Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Peşmerge (Kürtçe: پێشمهرگه, Pêşmerge, kelime anlamı "ölümle yüzleşenler"), Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur. Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş (istihbarat teşkilatı), Parastin u Zanyarî (istihbarat yardım teşkilatı) ve Zeravani (Jandarma teşkilatı) bulunmaktadır.
| Peşmerge پێشمەرگە | |
|---|---|
 | |
| Etkin | 18.yy - günümüz |
| Ülke | Irak |
| Bağlılık | Kürdistan Bölgesel Yönetimi |
| Tipi | Ordu |
| Büyüklük | 300.000 ila 500.000 paramiliter güç |
| Renkleri | Kırmızı, Sarı, Beyaz ve Yeşil |
| Marş | "Ey Reqîb" |
| Savaşları | |
| Website | https://gov.krd/mopa-en |
| Komutanlar | |
| Başkomutan | Neçirvan Barzani |
| Peşmerge Bakanı | Şoreş İsmail Abdullah |
Peşmerge'nin tarihi 18. yüzyıla kadar uzanır. Osmanlılar ve Safevîler içinde askerî sınır muhafızı olarak tarih sahnesine çıktı ve 19. yüzyılda iyi eğitimli, disiplinli bir gerilla gücüne dönüştü. Özgür Kürt devleti hedefine ulaşmayı amaçlayan, bağımsızlıkçı Kürt hareketinin silahlı bir birimidir. 2003'te başlayan Irak müdahalesi'nde ABD ile birlikte koalisyon güçlerine eşlik ederek 2003 yılında Saddam Hüseyin'in devrilmesiyle birlikte Kürdistan Bölgesel Yönetimi Ordusu olarak resmiyet kazanmıştır.
Etimoloji
"Peşmerge" kelimesi "ölümle yüzleşenler" anlamına gelmektedir. İlk olarak kısa ömürlü Mahabad Cumhuriyeti'nde (1946–47) Cumhurbaşkanı Kadı Muhammed tarafından kullanıldığını belirtir.
Geçmiş
Kürt savaşçı geleneği, bağımsızlık özlemleriyle birlikte binlerce yıldır var olmuştur ve ilk Kürt savaşçı grupları çeşitli imparatorluklara karşı bağımsızlık için savaşmışlardır.
Peşmerge bir süreye kadar sadece gerilla kuvveti olarak var oldu, ancak bağımsızlık ilan eden Mahabad Cumhuriyeti'nde (1946-1947), General Mustafa Barzani liderliğindeki Peşmerge, cumhuriyetin resmi ordusu oldu. Mahabad Cumhuriyeti'nin yıkılmasından ve devlet başkanı Kadı Muhammed'in idam edilmesinden sonra Peşmerge güçleri, 20.yüzyılın geri kalanında İran ve Irak hükûmetleriyle savaşmaya devam edecek gerilla grupları olarak yeniden yapılandı.
Peşmerge'lerin çoğu Kürdistan Demokrat Partisi'nin kurucusu ve başkanı Mustafa Barzani tarafından yönetiliyordu. 1975'te Peşmerge, İkinci Irak-Kürt Savaşı'nda yenildi. KDP'nin önde gelen üyelerinden Celal Talabani, direnişi canlandırmak için aynı yıl partiden ayrıldı ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni kurdu. Bu olay, bugüne kadar Peşmerge güçlerini ve Kürdistan'daki Kürt toplumunun çoğunu bölen KDP ve KYB arasındaki siyasi tartışmanın temelini oluşturdu.
1979'da Mustafa Barzani'nin ölümünden sonra yerine oğlu Mesud Barzani geçti. KDP ve KYB arasındaki gerilim arttıkça, Peşmerge'lerin çoğu bir bölgeyi kendi partilerinin kontrolü altında tutmak için savaşırken, aynı zamanda Irak Ordusu'nun saldırılarına karşı da savaştı. Birinci Körfez Savaşı'nın ardından Irak Kürdistanı, iki büyük parti olan KDP ve KYB arasında 'nı gördü ve Peşmerge güçleri birbirleriyle savaşmak için kullanıldı. İç savaş, Eylül 1998'de Barzani ve Talabani'nin resmi bir barış anlaşması kuran Washington Anlaşması'nı imzalamasıyla resmen sona erdi. Anlaşmada taraflar, gelir ve gücü paylaşma, Irak askerlerinin Kürt bölgelerine girmesine ve PKK'nın Kuzey Irak topraklarını kullanmasına izin vermeme konusunda anlaştılar. O zamana kadar her iki taraftan da yaklaşık 5.000 kişi öldü ve çok daha fazlası yanlış tarafta oldukları için tahliye edildi. Sonraki yıllarda gerilim yüksek kaldı, ancak her iki taraf da birbirine yaklaştı ve 2003'te her iki parti de Irak Savaşı'nın bir parçası olarak Baas rejiminin devrilmesinde yer aldı. Diğer milis güçlerinin aksine, Peşmerge Irak yasaları tarafından hiçbir zaman yasaklanmadı.
Peşmerge günümüzde Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin ana askerî gücü olarak bölgenin korunmasında ve savunmasında rol üstlenmektedir. Peşmerge Bakanı, Şoreş İsmail Abdullah'tır ve Peşmerge'nin Başkomutanı Bölgenin başkanı Neçirvan Barzani'dir.
