Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çuval Olayı, Çuval Hadisesi ya da Süleymaniye Olayı 4 Temmuz 2003 günü Kuzey Irak'ın Süleymaniye kentinde karargâh kurmuş bulunan bir binbaşı komutasındaki 11 Türk Silahlı Kuvvetleri mensubunun ve Türkmen mihmandarlarının Irak'taki işgal kuvvetlerinin bir parçası olan Amerikan 173. Hava İndirme Tugayı'na bağlı askerlerce ve yanlarında peşmergelerin de bulunduğu bir şekilde sürpriz bir baskın sonucu derdest edilmeleri ve başlarına çuval geçirilmek suretiyle götürülüp 60 saat süresince alıkonularak sorguya çekilmeleridir.
Operasyon için ABD'nin en önemli millî bayramı olan 4 Temmuz (Bağımsızlık Günü) tarihinin seçilmiş olması, günün cumaya denk gelmesi, bu şartlarda konuyu süratle ve diplomatik tarzda çözüme kavuşturabilecek yetkili Amerikan makamlarına ulaşmanın uzun sürmesi ve Türk askerlerinin bu yüzden 60 saat gözaltında bekletilmeleri, Amerikan askerlerince küçük düşürücü kasıtlı hareketlere başvurulmuş olması, Çuval Hadisesi'nin bir provokasyon olduğu görüşlerinin dile getirilmesine sebebiyet vermiştir.
Arka plan
Hadisenin kaynağı, ABD başkanı George W. Bush ve yardımcısı Dick Cheney'in ekibini oluşturan Amerikan Girişim Enstitüsü kuruluşundan ABD Savunma Bakanlığı'na getirdiği şahinler (Neokonlar) adıyla anılan kişilerin Irak'ı işgal etmek istemesi ve Türk hükûmetinden ABD silahlı kuvvetlerinin Kuzey Irak'a serbest geçiş yapabilmesi ve Adana'da bulunan İncirlik Hava Üssü'nün Amerikan keşif ve ağır bombardıman uçaklarına açılması talebinin TBMM tarafından 1 Mart tezkeresi olarak adlandırılan tezkere ile reddedilmesidir. Bu olayın sonrasında ise Irak'taki direnişin uzaması, işgalin ABD Hazinesine 3 trilyon dolar'a patlaması, Amerikan dolarının büyük değer kayıpları ve petrol fiyatlarının kısa zamanda varil başına 20 dolardan 100 dolara çıkması neticesinde Bush'un Cumhuriyetçi Parti'sinin 2006 Meclis ve Senato seçimlerinde yenilgiye uğraması sonucunda ABD Savunma Bakanlığı'na Robert Gates getirilerek, Neo-conlar tasfiye edilmiştir.
Gazeteci-yazar Turan Yavuz baskının, dönemin ABD Savunma Bakan Yardımcısı ve Amerikan Girişim Enstitüsü'nün (AEI, American Enterprise Institute) üst-düzey mensuplarından olan Paul Wolfowitz’in emriyle başlatıldığını iddia etmektedir. 4 Temmuz günü yapılmasının nedeni; o günün cuma olması ve 3 günlük ‘Kurtuluş Günü’ tatili ile Amerikalı yetkililerin işbaşında olmayacakları, dolayısıyla Türkiye’den gelen tepki telefonlarının da cevapsız kalacak olmasıydı. Wolfowitz’den Irak İşgal Yönetimi (Coalition Provisional Authority) Başkanı Paul Bremer’e ve oradan da Wolfowitz'in AEI'dan Irak'a gönderdiği Michael Rubin'e uzanan yeşil ışığın son adresi, Kerkük’teki Albay William Mayville oldu. Süleymaniye’deki operasyon, IKYB lideri Celal Talabani’nin Bağdat’ta Amerikalılara verdiği bir bilgi ile başladı ve Amerikan istihbaratı, operasyon için Kuzey Irak’taki ‘Türkçe konuşmaları’ dinlemeye aldı. Bu dinlemeye bölgedeki tüm Özel Kuvvetler'in haberleşmeleri de dahildi. Wikileaks belgelerine göre Celal Talabani, Amerikalı işgal güçlerinin Kerkük Valisi olarak atadığı bir Kürt'e Türkler tarafından suikast düzenleneceğini ihbar etmişti. Olay Celal Talabani'nin oğlu, Bafel Talabani tarafından kameraya alındı.
