Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İtbarak (ya da İt Barak); eski Türk destanlarında sözü edilen, Türklerin sürekli savaşa tutuştukları, o zamanki Türklerin kuzeybatısında yaşayan "köpek başlı insana benzer yaratıklar". Efsanelere ilk defa "Çok tüylü köpek" manasında geçmiştir. Oğuz Kağan destanlarına göre, "İtbarak'ların yurdu, kuzey-batıya dogru uzanan, karanlık ülkeleri içindeydi. Oğuz Han, İtbarak'lara karşı bir akın yapmış; fakat yenik ayrılıp, dağlar arasındaki bir nehrin ortasında bulunan, küçük bir adacığa sığınmak zorunda kalmıştır.
Köpek başlı insanlar
Oğuz Kağan destanlarının önemli bir bölümü de, "Köpek başlı insanlar"ın ülkelerine yapılan akınlardı. Türkler bu kavimlere, "İt-Barak" adı veriyorlardı. "İt" sözü, eski Türklerde de, köpek anlamına geliyordu. "Barak da, bir nevi köpekdi". Bazılarına göre, "Siyah ve tüylü bir köpek cinsi" idi. Fakat bu köpek de, herhalde başlangıçlarda, efsanevi bir köpek olmalı idi. Oğuz Kağan Destanları'na göre, "İt Barak'ların memleketi, kuzey-batıya doğru uzanan, karanlık ülkeleri içindeydi. Oğuz-Han, 'İt-Barak' lara karşı bir akın yapmış; fakat mağlûp olarak, dağlar arasındaki bir nehrin ortasında bulunan, küçük bir adacığa sığınmak zorunda kalmıştı. Bu adacıkta, savaşta ölen askerlerinden birinin karısı da, bir çocuk doğurmak zorunda kalmıştı. Fakat buraya sığınan Oğuz Han'ın, ne bir çadırı ve ne de bir evi vardı. Kadın, ağaç koğuğuna girmiş ve orada çocuğunu doğurmak zorunda kalmıştı. Oğuz-Kağan, kadının esenlikle doğum yapmasına sevinmiş ve çocuğa da, Kıpçak adını vermişti". Eski Türk efsanelerine göre "Kıpçak" sözü, "ağaç kovuğu" anlamına geliyordu. Bildiğimiz üzere "Kıpçak" lar, Altay dağlarının batısından, ta Güney Rusya içlerine kadar uzanan, büyük Türk kitleleri idiler. Herhalde Kıpçak sözü de, çok eski çağlardan beri meydana gelmiş, bir kavim adı olmalıydı. Fakat Türk destanlarını yazanlar, Kıpçak'la "ağaç kovuğu" arasında bir benzerlik bulmuşlar ve bu yolla, Kıpçak Türklerinin türeyişlerini anlatmak istemişlerdi. Az önce de söylediğimiz gibi, "Oğuz-Kağan, ikinci karısını bir göl ortasında bulunan küçük bir adacıktaki ağaç kovuğunda bulmuştu". Uygurların türeyiş efsanesinde de, "Eski Uygur ataları, iki nehir ortasında bulunan bir odacıktaki, kayın ağacından" doğmuşlardı. Bu örneklerden de kolayca anlaşılıyor ki, bir tarih olayı gibi gösterilen bu akınlarda, Türk mitolojisinin çok eski ve müşterek motifleri, sık sık görülebiliyorlardı.
Gerçi, bu efsane idi. Fakat içinde tarih olayları da yatmaktaydı. Öyle anlaşılıyor ki, bu bölgedeki güzel kadınları Türkler almışlar ve onlardan da, yeni bir nesil meydana getirmişlerdi. Belik Kıpçağın annesi de, güzel bir İt-Barak kadınından başka bir kimse değildi. Sonradan Kıpçak, Oğuz-Kağan tarafından bu bölgelere tayin edilmiş ve kuzey ülkeleri, hep onun soyları tarafında idare edilmişti. "Kıpçak'lar da türkçe konuşuyorlar ve Türk kültürüne sahip idiler". Fakat Oğuz destanı, Kıpçağı Oğuz-Han'ın soyundan değil, nihayet askerlerinden birisinin neslinden getiriyordu. Kıpçak kuzeylere gitmiş, orada soyları türemiş ve yerlilerle karışarak, yeni akraba bir Türk kavmi meydana getirmişti.
