Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şeytan Ayetleri (İngilizce: The Satanic Verses), Hint asıllı İngiliz yazar Selman Rüşdi'nin romanı. İlk baskısı 26 Eylül 1988'de Birleşik Krallık'ta yapılmıştır. Birçok İslam ülkesinde yasaklanan kitabın yazarı hakkında İran'da Humeyni tarafından ölüm fetvası verildi. Rüşdi'ye Fransa devleti tarafından onur ödülü ve İngiliz Kraliçesi tarafından şövalyelik nişanı verildi.
| The Satanic Verses | |
 | |
| Yazar | Selman Rüşdi |
|---|---|
| Ülke | Birleşik Krallık |
| Yayım | 1988 |
| Yayımcı | Viking Books |
| ISBN | |
Konusu
Şeytan Ayetleri romanı öykülerdeki kahramanların başından geçen büyülü küçük öyküler ve gördüklerini anlatan şekilde şekillenmektedir. Ana öykülerden bir tanesi günümüzdeki Birleşik Krallık'taki Hint göçmenleri ele alır. İki kahraman Gibreel Farishta ve Saladin Chamcha Müslüman Hint iki aktördür. Farishta Bollywood film sektöründe Hindu tanrılarını canlandırmakta ünlüdür. Chamcha ise Hint kimliğini geride bırakmaya çalışarak Britanya'da seslendirme yapmaktadır.
Romanın başında iki aktör de Hindistan'dan Britanya'ya giden ve hava korsanları tarafından kaçırılmış bir yolcu uçağındadır. Uçağın havada infilak etmesine rağmen iki aktör mucizevi bir şekilde kurtulur. Büyülü bir değişim geçiren iki kahramandan Farishta, Cebrâîl isimli meleğe dönüşür, Chamcha ise Şeytan haline gelir. Chamcha, yasa dışı bir göçmen olarak algılanarak polis tarafından tutuklanır ve uygunsuz muameleye maruz kalır.
İki karakter de eski hayatlarının parçalarını bir araya getirmeye uğraşır. Farishta kayıp sevgilisi İngiliz dağcı Allie Cone ile bir araya gelmeye çalışırsa da akıl hastalığı buna engel olur. İnsan formunu koruyan Chamcha ise kendisine yardım etmeyen Farishta'dan intikam almak ister. Bu yüzden Allie olan ilişkisini baltalar. Farishta bunu anlamasına rağmen Chamcha'yı affeder ve hatta hayatını kurtarır.
Romanın sonunda iki kahraman da Hindistan'a döner, Farishta bir kıskançlık krizi sırasında önce Allie'yi sonra da kendisini öldürür. Farishta tarafından affedilen Chamcha uzun süredir konuşmadığı babasıyla barışır ve Hint kimliğiyle barışarak Hindistan'da kalmaya karar verir.
Edebi eser olarak değerlendirme
Eser genelde edebiyat eleştirmenlerinden olumlu eleştiriler almıştır. Ünlü eleştirmen eseri Rüşdi'nin en büyük estetik başarısı olarak niteler. romanı Britanya'daki göçmenlerin maruz kaldıkları yabancılaşmanın ve ruh hallerinin çok iyi anlatıldığı bir eser olarak değerlendirir. Romanın tepki görmesinden sonra değerlendirmelerde bulunan akademisyenlerden M. D. Fletcher olayların aslında çok ironik olduğunu, Rüşdi'nin romanla sorunlarına tercüman olmaya çalıştığı kesimler tarafından kıyasıya eleştirildiğini yazar.
Eserin yazılması sırasında yazarın çok sayıda yazardan etkilendiği düşünülmektedir. yazarın bu kapsamda James Joyce, Italo Calvino, Franz Kafka, Frank Herbert, , Mervyn Peake, Gabriel Garcia Marquez, Jean-Luc Godard, J. G. Ballard ve William Burroughs tarafından etkilediğini belirtmiştir. postmodernizm ve postkolonyalizmin aynı romanda başarıyla işlendiğini ifade etmiştir.
Romanda Rüşdi'nin tarzı olarak paralel hikâyeler birlikte anlatılır. Birbirine geçiş yapan paralel rüyalar, gerçeklikler ve tekrarlanan isimler çarpıcıdır.
Tepkiler
Müslümanlıkla ilgili konular
Kitabın bir bölümünde, İslam peygamberi Muhammed'in içinde yaşadığı pagan topluluğun desteğini almak üzere çok tanrılı yaklaşım lehine bir ayeti haber verdiği, sonradan bu ayetin şeytan tarafından yazdırıldığını iddia ettiği anlatılmaktadır.
Bazı kaynakların bildirmesine göre Muhammed şeytan tarafından kandırılmıştır. Bu rivayetin kökeni 6. ve 7. yüzyıla dayandırılmakta ve Muhammed'in bulunabilmiş ilk biyografisinde de geçmektedir. Şeytan, Muhammed'i, "müşriklerce" (paganlarca) kutsal bilinen ve adları Lat, Uzza ve Menat olan üç tanrıçayı övücü sözler söylemeye kandırmış ve bu sözleri onun diline ayet olarak sokmuştur. Şeytan'ın bu oyunu sonucunda Muhammed, "Lat'ı, Uzza'yı ve... üçüncü olan Menat'ı gördünüz mü?" diye konuşmuş ve bu sözleri Kur'an'a Tanrı'dan gelmiş vahiyler olarak koymuştur:
- 19 Siz de gördünüz değil mi o Lât ve Uzza'yı?
- 20 ve üçüncü olarak da öteki (put) Menat'ı?
- 21 Size erkek O'na dişi öyle mi?
Şeytan tarafından eklendiği söylenen "bunlar şefaatleri umulan yüce turnalardır." ayetinde geçen "turna" kelimesi Arapça "gharāniq" diye geçer ve bu "put, varlık" şeklinde de tercüme edilir. Bu olay Muhammed'in sözü edilen pagan tanrılarının gerçekten var olduğunu kabul ettiği şeklinde algılanır. Muhammed'in tanrılarını övdüğünü duyan Mekkeliler bunu sevinçle karşılar ve sureyi sonuna kadar Muhammed'le birlikte okurlar.
Kur'an'da, Hac Suresi'nde ise şeytanın, Tanrı'nın gönderdiği her peygambere türlü şekillerde musallat olduğu, onları ümitsizliğe düşürdüğü ve nihayetinde Tanrı'nın bu peygamberleri ümitsizlikten ve şeytanın yalanlarından koruduğu ve böylece tebliğ görevinin kusursuz bir şekilde yapılmasını sağladığı yazılıdır. Söz konusu ayet de şöyledir:
"Senden önce hiçbir resül ve nebi göndermedik ki, bir şey temenni ettiği zaman, şeytan onun bu temennisine dair vesvese vermiş olmasın. Ama Allah şeytanın vesvesesini giderir. Sonra Allah âyetlerini sağlamlaştırır. Allah hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir." (K. 22 Hacc 52)
Bu ayetleri Muhammed'in Kureyşli paganlarla bir uzlaşma taktiği olarak da kullandığı yönünde teoriler de bulunmaktadır[]. Bunlara göre Kureyş'in tanrıçalarını onurlandırarak Muhammed aradaki düşmanlığı ortadan kaldıracağını düşünür. Ama Müslümanlardan gelen yoğun tepki üzerine bu tutumundan hemen vazgeçip Tanrı'dan gelen söz konusu uyarıcı ve düzeltici ayetleri duyurur.
Yaşanan olaylar ve fetva
Roman, Müslüman camiasında büyük yankı yaratmış ve dine küfür olarak algılanmıştır. Rüşdi'nin ifade özgürlüğünü kutsal değerlere saldırarak kullandığı iddia edilir. Olayların büyümesiyle birlikte kitabın ithali Hindistan'da yasaklanır, Birleşik Krallık'taki ilk eylemlerde kitap yakılır. 1989 yılı Şubat ayında Pakistan'da kitaba karşı büyük olaylar çıkar. İran'daki Şii önder Ruhullah Humeyni Rüşdi ve kitabın yayınlanmasında görev alan kişilerin öldürülmesini olanaklı kılan bir fetva yayınlar. Dönemin Birleşik Krallık Başbakanı Margaret Thatcher Rüşdi'ye sürekli koruma sağlamıştır. 1998 yılında İran hükûmetinden olayı yatıştırıcı yönde açıklamalar gelmesi üzerine gerginlik azalmıştır. 2006 yılındaki İran Haber Ajansının haberine göre fetva ancak onu yayınlayan makam tarafından geri alınabildiğinden ve Humeyni de ölmüş olduğundan fetva halen yürürlüktedir.