Olay
Olayda Türk askerleri ve Türkmen mihmandarları ile birlikte Süleymaniye'de kızını aramakta olan bir İngiliz sivil de tutuklanmış, Bağdat'ta 15 gün hapiste tutulduktan sonra salıverilmiştir. Michael Todd isimli bu İngiliz ülkesine dönüşünde Amerikan hükûmetine karşı 10 milyon dolarlık bir tazminat davası açmıştır.
Bu olaydan sonra "...Eyleme kolaylıkla karşılık verebilecek eğitime ve cesarete sahipken, Türk binbaşı bilinçli bir şekilde emrindeki askerlerin en doğal tepkilerini frenlemeyi başarmış, bir çatışma yaratmanın kolaylığını ve sıradanlığını aşmış, bunun bir eziklik olmadığını, davranışının muhatabıyla kıyaslanmayacak kadar büyük bir cesaret ve özgüven gerektirdiği sonraki gelişmelerle ortaya çıkmıştır." görüşü ile, "...Bir Türk subayı hiçbir durumda teslim olmamalıydı, emrindeki askerlerle beraber sonuna dek gerekeni yapmalıydı." gibi iki ayrı görüş oluşmuştur.
Olaydan sonra
Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD'ye nota verilmesinin istenmesi üzerine
Nota verecek misiniz? Ne notası veriyorsun? Onu söyledim. Müzik notası mı bu?
dedi. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök ise
Ben Amerikalıların Çuval Olayı'nın bizi bu kadar rencide edeceğini de bildiklerini zannetmiyorum. Çünkü onlar için bu çok normal. Göz bağlamak yerine tamamen pratik bir çözüm. Bu çuval da değil, görmesini engelleyecek bir poşet.
dedi.
Sonuçları
Olaydan sonra tutuklanarak sorguya çekilen askerlerin bağlı olduğu Özel Kuvvetler Komutanlığı, Genelkurmay Harekât Başkanlığı emrinden alınarak Genelkurmay II. Başkanlığına bağlanmıştır. Özel Kuvvetler Komutanı Tümgeneral Sadık Ercan, ağustos şûrasında görevden alınmış ve yerine Tümgeneral Servet Yörük atanmıştır. Orgeneralliğe terfide ilk sırada olan Genelkurmay Harekât Başkanı Korgeneral , o sene 3 kontenjan olmasına karşın terfi alamamış ve görev süresi 1 yıl uzatılarak 3. Kolordu Komutanlığına atanmıştır.
İddialar
Irak'ın işgalinin ardından 10 Nisan 2003 tarihinde Kerkük, 11 Nisan 2003 tarihinde de Musul'da tapu kayıtlarının tutulduğu devlet dairelerinin peşmergelerce basılarak büyük ölçüde Türkmenlere ait olan kayıtların yakılması öncesinde bu kayıtların Süleymaniye'deki Türk özel kuvvet mensuplarınca kopyalanarak Türkiye'ye gönderildiği, baskının asıl nedeninin bu olduğu iddia edilmiştir.
Eski Genelkurmay İstihbarat Daire Başkanı, Emekli Korgeneral İsmail Hakkı Pekin'in, “Dikkat Cemaat Çıkabilir! KOZMİK ODA: Fethullah Gülen Türk Ordusuna Neden Kumpas Kurdu?” isimli kitabında belirttiği iddia, baskında ele geçirilen, Türkmenler ile ilgili arşivde yer alan yerel liderlerin suikastler ve şaibeli trafik kazaları ile yaşamlarını yitirdiği yönündedir.
Popüler kültürdeki yeri
- Kurtlar Vadisi Irak, 2006 yapımı Türk filmi, Çuval Olayı etrafında şekillenmektedir.
Kaynakça
- ^ Jacob Weisberg (14 Mart 2007). "AEI's weird celebration" (İngilizce). milliyet.com.tr. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ "'Türk ordusuyla çatışabilirdik'". milliyet.com.tr. 25 Ekim 2008. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ . stargazete.com. 31 Mayıs 2007. 8 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ "Neo-Con bile önceden biliyormuş". Haber7.com. 9 Mayıs 2008. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ Semih İdiz (28 Temmuz 2008). "Neoconlarla ulusalcıların garip flörtü". milliyet.com.tr. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ Yasemin Çongar (28 Ocak 2009). . taraf.com.tr. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ . taraf.com.tr. 4 Nisan 2011. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ Faruk Zabcı (24 Ekim 2003). "Çuval davası". hurriyet.com.tr. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Eylül 2021.
