Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İkinci Yeni, Türk şiirinde 1950'li yıllarda ortaya çıkmış bir şiir hareketidir.
Garip akımının şiir anlayışına tepki olarak doğmuş ve büyük bir şair topluluğu tarafından benimsenmiştr. İkinci Yeni şairlerinin en belirgin özelliği okuyucunun hayal dünyasında farklı çağrışımlar meydana getirebilmek için şiirlerinde Türkçenin kuralları dışına çıkmalarıdır. Hareketin kuramcısı ve isim babası Muzaffer İlhan Erdost'tur.Edip Cansever, İlhan Berk, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, Ece Ayhan ve Ülkü Tamer, Tevfik Akdağ İkinci Yeni Şiir topluluğu şairlerindendir.
Hareketin bir bildirgesi yoktur. İlkeleri sonradan şiirler yayımlandıkça ve de şiir üzerine yazılar, makaleler yayımlandıkça belirmeye başlamıştır. İkinci Yeni, birçok edebiyat eleştirmeni tarafından "Çağdaş Türk Şiirinin en son ve en özgün atılımı" olarak kabul görülürken bazıları için de edebiyatta bir skandal olarak değerlendirilmiştir.
Ortaya çıkışı
İkinci Yeni, Türk şiirinde Garipçiler ve 1940 toplumcu gerçekçi kuşağının etkilerinin yoğun olarak hissedildiği bir dönemde ortaya çıktı. İkinci Yeni'nin doğuşunda dünyadaki mevcut şiir anlayışının büyük etkisi oldu. İkinci Yeni temsilcileri Dadaizm ve Letrizm gibi akımların dünyadaki yansımalarından etkilendiler. Varoluşçuluk düşüncesinin, Fransız gerçeküstücülerinin, gizemci ya da biçimci şairlerin Türkiye'de iyice tanınmasına paralel olarak İkinci Yeni şiir anlayışı şekillendi.
1950'lerde, önceleri birbirinden habersiz bir şekilde ve genellikle Garip şiirine bir tepki olarak yazan Ece Ayhan, İlhan Berk, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, Cemal Süreya, Edip Cansever gibi isimler 1956'dan itibaren şiir ve yazılarını Pazar Postası'nda yayımlamaya başladılar. Böylece bu şairlerin eserlerinde görülen şiirsel değişim belirginleşti ve bir hareket niteliği kazandı.Muzaffer Erdost, 19 Ağustos 1956'da Son Havadis gazetesinde yayımlanan İkinci Yeni başlıklı yazısında bu şairlerin bir hareket temsil ettiği belirtildi. "İkinci Yeni" nitelemesi daha sonra benzer şekilde şiir yazan bu şair grubunun adı olarak kabul gördü. Bu şairlere daha sonra Ülkü Tamer, , Yılmaz Gruda, Kemal Özer, Özdemir İnce, Nihat Ziyalan, , , gibi başka isimler de eklendi.
Özellikleri
İkinci Yenicilerin genel özelliklerini edebiyat eleştirmeni Asım Bezirci şu şekilde belirtmiştir:
"Gelenekten kopukluk, biçimcilik (formalizm), günlük konuşma dilinden uzaklık ve gramerde deformasyon (değiştirim), duyuları ve algıları karıştırma (karıştırım), özgür çağrışım, soyutlama, anlamsızlık, imgeleme, akıl dışılık, kapalılık, okurdan uzaklık, halka sırt çevirme, çevreden ayrılma ve kaçış…"
İkinci Yeniciler içeriğin biçimi tayin edeceğini savunarak dilin bilinen mantığının dışına çıkmış; türetilmiş suni kelimeler, şaşırtıcı isim ve sıfat tamlamaları kullanmış; alışılmış deyimleri farklı kılmış; noktalama işaretlerini reddetmişlerdir. İkinci Yenicilerin dili, Garipçilerin orta sınıf insanların günlük konuşma diline dayalı şiir diline tepkilerini ifade eder. Bu şiir dilinin benimsenmesinde gerçeküstücülük anlayışının da etkisi vardır. Gerçeküstücülük, ahlaki baskıyı hiçe sayan, içinde kural geçen bütün anlayışları reddeden bir düşünce akımıdır ve bu düşünceyi benimseyen şair noktalama işaretlerini ve bilinen sözdizimini göz önüne almadan şiir yazacaktır.
