Çöl verniği ya da kaya verniği kurak ortamlarda görülen kaya yüzeyleri üzerinde bulunan siyahımsı ve kızılımsı tabaka verniktir. Çöl verniği genellikle bir mikrometre kalınlığındadır ve nanometre ölçü katmanını temsil eder. Bu durum için kullanılan diğer terimler kaya oksitlenmesi ve çöl küfüdür, fakat çok nadir kullanılır.
Oluşumu
Mn ve Fe-oksitlerle kil minerallerinin karışımından ibaret çok ince bir yığışım oluşturur. Son olarak,rüzgâr içinde hızla taşınan kum ve silt parçacıklarının çarpması etkisiyle de ana kayaçta ufalanmalar gelişebilir.Hemen hemen organik maddeler ve iz elementleri dizisi bulunmaktadır.
Yapısı
Bilim adamları ilk başta verniğin kaya tabakalarından çıkarılan maddeler tarafından yapıldığını düşünüyorlardı.Fakat mikroskopik ve mikro kimyasal gözlemler verniğin büyük bir bölümünün rüzgârlar tarafından getirilen kil olduğunu gösterir. Clay daha sonra görür ki subsrat kaya çölde yüksek sıcaklığa ulaştığında kimyasal olarak birlikte tepkimeye girer, bu tepkime de yağış ve çiy önemlidir. Siyah çöl verniğinin önemli bir özelliği manganezin yüksek konsantrasyonuna sahip olmasıdır. Manganez ağırlğının sadece %0.12 sini oluşturan yer yüzeyinin kabuğunda nispeten nadirdir. Fakat siyah çöl verniğinde magnezyum 50 ya da 60 kat daha çok verimlidir. Bu önemli zenginleştirme ortamlarda yaygın organik besinlerde az olan oksitleyici magnezyum mikropları tarafından düşünülmesine sebep olmuştur. pH’ ı 7.5 in üzerinde olan mikro ortam yoğunlaşan magnezyum mikropları için yaşanılması zordur. Böyle durumlarda magnezyum az (demir-zengin)turuncu vernikler gelişir.Sırasıyla nemli ve kurak iklimlerle ilişkili olan magnezyum-zengin ve demir-zengin verniklerini değerlendiren magnezyum/demir için bir alternatif varsayım önerilmiştir. Çöl verniği kaya altında olanın kimliğini sık sık gizler ve farklı kayalar verniği muhafaza etmek ve kabul etmek için değişken güçlere sahiptir. Örneğin, kireç taşlarında genellikle vernik yoktur çünkü onlar sularla çözünebilir ve bu nedenle verniği oluşturmak için sabit bir yüzey sağlamaz. Parlak, koyu ve siyah vernikler bu kayaların aşınması için nispeten yüksek dirençlerinden dolayı bazalt,ince kuvarst ve başkalaşmış killi şistler üzerinde şekil alırlar.
Kaynakça
- ^ David Krinsley, Ronald Dorn, N. K. Tovey 1995. Nanometre-Scale Layering in Rock Varnish: Implications for Genesis and Paleoenvironmental Interpretation, The Journal of Geology, 103(1): 106-113
- ^ Perry, R.S. and Adams, J.B. 1978. Desert varnish: evidence for cyclic deposition of manganese. Nature 276(5687):489-491.
- ^ Blake, W.P. 1905. Superficial blackening and discoloration of rocks especially in desert regions. Transactions of the American Institute of Mining Engineers 35:371-375.
- ^ Tanzhuo Liu and Ronald I. Dorn 1996. Understanding the Spatial Variability of Environmental Change in Drylands with Rock Varnish Microlaminations. Annals of the Association of American Geographers 86(2): 187-212.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Col vernigi ya da kaya vernigi kurak ortamlarda gorulen kaya yuzeyleri uzerinde bulunan siyahimsi ve kizilimsi tabaka verniktir Col vernigi genellikle bir mikrometre kalinligindadir ve nanometre olcu katmanini temsil eder Bu durum icin kullanilan diger terimler kaya oksitlenmesi ve col kufudur fakat cok nadir kullanilir Col Vernigi Horseshoe Kanyonu Utah ABDOlusumuMn ve Fe oksitlerle kil minerallerinin karisimindan ibaret cok ince bir yigisim olusturur Son olarak ruzgar icinde hizla tasinan kum ve silt parcaciklarinin carpmasi etkisiyle de ana kayacta ufalanmalar gelisebilir Hemen hemen organik maddeler ve iz elementleri dizisi bulunmaktadir Col vernigine oyulmus petroglifler Las Vegas Nevada yakinlarinda Gosterilen alan yaklasik olarak 1 metredir Col VernigiYapisiBilim adamlari ilk basta vernigin kaya tabakalarindan cikarilan maddeler tarafindan yapildigini dusunuyorlardi Fakat mikroskopik ve mikro kimyasal gozlemler vernigin buyuk bir bolumunun ruzgarlar tarafindan getirilen kil oldugunu gosterir Clay daha sonra gorur ki subsrat kaya colde yuksek sicakliga ulastiginda kimyasal olarak birlikte tepkimeye girer bu tepkime de yagis ve ciy onemlidir Siyah col verniginin onemli bir ozelligi manganezin yuksek konsantrasyonuna sahip olmasidir Manganez agirlginin sadece 0 12 sini olusturan yer yuzeyinin kabugunda nispeten nadirdir Fakat siyah col verniginde magnezyum 50 ya da 60 kat daha cok verimlidir Bu onemli zenginlestirme ortamlarda yaygin organik besinlerde az olan oksitleyici magnezyum mikroplari tarafindan dusunulmesine sebep olmustur pH i 7 5 in uzerinde olan mikro ortam yogunlasan magnezyum mikroplari icin yasanilmasi zordur Boyle durumlarda magnezyum az demir zengin turuncu vernikler gelisir Sirasiyla nemli ve kurak iklimlerle iliskili olan magnezyum zengin ve demir zengin verniklerini degerlendiren magnezyum demir icin bir alternatif varsayim onerilmistir Col vernigi kaya altinda olanin kimligini sik sik gizler ve farkli kayalar vernigi muhafaza etmek ve kabul etmek icin degisken guclere sahiptir Ornegin kirec taslarinda genellikle vernik yoktur cunku onlar sularla cozunebilir ve bu nedenle vernigi olusturmak icin sabit bir yuzey saglamaz Parlak koyu ve siyah vernikler bu kayalarin asinmasi icin nispeten yuksek direnclerinden dolayi bazalt ince kuvarst ve baskalasmis killi sistler uzerinde sekil alirlar KaynakcaWikimedia Commons ta Col vernigi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir David Krinsley Ronald Dorn N K Tovey 1995 Nanometre Scale Layering in Rock Varnish Implications for Genesis and Paleoenvironmental Interpretation The Journal of Geology 103 1 106 113 Perry R S and Adams J B 1978 Desert varnish evidence for cyclic deposition of manganese Nature 276 5687 489 491 Blake W P 1905 Superficial blackening and discoloration of rocks especially in desert regions Transactions of the American Institute of Mining Engineers 35 371 375 Tanzhuo Liu and Ronald I Dorn 1996 Understanding the Spatial Variability of Environmental Change in Drylands with Rock Varnish Microlaminations Annals of the Association of American Geographers 86 2 187 212