Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Aralık 2021) |
Agadir Krizi ya da İkinci Fas Bunalımı (ayrıca Almanca Panthersprung olarak bilinir) Nisan 1911'de önemli bir Fransız askerî gücünün Fas'ın iç kesimlerine konuşlandırılmasıyla tetiklenen kısa bir uluslararası krizdir. Almanya, Fransa'nın genişlemesine itiraz etmedi, ancak kendisi için toprak tazminatı istedi. Berlin savaşla tehdit etti, bir savaş gemisi gönderdi ve öfkeli Alman milliyetçilerini harekete geçirdi. Berlin ve Paris arasındaki müzakereler krizi çözdü: Fransa, toprak imtiyazları karşılığında Fransa'yı koruyucusu olarak Fransız Kongosu'ndan Almanya'ya devrederken, İspanya, Fas'la olan sınırındaki değişiklikten memnun kaldı. Ancak İngiliz kabinesi, Almanya'nın Fransa'ya yönelik saldırganlığından alarma geçti. David Lloyd George, Alman hareketini tahammül edilemez bir aşağılama olarak kınayan dramatik bir "Mansion House" konuşması yaptı. Savaştan söz edildi ve Almanya geri adım attı. Berlin ile Londra arasındaki ilişkiler bozuldu.
| Agadir Krizi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Fas'ta çadırlı bir kampta hareket halindeki Fransız Ordusu birlikleri, 30 Mart 1912. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Sir Edward Grey David Lloyd George | |||||||
Arka plan
Fransa'nın Fas'taki üstünlüğü, 1905-1906'daki Birinci Fas Bunalımı'nı takiben 1906 Algeciras Konferansı ile onaylanmıştı. 1911'de sultanı yeni bir antlaşma imzalamaya zorladılar ve burada Fransız onayı olmadan başka hiçbir antlaşmayı imzalamayacağına söz verdi ve bu nedenle daha önce yapılan anlaşmaları muhtemelen ihlal etti.
Kısmen Almanların, Kraliyet Donanması büyüklüğünde bir filo inşa etme çabalarını da içeren İmparatorluk Almanyası ile Büyük Britanya arasındaki silahlanma yarışı nedeniyle, İngiliz-Alman gerilimi bu dönemde yüksekti. Almanya'nın hamlesi Büyük Britanya ile Fransa arasındaki ilişkiyi test etmeyi ve muhtemelen Büyük Britanya'yı Almanya ile ittifak yapmaya itmeyi amaçlıyordu. Almanya ayrıca, Fas'ın etkili Fransız kontrolünü kabul etmek için tazminat talepleri için de zorluyordu.
Olaylar
Fas isyanı
1911'de Fas'ta Sultan 'a karşı bir isyan çıktı. Nisan ayı başlarında Sultan, Fes'deki sarayında kuşatıldı. Fransızlar, Nisan ayı sonunda bir seyyar kıta göndererek Avrupalıların canlarını ve mallarını koruma bahanesiyle isyanı bastırmaya yardım etmek için birlikler göndermeye hazırlandı. 8 Haziran'da İspanyol ordusu 'yi ve üç gün sonra 'i işgal etti.
Alman donanmasının müdahalesi
Yirmi Haziran'da, Fransa müzakerelere başlamayı kabul etti. On gün sonra hala yanıt vermemişlerdi. Tam o sırada Kiderlen-Wächter, kaiserden bir gambot gemisi göndermek için izin istedi. 1 Temmuz'da Alman savaş gemisi SMS Panther, Alman ticari çıkarlarını koruma bahanesiyle Agadir limanına geldi. Daha büyük olan Bremen-sınıfı kruvazör SMS Berlin günler sonra geldi ve savaş gemisinin yerini aldı. Alman bir sivil olan 110 kilometre (70 mi) kuzeyde, kurtarılmak üzere güneye yolculuk etti ve Panther'den üç gün sonra geldi. Fransızlardan ve İngilizlerden ani bir tepki geldi.
Britanya'nın dahil olması
İngiliz hükûmeti, Fransa'yı aceleci önlemler almaktan alıkoymaya ve onu Fes'e asker göndermekten caydırmaya çalıştı ancak başarısız oldu. Nisan ayında Dışişleri Bakanı Sir Edward Gray şöyle yazdı: "Fransızların yapmayı düşündüğü şey akıllıca değil, ancak anlaşmamız uyarınca müdahale edemeyiz". Ellerinin bağlı olduğunu ve Fransa'yı desteklemek zorunda olduğunu hissetti.