Yapı
Peşmerge çoğunlukla Kürdistan Demokrat Partisi'ne (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'ne (KYB) sadık güçler arasında bölünürken,Kürdistan Sosyalist Demokrat Partisi gibi diğer küçük Kürt partilerin de kendi küçük Peşmerge birimleri vardır. KDP ve KYB, güçlerinin bileşimine ilişkin bilgileri hükûmete veya medyaya açıklamamaktadır. Bu nedenle, kaç Peşmerge savaşçısı olduğuna dair güvenilir bir sayı yoktur. Medya kuruluşları 150.000 ila 200.000 Peşmerge olduğunu iddia etmektedir, ancak bu sayı oldukça tartışmalıdır. Peşmerge, KDP-KYB arasındaki anlaşmazlıklardan ötürü Kürdistan Bölgesi'ni Dohuk Valiliği ve Erbil Valiliğini kapsayan KDP tarafından yönetilen bir "sarı" bölgeye ve Süleymaniye Valiliği ve Halepçe Valiliğini kapsayan KYB tarafından yönetilen bir "yeşil" bölgeye ayrıldı. Her iki bölgenin de, diğer bölge ile koordine olmayan kendi yönetim kurumları ile kendi Peşmerge birimi vardır.
Peşmerge'nin bölünmüş yapısının bir sonucu olarak, tüm Peşmerge gücünden sorumlu bir komuta merkezi yoktur ve Peşmerge birimleri bunun yerine siyasi bağlılığa bağlı olarak ayrı askeri hiyerarşileri takip eder. Peşmerge'yi 1992'den bu yana birleştirme ve siyasetten arındırma çabaları gerçekleştirildi. Ancak şu ana kadar birleştirme planları ve reformlar başarısız oldu ve Peşmergelerin çoğu hala KDP'nin ve KYB'nin etkisi altındadır. 2014'teki Irak İç Savaşı olaylarının ardından, Amerika Birleşik Devletleri ve birkaç Avrupa ülkesi, KYB ve KDP'ye, yardım ve finansman şartı olarak karma Peşmerge tugayları kurmaları için baskı yaptı. KYB ve KDP, daha sonra Peşmerge İşleri Bakanlığı'nın komutası altına alınan Bölge Muhafız Tugayları altında 12 ila 14 tugayı birleştirdi. Ancak subaylar, kendilerine sadık kuvvetlerin konuşlandırılmasını kontrol eden ve cephe ve sektör komutanlarını atayan parti liderlerine rapor vermeye ve onlardan emir almaya devam etmişlerdir.
Savaşlar
Peşmerge-PKK çatışması
Peşmerge ile PKK düşman taraflar arasındadır ve günümüze kadar birçok halde birbirlerine karşı savaşmışlardır. Peşmerge ve PKK, İdris Barzani'nin çabaları sonucu bir dönem ateşkes ve barış yapmışlarsa da PKK ve PKK lideri Abdullah Öcalan'ın bölgedeki tek lider olmak istemesi, ulus Kürt devletine sıcak bakmamasının yanında Peşmerge'yi kendi bölgelerinden uzak tutma çabaları, Peşmerge'yi ve Barzani ailesini sürekli irdeleyip suçlamalarda bulunmasından dolayı ateşkesler kısa sürede bozulmuştur. Kürdistan Bölgesel Yönetimi, PKK'yı kendi topraklarını işgal eden illegal bir güç görmekte olduğu gibi PKK'ya karşı sert uyarılarda bulunmaktadır. PKK ise Irak'ta yapılan Türk operasyonlarının KDP-TSK işbirliğinde yapıldığını iddia edip Kürdistan Bölgesel Hükûmeti'ni suçlamaktadır.
CIA peşmergeleri
1995 yılına kadar Irak içinde 7.500 kadar Peşmerge ve Kürt STK'lar görevlileri CIA operasyonu ile ülkeden kaçırılarak ABD ordusunun 'ne taşındı. Irak'ın işgali sonrasında bu peşmergelerin eğitilerek Irak'ta önemli görevlere getirildiği savunulmaktadır.
2015 yılı itibarıyla 35 bin Kürt askerin yanı sıra Irak ordusundan ve güvenlik güçlerinden ayrı olarak 300 ile 350 bin arasında Peşmerge bulunmaktadır.
Kürdistan Bölgesel Yönetimi başbakanı Mesrur Barzani, günümüzdeki Peşmerge'lerin sayısını roket sistemleriyle donatılmış 5 bin zırhlı araç, 550 tank ve 25 savaş helikopterine sahip 270 bin kişi olarak açıklamıştır.
Yabancı savaşçılar
Gönüllü savaşçıların sayısı bilinmemekle birlikte sıklıkla Amerika, Avrupa ve Avustralya'dan Peşmerge'ye katılım olmaktadır.
Destek
Peşmerge'ye Amerika, Avrupa ve Avustralya'dan silah ve lojistik destek olmaktadır.