Şiirde anlamı temel öge olarak değerlendirmemesi İkinci Yeni şiirinin bir diğer önemli özelliğidir. Hepsi şiiri biçem ve simgeci bir anlatımla birleştirmiş ; kimisi anlamı hiç önemsememiştir.
Şehirli insanın iç dünyasını şiirinin başlıca konusu hâline getiren İkinci Yeni şairleri bu kadar soyut bir konuyu ele aldıkları için yeni bir kelime anlayışı getirdiler ve " yaşlı sevinç", "tren dolu kadınlar" gibi alışılmadık kelime grupları kullandılar.
Şiirlerinde hayal gücüne ve duyguya ağırlık veren İkinci Yeni şairleri; bireyin yalnızlığı, sıkıntıları, çevreye uyumsuzlukları gibi temaları sıklıkla işlediler. Söylemek istediklerini soyut bir dille anlatmaya çabaladılar. Amaçları verilmek istenilen duyguyu anlatmaktan ziyade hissettirmektir düşüncesini savundular. İkinci Yeni'nin doğuşunu sağlayan kitap Cemal Süreya'nın Üvercinka adlı şiir kitabı oldu.[]
İlkeleri
- Halk şiirinden özgün şiire geçiş yapılmalıdır. Şiirin ereği ahlak, erdem, gerçek ve toplum kavramlarını anlatmak değildir. Halkın yaşamından ve kültüründen uzaklaşmalı, folklorun şiire düşman olduğu anımsanmalıdır.
- Şiiri oluşturan sözcüklerin sözlük anlamı değil, şairin onlara kazandırdığı imge önemlidir. Şiirde buluşlara yer verilmeli, imge dünyasının sınırları zorlanmalı, imgeler şairin yeteneğini yansıtmalıdır.
- Siyasetten ve siyasal baskılardan uzak durulmalıdır.
- Şiirde içerikteki çarpıcılık ve biçim, dış öğelerden daha önemlidir. Sözcüklerdeki ses ve uyuma yer verilerek çarpıcılıktan doğan iç musiki ön plana çıkarılmalıdır.
- Bir görüntü sanatı olan şiirde duygu ve çağrışımlar yansıtılmalı, söyleşideki rahatlık yerini anlamda kapalılığa vermelidir.
- Anlamlı olmak şiir için önemli değildir.
- Bir öykü anlatma aracı olmayan şiir, diğer yazın türlerinden kesin çizgilerle ayrılmalı, konu ve olay şiir dışında tutulmalıdır.
- Nesneler, insan ve görünüm gerçeküstücüleri de aşan bir soyutlama ile anlatılmalıdır.
- Şiirde uyum, ölçü ve uyak yerini anlatım zenginliği ve müziğe bırakmalıdır.
- Şiirin konuşma dili dışında özgün dili olmalı, konuşma dilindeki tekerleme, nükte ve şaşırtmacalardan uzak durulmalı, soyut kavramlarla beslenmelidir.
- Yazınsal sanatlar daha özgür olmalı, yoksul çoğunluğa değil aydın azınlığa seslenilmelidir.
Eleştiriler
İkinci Yeniciler, edebiyat çevresinde benimsendiği kadar eleştirilere de maruz kalmıştır. Sanat ve dil anlayışlarındaki alışılmışın dışındaki tutumları nedeniyle şiirlerine "Soyut Şiir", "Anlamsız Şiir", "Kapalı Şiir" gibi isimler verildi. Dönemin siyasi baskısından kaçmakla ve biçimcilik ile eleştirildiler. bireyci, toplumdan ve insandan uzak, içe kapalı bir şiir olduğu eleştirisi bu şiirle ilgili eleştirilerin başında gelir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Kara, Ömer Tuğrul. "Türkçe'nin Kuralları Dışına Çıkan Bir Toplululuk:İkinci Yeniciler". Tarih Okulu Dergisi, Eylül 2013, Yıl 6, Sayı 15. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2018.
- ^ a b Bingöl, Ulaş. "İkinci Yeni Şiiri Postmodern Bir Hareket mi?". The Journal of Academic Social Science Studies, Yaz 2017, Sayı 57. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2018.
