Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İstiklâl Madalyası, Türk Kurtuluş Savaşı’nda yararlılık gösteren askerlere ve sivillere, o dönemde milletvekili olanlara, savaşa katılan alayların sancaklarına, Erzurum ve Sivas kongrelerine katılanlara, İstiklâl Madalyası Kanunu adlı özel bir yasaya göre verilen madalyadır. 1 Kasım 1926 tarihine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce verilmiş olan İstiklâl Madalyaları'nı, bu tarihten sonra müracaat edenlere Millî Savunma Bakanlığı vermektedir. Toplam 95.261 kişiye verilmiştir.
| İstiklâl Madalyası | |
|---|---|
 | |
 Türkiye tarafından verilir | |
| Ülke | Türkiye |
| Tür | Kahramanlık Madalyası |
| Gerekçe | Türk Kurtuluş Savaşı'na katılan herkese kahramanlığından ötürü verilir |
| Savaş | Türk Kurtuluş Savaşı |
| Durum | Verilmemektedir |
| İstatistikler | |
| İlk Verilişi | 21 Kasım 1923 |
| Son Verilişi | 29 Ağustos 2023 |
| Toplam Verilişi | 95.261 |
 | |
Kanuna göre sağ göğüs üzerine her gün takılır. İstiklâl Madalyası'nın çıkarılmasından sonra Osmanlı dönemine ilişkin tüm madalya ve nişanlar iptal edilmiştir.
İstiklâl Madalyası Yasası
Türk Kurtuluş Savaşı sonuçlandıktan sonra, savaş sırasında cephede ve cephe gerisinde yararlılık gösterenlere madalya verilmesi konusu TBMM'de görüşüldü. 29 Kasım 1920 günü mecliste kabul edilen 66 sayılı kanun, 4 Nisan 1921 günü Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Daha sonraki yıllarda çıkarılan bazı kanunlarla ana kanun olan 66 sayılı kanuna ilaveler yapılmıştır. Örneğin 1924'te çıkarılan 525 sayılı kanun, İstiklal Madalyası'nın varislere geçişi ile hükümleri, 1926'da çıkarılan 869 sayılı kanun ise ilk defa madalya alacaklar ile ilgili hükümleri içerir.
Malzemesi, Boyutları, Sembolün Tespiti, Anlamı
İstiklâl madalyası oval şeklindedir. pirinçten yapılmıştır. Latin harfleriyle (yeni Türkçe) basımı yapılan madalyaların çapı 35x40 mm, ağırlığı 15.55 gramdır. Orijinal Osmanlıca olarak basımı yapılanların ölçüleri ise 1 mm kadar küçük olup ağırlıkları 10,5 gramdır.
İstiklâl Madalyası’nın şeklinin belirlenmesi konusuyla Mustafa Kemal tarafından İstiklâl Madalyası yasa tasarısını hazırlamak için görevlendirilen Mustafa Necati Uğural ilgilenmiştir. Darphane tarafından bir tasarım yarışması açılmış, yarışmayı 9 Ocak 1923’te heykeltıraş Mesrur İzzet Bey'in yaptığı tasarım kazanmıştır.
Madalyanın ön yüzü
İstiklâl Madalyası'nın ön yüzünün üst kısmında; ilk TBMM binası yer alır. Binanın sağında ve solundaki cami ve ev görüntüleri, dönemin Ankara'sını gösterir. Meclis binasının arkasında doğan güneşten uzunlu kısalı ışık huzmeleri yayılır. Bu ışınlar, zaferi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu simgelemektedir.
Meclis binasının altındaki kısımda dünya sembolü, orak ve tırpanlar, örs-çekiç, resim paleti-fırça gibi semboller yeni cumhuriyetin bilime, tarıma, sanayiye, sanata önem vereceğini ifade eder; dünya ile bütünleşme kararlılığını gösterir.
Simgelerin sağında ve solunda bulutlar, onların yanında zafer simgesi meşe yaprakları, yaprakların üstünde ise meclisin açılış tarihi olan 23 Nisan 1336 tarihi (bir tarafta "23 Nisan", diğer tarafta miladi 1920'nin rumi takvimde karşılığı olan "1336" yazısı) yer almaktadır. Bulutların altında sağa doğru yürüyen ve iki öküzün çektiği, İstiklâl Savaşı’nı simgeleyen kağnı arabasıyla köylü kadın vardır.