Teçhizat
Hafif silahlar
Tanksavar silahlar
| İsim | Tür | Kalibre | Ülke | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| RPG-7 | Roket güdümlü el bombası | 40mm |  Sovyetler Birliği | |
| Roket güdümlü el bombası | 44mm |  Yugoslavya | ||
| Panzerfaust 3 | Roket güdümlü el bombası | 60mm |  Almanya | |
| AT4 | Tanksavar | 40mm |  İsveç/ ABD | |
| Tanksavar | 84mm | İsveç/ Almanya | ||
| Güdümlü tanksavar füzesi | 120mm |  Çin | ||
| MILAN | Güdümlü tanksavar füzesi | 115mm |  Fransa/ Almanya | |
| Geri tepmesiz tüfek | 106mm | ABD | ||
| Geri tepmesiz tüfek | 80mm |  İtalya |
Havan
| İsim | Tür | Kalibre | Ülke | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| 2B9 Vasilek | Havan | 82mm | Sovyetler Birliği | |
| Havan | 60mm | ABD | ||
| Havan | 81mm |  Birleşik Krallık | ||
| M29 mortar | Havan | 81mm | ABD | |
| Havan | 120mm | Sovyetler Birliği |
Man-taşınabilir hava savunma sistemi
| İsim | Tür | Kalibre | Ülke | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Strela-2 | 72 mm | Sovyetler Birliği | ||
| SA-18 Grouse | 72 mm | Sovyetler Birliği | ||
| SA-18 Grouse | 72 mm | Sovyetler Birliği |
Zırhlı araçlar
| İsim | Tür | Miktar | Ülke | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| T-62 | Ana muharebe tankı | 116 | Sovyetler Birliği | |
| T-55 | Ana muharebe tankı | 134 | Sovyetler Birliği | |
| BMP-1 | Piyade savaş aracı | 30 | Sovyetler Birliği | |
| MRAP | Zırhlı personel taşıyıcı | 250 | ABD | Maxxpro ve Cougar gibi zırhlı personel taşıyıcılar |
| Humvee | Zırhlı personel taşıyıcı | 3677 | ABD | |
| Zırhlı personel taşıyıcı | 80 | Sovyetler Birliği | ||
|
| Zırhlı personel taşıyıcı | 50 | ABD | |
| Armored car (military) | 45 | ABD | ||
| BRDM-2 | 10 | Sovyetler Birliği |
Lojistik ve ticari araçlar
| İsim | Tür | Sayı | Ülke | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Ana muharebe tankı | 339 |  Rusya | ||
| Mack | Ana muharebe tankı | 391 | ABD | |
| Mercedes-Benz Atego | Ana muharebe tankı | 170 | Almanya | |
| Mercedes-Benz Zetros | Ana muharebe tankı | 619 | Almanya | |
| Ana muharebe tankı | 752 | ABD | ||
| Ana muharebe tankı | 339 |  Ukrayna | ||
| Ana muharebe tankı | 391 | Rusya | ||
| GAZ-66 | Ana muharebe tankı | 170 | Sovyetler Birliği | |
| Ural-4320 | Ana muharebe tankı | 619 | Sovyetler Birliği | |
| UAZ | Ana muharebe tankı | 752 | Sovyetler Birliği | |
| Unimog | Ana muharebe tankı | 104 | Almanya | |
| Yüksek Hareket Kabiliyetli Çok Amaçlı Vasıta | 619 | Almanya | ||
| AGF Serval | 619 | ABD | ||
| Toyota Land Cruiser | Military light utility vehicle | 758 |  Japonya |
Ağır silahlar
| İsim | Tür | Sayı | Ülke |
|---|---|---|---|
| 2S1 Gvozdika | Kundağı Motorlu Topçu Sistemi | 18 | Sovyetler Birliği |
| BM-21 Grad | Çok namlulu roketatar | 24 | Sovyetler Birliği |
| Çok namlulu roketatar | 40 | Çin | |
| M102 | Obüs | 84 | ABD |
| M119 | Obüs | 36 | ABD |
| Obüs | 200 | Sovyetler Birliği | |
| M-30 | Obüs | 80 | Sovyetler Birliği |
| M-46 | Obüs | 7 | Sovyetler Birliği |
| D-20 | Obüs | 24 | Sovyetler Birliği |
| Obüs | 25 | Birleşik Krallık |
Uçaksavar
| İsim | Tür | Sayı | Ülke | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Anti-aircraft warfare | 8 | Fransa | ||
| Anti-aircraft warfare | 28 | Sovyetler Birliği | ||
| ZU-23-2 | Anti-aircraft warfare | 16 | Sovyetler Birliği | |
| Anti-aircraft warfare | 21 | Sovyetler Birliği | ||
| ZSU-57-2 | Anti-aircraft warfare | 11 | Sovyetler Birliği | |
| Anti-aircraft warfare | 8 | Sovyetler Birliği | ||
| Anti-aircraft warfare | 8 | Çin |
Havakuvetleri
| İsim | Tür | Sayı | Ülke | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| CH-47 Chinook | MALE İHA | 5 | ABD | |
| UH-1 | Utility helicopter | 7 | ABD | |
| MD Helicopters MD 500 | Utility helicopter | 12 | ABD | |
| Light-sport aircraft | 5 | Birleşik Krallık | ||
| Lockheed C-130 Hercules | Transport aircraft | 4 | ABD | |
| Mil Mi-14 | Military transport aircraft | 3 | Sovyetler Birliği | |
| Mil Mi-17 | Military transport aircraft | 4 | Sovyetler Birliği | |
| Utility helicopter | 6 | Fransa | ||
| Eurocopter EC135 | Utility helicopter | 3 | Almanya | |
| Bell 206 | Utility helicopter | 3 | ABD | |
| Bell 407 | Utility helicopter | 2 | ABD | |
| Helicopter | 2 | Fransa | ||
| Helikopter | 25 | ABD | ||
| Utility helicopter | 20 | ABD |
Resimler
Kaynakça
- ^ "A CASE STUDY OF THE FEMALE KURDISH MILITIAS OF IRAQ AND SYRIA" (PDF). 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021.
- ^ a b "Irak Anayasası" (PDF). 30 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Şubat 2022.
- ^ a b "وزارة البيشمركة". web.archive.org. 12 Ocak 2015. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2022.