İngilizler SMS Panther savaş gemisinin Fas'a gelişinden endişelendi. Kraliyet Donanması, İspanya'nın güneyindeki Cebelitarık'ta bir deniz üssüne sahipti. Almanların Agadir'i Atlantik'te bir deniz üssüne dönüştürmek istediğine inanıyorlardı. Britanya, savaşın çıkması ihtimaline karşı Fas'a savaş gemileri gönderdi. Birinci Fas Krizinde olduğu gibi, İngiltere'nin Fransa'ya desteği, İngiltere-Fransa Dostluk Antlaşması'nın gücünü gösterdi.
Alman malî krizi
Bu krizin ortasında, Almanya finansal kargaşaya maruz kaldı. Borsa bir günde yüzde 30 düştü, halk, banknotları altın için nakit paraya çevirmeye başladı ve bankalarda bir dalgalanma oldu. Reichsbank, bir ayda altın rezervlerinin beşte birini kaybetti. Bu krizi Fransız maliye bakanının yönettiği söylentisi mevcuttu.
Müzakereler
7 Temmuz'da, Paris'teki Alman büyükelçisi, Fransız hükûmetine, Almanya'nın Fas'ta toprak emelleri olmadığını bildirdi ve Almanya, Fransız Kongosu bölgesindeki Almanya için "tazminat" ve Fas'taki ekonomik çıkarlarının korunması temelinde bir Fransız himayesi için pazarlık yapacaktı. 15 Temmuz'da sunulan Alman şartları, Kamerun ve Togoland'ın kuzey kesimini devretme teklifini içerirken, buna daha sonra Fransa'nın Belçika Kongosu ön alım hakkı eklenerek Fransa'dan tüm Fransız Kongo'yu 'nden denize talep etti.
21 Temmuz'da David Lloyd George, Londra'daki "Mansion House" konuşmasında ulusal onurun barıştan daha değerli olduğunu açıkladığı bir konuşma yaptı: "İngiltere, sanki hiçbir önemi yokmuş gibi çıkarları hayati derecede etkilenen İngiltere'ye kötü davranılırsa Milletler kabinesi, sonra kesin olarak söylüyorum, bu bedel ile barış bizimki gibi büyük bir ülkenin tahammül edemeyeceği bir aşağılama olacaktır." Konuşma, Almanya tarafından Fransa'ya mantıksız bir anlaşma dayatılamayacağına dair bir uyarı olarak yorumlandı.
4 Kasım'da, Fransız-Alman müzakereleri, Fransız-Alman Anlaşması olarak anılan bir konvansiyona yol açtı; bu konvansiyona göre Almanya, Orta Kongo'nun Fransız Ekvatoral Afrikası kolonisinde (günümüzde Kongo Cumhuriyeti) toprak karşılığında Fransa'nın Fas'taki konumunu kabul etti. Neukamerun olarak bilinen bu 275,000 km2 (106,178 sq mi) bölge, Kamerun Alman kolonisinin bir parçası oldu. Bölge kısmen bataklıktır (uyku hastalığının yaygın olduğu yer), ancak Almanya'ya Kongo Nehri üzerinde bir çıkış noktası sağladı. Almanya, Fransa'ya Fort Lamy'nin güneydoğusundaki (günümüzde Çad'ın bir parçası) küçük bir toprak parçası verdi.
Sonrası
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Özel
- ^ Clark 2012, ss. 204-13.
- ^ GP XXIX, number 140, Affaires du Maroc VI, 332 ff
- ^ Kissinger 1995, ss. 912.
- ^ Affaires du Maroc VI, 372 ff
- ^ MacMillan 2013, ss. 439.
- ^ MacMillan 2013, ss. 440.
- ^ Hinsley 1977, ss. 271 Quoted in M.L. Dockrill.
- ^ "Two War Clouds Menace Europe" (PDF). The New York Times (İngilizce). 6 Temmuz 1911. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2007.
- ^ a b Ahamed 2010, ss. 43.
- ^ Wilson 1972, ss. 513-532.