Kağnı ve kadın görüntüsünün altında yukarıdaki bulutların ve ışınların devamı görülür. Alt-ortadaki ışınların içinde beliren şakül, devletin yapılaşmasını simgeler.
Madalyanın arka yüzü
İstiklâl Madalyasının arka yüzünde yukarı doğru bakan ay yıldızla çevrilmiş olarak Misak-ı Millî sınırlarını gösteren Türkiye Haritası vardır. Harita üzerinde, Ankara'nın yeri bir yıldızla işaretlemiştir. Yıldızdan çıkan yedi ışın, haritanın değişik yönlerine uzanır birisi Kars'a, diğeri Edirne'ye kadar ulaşır.
Kurdeleler
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde verilen ilk madalyaların kurdele rengi yeşildir. Ancak daha sonra milletvekillerine yeşil, cephede bulunanlara kırmızı, cephe gerisinde çalışanlara beyaz renkte kurdelesi olan madalyalar verilmiştir. Cephede görev almış milletvekillerinin madalya şeritleri yarı kırmızı, yarı yeşil renklidir.
İstiklal madalyasının verilme gerekçesi
15 Mayıs 1919’dan 9 Eylül 1922 tarihine kadar süren Türk Kurtuluş Savaşı’nda cephede veya cephe gerisinde kahramanlık ve fedakarlık gösterenlere İstiklâl Madalyası verilmiştir.
20 Kasım 1920’den itibaren 1926 yılına kadar, milletvekili, kuvay-ı milliyeci, PTT memuru, mülk-i amir ve askerlerden oluşan toplam 6920 kişi TBMM tarafından İstiklâl Madalyası ile ödüllendirilmiştir. 1968’de 1005 sayılı yasanın (1 Mart 1968 tarihi itibarıyla) kabulüne kadar geçen 47 yıl içinde 17.557’si subay-astsubay ve 77.704’ü erbaş ve er olmak üzere toplam 95.261 kişiye “İstiklâl Madalyası” verilmiştir.
30 Ocak 1929 gün ve 3579 sayılı kanun gereğince; Türk Kurtuluş Savaşı'nda millî orduda görev alan alay sancaklarına da birer İstiklâl Madalyası verilmiştir.
Türkiye'de ayrıca İstiklâl Madalyası sahibi üç şehir ve bir ilçe bulunmaktadır. Bunlar Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa ve İnebolu'dur. Gaziantep 2008 yılında istiklal madalyasını alırken Şanlıurfa ise 2016 yılında almıştır.
Kahramanmaraş, 21 Ocak 1920 – 11 Şubat 1920 arasında kurtuluş mücadelesi vererek şehri Fransız işgalinden kurtaran halkın kahramanlığı nedeniyle 5 Nisan 1925’te kırmızı şeritli İstiklâl madalyası ile ödüllendirildi. Kurtuluş Savaşı sonrasında Meclis’ten gelen "şehirde Kurtuluş Savaşı’na katılanların bildirilmesi" şeklindeki yazı üzerine toplanan şehrin ileri gelenlerinin
“Maraş'ta Millî Mücadele'ye katılmayan tek bir fert bile yoktur”
cevabı üzerine TBMM, madalyayı fertlere değil bütün şehir halkına verme kararı almıştır. 1925’ten beri 12 Şubat’ta gerçekleşen törenlerde şehrin İstiklâl Madalyası bayrağa törenle takılarak bu olay canlandırılır.
İnebolu ise 9 Nisan 1924 tarihli TBMM kararıyla İnebolulu kayıkçıların gayretleri ve başarıları nedeniyle beyaz şeritli İstiklâl Madalyası ile ödüllendirilmiştir. Madalya, İnebolu Belediyesi’nde muhafaza edilmektedir. Her yıl 9 Haziran'da tören alanında istiklal madalyası ile birlikte verilen berat açılıp okunur.
İstiklâl Madalyası'nın miras bırakılması
İstiklâl Madalyası, madalya sahibinin ölümü üzerine; varsa oğullarından en büyüğüne, oğlu yoksa kız çocuklarından en büyüğüne, kız çocuğu da yoksa babasına, o da yoksa annesine, o da yoksa eşine miras yoluyla intikal eder. İntikal işlemleri Millî Savunma Bakanlığı'nın Askeralma Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür.