Başka mitolojilerle benzerlikleri
"Köpekbaşlı insanlara Avrupa ve Hint mitolojilerinde de rastlanıyordu". Eski Yunan mitolojisinde de, köpek başlı insanlarla ilgili, birçok efsanelere rastlıyoruz. Daha sonraki Avrupa mitolojileri de, köpek başlı insanlara, zaman zaman yer vermişti. Avrupalılar, bu köpek başlı kavme, "Borus" adını veriyor ve onların, bugünkü Finlandiya ile Rusya'nın kuzey kısımlarında yaşadıklarını söylüyorlardı. Oğuz-Kağan destanındaki "İt-Barak" lar da aşağı yukarı, aynı bölgelerde idiler. Bu bakımdan, Avrupa ve Yunan Mitolojisi ile Türk Mitolojisi arasında, bir benzerlik ve bir bağ meydana gelmektedir. Köpek başlı insanlar motifi, herhalde Türkler arasına, dışarıdan gelmiş bir efsane olmalı idi. Fakat Türkler, köpeğe önem vermezlerdi. Köpek, Türklere göre, aşağı bir hayvandı, bunun için de Türk Mitolojisi, köpek başlı insanları daima küçük görmüştü. Köpek başlı insanlarla ilgili efsaneleri, Hindistan'da ve güney bölgelerinde de görüyoruz. Hint Mitolojisi zaman zaman, köpeğe daha fazla önem vermişti. Bu sebeple Hindistan'daki köpek başlı insanlar, aşağı bir sınıfı değil; soylu Hintleri temsil ediyorlardı. Motifin, eski Yunan'da ve Avrupa'da görülmüş olmasına rağmen, Türklerde de bunların benzer şekillerini görmüyor değiliz. Meselâ Doğu Göktürk devletinin önemli bir bölümünü meydana getiren Tarduş Türklerinin ataları da, "Başı kurt ve vücudu insan olan" bir kimse idi. "Köpek başlı insanlara, Çin efsanelerinde de büyük bir yer verilmişti. Çin'in kuzeyinde ve Mançurya'da oturan bazı kavimler Çinlilere göre köpek başlı idiler. Bu efsaneler Çin'de, çok daha eski çağlarda başlamıştı. Hatta diyebiliriz ki, Çin'in köpek başlı insan efsaneleri, Yunanistan'daki efsanelere nazaran daha eski idiler". Mançurya'nın kuzeyinde oturan iptidaî Moğollar, köpeğe büyük bir önem verirlerdi. Onlarca köpek, hem kutsal ve hem de kendi milletlerinin atası idi. Bu sebeple Oğuz-Kağan destanına köpek başlı insanlar motifinin, Çin'den mi, yoksa Avrupa'dan mı geldiğini, kolayca kestirmek mümkün olamamaktadır. Cengiz-Han devrinde yazılmış olan Oğuz destanları, daha çok Batı ile ilgileri olan yazarlar tarafından kaleme alınmışlardı. Bu sebeple Oğuz destanlarında köpek başlı insanlar, Kuzey Rusya ile Finlandiya'da gösteriliyorlardı. Elimizde bu konu ile ilgili, daha eski kaynaklarımız maalesef yoktur. Buna rağmen, eski Türk destanlarında, güya Kuzey Mançurya'da yaşayan "Köpek başlı" insanlardan da söz açılıyordu. Oğuz Han destanında konuyla ilgili metin şöyledir:
- Türkler "Barak" derlerdi, Kara tüylü köpeğe,
- Böyle ad verirlerdi, büyük soylu köpeğe.
- Aslında efsaneler, bir köpek anarlardı.
- Onu da köpeklerin, atası sayarlardı.
- Bu köpek soylu idi, çok büyük boylu idi,
- Av çoban köpekleri, hep onun oğlu idi.
- Kuzey-batı Asya'da güya "İt-Barak" vardı,
- Türklerse İç Asya'da, onlara uzaklardı.
- Başları köpek imiş, vücutları insanmış,
- Renkleriyse karaymış, sanki Kara Şeytanmış.
- Kadınları güzelmiş, Türklerden kaçmaz imiş,
- İlâç sürünürlermiş, ok mızrak batmaz imiş.
- Destanda denilmiş ki, Oğuz-Han yenilmişti,
- Bir adaya sığınıp toplanıp derilmişti.