- ^ Maurice, Zimmermann (1912). "L'accord franco-allemand du 4 novembre 1911 au sujet du Maroc et du Congo". Annales de géographie (Fransızca). 21 (116). 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
- Genel
- Clark, Christopher (2012). Sleepwalkers: How Europe Went to War in 1914 (İngilizce).
- Kissinger, Henry (1995). Diplomacy (İngilizce). Simon & Schuster. ISBN .
- MacMillan, Margaret (2013). The War that Ended Peace: The Road to 1914 (İngilizce). Random House.
- Hinsley, F.H. (1977). "British Foreign Policy Under Sir Edward Grey". British Policy During the Agadir Crisis of 1911 (İngilizce). Cambridge.
- Ahamed, Liaquat (2010). Lords of Finance. Londra: Windmill Books. ISBN .
- Wilson, Keith (1972). "The Agadir Crisis, the Mansion House Speech, and the Double-Edgedness of Agreements". Historical Journal (İngilizce). 15 (3).
Konuyla ilgili yayınlar
- Anderson, Frank Maloy and Amos Shartle Hershey, eds. Handbook for the Diplomatic History of Europe, Asia, and Africa 1870-1914 (1918) , brief summary
- Barlow, Ima Christina. The Agadir Crisis (University of North Carolina Press, 1940).
- Barraclough, Geoffrey. From Agadir to Armageddon: anatomy of a crisis (1982).
- Colonialism: An International Social, Cultural, and Political Encyclopedia. ABC-CLIO. 2003. s. 8. ISBN . 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2020.
- Brandenburg, Erich. (1927) From Bismarck to the World War: A History of German Foreign Policy 1870-1914 (1927) .
- Carroll, E. Malcolm, French Public Opinion and Foreign Affairs 1870-1914 (1931). online pp 231–51.
- Carroll, E. Malcolm. Germany and the great powers, 1866-1914: A study in public opinion and foreign policy (1938) online20 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; online at Questia 1 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . also online review 20 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., pp 643–99
- Gooch, G.P. History of modern Europe, 1878-1919 (2nd ed. 1956) pp 386–413. online, diplomatic history
- Nicolson, Harold. King George V (1953) pp 177–193. online
- Somervell, D.C. The Reign of King George V, (1936) pp 229–38.online free
- Spender, J.A. Fifty years of Europe: a study in pre-war documents (1933) pp 329–40.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya sayfa baska bir dilden kotu bir bicimde tercume edilmistir Sayfa makine cevirisi veya dilde yetkinligi bulunmayan bir cevirmen tarafindan olusturulmus olabilir Lutfen ceviriyi gelistirmek icin yardim edin Aralik 2021 Agadir Krizi ya da Ikinci Fas Bunalimi ayrica Almanca Panthersprung olarak bilinir Nisan 1911 de onemli bir Fransiz askeri gucunun Fas in ic kesimlerine konuslandirilmasiyla tetiklenen kisa bir uluslararasi krizdir Almanya Fransa nin genislemesine itiraz etmedi ancak kendisi icin toprak tazminati istedi Berlin savasla tehdit etti bir savas gemisi gonderdi ve ofkeli Alman milliyetcilerini harekete gecirdi Berlin ve Paris arasindaki muzakereler krizi cozdu Fransa toprak imtiyazlari karsiliginda Fransa yi koruyucusu olarak Fransiz Kongosu ndan Almanya ya devrederken Ispanya Fas la olan sinirindaki degisiklikten memnun kaldi Ancak Ingiliz kabinesi Almanya nin Fransa ya yonelik saldirganligindan alarma gecti David Lloyd George Alman hareketini tahammul edilemez bir asagilama olarak kinayan dramatik bir Mansion House konusmasi yapti Savastan soz edildi ve Almanya geri adim atti Berlin ile Londra arasindaki iliskiler bozuldu Agadir KriziFas ta cadirli bir kampta hareket halindeki Fransiz Ordusu birlikleri 30 Mart 1912 TarihNisan Kasim 1911BolgeFasSonucFes Antlasmasi Fas ta Fransiz Ispanya yonetiminin