- ^ . Türk Edebiyatı. 25 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
- ^ Kacıroğlu, Murat. "İkinci Yeni Şiriinde Öteki Dünya: Ortadoğu ve Afrika". Türkiye Mecmuası Cilt 21, Sayı 2, Yıl 2011. 8 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ikinci Yeni Turk siirinde 1950 li yillarda ortaya cikmis bir siir hareketidir Garip akiminin siir anlayisina tepki olarak dogmus ve buyuk bir sair toplulugu tarafindan benimsenmistr Ikinci Yeni sairlerinin en belirgin ozelligi okuyucunun hayal dunyasinda farkli cagrisimlar meydana getirebilmek icin siirlerinde Turkcenin kurallari disina cikmalaridir Hareketin kuramcisi ve isim babasi Muzaffer Ilhan Erdost tur Edip Cansever Ilhan Berk Cemal Sureya Turgut Uyar Sezai Karakoc Ece Ayhan ve Ulku Tamer Tevfik Akdag Ikinci Yeni Siir toplulugu sairlerindendir Hareketin bir bildirgesi yoktur Ilkeleri sonradan siirler yayimlandikca ve de siir uzerine yazilar makaleler yayimlandikca belirmeye baslamistir Ikinci Yeni bircok edebiyat elestirmeni tarafindan Cagdas Turk Siirinin en son ve en ozgun atilimi olarak kabul gorulurken bazilari icin de edebiyatta bir skandal olarak degerlendirilmistir Ortaya cikisiIkinci Yeni Turk siirinde Garipciler ve 1940 toplumcu gercekci kusaginin etkilerinin yogun olarak hissedildigi bir donemde ortaya cikti Ikinci Yeni nin dogusunda dunyadaki mevcut siir anlayisinin buyuk etkisi oldu Ikinci Yeni temsilcileri Dadaizm ve Letrizm gibi akimlarin dunyadaki yansimalarindan etkilendiler Varolusculuk dusuncesinin Fransiz gercekustuculerinin gizemci ya da bicimci sairlerin Turkiye de iyice taninmasina paralel olarak Ikinci Yeni siir anlayisi sekillendi 1950 lerde onceleri birbirinden habersiz bir sekilde ve genellikle Garip siirine bir tepki olarak yazan Ece Ayhan Ilhan Berk Turgut Uyar Sezai Karakoc Cemal Sureya Edip Cansever gibi isimler 1956 dan itibaren siir ve yazilarini Pazar Postasi nda yayimlamaya basladilar Boylece bu sairlerin eserlerinde gorulen siirsel degisim belirginlesti ve bir hareket niteligi kazandi Muzaffer Erdost 19 Agustos 1956 da Son Havadis gazetesinde yayimlanan Ikinci Yeni baslikli yazisinda bu sairlerin bir hareket temsil ettigi belirtildi Ikinci Yeni nitelemesi daha sonra benzer sekilde siir yazan bu sair grubunun adi olarak kabul gordu Bu sairlere daha sonra Ulku Tamer Yilmaz Gruda Kemal Ozer Ozdemir Ince Nihat Ziyalan gibi baska isimler de eklendi OzellikleriIkinci Yenicilerin genel ozelliklerini edebiyat elestirmeni Asim Bezirci su sekilde belirtmistir Gelenekten kopukluk bicimcilik formalizm gunluk konusma dilinden uzaklik ve gramerde deformasyon degistirim duyulari ve algilari karistirma karistirim ozgur cagrisim soyutlama anlamsizlik imgeleme akil disilik kapalilik okurdan uzaklik halka sirt cevirme cevreden ayrilma ve kacis Ikinci Yeniciler icerigin bicimi tayin edecegini savunarak dilin bilinen mantiginin disina cikmis turetilmis suni kelimeler sasirtici isim ve sifat tamlamalari kullanmis alisilmis deyimleri farkli kilmis noktalama isaretlerini reddetmislerdir Ikinci Yenicilerin dili Garipcilerin orta sinif insanlarin gunluk konusma diline dayali siir diline tepkilerini ifade eder Bu siir dilinin benimsenmesinde gercekustuculuk anlayisinin da etkisi vardir Gercekustuculuk ahlaki baskiyi hice sayan icinde kural gecen butun anlayislari reddeden bir dusunce akimidir ve bu dusunceyi