- ^ Bawa, Twana Faris (31 Ocak 2015). The Privatisation of Security in the Kurdistan Region of Iraq (İngilizce). Legend Press Ltd. ISBN . 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ "Peşmerge'nin tarihi". 27 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2022.
- ^ Valentine, Those Who Face Death, KDP, 2018.
- ^ Koerner, Brendan (21 Mart 2003). "What does the Kurdish word peshmerga mean?". Slate Magazine (İngilizce). 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ "Peşmerge yeniden mi yapılanıyor?". Independent Türkçe. 8 Temmuz 2019. Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ "Gobierno Regional del Kurdistán | President" (İngilizce). 30 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ Meiselas, Susan (2008). Kurdistan: In the Shadow of History (2nd ed.). University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-51928-9.
- ^ "President". Kurdistan Regional Government Representation in Spain. 2015. Retrieved February 14, 2015.
- ^ S. R. Valentine, Peshmerga: Those Who Face Death, KDP, 2018, chapter six.
- ^ "Asia Times Online :: Middle East News, Iraq, Iran current affairs". web.archive.org. 22 Şubat 2010. 22 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ "Profile: Who are the Peshmerga?". BBC News (İngilizce). 12 Ağustos 2014. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ a b c d e Helfont, Samuel (March 1, 2017). "Getting Peshmerga Reform Right: Helping the Iraqi Kurds to Help Themselves in Post-ISIS Iraq". Foreign Policy Research Institute. 16: 13.
- ^ "Kaka Hama, head of Kurdish Socialist Party joins Mosul battle plan with force". www.rudaw.net. 26 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ "Over 150,000 enlisted as Peshmerga troops in Kurdistan Region, official data shows". www.rudaw.net. 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ "Kurdish peshmerga divisions hamper war effort - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ Chapman, Dennis. Security Forces of Kurdistan Regional Government, US Army War College. 2009, page. 3.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ S. R. Valentine, Peshmerga: Those Who Face Death, KDP, 2018, chapter 9.
- ^ "Lebanonwire.com | Kurdish Peshmerga Forces Have Room to Grow". web.archive.org. 13 Ocak 2015. 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ "Terör örgütü PKK, Duhok'ta Peşmerge güçlerine saldırdı". Anadolu Ajansı. 13 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Terör örgütü PKK Peşmerge güçlerine saldırdı". TRT Haber. 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Teröristbaşının dört ay önceki telefonunu hatırlıyor musunuz - article - ODATV". www.odatv4.com. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Serbest Ferhan Sindi | PKK ve IKB arasındaki gerginlik ve çıkmazlar". Independent Türkçe. 5 Kasım 2020. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "'Peşmerge Kobani'den nasıl döndüyse, PKK da Sincar'dan çekilmeli'". Anadolu Ajansı. 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ Şafak, Yeni (22 Nisan 2022). "PKK, Kürtlerin akrebidir". Yeni Şafak. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ "Esrarengiz Bay Bob'un kimliği Hürriyet EnisBerberoğlu, 7 Ekim 1997". 11 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ a b Gunter, Michael M. (2018). Historical dictionary of the Kurds (3. bas.). Lanham: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN .
Dış bağlantılar
- Michael G. Lortz, 'The Kurdish Warrior Tradition and the Importance of the Peshmerga' (PDF dosyası) (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pesmerge Kurtce پێشمه رگه Pesmerge kelime anlami olumle yuzlesenler Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin askeri gucudur Irak Anayasasi na gore Pesmerge guvenlik yan kuruluslariyla birlikte Kurdistan Bolgesi nin guvenliginden sorumludur 3 4 Pesmerge ye bagli kuruluslar arasinda Asayis istihbarat teskilati Parastin u Zanyari istihbarat yardim teskilati ve Zeravani Jandarma teskilati bulunmaktadir 5 Pesmerge پێشمەرگەEtkin18 yy gunumuzUlkeIrakBaglilikKurdistan Bolgesel YonetimiTipiOrduBuyukluk300 000 ila 500 000 paramiliter guc 1 RenkleriKirmizi Sari Beyaz ve YesilMars Ey Reqib 2 SavaslariIran Irak Savasi Irak Kurt Ic Savasi Korfez Savasi Turkiye PKK catismasi Kurdistan Bolgesel Yonetimi PKK catismasi Irak Savasi Kobani Kusatmasi Irak ve Sam Islam Devleti ne karsi yapilan askeri mudahaleler Irak Savasi 2014 gunumuz Websitehttps gov krd mopa enKomutanlarBaskomutanNecirvan BarzaniPesmerge BakaniSores Ismail Abdullah Pesmerge nin tarihi 18 