- On yedi sene sonra, Oğuz onları yendi.
- Kadınlar yardım etti, orada savaş dindi.
- Oğuz bu bölgeleri, "Kıpçak-Beğ" e il verdi,
- Bunun için Türkler de, oraya "Kıpçak" derdi.
Ayrıca Avrupa efsanelerinde de it-baraklardan "Borus" ismiyle bahsedilirdi ve yaşadıkları bölge olarak Rusya ve Finlandiya olarak geçerdi zira Türklerde ana yurdun kuzeyinde yaşadığı bahsedilirdi.
Ayrıca bu konuda, ilk roman Kasım 2015'te Çağlayan Yılmaz adlı yazar tarafından hayata geçirilmiştir. İlk Türk Mitolojisi Fantastik serisini yazmış ve çıktığı anda beklentileri fazlasıyla karşılayarak çok satanlar listesinden hiç düşmemiştir.
Kaynakça
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 191)
- ^ Eren, Hasan. . turkoloji.cu.edu.tr. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TÜRKOLOJİ ARAŞTIRMALARI MERKEZİ. 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 194)
- ^ Oğuz Destanında Köpek Başlı İnsanlar[]
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Itbarak ya da It Barak eski Turk destanlarinda sozu edilen Turklerin surekli savasa tutustuklari o zamanki Turklerin kuzeybatisinda yasayan kopek basli insana benzer yaratiklar Efsanelere ilk defa Cok tuylu kopek manasinda gecmistir Oguz Kagan destanlarina gore Itbarak larin yurdu kuzey batiya dogru uzanan karanlik ulkeleri icindeydi Oguz Han Itbarak lara karsi bir akin yapmis fakat yenik ayrilip daglar arasindaki bir nehrin ortasinda bulunan kucuk bir adaciga siginmak zorunda kalmistir It barak Cynocephaly kabartmalariKopek basli insanlarOguz Kagan destanlarinin onemli bir bolumu de Kopek basli insanlar in ulkelerine yapilan akinlardi Turkler bu kavimlere It Barak adi veriyorlardi It sozu eski Turklerde de kopek anlamina geliyordu Barak da bir nevi kopekdi Bazilarina gore Siyah ve tuylu bir kopek cinsi idi Fakat bu kopek de herhalde baslangiclarda efsanevi bir kopek olmali idi Oguz Kagan Destanlari na gore It Barak larin memleketi kuzey batiya dogru uzanan karanlik ulkeleri icindeydi Oguz Han It Barak lara karsi bir akin yapmis fakat maglup olarak daglar arasindaki bir nehrin ortasinda bulunan kucuk bir adaciga siginmak zorunda kalmisti Bu adacikta savasta olen askerlerinden birinin karisi da bir cocuk dogurmak zorunda kalmisti Fakat buraya siginan Oguz Han in ne bir cadiri ve ne de bir evi vardi Kadin agac koguguna girmis ve orada cocugunu dogurmak zorunda kalmisti Oguz Kagan kadinin esenlikle dogum yapmasina sevinmis ve cocuga da Kipcak adini vermisti Eski Turk efsanelerine gore Kipcak sozu agac kovugu anlamina geliyordu Bildigimiz uzere Kipcak lar Altay daglarinin batisindan ta Guney Rusya iclerine kadar uzanan buyuk Turk kitleleri idiler Herhalde Kipcak sozu de cok eski caglardan beri meydana gelmis bir kavim adi olmaliydi Fakat Turk destanlarini yazanlar Kipcak la agac kovugu arasinda bir benzerlik bulmuslar ve bu yolla Kipcak Turklerinin tureyislerini anlatmak istemislerdi Az once de soyledigimiz gibi Oguz Kagan ikinci karisini bir gol ortasinda bulunan kucuk bir adaciktaki agac kovugunda bulmustu Uygurlarin tureyis efsanesinde de Eski Uygur atalari iki nehir ortasinda bulunan bir odaciktaki kayin agacindan dogmuslardi Bu orneklerden de kolayca anlasiliyor ki bir tarih olayi gibi gosterilen bu akinlarda Turk mitolojisinin cok eski ve musterek motifleri sik sik gorulebiliyorlardi Gerci bu efsane idi Fakat icinde tarih olaylari da yatmaktaydi Oyle anlasiliyor ki bu bolgedeki guzel kadinlari Turkler