Son İstiklal madalyası Kurtuluş Savaşında hizmeti olduğu halde madalya alamadan vefat eden babası Seyit Ahmet Ünsay’dan dolayı oğlu Keramettin Ünsay’ın, 66 Sayılı İstiklal Madalyası Kanununun EK-4 ve EK-6 maddeleri gereği İstiklal Madalyası ile taltifine dair 30 Nisan 2021 tarihli ve 3937 Sayılı Karar Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmıştır. Bu İstiklal Madalyası, kararına ait işlemler devam ederken vefat eden Keramettin Ünsay’ın büyük oğlu Mehmet Ali Ünsay’a 14 Haziran 2021 tarihinde teslim edilmiştir.
İlk İstiklâl Madalyası Sahipleri
TBMM 1. Dönem üyelerinden bazılarına İstiklâl Madalyası verilmesi için Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından yazılan tezkere, TBMM'nin 21 Kasım 1923 Çarşamba günü 65. toplantısında görüşülmüş ve yapılan oylama sonucunda Mustafa Kemal ve 23 arkadaşına kırmızı-yeşil şeritli İstiklâl Madalyası verilmesi oybirliğiyle kabul edilmiştir.
Buna göre, TBMM Birinci Devre üyelerinden olup Batı Cephesi'nin Kuzey Grubu'nda yararlık gösteren asker milletvekilleriyle, sivil şahıslara 66 sayılı yasanın ikinci ve beşinci maddelerine dayanılarak İstiklâl Madalyası verilmiştir.
Ölen son İstiklâl Gazisi ve İstiklâl Madalyası sahibi Gazi Mustafa Şevki Yakut'tur. Hatay ilinin Dörtyol ilçesinde 1989 yılında öldü. Mustafa Şevki I. Dünya Savaşında Yemen Cephesinde savaşmış, fakat Arapların İngilizlerle birlikte olması üzerine esir düşmüştür. 5 yıl esir kalan Mustafa Şevki, Mondros'la beraber yeniden Dörtyol'a dönmüştür.
Notlar
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Eylül 2023.
- ^ http://www.hurriyet.com.tr/sanliurfaya-istiklal-madalyasi-40083849 []
- ^ Dörtyol Bilgi Portalı
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta İstiklal Madalyası Kanunu ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istiklal Madalyasi Turk Kurtulus Savasi nda yararlilik gosteren askerlere ve sivillere o donemde milletvekili olanlara savasa katilan alaylarin sancaklarina Erzurum ve Sivas kongrelerine katilanlara Istiklal Madalyasi Kanunu adli ozel bir yasaya gore verilen madalyadir 1 Kasim 1926 tarihine kadar Turkiye Buyuk Millet Meclisi nce verilmis olan Istiklal Madalyalari ni bu tarihten sonra muracaat edenlere Milli Savunma Bakanligi vermektedir Toplam 95 261 kisiye verilmistir Istiklal Madalyasi Turkiye tarafindan verilirUlke TurkiyeTurKahramanlik MadalyasiGerekceTurk Kurtulus Savasi na katilan herkese kahramanligindan oturu verilirSavasTurk Kurtulus SavasiDurumVerilmemektedirIstatistiklerIlk Verilisi21 Kasim 1923Son Verilisi29 Agustos 2023Toplam Verilisi95 261 Kanuna gore sag gogus uzerine her gun takilir Istiklal Madalyasi nin cikarilmasindan sonra Osmanli donemine iliskin tum madalya ve nisanlar iptal edilmistir Istiklal Madalyasi YasasiTurk Kurtulus Savasi sonuclandiktan sonra savas sirasinda cephede ve cephe gerisinde yararlilik gosterenlere madalya verilmesi konusu TBMM de gorusuldu 29 Kasim 1920 gunu mecliste kabul edilen 66 sayili kanun 4 Nisan 1921 gunu Resmi Gazete de yayimlanarak yururluge girdi Daha sonraki yillarda cikarilan bazi kanunlarla ana kanun olan 66 sayili kanuna ilaveler yapilmistir Ornegin 1924 te cikarilan 525 sayili kanun Istiklal Madalyasi nin varislere gecisi ile hukumleri 1926 da cikarilan 869 sayili kanun ise ilk defa madalya alacaklar ile ilgili hukumleri icerir Malzemesi Boyutlari Sembolun Tespiti AnlamiIstiklal madalyasi oval seklindedir pirincten yapilmistir Latin harfleriyle yeni Turkce basimi yapilan madalyalarin capi 35x40 mm agirligi 15 55 gramdir Orijinal Osmanlica olarak basimi yapilanlarin olculeri ise 1 mm kadar kucuk olup agirliklari 10 5 gramdir Istiklal Madalyasi nin seklinin belirlenmesi konusuyla Mustafa Kemal tarafindan Istiklal Madalyasi yasa tasarisini hazirlamak icin gorevlendirilen Mustafa Necati Ugural ilgilenmistir Darphane tarafindan bir tasarim yarismasi acilmis yarismayi 9 Ocak 1923 te heykeltiras Mesrur Izzet Bey in yaptigi tasarim kazanmistir Madalyanin on yuzu Istiklal Madalyasi nin on ve arka yuzu Istiklal Madalyasi nin on yuzunun ust kisminda ilk TBMM binasi yer alir Binanin saginda ve solundaki cami ve ev goruntuleri donemin Ankara sini gosterir Meclis binasinin arkasinda dogan gunesten uzunlu kisali isik huzmeleri yayilir Bu isinlar zaferi ve Turkiye Cumhuriyeti nin kurulusunu simgelemektedir Meclis binasinin altindaki kisimda dunya sembolu orak ve tirpanlar ors cekic resim paleti firca gibi semboller yeni cumhuriyetin bilime tarima sanayiye sanata onem verecegini ifade eder dunya ile butunlesme kararliligini gosterir Simgelerin saginda ve solunda bulutlar onlarin yaninda zafer simgesi mese yapraklari yapraklarin ustunde ise meclisin acilis tarihi olan 23 Nisan 1336 tarihi bir tarafta 23 Nisan diger tarafta miladi 1920 nin rumi takvimde karsiligi olan 1336 yazisi yer almaktadir Bulutlarin altinda saga dogru yuruyen ve iki okuzun cektigi Istiklal Savasi ni simgeleyen kagni arabasiyla koylu kadin vardir Kagni ve kadin goruntusunun altinda yukaridaki bulutlarin ve isinlarin devami gorulur Alt ortadaki isinlarin icinde beliren sakul devletin yapilasmasini simgeler Madalyanin arka yuzu Istiklal Madalyasinin arka yuzunde yukari dogru bakan ay yildizla cevrilmis olarak Misak i Milli sinirlarini gosteren Turkiye Haritasi vardir Harita uzerinde Ankara nin yeri bir yildizla isaretlemistir Yildizdan cikan yedi isin haritanin degisik yonlerine uzanir birisi Kars a digeri Edirne ye kadar ulasir KurdelelerTurkiye Buyuk Millet Meclisi nde verilen ilk madalyalarin kurdele rengi yesildir Ancak daha sonra milletvekillerine yesil cephede bulunanlara kirmizi cephe gerisinde calisanlara beyaz renkte kurdelesi olan madalyalar verilmistir Cephede gorev almis milletvekillerinin madalya seritleri yari kirmizi yari yesil renklidir Istiklal madalyasinin verilme gerekcesiMustafa Kemal Ataturk Istiklal Madalyasi ile 15 Mayis 1919 dan 9 Eylul 1922 tarihine kadar suren Turk Kurtulus Savasi nda cephede veya cephe gerisinde kahramanlik ve fedakarlik gosterenlere Istiklal Madalyasi verilmistir 20 Kasim 1920 den itibaren 1926 yilina kadar milletvekili kuvay i milliyeci PTT memuru mulk i amir ve askerlerden olusan toplam 6920 kisi TBMM tarafindan Istiklal Madalyasi ile odullendirilmistir 1968 de 1005 sayili yasanin 1 Mart 1968 tarihi itibariyla kabulune kadar gecen 47 yil icinde 17 557 si subay astsubay ve 77 704 u erbas ve er olmak uzere toplam 95 261 kisiye Istiklal Madalyasi verilmistir 30 Ocak 1929 gun ve 3579 sayili kanun geregince Turk Kurtulus Savasi nda milli orduda gorev alan alay sancaklarina da birer Istiklal Madalyasi verilmistir Turkiye de ayrica Istiklal Madalyasi sahibi uc sehir ve bir ilce bulunmaktadir Bunlar Kahramanmaras Gaziantep Sanliurfa ve Inebolu dur Gaziantep 2008 yilinda istiklal madalyasini alirken Sanliurfa ise 2016 yilinda almistir Kahramanmaras 21 Ocak 1920 11 Subat 1920 arasinda kurtulus mucadelesi vererek sehri Fransiz isgalinden kurtaran halkin kahramanligi nedeniyle 5 Nisan 1925 te kirmizi seritli Istiklal madalyasi ile odullendirildi Kurtulus Savasi sonrasinda Meclis ten gelen sehirde Kurtulus Savasi na katilanlarin bildirilmesi seklindeki yazi uzerine toplanan sehrin ileri gelenlerinin Maras ta Milli Mucadele ye katilmayan tek bir fert bile yoktur cevabi uzerine TBMM madalyayi fertlere degil butun sehir halkina verme karari almistir 1925 ten beri 12 Subat ta gerceklesen torenlerde sehrin Istiklal Madalyasi bayraga torenle takilarak bu olay canlandirilir Inebolu ise 9 Nisan 1924 tarihli TBMM karariyla Inebolulu kayikcilarin gayretleri ve basarilari nedeniyle beyaz seritli Istiklal Madalyasi ile odullendirilmistir Madalya Inebolu Belediyesi nde muhafaza edilmektedir Her yil 9 Haziran da toren alaninda istiklal madalyasi ile birlikte verilen berat acilip okunur Istiklal Madalyasi nin miras birakilmasiIstiklal Madalyasi madalya sahibinin olumu uzerine varsa ogullarindan en buyugune oglu yoksa kiz cocuklarindan en buyugune kiz cocugu da yoksa babasina o da yoksa annesine o da yoksa esine miras yoluyla intikal eder Intikal islemleri Milli Savunma Bakanligi nin Askeralma Genel Mudurlugu tarafindan yurutulur Son Istiklal madalyasi Kurtulus Savasinda hizmeti oldugu halde madalya alamadan vefat eden babasi Seyit Ahmet Unsay dan dolayi oglu Keramettin Unsay in 66 Sayili Istiklal Madalyasi Kanununun EK 4 ve EK 6 maddeleri geregi Istiklal Madalyasi ile taltifine dair 30 Nisan 2021 tarihli ve 3937 Sayili Karar Cumhurbaskani tarafindan onaylanmistir Bu Istiklal Madalyasi kararina ait islemler devam ederken vefat eden Keramettin Unsay in buyuk oglu Mehmet Ali Unsay a 14 Haziran 2021 tarihinde teslim edilmistir Ilk Istiklal Madalyasi SahipleriTBMM 1 Donem uyelerinden bazilarina Istiklal Madalyasi verilmesi icin Gazi Mustafa Kemal Pasa tarafindan yazilan tezkere TBMM nin 21 Kasim 1923 Carsamba gunu 65 toplantisinda gorusulmus ve yapilan oylama sonucunda Mustafa Kemal ve 23 arkadasina kirmizi yesil seritli Istiklal Madalyasi verilmesi oybirligiyle kabul edilmistir Buna gore TBMM Birinci Devre uyelerinden olup Bati Cephesi nin Kuzey Grubu nda yararlik gosteren asker milletvekilleriyle sivil sahislara 66 sayili yasanin ikinci ve besinci maddelerine dayanilarak Istiklal Madalyasi verilmistir Olen son Istiklal Gazisi ve Istiklal Madalyasi sahibi Gazi Mustafa Sevki Yakut tur Hatay ilinin Dortyol ilcesinde 1989 yilinda oldu Mustafa Sevki I Dunya Savasinda Yemen Cephesinde savasmis fakat Araplarin Ingilizlerle birlikte olmasi uzerine esir dusmustur 5 yil esir kalan Mustafa Sevki Mondros la beraber yeniden Dortyol a donmustur Notlar Arsivlenmis kopya 6 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Eylul 2023 http www hurriyet com tr sanliurfaya istiklal madalyasi 40083849 yalin URL Dortyol Bilgi PortaliDis baglantilarVikikaynak ta Istiklal Madalyasi Kanunu ile ilgili metin bulabilirsiniz