kurulmasiTaraflarBuyuk Britanya ve Irlanda Birlesik KralligiUcuncu Fransiz CumhuriyetiIspanyaAlman ImparatorluguKomutanlar ve liderlerSir Edward Grey David Lloyd GeorgeArka planFransa nin Fas taki ustunlugu 1905 1906 daki Birinci Fas Bunalimi ni takiben 1906 Algeciras Konferansi ile onaylanmisti 1911 de sultani yeni bir antlasma imzalamaya zorladilar ve burada Fransiz onayi olmadan baska hicbir antlasmayi imzalamayacagina soz verdi ve bu nedenle daha once yapilan anlasmalari muhtemelen ihlal etti Kismen Almanlarin Kraliyet Donanmasi buyuklugunde bir filo insa etme cabalarini da iceren Imparatorluk Almanyasi ile Buyuk Britanya arasindaki silahlanma yarisi nedeniyle Ingiliz Alman gerilimi bu donemde yuksekti Almanya nin hamlesi Buyuk Britanya ile Fransa arasindaki iliskiyi test etmeyi ve muhtemelen Buyuk Britanya yi Almanya ile ittifak yapmaya itmeyi amacliyordu Almanya ayrica Fas in etkili Fransiz kontrolunu kabul etmek icin tazminat talepleri icin de zorluyordu OlaylarFas isyani 1911 de Fas ta Sultan a karsi bir isyan cikti Nisan ayi baslarinda Sultan Fes deki sarayinda kusatildi Fransizlar Nisan ayi sonunda bir seyyar kita gondererek Avrupalilarin canlarini ve mallarini koruma bahanesiyle isyani bastirmaya yardim etmek icin birlikler gondermeye hazirlandi 8 Haziran da Ispanyol ordusu yi ve uc gun sonra i isgal etti Alman donanmasinin mudahalesi Yirmi Haziran da Fransa muzakerelere baslamayi kabul etti On gun sonra hala yanit vermemislerdi Tam o sirada Kiderlen Wachter kaiserden bir gambot gemisi gondermek icin izin istedi 1 Temmuz da Alman savas gemisi SMS Panther Alman ticari cikarlarini koruma bahanesiyle Agadir limanina geldi Daha buyuk olan Bremen sinifi kruvazor SMS Berlin gunler sonra geldi ve savas gemisinin yerini aldi Alman bir sivil olan 110 kilometre 70 mi kuzeyde kurtarilmak uzere guneye yolculuk etti ve Panther den uc gun sonra geldi Fransizlardan ve Ingilizlerden ani bir tepki geldi Britanya nin dahil olmasi Ingiliz hukumeti Fransa yi aceleci onlemler almaktan alikoymaya ve onu Fes e asker gondermekten caydirmaya calisti ancak basarisiz oldu Nisan ayinda Disisleri Bakani Sir Edward Gray soyle yazdi Fransizlarin yapmayi dusundugu sey akillica degil ancak anlasmamiz uyarinca mudahale edemeyiz Ellerinin bagli oldugunu ve Fransa yi desteklemek zorunda oldugunu hissetti Ingilizler SMS Panther savas gemisinin Fas a gelisinden endiselendi Kraliyet Donanmasi Ispanya nin guneyindeki Cebelitarik ta bir deniz ussune sahipti Almanlarin Agadir i Atlantik te bir deniz ussune donusturmek istedigine inaniyorlardi Britanya savasin cikmasi ihtimaline karsi Fas a savas gemileri gonderdi Birinci Fas Krizinde oldugu gibi Ingiltere nin Fransa ya destegi Ingiltere Fransa Dostluk Antlasmasi nin gucunu gosterdi Alman mali krizi Bu krizin ortasinda Almanya finansal kargasaya maruz kaldi Borsa bir gunde yuzde 30 dustu halk banknotlari altin icin nakit paraya cevirmeye basladi ve bankalarda bir dalgalanma oldu Reichsbank bir ayda altin rezervlerinin beste birini kaybetti Bu krizi Fransiz maliye bakaninin yonettigi soylentisi mevcuttu Muzakereler 7 Temmuz da Paris teki Alman buyukelcisi Fransiz hukumetine Almanya nin Fas ta toprak emelleri olmadigini bildirdi ve Almanya Fransiz Kongosu bolgesindeki Almanya icin tazminat ve Fas taki ekonomik cikarlarinin korunmasi temelinde bir Fransiz himayesi icin pazarlik yapacakti 15 Temmuz da sunulan Alman sartlari Kamerun ve Togoland in kuzey kesimini devretme teklifini icerirken buna daha sonra Fransa nin Belcika Kongosu on alim hakki eklenerek Fransa dan tum Fransiz Kongo yu nden denize talep etti 21 Temmuz da David Lloyd George Londra daki