- ^ Mehmet Çetingüleç (27 Kasım 2010). "'Çuval'dan tapu çıktı". takvim.com.tr. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ Aydınlık/Ankara (11 Mayıs 2015). . Aydınlık Gazetesi. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cuval Olayi Cuval Hadisesi ya da Suleymaniye Olayi 4 Temmuz 2003 gunu Kuzey Irak in Suleymaniye kentinde karargah kurmus bulunan bir binbasi komutasindaki 11 Turk Silahli Kuvvetleri mensubunun ve Turkmen mihmandarlarinin Irak taki isgal kuvvetlerinin bir parcasi olan Amerikan 173 Hava Indirme Tugayi na bagli askerlerce ve yanlarinda pesmergelerin de bulundugu bir sekilde surpriz bir baskin sonucu derdest edilmeleri ve baslarina cuval gecirilmek suretiyle goturulup 60 saat suresince alikonularak sorguya cekilmeleridir Operasyon icin ABD nin en onemli milli bayrami olan 4 Temmuz Bagimsizlik Gunu tarihinin secilmis olmasi gunun cumaya denk gelmesi bu sartlarda konuyu suratle ve diplomatik tarzda cozume kavusturabilecek yetkili Amerikan makamlarina ulasmanin uzun surmesi ve Turk askerlerinin bu yuzden 60 saat gozaltinda bekletilmeleri Amerikan askerlerince kucuk dusurucu kasitli hareketlere basvurulmus olmasi Cuval Hadisesi nin bir provokasyon oldugu goruslerinin dile getirilmesine sebebiyet vermistir Arka planHadisenin kaynagi ABD baskani George W Bush ve yardimcisi Dick Cheney in ekibini olusturan Amerikan Girisim Enstitusu kurulusundan ABD Savunma Bakanligi na getirdigi sahinler Neokonlar adiyla anilan kisilerin Irak i isgal etmek istemesi ve Turk hukumetinden ABD silahli kuvvetlerinin Kuzey Irak a serbest gecis yapabilmesi ve Adana da bulunan Incirlik Hava Ussu nun Amerikan kesif ve agir bombardiman ucaklarina acilmasi talebinin TBMM tarafindan 1 Mart tezkeresi olarak adlandirilan tezkere ile reddedilmesidir Bu olayin sonrasinda ise Irak taki direnisin uzamasi isgalin ABD Hazinesine 3 trilyon dolar a patlamasi Amerikan dolarinin buyuk deger kayiplari ve petrol fiyatlarinin kisa zamanda varil basina 20 dolardan 100 dolara cikmasi neticesinde Bush un Cumhuriyetci Parti sinin 2006 Meclis ve Senato secimlerinde yenilgiye ugramasi sonucunda ABD Savunma Bakanligi na Robert Gates getirilerek Neo conlar tasfiye edilmistir Gazeteci yazar Turan Yavuz baskinin donemin ABD Savunma Bakan Yardimcisi ve Amerikan Girisim Enstitusu nun AEI American Enterprise Institute ust duzey mensuplarindan olan Paul Wolfowitz in emriyle baslatildigini iddia etmektedir 4 Temmuz gunu yapilmasinin nedeni o gunun cuma olmasi ve 3 gunluk Kurtulus Gunu tatili ile Amerikali yetkililerin isbasinda olmayacaklari dolayisiyla Turkiye den gelen tepki telefonlarinin da cevapsiz kalacak olmasiydi Wolfowitz den Irak Isgal Yonetimi Coalition Provisional Authority Baskani Paul Bremer e ve oradan da Wolfowitz in AEI dan Irak a gonderdigi Michael Rubin e uzanan yesil isigin son adresi Kerkuk teki Albay William Mayville oldu Suleymaniye deki operasyon IKYB lideri Celal Talabani nin Bagdat ta Amerikalilara verdigi bir bilgi ile basladi ve Amerikan istihbarati operasyon icin Kuzey Irak taki Turkce konusmalari dinlemeye aldi Bu dinlemeye bolgedeki tum Ozel Kuvvetler in haberlesmeleri de dahildi Wikileaks belgelerine gore Celal Talabani Amerikali isgal guclerinin Kerkuk Valisi olarak atadigi bir Kurt e Turkler tarafindan suikast duzenlenecegini ihbar etmisti Olay Celal Talabani nin oglu Bafel Talabani tarafindan kameraya alindi OlayOlayda Turk askerleri ve Turkmen mihmandarlari ile birlikte Suleymaniye de kizini aramakta olan bir Ingiliz sivil de tutuklanmis Bagdat ta 15 gun hapiste tutulduktan sonra saliverilmistir Michael Todd isimli bu Ingiliz ulkesine donusunde Amerikan hukumetine