atatürk'ün huzurunda, Dolmabahçe Sarayı'nda Klasik Türk müziği eserleri okudu ve Klasik Türk müziği tarihi hakkında örnekler vererek Atatürk'e bilgi sundu.
Fakat İzak Algazi aynı yıl, Türkiye'ye bir daha dönmemek üzere, Paris'e göç etti ve iki yıl boyunca Victoire mahallesinde bulunan başlıca 'te (Büyük Paris Sinagogu) hahamlık yaptı. 1935'te Montevideo, Uruguay'a göç etti ve faal yaşamı sona erdi. Ömrünün sonuna kadar Montevideo’da yaşayan İzak Algazi 3 Mart 1950'de öldü.
Eserleri
- Aben Yakir li Efraïm
- Adonaï Chamahti
- Adonaï, Adonaï El Rahoum
- Aïom Arath Olam
- Al Dio alto
- Alma mia
- Alma mia
- Alma mia
- Ana Ke Av Zedoni
- Attikva
- Avinou Malkenou
- Ay Mansévo
- Ayom arat olam (İbranice)
- Ayom arat olam (İbranice)
- Bemossae Yom Menouha
- Cantica de achoughar
- Cantica de achoughar
- Ditcho me avian
- El Dio alto
- El parido
- Eli Eliyahou
- Elo Yichan-Mafterim
- En anio de 644
- Es Razon de Alavar
- Famiya de luto
- Hombre en ke te lo kontienes
- Imafes
- Imafes (Ladino)
- Ir me kero la me madre
- Kamti
- Kamti beachmoret
- Kantez amargos
- Karev li chenat goel
- Ken konossio mi manseves
- Kidouch Chel Chavouoth
- Kidousch
- La ketouba de la lei
- La Ketuba de la ley
- Livriteha Schohem Zevoul
- Malanya Tripa di Madre
- Ohila La-El
- Ombre en qué té lo contienes
- Petiha Allela Chem
- Quando los Riccos
- Reyna de la Grasia
- Reyna de la grasya
- Reyna de la grazia
- Se olvidan
- Seou Chearim
- Seou Siona Nes Vedeghel
- Teromen Bath Rama
- Ya chimha aromimha
- Yede rachim nehelachim
- Yessav a El
- Yichlah Michmaïm-Mafterim
Albümleri
- Edwin Seroussi, The Life and Music of Rabbi Isaac Algazi from Turkey, Renanot, Jerusalem, 1989 (with two cassettes ed. Ezra Barnea and Edwin Seroussi)
- Cantor Isaac Algazi - Sweet Singer Of Israel (2002), Wergo
- Isaac Algazi Efendi - Osmanlı-Türk ve Osmanlı-Yahudi Musıkisinin Büyük Sesi (2004), Kalan Müzik
Kaynakça ve dipnotlar
Dış bağlantılar
- Osmanlı-Türk Sefarad Kültürü Araştırma Merkezi 5 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Neve Şalom Sinagogu Vakfı 20 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Grande Synagogue de Paris 8 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Izak Algazi 24 Nisan 1889 Izmir 3 Mart 1950 Montevideo Uruguay Turkiye Yahudilerinin ve Sefarad Dunyasi nin hazanlarindan biri ve haham Izak AlgaziDogumIzak Algazi 24 Nisan 1889 IzmirOlum3 Mart 1950 Montevideo UruguayTarzlarve Klasik Turk muzigiMesleklerBesteci hazan ve haham Hazan ve haham Izak Algazi 24 Nisan 1889 da Izmir de dogdu Izmirli eski koklu bir ailenin ogludur Dedesi ile babasi de sinagoglarda hazanlik etmislerdi O yillarda dogan her dinden Osmanli yurttaslari etkiledigi gibi Izak Algazi da geleneksel dini degerlerle modern dusuncelerin ve akimlarin catistigi bir cevrede yetisti Bir yandan Paris merkezli batili esintilerin etkisi altinda yeni bir anlayisla yetisiyordu bir yandan da Talmud Torah adli dini ogretim veren ilkokulda ortodoks bir egitim goruyordu O donemde Istanbul da oldugu gibi Izmir e de Avrupa dan opera topluluklari ses ve saz sanatcilari gelmekteydi Ote yandan Izmir de Yahudi cemaati bati turu bir bando kurmustu ve bandocular Bati muzigi egitimi gormus Yahudi cocuklariydi Yirminci yuzyilin baslarinda yani sira Klasik Turk muzigi bilgileri de ogrenmeye basladi Muzikte ilk hocasi babasi Hazan Salomon Algazi di 4 Obur muzik hocalari Yahudi besteciler 1840 1920 ve di Izak Algazi Sem Tov Sikar dan Klasik Turk muzigi bilgileri ogrendi Ilkokulu bir Turk maarif okulunda bitirdi Daha sonra Izmir hahambasisinin muduru oldugu Hillel Yeshiva ya devam etti On dokuz yasinda Izmir in Turk Yahudileri cemaati nin eskiden yogun olarak yasadigi Karatas semtinde o zaman yeni insa edilmis olan Merkez Sinagoguna hazan olarak atandi 1914 te Izmir deki Yahudi okullarinda ogretmenlige basladi Cok genc yasta Yahudi cemaati icinde ve disinda cesitli toplumsal faaliyetlere katildi cemaate bagli kuruluslarda gorevler ustlendi 1908 1911 yillari arasinda Izmir Belediye Meclisi ne uye olarak