Şiddet olayları
Kitapla ilgili bazı kişiler şiddet olaylarına maruz kalmıştır. Kitabın Japon çevirmeni Hitoshi Igarashi 11 Temmuz 1991 tarihinde bıçaklanarak öldürülmüştür. İtalyan çevirmeni aynı ay içinde bıçaklanmış ve ağır yaralanmıştır. Norveççe çevirmen Oslo'da 1993 yılı Ekim ayında üç el ateşe maruz kalmış, saldırıdan yara almadan kurtulmuştur. Eseri Türkçeye çevirten yazar Aziz Nesin de İslami çevrelerce hedef gösterilmiştir. Aziz Nesin'in 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas Katliamı olarak bilinen olaylarda yaptığı konuşmalardan sonra ise ikisi eylemci 37 kişi hayatını kaybetmişti.
Rüşdi 12 Ağustos 2022 tarihinde Chautauqua Enstitüsü'ndeki konferansı için tanıtıldığı sırada bir erkek kürsüye atlamış ve Rüşdi’yi boynundan bıçaklamıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2015.
- ^ The London Gazette, Issue 58358, Supplement No. 1, 16 June 2007. Retrieved 26 March 2012.
- ^ Bu karakterin ilham kaynakları olarak Amitabh Bachchan ve 'nun alındığı sanılmaktadır
- ^ İlgili eserin amazon.com adresindeki tanıtımı 24 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 13 Aralık 2012 tarihinde erişilmiştir
- ^ Ibn Taymiyyah. . 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2019.
- ^ Ahmed, Shahab (1998). "Ibn Taymiyyah and the Satanic Verses". Studia Islamica. Cilt 87. Maisonneuve & Larose. ss. 67-124. JSTOR 1595926.
- ^ "Elmalılı Hamdi Yazır meali, 16 Mayıs 2022 tarihinde erişilmiştir". 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022.
- ^ "Elmalılı Hamdi Yazır meali, 16 Mayıs 2022 tarihinde erişilmiştir". 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022.
- ^ "Elmalılı Hamdi Yazır meali, 16 Mayıs 2022 tarihinde erişilmiştir". 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Temmuz 2020.
- ^ Eser Türkçeye çevrilse de basılamamıştır
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Nicholas J. Karolides, Margaret Bald & Dawn B. Sova (1999), 100 Banned Books: Censorship Histories of World Literature New York: Checkmark Books
- Pipes, Daniel (2003 with a postscript by Koenraad Elst), The Rushdie Affair: The Novel, the Ayatollah, and the West (1990) Transaction Publishers
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seytan Ayetleri Ingilizce The Satanic Verses Hint asilli Ingiliz yazar Selman Rusdi nin romani Ilk baskisi 26 Eylul 1988 de Birlesik Krallik ta yapilmistir Bircok Islam ulkesinde yasaklanan kitabin yazari hakkinda Iran da Humeyni tarafindan olum fetvasi verildi Rusdi ye Fransa devleti tarafindan onur odulu ve Ingiliz Kralicesi tarafindan sovalyelik nisani verildi The Satanic VersesThe Satanic VersesYazarSelman RusdiUlkeBirlesik KrallikYayim1988YayimciViking BooksISBN0312270828KonusuSalman Rushdie Pen America Ozgur Ifade Edebiyati nda Mayis 2014 Seytan Ayetleri romani oykulerdeki kahramanlarin basindan gecen buyulu kucuk oykuler ve gorduklerini anlatan sekilde sekillenmektedir Ana oykulerden bir tanesi gunumuzdeki Birlesik Krallik taki Hint gocmenleri ele alir Iki kahraman Gibreel Farishta ve Saladin Chamcha Musluman Hint iki aktordur Farishta Bollywood film sektorunde Hindu tanrilarini canlandirmakta unludur Chamcha ise Hint kimligini geride birakmaya calisarak Britanya da seslendirme yapmaktadir Romanin basinda iki aktor de Hindistan dan Britanya ya giden ve hava korsanlari tarafindan kacirilmis bir yolcu ucagindadir Ucagin havada infilak etmesine ragmen iki aktor mucizevi bir sekilde kurtulur Buyulu bir degisim geciren iki kahramandan Farishta Cebrail isimli melege donusur Chamcha ise Seytan haline gelir Chamcha yasa disi bir gocmen olarak