yuzyila kadar uzanir Osmanlilar ve Safeviler icinde askeri sinir muhafizi olarak tarih sahnesine cikti ve 19 yuzyilda iyi egitimli disiplinli bir gerilla gucune donustu Ozgur Kurt devleti hedefine ulasmayi amaclayan bagimsizlikci Kurt hareketinin silahli bir birimidir 2003 te baslayan Irak mudahalesi nde ABD ile birlikte koalisyon guclerine eslik ederek 2003 yilinda Saddam Huseyin in devrilmesiyle birlikte Kurdistan Bolgesel Yonetimi Ordusu olarak resmiyet kazanmistir 6 Icindekiler 1 Etimoloji 2 Gecmis 3 Yapi 4 Savaslar 4 1 Pesmerge PKK catismasi 5 CIA pesmergeleri 6 Yabanci savascilar 7 Destek 8 Techizat 8 1 Hafif silahlar 8 2 Tanksavar silahlar 8 3 Havan 8 4 Man tasinabilir hava savunma sistemi 8 5 Zirhli araclar 8 6 Lojistik ve ticari araclar 8 7 Agir silahlar 8 8 Ucaksavar 8 9 Havakuvetleri 9 Resimler 10 Kaynakca 11 Dis baglantilarEtimolojidegistir Pesmerge kelimesi olumle yuzlesenler anlamina gelmektedir Ilk olarak kisa omurlu Mahabad Cumhuriyeti nde 1946 47 Cumhurbaskani Kadi Muhammed tarafindan kullanildigini belirtir 7 8 GecmisdegistirKurt savasci gelenegi bagimsizlik ozlemleriyle birlikte binlerce yildir var olmustur ve ilk Kurt savasci gruplari cesitli imparatorluklara karsi bagimsizlik icin savasmislardir 9 nbsp Mustafa Barzani 1979 daki olumune kadar Kurt davasinin baslica siyasi ve askeri lideri oldu Pesmerge bir sureye kadar sadece gerilla kuvveti olarak var oldu ancak bagimsizlik ilan eden Mahabad Cumhuriyeti nde 1946 1947 General Mustafa Barzani liderligindeki Pesmerge cumhuriyetin resmi ordusu oldu 10 Mahabad Cumhuriyeti nin yikilmasindan ve devlet baskani Kadi Muhammed in idam edilmesinden sonra Pesmerge gucleri 20 yuzyilin geri kalaninda Iran ve Irak hukumetleriyle savasmaya devam edecek gerilla gruplari olarak yeniden yapilandi 11 Pesmerge lerin cogu Kurdistan Demokrat Partisi nin kurucusu ve baskani Mustafa Barzani tarafindan yonetiliyordu 12 1975 te Pesmerge Ikinci Irak Kurt Savasi nda yenildi KDP nin onde gelen uyelerinden Celal Talabani direnisi canlandirmak icin ayni yil partiden ayrildi ve Kurdistan Yurtseverler Birligi ni kurdu Bu olay bugune kadar Pesmerge guclerini ve Kurdistan daki Kurt toplumunun cogunu bolen KDP ve KYB arasindaki siyasi tartismanin temelini olusturdu 1979 da Mustafa Barzani nin olumunden sonra yerine oglu Mesud Barzani gecti KDP ve KYB arasindaki gerilim arttikca Pesmerge lerin cogu bir bolgeyi kendi partilerinin kontrolu altinda tutmak icin savasirken ayni zamanda Irak Ordusu nun saldirilarina karsi da savasti Birinci Korfez Savasi nin ardindan Irak Kurdistani iki buyuk parti olan KDP ve KYB arasinda Kurt Ic Savasi ni gordu ve Pesmerge gucleri birbirleriyle savasmak icin kullanildi 13 Ic savas Eylul 1998 de Barzani ve Talabani nin resmi bir baris anlasmasi kuran Washington Anlasmasi ni imzalamasiyla resmen sona erdi Anlasmada taraflar gelir ve gucu paylasma Irak askerlerinin Kurt bolgelerine girmesine ve PKK nin Kuzey Irak topraklarini kullanmasina izin vermeme konusunda anlastilar O zamana kadar her iki taraftan da yaklasik 5 000 kisi oldu ve cok daha fazlasi yanlis tarafta olduklari icin tahliye edildi 14 Sonraki yillarda gerilim yuksek kaldi ancak her iki taraf da birbirine yaklasti ve 2003 te her iki parti de Irak Savasi nin bir parcasi olarak Baas rejiminin devrilmesinde yer aldi Diger milis guclerinin aksine Pesmerge Irak yasalari tarafindan hicbir zaman yasaklanmadi 15 Pesmerge gunumuzde Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin ana askeri gucu olarak bolgenin korunmasinda ve savunmasinda rol ustlenmektedir Pesmerge Bakani Sores Ismail Abdullah tir ve Pesmerge nin Baskomutani Bolgenin baskani Necirvan Barzani dir 3 4 Yapidegistir nbsp Pesmerge askerleri Pesmerge cogunlukla Kurdistan Demokrat Partisi ne KDP ve Kurdistan Yurtseverler Birligi ne KYB sadik gucler arasinda bolunurken 16 Kurdistan Sosyalist Demokrat Partisi gibi diger kucuk Kurt partilerin de kendi kucuk Pesmerge birimleri vardir 17 KDP ve KYB guclerinin bilesimine iliskin bilgileri hukumete veya medyaya aciklamamaktadir 16 Bu nedenle kac Pesmerge savascisi olduguna dair guvenilir bir sayi yoktur 16 Medya kuruluslari 150 000 ila 200 000 Pesmerge oldugunu iddia etmektedir ancak bu sayi oldukca tartismalidir 18 19 Pesmerge KDP KYB arasindaki anlasmazliklardan oturu Kurdistan Bolgesi ni Dohuk Valiligi ve Erbil Valiligini kapsayan KDP tarafindan yonetilen bir sari bolgeye ve Suleymaniye Valiligi ve Halepce Valiligini kapsayan KYB tarafindan yonetilen bir yesil bolgeye ayrildi 16 20 21 Her iki bolgenin de diger bolge ile