girdi 1918 de Bayan Regina ile evlendi bir yil sonra da buyuk oglu Salomon dogdu I Dunya Savasindan sonra 15 Mayis 1919 da Izmir in Yunan ordusu tarafindan isgali Izmir deki Yahudi cemaati ni de cok kotu etkiledi Yunanlar tarafindan silah zoruyla ve olum korkusu yuzunden isbirligine zorlanilan bazi cemaat liderleri Yunanlarla isbirligi suphesi karsisinda ulkeyi terk etmek zorunda kaldilar Bu kargasada Izak Algazi issiz idi ve ailesini gecindirmeye calisiyordu Yunan isgalinin 9 Eylul 1922 tarihinde Izmir in Kurtulusu ile sona ermesiyle Izak Algazi nin de onu acildi Izak Algazi yeni Turkiye nin kuruldugu 1923 te ailesiyle birlikte Istanbul a tasindi Sishane deki Neve Salom Sinagogunun Maftirimine girdi Bir sure sonra muzik faaliyetleriyle taninan Galata daki Italyan Sinagogunda hazzan olarak getirilip sinagogun muzik islerinin yonetimi de ona verildi Orada genc ogrenci Izak Macoro nun hazan hocasiydi ve o da Sefarad Dunyasi nin baslica hazanlarindan biri oldu Izak Algazi Istanbul da gecirdigi on yil icinde Yahudi cemaatinin en ileri gelen kisilerinden biri oldu Yahudi egitim ve ogretim kurumlarinda da faal bir rol oynadi Cemaatle Cumhuriyet yonetiminin ileri gelenleri arasindaki iliskileri gelistirmeye calisiti Yahudi cemaatinin genc Cumhuriyetin ulkuleriyle butunlesmesi gerektigi gorusunu savundu Bu siyaseti 1933 te kurdugu Ladino Yahudi Ispanyolcasi dilindeki haftalik gazete de dile getirirdi Izak Algazi Ataturk un modernlesme ve batililasma dusunceleri nin atesli bir savuncusu idi Klasik Turk muziginin bircok ustadi ile tanisip dostluk kurdu Muzik edebiyat tarih felsefe bilgisiyle Cumhuriyet aydinlari arasinda kendisine bir yer edinmeyi basarmisti Izak Algazi 1933 te Klasik Turk muzigini seven Ataturk un huzurunda Dolmabahce Sarayi nda Klasik Turk muzigi eserleri okudu ve Klasik Turk muzigi tarihi hakkinda ornekler vererek Ataturk e bilgi sundu Fakat Izak Algazi ayni yil Turkiye ye bir daha donmemek uzere Paris e goc etti ve iki yil boyunca Victoire mahallesinde bulunan baslica te Buyuk Paris Sinagogu hahamlik yapti 1935 te Montevideo Uruguay a goc etti ve faal yasami sona erdi Omrunun sonuna kadar Montevideo da yasayan Izak Algazi 3 Mart 1950 de oldu EserleriAben Yakir li Efraim Adonai Chamahti Adonai Adonai El Rahoum Aiom Arath Olam Al Dio alto Alma mia Alma mia Alma mia Ana Ke Av Zedoni Attikva Avinou Malkenou Ay Mansevo Ayom arat olam Ibranice Ayom arat olam Ibranice Bemossae Yom Menouha Cantica de achoughar Cantica de achoughar Ditcho me avian El Dio alto El parido Eli Eliyahou Elo Yichan Mafterim En anio de 644 Es Razon de Alavar Famiya de luto Hombre en ke te lo kontienes Imafes Imafes Ladino Ir me kero la me madre Kamti Kamti beachmoret Kantez amargos Karev li chenat goel Ken konossio mi manseves Kidouch Chel Chavouoth Kidousch La ketouba de la lei La Ketuba de la ley Livriteha Schohem Zevoul Malanya Tripa di Madre Ohila La El Ombre en que te lo contienes Petiha Allela Chem Quando los Riccos Reyna de la Grasia Reyna de la grasya Reyna de la grazia Se olvidan Seou Chearim Seou Siona Nes Vedeghel Teromen Bath Rama Ya chimha aromimha Yede rachim nehelachim Yessav a El Yichlah Michmaim Mafterim Albumleri Edwin Seroussi The Life and Music of Rabbi Isaac Algazi from Turkey Renanot Jerusalem 1989 with two cassettes ed Ezra Barnea and Edwin Seroussi Cantor Isaac Algazi Sweet Singer Of Israel 2002 Wergo Isaac Algazi Efendi Osmanli Turk ve Osmanli Yahudi Musikisinin Buyuk Sesi 2004 Kalan MuzikKaynakca ve dipnotlar 5 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2010 Arsivlenmis kopya 4 Subat 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2010 Cantor Isaac Algazi Sweet Singer Of Israel Wergo 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2010 Dis baglantilarOsmanli Turk Sefarad Kulturu Arastirma Merkezi 5 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Neve Salom Sinagogu Vakfi 20 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Grande Synagogue de Paris 8 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde