Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Li Simo, Çelebi Kağan[](Çince tam unvanı: Geleneksel: 乙彌泥熟俟利苾可汗 / Basit.: 乙弥泥熟俟利苾可汗, Wade-Giles: Iminishu Ch'ilipi K'ohan, Pinyin: yǐmíníshú qílìbié kěhàn, Orta Çağ Çincesi: (): dʐʰĭə˥-lĭək-bʰĭĕt kʰɑ˥-ɣɑn˩˥, aslı adı: 阿史那思摩 Ashina Simo, Çince adı: 李思摩 Li Simo, d. 583 - ö. 647; Changan), İl Kağan'ın babası olan Yami Kağan'ın kuzeni Tuğluk Şad (咄六設)'ın oğlu.Doğu Göktürklerin Çin Tahakkümü Devri (630-681)'nde, önce Tang Hanedanı'nın generali ve daha sonra 639 - 644 yılları arasında Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kağanı.
| Çelebi Kağan Eski Türkçe:         Çince: 乙彌泥熟俟利苾可汗 | |
|---|---|
| Doğu Göktürk Kağanlığı'nın V. kağanı | |
| Hüküm süresi | 13 Ağustos 639 – 16 Nisan 647 |
| Önce gelen | İl Kağan |
| Sonra gelen | Çebi Kağan |
| Doğum | 583 |
| Ölüm | 16 Nisan 647 (03.00 - 05.00 arası) Çangan |
| Defin | 18 Mayıs 647 (15.00 - 17.00 arası) Chaoling |
| Eş(ler)i | Tong Bilge Hatun |
| Çocuk(lar)ı | Aşina Duluşe Li Çefu |
| Hanedan | Aşina |
| Babası | Tuğluk Şad |
| Dini | Tengricilik |
Geçici kağanlığı
Göktürk kağanı Tulan Kağan ile batı kanadının kağanı Tarduş Kağan'ın saldırısına uğrayan dönemin "Tölis Kağan" ("Küçük Kağan") Yami Kağan'ın 2 Nisan 599 tarihinde Sui Hanedanına sığındığında Chipei'de ikamet eden Göktürk kabileleri Ashina Sima'yı kağan seçti. Yami Kağan geri döndüğünde kağanlığını iade etti.
Li Shimin ile tanışması
22 Eylül 624 tarihinde
Tang'a geliş
27 Mart 630 tarihli (陰山之戰 / 阴山之战, yīnshān zhī zhàn)'inde İl Kağan yenilince Doğu Göktürkün kabile önderleri İl Kağan'ı terkederek Tang'a teslim oldular. Fakat sadece Ashina Simo Kiele'ye sadık kalıp birlikte esir oldu. İmparator Tai Tsung, Simo'nun sadakatını överek 20 Nisan 630 tarihinde Sağ Wu-xiu Büyük Generalliğe 23 Haziran 630 tarihinde ise Huai-hua Vilâyet Krallığına getirdi.
İsyan sonrası
Chieh-she-shuai'nin isyanından sonra Göktürklerin Sarı Irmak'ın güneyinde bulunmalarının iyi omadığını dile getirenler çoğaldı. Tai Tsung da Göktürk siyasetini değiştirmeye karar verdi. 13 Ağustos 639 tarihinde Tai Tsung, "Sarayı Muhafız Birliği Sağ Wu-wei Büyük General", Hua Eyaleti Askerî Müsteşarı ve Huai-hua Vilâyet Kralı olan Li Simo (Aşina Simo)'yu Chilipi Kağan olarak atadı ve Kutao'nun verilmesine, çeşitli eyaletlerde oturan Göktürk ve etnik azınlıkları Sarı Irmak'ın kuzeyine götürmesine ve orada surlar inşa ederek uzun süre sınır kalelerini muhafaza etmesine dair ferman çıkardı. Ancak Chilipi Kağan korkarak kaleden çıkmak istemeyince Tai Tsung, Sinong ("Tarım Bakanı") Kuo Sipen'i Seyontolara yollayarak, Göktürklerle savaşmaması talimatını verdi.
28 Şubat 641 tarihinde Chilipi Kağan ilk defa nehri geçerek eskiden Dingxiang Kalesinin bulunmuş olduğu yerde çadırı kurdu. 30.000 hanelik halkı, 40.000 sağlam askeri ve 90.000 atı vardı. Kağan, imparator Tai Tsung'a
Bendeniz haddim olmadığı halde merhametiniz sayesinde kabilenin başı oldum. Kabul olunursa nesillerimiz boyunca devletin bir bekçi köpeği olarak kuzey kapıyı koruyarım. Eğer Seyantolar istila ederse ailemin Çin Seddinin içine girmesine izin veriniz.
dedi. Tai Tsung kararnameyi çıkarıp buna izin verdi.
Seyanto'nun saldırısı
Birinci Koguryo Seferi
Birinci Kogryo Seferi sırasında 28 Haziran 645 tarihinde Koguryo'nun Baekam Kalesi (Hangul: 백암성 Hanja: 白巖城, günümüz Çin Halk Cumhuriyeti Liaoning Eyaleti Liaoyang şehri Dengta ilinde inşa edilmiştir) civarında kurmalı yayın okuyla vuruldu. Tai Tsung bizzat ağzıyla emedi (zehir dışarı çıkarmak için).
Ekim 1992'de çıkarılan ve günümüzde Chioling Müzesinde saklanan mezar yazısı na göre, 65 yaşındayken 16 Nisan 647 tarihinde saat 3 - 5 arasında Changan'da öldü. 18 Mayıs 647 tarihinde saat 15 - 17 arasında Tsi Tsung'un eşi İmparatoriçe Chansun'un mezarlığı olan Chaoling'e gömüldü. Daha sonra Tai Tsung da aynı mezarlığa gömüldü.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Tzu chih t'ung chien, Cilt 191
- ^ a b Yeni Tang Kitabı, Cilt 215-I
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ Eski Tang Kitabı, Cilt 3
- ^ Eski Tang Ktabı, Cilt 194-I
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ a b Tzu chih t'ung chien, Cilt 193
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ 中国人民解放军军事科学院, 中国军事通史, 第十册 第十卷, 唐代军事史（上）, 军事科学出版社, 1998, (Çin Halk Kurtuluş Ordusu Askerî Bilim Akademisi, Çin Askerî Genel Tarihi, 10. Cilt, 1. Bölümü: Tang Dönemi Askerî Tarihi - I, Askerî Bilim Yayınevi), s.184. books.google 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ a b (PDF). 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ Tzu chih t'ung chien Cilt 195.
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ a b Tzu chih t'ung chien, Cilt 196
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ Tzu chih t'ung chien , Cilt 197
- ^ 唐故右武卫将军赠兵部尚书李君铭志
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- Genel
- İsenbige Togan, Gülnar Kara, Cahide Baysal, Çin Kaynaklarında Türkler Eski T'ang Tarihi (Chiu T'ang-shu) 194a: 'Türkler Bölümü' (Açıklamalı Metin Neşri), TTK, Ankara, 2006[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Li Simo Celebi Kagan kaynak belirtilmeli Cince tam unvani Geleneksel 乙彌泥熟俟利苾可汗 Basit 乙弥泥熟俟利苾可汗 Wade Giles Iminishu Ch ilipi K ohan Pinyin yǐminishu qilibie kehan Orta Cag Cincesi dʐʰĭe lĭek bʰĭĕt kʰɑ ɣɑn asli adi 阿史那思摩 Ashina Simo Cince adi 李思摩 Li Simo d 583 o 647 Changan Il Kagan in babasi olan Yami Kagan in kuzeni Tugluk Sad 咄六設 in oglu Dogu Gokturklerin Cin Tahakkumu Devri 630 681 nde once Tang Hanedani nin generali ve daha sonra 639 644 yillari arasinda Dogu Gokturk Kaganligi nin kagani Celebi Kagan Eski Turkce Cince 乙彌泥熟俟利苾可汗Dogu Gokturk Kaganligi nin V kaganiHukum suresi13 Agustos 639 16 Nisan 647Once gelenIl KaganSonra gelenCebi KaganDogum583Olum16 Nisan 647 03 00 05 00 arasi CanganDefin18 Mayis 647 15 00 17 00 arasi ChaolingEs ler iTong Bilge HatunCocuk lar iAsina Duluse Li CefuHanedanAsinaBabasiTugluk SadDiniTengricilikGecici kaganligiGokturk kagani Tulan Kagan ile bati kanadinin kagani Tardus Kagan in saldirisina ugrayan donemin Tolis Kagan Kucuk Kagan Yami Kagan in 2 Nisan 599 tarihinde Sui Hanedanina sigindiginda Chipei de ikamet eden Gokturk kabileleri Ashina Sima yi kagan secti Yami Kagan geri dondugunde kaganligini iade etti Li Shimin ile tanismasi22 Eylul 624 tarihindeTang a gelis27 Mart 630 tarihli 陰山之戰 阴山之战 yinshan zhi zhan inde Il Kagan yenilince Dogu Gokturkun kabile onderleri Il Kagan i terkederek Tang a teslim oldular Fakat sadece Ashina Simo Kiele ye sadik kalip birlikte esir oldu Imparator Tai Tsung Simo nun sadakatini overek 20 Nisan 630 tarihinde Sag Wu xiu Buyuk Generallige 23 Haziran 630 tarihinde ise Huai hua Vilayet Kralligina getirdi Isyan sonrasiChieh she shuai nin isyanindan sonra Gokturklerin Sari Irmak in guneyinde bulunmalarinin iyi omadigini dile getirenler cogaldi Tai Tsung da Gokturk siyasetini degistirmeye karar verdi 13 Agustos 639 tarihinde Tai Tsung Sarayi Muhafiz Birligi Sag Wu wei Buyuk General Hua Eyaleti Askeri Mustesari ve Huai hua Vilayet Krali olan Li Simo Asina Simo yu Chilipi Kagan olarak atadi ve Kutao nun verilmesine cesitli eyaletlerde oturan Gokturk ve etnik azinliklari Sari Irmak in kuzeyine goturmesine ve orada surlar insa ederek uzun sure sinir kalelerini muhafaza etmesine dair ferman cikardi Ancak Chilipi Kagan korkarak kaleden cikmak istemeyince Tai Tsung Sinong Tarim Bakani Kuo Sipen i Seyontolara yollayarak Gokturklerle savasmamasi talimatini verdi 28 Subat 641 tarihinde Chilipi Kagan ilk defa nehri gecerek eskiden Dingxiang Kalesinin bulunmus oldugu yerde cadiri kurdu 30 000 hanelik halki 40 000 saglam askeri ve 90 000 ati vardi Kagan imparator Tai Tsung a Bendeniz haddim olmadigi halde merhametiniz sayesinde kabilenin basi oldum Kabul olunursa nesillerimiz boyunca devletin bir bekci kopegi olarak kuzey kapiyi koruyarim Eger Seyantolar istila ederse ailemin Cin Seddinin icine girmesine izin veriniz dedi Tai Tsung kararnameyi cikarip buna izin verdi Seyanto nun saldirisiBirinci Koguryo SeferiBirinci Kogryo Seferi sirasinda 28 Haziran 645 tarihinde Koguryo nun Baekam Kalesi Hangul 백암성 Hanja 白巖城 gunumuz Cin Halk Cumhuriyeti Liaoning Eyaleti Liaoyang sehri Dengta ilinde insa edilmistir civarinda kurmali yayin okuyla vuruldu Tai Tsung bizzat agziyla emedi zehir disari cikarmak icin Ekim 1992 de cikarilan ve gunumuzde Chioling Muzesinde saklanan mezar yazisi na gore 65 yasindayken 16 Nisan 647 tarihinde saat 3 5 arasinda Changan da oldu 18 Mayis 647 tarihinde saat 15 17 arasinda Tsi Tsung un esi Imparatorice Chansun un mezarligi olan Chaoling e gomuldu Daha sonra Tai Tsung da ayni mezarliga gomuldu KaynakcaOzel a b Tzu chih t ung chien Cilt 191 a b Yeni Tang Kitabi Cilt 215 I 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 Eski Tang Kitabi Cilt 3 Eski Tang Ktabi Cilt 194 I 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 a b Tzu chih t ung chien Cilt 193 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 中国人民解放军军事科学院 中国军事通史 第十册 第十卷 唐代军事史 上 军事科学出版社 1998 Cin Halk Kurtulus Ordusu Askeri Bilim Akademisi Cin Askeri Genel Tarihi 10 Cilt 1 Bolumu Tang Donemi Askeri Tarihi I Askeri Bilim Yayinevi s 184 books google 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 a b PDF 12 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 Tzu chih t ung chien Cilt 195 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 a b Tzu chih t ung chien Cilt 196 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 Tzu chih t ung chien Cilt 197 唐故右武卫将军赠兵部尚书李君铭志 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2010 GenelIsenbige Togan Gulnar Kara Cahide Baysal Cin Kaynaklarinda Turkler Eski T ang Tarihi Chiu T ang shu 194a Turkler Bolumu Aciklamali Metin Nesri TTK Ankara 2006 olu kirik baglanti ISBN 9751618967