koordine olmayan kendi yonetim kurumlari ile kendi Pesmerge birimi vardir 22 nbsp Kurdistan bayragini gosteren Kurt Pesmerge askeri Pesmerge nin bolunmus yapisinin bir sonucu olarak tum Pesmerge gucunden sorumlu bir komuta merkezi yoktur ve Pesmerge birimleri bunun yerine siyasi bagliliga bagli olarak ayri askeri hiyerarsileri takip eder 23 Pesmerge yi 1992 den bu yana birlestirme ve siyasetten arindirma cabalari gerceklestirildi Ancak su ana kadar birlestirme planlari ve reformlar basarisiz oldu 16 ve Pesmergelerin cogu hala KDP nin ve KYB nin etkisi altindadir 2014 teki Irak Ic Savasi olaylarinin ardindan Amerika Birlesik Devletleri ve birkac Avrupa ulkesi KYB ve KDP ye yardim ve finansman sarti olarak karma Pesmerge tugaylari kurmalari icin baski yapti KYB ve KDP daha sonra Pesmerge Isleri Bakanligi nin komutasi altina alinan Bolge Muhafiz Tugaylari altinda 12 ila 14 tugayi birlestirdi Ancak subaylar kendilerine sadik kuvvetlerin konuslandirilmasini kontrol eden ve cephe ve sektor komutanlarini atayan parti liderlerine rapor vermeye ve onlardan emir almaya devam etmislerdir SavaslardegistirPesmerge PKK catismasidegistir Ana madde Pesmerge PKK catismasi Pesmerge ile PKK dusman taraflar arasindadir ve gunumuze kadar bircok halde birbirlerine karsi savasmislardir Pesmerge ve PKK Idris Barzani nin cabalari sonucu bir donem ateskes ve baris yapmislarsa da PKK ve PKK lideri Abdullah Ocalan in bolgedeki tek lider olmak istemesi ulus Kurt devletine sicak bakmamasinin yaninda Pesmerge yi kendi bolgelerinden uzak tutma cabalari Pesmerge yi ve Barzani ailesini surekli irdeleyip suclamalarda bulunmasindan dolayi ateskesler kisa surede bozulmustur Kurdistan Bolgesel Yonetimi PKK yi kendi topraklarini isgal eden illegal bir guc gormekte oldugu gibi PKK ya karsi sert uyarilarda bulunmaktadir PKK ise Irak ta yapilan Turk operasyonlarinin KDP TSK isbirliginde yapildigini iddia edip Kurdistan Bolgesel Hukumeti ni suclamaktadir 24 25 26 27 28 29 nbsp Pesmerge gucleriCIA pesmergeleridegistir1995 yilina kadar Irak icinde 7 500 kadar Pesmerge ve Kurt STK lar gorevlileri CIA operasyonu ile ulkeden kacirilarak ABD ordusunun Guam Ussu ne tasindi Irak in isgali sonrasinda bu pesmergelerin egitilerek Irak ta onemli gorevlere getirildigi savunulmaktadir 30 2015 yili itibariyla 35 bin Kurt askerin yani sira Irak ordusundan ve guvenlik guclerinden ayri olarak 300 ile 350 bin arasinda Pesmerge bulunmaktadir Kurdistan Bolgesel Yonetimi basbakani Mesrur Barzani gunumuzdeki Pesmerge lerin sayisini roket sistemleriyle donatilmis 5 bin zirhli arac 550 tank ve 25 savas helikopterine sahip 270 bin kisi olarak aciklamistir Yabanci savascilardegistirGonullu savascilarin sayisi bilinmemekle birlikte siklikla Amerika Avrupa ve Avustralya dan Pesmerge ye katilim olmaktadir 31 DestekdegistirPesmerge ye Amerika Avrupa ve Avustralya dan silah ve lojistik destek olmaktadir 32 33 34 35 TechizatdegistirHafif silahlardegistir Isim Tur Kalibre Ulke Notlar Walther P38 Tabanca 9x19mm Parabellum nbsp Nazi Almanyasi 8000 Almanya tarafindan saglanan Heckler amp Koch MP5 Hafif makineli silah 9x19mm Parabellum nbsp Almanya FAMAS Piyade tufegi 5 56 45mm nbsp Fransa M4 Karabina 5 56 45mm nbsp ABD Heckler amp Koch G36 Piyade tufegi 5 56 45mm Parabellum nbsp Almanya 8000 Almanya tarafindan saglanan HS Produkt VHS Piyade tufegi 5 56 45mm nbsp Hirvatistan M16 Piyade tufegi 5 56 45mm nbsp ABD Armalite AR 15 Piyade tufegi 5 56mm nbsp ABD Heckler amp Koch G3 Muharebe tufegi 5 56mm NATO nbsp Almanya Rheinmetall MG3 Genel Amacli Makineli Tufek 5 56mm nbsp Almanya 40 Almanya tarafindan saglanan 36 Franchi SPAS 12 Savas av tufegi 5 56mm NATO nbsp Italya Rheinmetall MG 3 Genel Amacli Makineli Tufek 7 62mm NATO nbsp Italya 100 Italya tarafindan saglanan M2 Browning Agir makineli tufek 12 7 99mm nbsp ABD M24 Sniper Weapon System Keskin nisanci tufegi 7 62 51mm nbsp ABD Barrett M82 Keskin nisanci tufegi 12 7 99mm nbsp ABD 100 Italya Fransa ve Birlesik Krallik tarafindan saglanan Makarov PM Tabanca 9 18mm nbsp Sovyetler Birligi Zastava M92 Karabina 7 62 39mm nbsp Sirbistan AK 47 Piyade tufegi 7 62 39mm nbsp Sovyetler Birligi Pesmerge ye ait AK 47 ile birlikte standart Taarruz Tufegi 36 AKM Piyade tufegi 7 62 39mm nbsp Sovyetler Birligi Pesmerge ye ait AKM ile birlikte standart Taarruz Tufegi RPK Genel Amacli Makineli Tufek 7 62 39mm nbsp Sovyetler Birligi PK makineli tufegi Genel Amacli Makineli Tufek 7 62 54mmR nbsp Sovyetler Birligi DSK Agir makineli tufek 12 7 108mm nbsp Sovyetler Birligi Tabuk Sniper Rifle Keskin nisanci