Mansion House konusmasinda ulusal onurun baristan daha degerli oldugunu acikladigi bir konusma yapti Ingiltere sanki hicbir onemi yokmus gibi cikarlari hayati derecede etkilenen Ingiltere ye kotu davranilirsa Milletler kabinesi sonra kesin olarak soyluyorum bu bedel ile baris bizimki gibi buyuk bir ulkenin tahammul edemeyecegi bir asagilama olacaktir Konusma Almanya tarafindan Fransa ya mantiksiz bir anlasma dayatilamayacagina dair bir uyari olarak yorumlandi 4 Kasim da Fransiz Alman muzakereleri Fransiz Alman Anlasmasi olarak anilan bir konvansiyona yol acti bu konvansiyona gore Almanya Orta Kongo nun Fransiz Ekvatoral Afrikasi kolonisinde gunumuzde Kongo Cumhuriyeti toprak karsiliginda Fransa nin Fas taki konumunu kabul etti Neukamerun olarak bilinen bu 275 000 km2 106 178 sq mi bolge Kamerun Alman kolonisinin bir parcasi oldu Bolge kismen batakliktir uyku hastaliginin yaygin oldugu yer ancak Almanya ya Kongo Nehri uzerinde bir cikis noktasi sagladi Almanya Fransa ya Fort Lamy nin guneydogusundaki gunumuzde Cad in bir parcasi kucuk bir toprak parcasi verdi SonrasiAyrica bakinizI Dunya Savasi nin nedenleriKaynakcaOzel Clark 2012 ss 204 13 GP XXIX number 140 Affaires du Maroc VI 332 ff Kissinger 1995 ss 912 Affaires du Maroc VI 372 ff MacMillan 2013 ss 439 MacMillan 2013 ss 440 Hinsley 1977 ss 271 Quoted in M L Dockrill Two War Clouds Menace Europe PDF The New York Times Ingilizce 6 Temmuz 1911 13 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2007 a b Ahamed 2010 ss 43 Wilson 1972 ss 513 532 Maurice Zimmermann 1912 L accord franco allemand du 4 novembre 1911 au sujet du Maroc et du Congo Annales de geographie Fransizca 21 116 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2020 GenelClark Christopher 2012 Sleepwalkers How Europe Went to War in 1914 Ingilizce Kissinger Henry 1995 Diplomacy Ingilizce Simon amp Schuster ISBN 0 671 51099 1 MacMillan Margaret 2013 The War that Ended Peace The Road to 1914 Ingilizce Random House Hinsley F H 1977 British Foreign Policy Under Sir Edward Grey British Policy During the Agadir Crisis of 1911 Ingilizce Cambridge Ahamed Liaquat 2010 Lords of Finance Londra Windmill Books ISBN 978 0 09 949308 2 Wilson Keith 1972 The Agadir Crisis the Mansion House Speech and the Double Edgedness of Agreements Historical Journal Ingilizce 15 3 Konuyla ilgili yayinlarAnderson Frank Maloy and Amos Shartle Hershey eds Handbook for the Diplomatic History of Europe Asia and Africa 1870 1914 1918 brief summary Barlow Ima Christina The Agadir Crisis University of North Carolina Press 1940 Barraclough Geoffrey From Agadir to Armageddon anatomy of a crisis 1982 Colonialism An International Social Cultural and Political Encyclopedia ABC CLIO 2003 s 8 ISBN 9781576073353 3 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Eylul 2020 Brandenburg Erich 1927 From Bismarck to the World War A History of German Foreign Policy 1870 1914 1927 Carroll E Malcolm French Public Opinion and Foreign Affairs 1870 1914 1931 online pp 231 51 Carroll E Malcolm Germany and the great powers 1866 1914 A study in public opinion and foreign policy 1938 online20 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde online at Questia 1 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde also online review 20 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde pp 643 99 Gooch G P History of modern Europe 1878 1919 2nd ed 1956 pp 386 413 online diplomatic history Nicolson Harold King George V 1953 pp 177 193 online Somervell D C The Reign of King George V 1936 pp 229 38 online free Spender J A Fifty years of Europe a study in pre war documents 1933 pp 329 40