karsi 10 milyon dolarlik bir tazminat davasi acmistir Bu olaydan sonra Eyleme kolaylikla karsilik verebilecek egitime ve cesarete sahipken Turk binbasi bilincli bir sekilde emrindeki askerlerin en dogal tepkilerini frenlemeyi basarmis bir catisma yaratmanin kolayligini ve siradanligini asmis bunun bir eziklik olmadigini davranisinin muhatabiyla kiyaslanmayacak kadar buyuk bir cesaret ve ozguven gerektirdigi sonraki gelismelerle ortaya cikmistir gorusu ile Bir Turk subayi hicbir durumda teslim olmamaliydi emrindeki askerlerle beraber sonuna dek gerekeni yapmaliydi gibi iki ayri gorus olusmustur Olaydan sonraDonemin basbakani Recep Tayyip Erdogan ABD ye nota verilmesinin istenmesi uzerineNota verecek misiniz Ne notasi veriyorsun Onu soyledim Muzik notasi mi bu dedi Donemin Genelkurmay Baskani Orgeneral Hilmi Ozkok iseBen Amerikalilarin Cuval Olayi nin bizi bu kadar rencide edecegini de bildiklerini zannetmiyorum Cunku onlar icin bu cok normal Goz baglamak yerine tamamen pratik bir cozum Bu cuval da degil gormesini engelleyecek bir poset dedi SonuclariOlaydan sonra tutuklanarak sorguya cekilen askerlerin bagli oldugu Ozel Kuvvetler Komutanligi Genelkurmay Harekat Baskanligi emrinden alinarak Genelkurmay II Baskanligina baglanmistir Ozel Kuvvetler Komutani Tumgeneral Sadik Ercan agustos surasinda gorevden alinmis ve yerine Tumgeneral Servet Yoruk atanmistir Orgenerallige terfide ilk sirada olan Genelkurmay Harekat Baskani Korgeneral o sene 3 kontenjan olmasina karsin terfi alamamis ve gorev suresi 1 yil uzatilarak 3 Kolordu Komutanligina atanmistir IddialarIrak in isgalinin ardindan 10 Nisan 2003 tarihinde Kerkuk 11 Nisan 2003 tarihinde de Musul da tapu kayitlarinin tutuldugu devlet dairelerinin pesmergelerce basilarak buyuk olcude Turkmenlere ait olan kayitlarin yakilmasi oncesinde bu kayitlarin Suleymaniye deki Turk ozel kuvvet mensuplarinca kopyalanarak Turkiye ye gonderildigi baskinin asil nedeninin bu oldugu iddia edilmistir Eski Genelkurmay Istihbarat Daire Baskani Emekli Korgeneral Ismail Hakki Pekin in Dikkat Cemaat Cikabilir KOZMIK ODA Fethullah Gulen Turk Ordusuna Neden Kumpas Kurdu isimli kitabinda belirttigi iddia baskinda ele gecirilen Turkmenler ile ilgili arsivde yer alan yerel liderlerin suikastler ve saibeli trafik kazalari ile yasamlarini yitirdigi yonundedir Populer kulturdeki yeriKurtlar Vadisi Irak 2006 yapimi Turk filmi Cuval Olayi etrafinda sekillenmektedir Kaynakca Jacob Weisberg 14 Mart 2007 AEI s weird celebration Ingilizce milliyet com tr 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2015 Turk ordusuyla catisabilirdik milliyet com tr 25 Ekim 2008 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2015 stargazete com 31 Mayis 2007 8 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2015 Neo Con bile onceden biliyormus Haber7 com 9 Mayis 2008 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2015 Semih Idiz 28 Temmuz 2008 Neoconlarla ulusalcilarin garip flortu milliyet com tr 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2015 Yasemin Congar 28 Ocak 2009 taraf com tr 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2015 taraf com tr 4 Nisan 2011 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2015 Faruk Zabci 24 Ekim 2003 Cuval davasi hurriyet com tr 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2015 Arsivlenmis kopya 6 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Eylul 2021 Mehmet Cetingulec 27 Kasim 2010 Cuval dan tapu cikti takvim com tr 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2015 Aydinlik Ankara 11 Mayis 2015 Aydinlik Gazetesi 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2015