tufegi 7 62 39mm nbsp Irak Dragunov SVDM Keskin nisanci tufegi 7 62 54mmR nbsp Rusya Zastava M91 Keskin nisanci tufegi 7 62 54mmR nbsp Yugoslavya Zastava M93 Anti malzeme tufek 12 7 108mm nbsp Sirbistan Tanksavar silahlardegistir Isim Tur Kalibre Ulke Notlar RPG 7 Roket gudumlu el bombasi 40mm nbsp Sovyetler Birligi RB M57 Roket gudumlu el bombasi 44mm nbsp Yugoslavya Panzerfaust 3 Roket gudumlu el bombasi 60mm nbsp Almanya AT4 Tanksavar 40mm nbsp Isvec nbsp ABD Carl Gustav recoilless rifle Tanksavar 84mm nbsp Isvec nbsp Almanya HJ 8 Gudumlu tanksavar fuzesi 120mm nbsp Cin MILAN Gudumlu tanksavar fuzesi 115mm nbsp Fransa nbsp Almanya M40 Geri tepmesiz tufek 106mm nbsp ABD Breda Folgore Geri tepmesiz tufek 80mm nbsp Italya Havandegistir Isim Tur Kalibre Ulke Notlar 2B9 Vasilek Havan 82mm nbsp Sovyetler Birligi M224 mortar Havan 60mm nbsp ABD M252 mortar Havan 81mm nbsp Birlesik Krallik M29 mortar Havan 81mm nbsp ABD M1938 mortar Havan 120mm nbsp Sovyetler Birligi Man tasinabilir hava savunma sistemidegistir Isim Tur Kalibre Ulke Notlar Strela 2 Man portable air defense system 72 mm nbsp Sovyetler Birligi SA 18 Grouse Man portable air defense system 72 mm nbsp Sovyetler Birligi SA 18 Grouse Man portable air defense system 72 mm nbsp Sovyetler Birligi Zirhli araclardegistir Isim Tur Miktar Ulke Notlar T 62 Ana muharebe tanki 116 nbsp Sovyetler Birligi T 55 Ana muharebe tanki 134 nbsp Sovyetler Birligi BMP 1 Piyade savas araci 30 nbsp Sovyetler Birligi MRAP Zirhli personel tasiyici 250 nbsp ABD Maxxpro ve Cougar gibi zirhli personel tasiyicilar Humvee Zirhli personel tasiyici 3677 nbsp ABD ATF Dingo Zirhli personel tasiyici 80 nbsp Sovyetler Birligi kurdish Light Armored Vehicle Zirhli personel tasiyici 50 nbsp ABD M1117 Armored Security Vehicle Armored car military 45 nbsp ABD BRDM 2 Armored car military 10 nbsp Sovyetler Birligi Lojistik ve ticari araclardegistir Isim Tur Sayi Ulke Notlar Ural 5323 Ana muharebe tanki 339 nbsp Rusya Mack Ana muharebe tanki 391 nbsp ABD Mercedes Benz Atego Ana muharebe tanki 170 nbsp Almanya Mercedes Benz Zetros Ana muharebe tanki 619 nbsp Almanya Navistar 7000 series Ana muharebe tanki 752 nbsp ABD KrAZ 6322 Ana muharebe tanki 339 nbsp Ukrayna GAZ 33097 Ana muharebe tanki 391 nbsp Rusya GAZ 66 Ana muharebe tanki 170 nbsp Sovyetler Birligi Ural 4320 Ana muharebe tanki 619 nbsp Sovyetler Birligi UAZ Ana muharebe tanki 752 nbsp Sovyetler Birligi Unimog Ana muharebe tanki 104 nbsp Almanya Yuksek Hareket Kabiliyetli Cok Amacli Vasita ilitary light utility vehicle 619 nbsp Almanya AGF Serval ilitary light utility vehicle 619 nbsp ABD Toyota Land Cruiser Military light utility vehicle 758 nbsp Japonya Agir silahlardegistir Isim Tur Sayi Ulke 2S1 Gvozdika Kundagi Motorlu Topcu Sistemi 18 nbsp Sovyetler Birligi BM 21 Grad Cok namlulu roketatar 24 nbsp Sovyetler Birligi Type 63 multiple rocket launcher Cok namlulu roketatar 40 nbsp Cin M102 Obus 84 nbsp ABD M119 Obus 36 nbsp ABD D 30 Obus 200 nbsp Sovyetler Birligi M 30 Obus 80 nbsp Sovyetler Birligi M 46 Obus 7 nbsp Sovyetler Birligi D 20 Obus 24 nbsp Sovyetler Birligi Ordnance QF 25 pounder Obus 25 nbsp Birlesik Krallik Ucaksavardegistir Isim Tur Sayi Ulke Notlar 20 mm modele F2 gunk Anti aircraft warfare 8 nbsp Fransa 80 mm air defence gun M1939 52 K Anti aircraft warfare 28 nbsp Sovyetler Birligi ZU 23 2 Anti aircraft warfare 16 nbsp Sovyetler Birligi ZU 23 4 Anti aircraft warfare 21 nbsp Sovyetler Birligi ZSU 57 2 Anti aircraft warfare 11 nbsp Sovyetler Birligi 130 mm air defense gun KS 30 Anti aircraft warfare 8 nbsp Sovyetler Birligi Type 63 anti aircraft gun Anti aircraft warfare 8 nbsp Cin Havakuvetleridegistir Isim Tur Sayi Ulke Notlar CH 47 Chinook MALE IHA 5 nbsp ABD UH 1 Utility helicopter 7 nbsp ABD MD Helicopters MD 500 Utility helicopter 12 nbsp ABD Ikarus C42A Light sport aircraft 5 nbsp Birlesik Krallik Lockheed C 130 Hercules Transport aircraft 4 nbsp ABD Mil Mi 14 Military transport aircraft 3 nbsp Sovyetler Birligi Mil Mi 17 Military transport aircraft 4 nbsp Sovyetler Birligi Eurocopter EC635 Utility helicopter 6 nbsp Fransa Eurocopter EC135 Utility helicopter 3 nbsp Almanya Bell 206 Utility helicopter 3 nbsp ABD Bell 407 Utility helicopter 2 nbsp ABD Eurocopter AS350 B3 Helicopter 2 nbsp Fransa Bell OH 58 Kiowa Helikopter 25 nbsp ABD Sikorsky S 333 Utility helicopter 20 nbsp ABDResimlerdegistir nbsp 23 Haziran 2014 tarihinde Suriye siniri yakinindaki pesmerge ozel birimi nbsp M16 tufegiyle Pesmerge askeri nbsp Haziran 2014 yilinda Kerkuk te T 55 Tank uzerinde