benimseyen sair noktalama isaretlerini ve bilinen sozdizimini goz onune almadan siir yazacaktir Siirde anlami temel oge olarak degerlendirmemesi Ikinci Yeni siirinin bir diger onemli ozelligidir Hepsi siiri bicem ve simgeci bir anlatimla birlestirmis kimisi anlami hic onemsememistir Sehirli insanin ic dunyasini siirinin baslica konusu haline getiren Ikinci Yeni sairleri bu kadar soyut bir konuyu ele aldiklari icin yeni bir kelime anlayisi getirdiler ve yasli sevinc tren dolu kadinlar gibi alisilmadik kelime gruplari kullandilar Siirlerinde hayal gucune ve duyguya agirlik veren Ikinci Yeni sairleri bireyin yalnizligi sikintilari cevreye uyumsuzluklari gibi temalari siklikla islediler Soylemek istediklerini soyut bir dille anlatmaya cabaladilar Amaclari verilmek istenilen duyguyu anlatmaktan ziyade hissettirmektir dusuncesini savundular Ikinci Yeni nin dogusunu saglayan kitap Cemal Sureya nin Uvercinka adli siir kitabi oldu kaynak belirtilmeli IlkeleriHalk siirinden ozgun siire gecis yapilmalidir Siirin eregi ahlak erdem gercek ve toplum kavramlarini anlatmak degildir Halkin yasamindan ve kulturunden uzaklasmali folklorun siire dusman oldugu animsanmalidir Siiri olusturan sozcuklerin sozluk anlami degil sairin onlara kazandirdigi imge onemlidir Siirde buluslara yer verilmeli imge dunyasinin sinirlari zorlanmali imgeler sairin yetenegini yansitmalidir Siyasetten ve siyasal baskilardan uzak durulmalidir Siirde icerikteki carpicilik ve bicim dis ogelerden daha onemlidir Sozcuklerdeki ses ve uyuma yer verilerek carpiciliktan dogan ic musiki on plana cikarilmalidir Bir goruntu sanati olan siirde duygu ve cagrisimlar yansitilmali soylesideki rahatlik yerini anlamda kapaliliga vermelidir Anlamli olmak siir icin onemli degildir Bir oyku anlatma araci olmayan siir diger yazin turlerinden kesin cizgilerle ayrilmali konu ve olay siir disinda tutulmalidir Nesneler insan ve gorunum gercekustuculeri de asan bir soyutlama ile anlatilmalidir Siirde uyum olcu ve uyak yerini anlatim zenginligi ve muzige birakmalidir Siirin konusma dili disinda ozgun dili olmali konusma dilindeki tekerleme nukte ve sasirtmacalardan uzak durulmali soyut kavramlarla beslenmelidir Yazinsal sanatlar daha ozgur olmali yoksul cogunluga degil aydin azinliga seslenilmelidir ElestirilerIkinci Yeniciler edebiyat cevresinde benimsendigi kadar elestirilere de maruz kalmistir Sanat ve dil anlayislarindaki alisilmisin disindaki tutumlari nedeniyle siirlerine Soyut Siir Anlamsiz Siir Kapali Siir gibi isimler verildi Donemin siyasi baskisindan kacmakla ve bicimcilik ile elestirildiler bireyci toplumdan ve insandan uzak ice kapali bir siir oldugu elestirisi bu siirle ilgili elestirilerin basinda gelir Kaynakca a b c d e f g h Kara Omer Tugrul Turkce nin Kurallari Disina Cikan Bir Toplululuk Ikinci Yeniciler Tarih Okulu Dergisi Eylul 2013 Yil 6 Sayi 15 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2018 a b Bingol Ulas Ikinci Yeni Siiri Postmodern Bir Hareket mi The Journal of Academic Social Science Studies Yaz 2017 Sayi 57 26 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2018 Turk Edebiyati 25 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2020 Kaciroglu Murat Ikinci Yeni Siriinde Oteki Dunya Ortadogu ve Afrika Turkiye Mecmuasi Cilt 21 Sayi 2 Yil 2011 8 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2018