algilanarak polis tarafindan tutuklanir ve uygunsuz muameleye maruz kalir Iki karakter de eski hayatlarinin parcalarini bir araya getirmeye ugrasir Farishta kayip sevgilisi Ingiliz dagci Allie Cone ile bir araya gelmeye calisirsa da akil hastaligi buna engel olur Insan formunu koruyan Chamcha ise kendisine yardim etmeyen Farishta dan intikam almak ister Bu yuzden Allie olan iliskisini baltalar Farishta bunu anlamasina ragmen Chamcha yi affeder ve hatta hayatini kurtarir Romanin sonunda iki kahraman da Hindistan a doner Farishta bir kiskanclik krizi sirasinda once Allie yi sonra da kendisini oldurur Farishta tarafindan affedilen Chamcha uzun suredir konusmadigi babasiyla barisir ve Hint kimligiyle barisarak Hindistan da kalmaya karar verir Edebi eser olarak degerlendirmeEser genelde edebiyat elestirmenlerinden olumlu elestiriler almistir Unlu elestirmen eseri Rusdi nin en buyuk estetik basarisi olarak niteler romani Britanya daki gocmenlerin maruz kaldiklari yabancilasmanin ve ruh hallerinin cok iyi anlatildigi bir eser olarak degerlendirir Romanin tepki gormesinden sonra degerlendirmelerde bulunan akademisyenlerden M D Fletcher olaylarin aslinda cok ironik oldugunu Rusdi nin romanla sorunlarina tercuman olmaya calistigi kesimler tarafindan kiyasiya elestirildigini yazar Eserin yazilmasi sirasinda yazarin cok sayida yazardan etkilendigi dusunulmektedir yazarin bu kapsamda James Joyce Italo Calvino Franz Kafka Frank Herbert Mervyn Peake Gabriel Garcia Marquez Jean Luc Godard J G Ballard ve William Burroughs tarafindan etkiledigini belirtmistir postmodernizm ve postkolonyalizmin ayni romanda basariyla islendigini ifade etmistir Romanda Rusdi nin tarzi olarak paralel hikayeler birlikte anlatilir Birbirine gecis yapan paralel ruyalar gerceklikler ve tekrarlanan isimler carpicidir TepkilerMuslumanlikla ilgili konular Kitabin bir bolumunde Islam peygamberi Muhammed in icinde yasadigi pagan toplulugun destegini almak uzere cok tanrili yaklasim lehine bir ayeti haber verdigi sonradan bu ayetin seytan tarafindan yazdirildigini iddia ettigi anlatilmaktadir Bazi kaynaklarin bildirmesine gore Muhammed seytan tarafindan kandirilmistir Bu rivayetin kokeni 6 ve 7 yuzyila dayandirilmakta ve Muhammed in bulunabilmis ilk biyografisinde de gecmektedir Seytan Muhammed i musriklerce paganlarca kutsal bilinen ve adlari Lat Uzza ve Menat olan uc tanricayi ovucu sozler soylemeye kandirmis ve bu sozleri onun diline ayet olarak sokmustur Seytan in bu oyunu sonucunda Muhammed Lat i Uzza yi ve ucuncu olan Menat i gordunuz mu diye konusmus ve bu sozleri Kur an a Tanri dan gelmis vahiyler olarak koymustur 19 Siz de gordunuz degil mi o Lat ve Uzza yi 20 ve ucuncu olarak da oteki put Menat i 21 Size erkek O na disi oyle mi Seytan tarafindan eklendigi soylenen bunlar sefaatleri umulan yuce turnalardir ayetinde gecen turna kelimesi Arapca gharaniq diye gecer ve bu put varlik seklinde de tercume edilir Bu olay Muhammed in sozu edilen pagan tanrilarinin gercekten var oldugunu kabul ettigi seklinde algilanir Muhammed in tanrilarini ovdugunu duyan Mekkeliler bunu sevincle karsilar ve sureyi sonuna kadar Muhammed le birlikte okurlar Kur an da Hac Suresi nde ise seytanin Tanri nin gonderdigi her peygambere turlu sekillerde musallat oldugu onlari umitsizlige dusurdugu ve nihayetinde Tanri nin bu peygamberleri umitsizlikten ve seytanin yalanlarindan korudugu ve boylece teblig gorevinin kusursuz bir sekilde yapilmasini sagladigi yazilidir Soz konusu ayet de soyledir Senden once hicbir resul ve nebi gondermedik ki bir sey temenni ettigi zaman seytan onun bu temennisine dair