pesmergeler nbsp Duhok kirsal kesiminde bir Kurt Pesmerge askeri nbsp Erbil de Bir ABD Ordusu askeri ve Kurt pesmergeKaynakcadegistir A CASE STUDY OF THE FEMALE KURDISH MILITIAS OF IRAQ AND SYRIA PDF 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 4 Temmuz 2021 Arsivlenmis kopya 17 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2021 a b Irak Anayasasi PDF 30 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 2 Subat 2022 a b وزارة البيشمركة web archive org 12 Ocak 2015 12 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2022 Bawa Twana Faris 31 Ocak 2015 The Privatisation of Security in the Kurdistan Region of Iraq Ingilizce Legend Press Ltd ISBN 978 1 78955 133 4 12 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2022 Pesmerge nin tarihi 27 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2022 Valentine Those Who Face Death KDP 2018 Koerner Brendan 21 Mart 2003 What does the Kurdish word peshmerga mean Slate Magazine Ingilizce 17 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2022 Pesmerge yeniden mi yapilaniyor Independent Turkce 8 Temmuz 2019 Erisim tarihi 2 Haziran 2022 Gobierno Regional del Kurdistan President Ingilizce 30 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2022 Meiselas Susan 2008 Kurdistan In the Shadow of History 2nd ed University of Chicago Press ISBN 978 0 226 51928 9 President Kurdistan Regional Government Representation in Spain 2015 Retrieved February 14 2015 S R Valentine Peshmerga Those Who Face Death KDP 2018 chapter six Asia Times Online Middle East News Iraq Iran current affairs web archive org 22 Subat 2010 22 Subat 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2022 Profile Who are the Peshmerga BBC News Ingilizce 12 Agustos 2014 10 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2022 a b c d e Helfont Samuel March 1 2017 Getting Peshmerga Reform Right Helping the Iraqi Kurds to Help Themselves in Post ISIS Iraq Foreign Policy Research Institute 16 13 Kaka Hama head of Kurdish Socialist Party joins Mosul battle plan with force www rudaw net 26 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2022 Over 150 000 enlisted as Peshmerga troops in Kurdistan Region official data shows www rudaw net 23 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2022 Kurdish peshmerga divisions hamper war effort Al Monitor The Pulse of the Middle East www al monitor com Ingilizce 23 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2022 Chapman Dennis Security Forces of Kurdistan Regional Government US Army War College 2009 page 3 Arsivlenmis kopya PDF 23 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 2 Haziran 2022 S R Valentine Peshmerga Those Who Face Death KDP 2018 chapter 9 Lebanonwire com Kurdish Peshmerga Forces Have Room to Grow web archive org 13 Ocak 2015 13 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2022 Teror orgutu PKK Duhok ta Pesmerge guclerine saldirdi Anadolu Ajansi 13 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2022 Teror orgutu PKK Pesmerge guclerine saldirdi TRT Haber 9 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2022 Teroristbasinin dort ay onceki telefonunu hatirliyor musunuz article ODATV www odatv4 com 16 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2022 Serbest Ferhan Sindi PKK ve IKB arasindaki gerginlik ve cikmazlar Independent Turkce 5 Kasim 2020 5 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2022 Pesmerge Kobani den nasil donduyse PKK da Sincar dan cekilmeli Anadolu Ajansi 13 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2022 Safak Yeni 22 Nisan 2022 PKK Kurtlerin akrebidir Yeni Safak 22 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2022 Esrarengiz Bay Bob un kimligi Hurriyet EnisBerberoglu 7 Ekim 1997 11 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2009 Arsivlenmis kopya 22 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2015 Arsivlenmis kopya 10 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2015 Arsivlenmis kopya 30 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2015 Arsivlenmis kopya 5 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2015 Arsivlenmis kopya 15 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2015 a b Gunter Michael M 2018 Historical dictionary of the Kurds 3 bas Lanham Rowman amp Littlefield Publishers ISBN 978 1538110492 Dis baglantilardegistirMichael G Lortz The Kurdish Warrior Tradition and the Importance of the Peshmerga PDF dosyasi Ingilizce https tr wikipedia org w index php title Pesmerge amp oldid 34465547 sayfasindan alinmistir