vesvese vermis olmasin Ama Allah seytanin vesvesesini giderir Sonra Allah ayetlerini saglamlastirir Allah hakkiyla bilendir hukum ve hikmet sahibidir K 22 Hacc 52 Bu ayetleri Muhammed in Kureysli paganlarla bir uzlasma taktigi olarak da kullandigi yonunde teoriler de bulunmaktadir kaynak belirtilmeli Bunlara gore Kureys in tanricalarini onurlandirarak Muhammed aradaki dusmanligi ortadan kaldiracagini dusunur Ama Muslumanlardan gelen yogun tepki uzerine bu tutumundan hemen vazgecip Tanri dan gelen soz konusu uyarici ve duzeltici ayetleri duyurur Yasanan olaylar ve fetva Roman Musluman camiasinda buyuk yanki yaratmis ve dine kufur olarak algilanmistir Rusdi nin ifade ozgurlugunu kutsal degerlere saldirarak kullandigi iddia edilir Olaylarin buyumesiyle birlikte kitabin ithali Hindistan da yasaklanir Birlesik Krallik taki ilk eylemlerde kitap yakilir 1989 yili Subat ayinda Pakistan da kitaba karsi buyuk olaylar cikar Iran daki Sii onder Ruhullah Humeyni Rusdi ve kitabin yayinlanmasinda gorev alan kisilerin oldurulmesini olanakli kilan bir fetva yayinlar Donemin Birlesik Krallik Basbakani Margaret Thatcher Rusdi ye surekli koruma saglamistir 1998 yilinda Iran hukumetinden olayi yatistirici yonde aciklamalar gelmesi uzerine gerginlik azalmistir 2006 yilindaki Iran Haber Ajansinin haberine gore fetva ancak onu yayinlayan makam tarafindan geri alinabildiginden ve Humeyni de olmus oldugundan fetva halen yururluktedir Siddet olaylari Kitapla ilgili bazi kisiler siddet olaylarina maruz kalmistir Kitabin Japon cevirmeni Hitoshi Igarashi 11 Temmuz 1991 tarihinde bicaklanarak oldurulmustur Italyan cevirmeni ayni ay icinde bicaklanmis ve agir yaralanmistir Norvecce cevirmen Oslo da 1993 yili Ekim ayinda uc el atese maruz kalmis saldiridan yara almadan kurtulmustur Eseri Turkceye cevirten yazar Aziz Nesin de Islami cevrelerce hedef gosterilmistir Aziz Nesin in 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas Katliami olarak bilinen olaylarda yaptigi konusmalardan sonra ise ikisi eylemci 37 kisi hayatini kaybetmisti Rusdi 12 Agustos 2022 tarihinde Chautauqua Enstitusu ndeki konferansi icin tanitildigi sirada bir erkek kursuye atlamis ve Rusdi yi boynundan bicaklamistir Ayrica bakinizIfade ozgurluguKaynakca Arsivlenmis kopya 5 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2015 The London Gazette Issue 58358 Supplement No 1 16 June 2007 Retrieved 26 March 2012 Bu karakterin ilham kaynaklari olarak Amitabh Bachchan ve nun alindigi sanilmaktadir Ilgili eserin amazon com adresindeki tanitimi 24 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 13 Aralik 2012 tarihinde erisilmistir Ibn Taymiyyah 13 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2019 Ahmed Shahab 1998 Ibn Taymiyyah and the Satanic Verses Studia Islamica Cilt 87 Maisonneuve amp Larose ss 67 124 JSTOR 1595926 Elmalili Hamdi Yazir meali 16 Mayis 2022 tarihinde erisilmistir 16 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2022 Elmalili Hamdi Yazir meali 16 Mayis 2022 tarihinde erisilmistir 16 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2022 Elmalili Hamdi Yazir meali 16 Mayis 2022 tarihinde erisilmistir 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Temmuz 2020 Eser Turkceye cevrilse de basilamamistirKonuyla ilgili yazilan eserlerNicholas J Karolides Margaret Bald amp Dawn B Sova 1999 100 Banned Books Censorship Histories of World Literature New York Checkmark Books ISBN 0 8160 4059 1 Pipes Daniel 2003 with a postscript by Koenraad Elst The Rushdie Affair The Novel the Ayatollah and the West 1990 Transaction Publishers ISBN 0 7658 0996 6