almislar ve onlardan da yeni bir nesil meydana getirmislerdi Belik Kipcagin annesi de guzel bir It Barak kadinindan baska bir kimse degildi Sonradan Kipcak Oguz Kagan tarafindan bu bolgelere tayin edilmis ve kuzey ulkeleri hep onun soylari tarafinda idare edilmisti Kipcak lar da turkce konusuyorlar ve Turk kulturune sahip idiler Fakat Oguz destani Kipcagi Oguz Han in soyundan degil nihayet askerlerinden birisinin neslinden getiriyordu Kipcak kuzeylere gitmis orada soylari turemis ve yerlilerle karisarak yeni akraba bir Turk kavmi meydana getirmisti Baska mitolojilerle benzerlikleriIt baraklar Ortacag Avrupasi Kopekbasli insanlara Avrupa ve Hint mitolojilerinde de rastlaniyordu Eski Yunan mitolojisinde de kopek basli insanlarla ilgili bircok efsanelere rastliyoruz Daha sonraki Avrupa mitolojileri de kopek basli insanlara zaman zaman yer vermisti Avrupalilar bu kopek basli kavme Borus adini veriyor ve onlarin bugunku Finlandiya ile Rusya nin kuzey kisimlarinda yasadiklarini soyluyorlardi Oguz Kagan destanindaki It Barak lar da asagi yukari ayni bolgelerde idiler Bu bakimdan Avrupa ve Yunan Mitolojisi ile Turk Mitolojisi arasinda bir benzerlik ve bir bag meydana gelmektedir Kopek basli insanlar motifi herhalde Turkler arasina disaridan gelmis bir efsane olmali idi Fakat Turkler kopege onem vermezlerdi Kopek Turklere gore asagi bir hayvandi bunun icin de Turk Mitolojisi kopek basli insanlari daima kucuk gormustu Kopek basli insanlarla ilgili efsaneleri Hindistan da ve guney bolgelerinde de goruyoruz Hint Mitolojisi zaman zaman kopege daha fazla onem vermisti Bu sebeple Hindistan daki kopek basli insanlar asagi bir sinifi degil soylu Hintleri temsil ediyorlardi Motifin eski Yunan da ve Avrupa da gorulmus olmasina ragmen Turklerde de bunlarin benzer sekillerini gormuyor degiliz Mesela Dogu Gokturk devletinin onemli bir bolumunu meydana getiren Tardus Turklerinin atalari da Basi kurt ve vucudu insan olan bir kimse idi Kopek basli insanlara Cin efsanelerinde de buyuk bir yer verilmisti Cin in kuzeyinde ve Mancurya da oturan bazi kavimler Cinlilere gore kopek basli idiler Bu efsaneler Cin de cok daha eski caglarda baslamisti Hatta diyebiliriz ki Cin in kopek basli insan efsaneleri Yunanistan daki efsanelere nazaran daha eski idiler Mancurya nin kuzeyinde oturan iptidai Mogollar kopege buyuk bir onem verirlerdi Onlarca kopek hem kutsal ve hem de kendi milletlerinin atasi idi Bu sebeple Oguz Kagan destanina kopek basli insanlar motifinin Cin den mi yoksa Avrupa dan mi geldigini kolayca kestirmek mumkun olamamaktadir Cengiz Han devrinde yazilmis olan Oguz destanlari daha cok Bati ile ilgileri olan yazarlar tarafindan kaleme alinmislardi Bu sebeple Oguz destanlarinda kopek basli insanlar Kuzey Rusya ile Finlandiya da gosteriliyorlardi Elimizde bu konu ile ilgili daha eski kaynaklarimiz maalesef yoktur Buna ragmen eski Turk destanlarinda guya Kuzey Mancurya da yasayan Kopek basli insanlardan da soz aciliyordu Oguz Han destaninda konuyla ilgili metin soyledir Turkler Barak derlerdi Kara tuylu kopege Boyle ad verirlerdi buyuk soylu kopege Aslinda efsaneler bir kopek anarlardi Onu da kopeklerin atasi sayarlardi Bu kopek soylu idi cok buyuk boylu idi Av coban kopekleri hep onun oglu idi Kuzey bati Asya da guya It Barak vardi Turklerse Ic Asya da onlara uzaklardi Baslari kopek imis vucutlari insanmis Renkleriyse karaymis sanki Kara Seytanmis Kadinlari guzelmis Turklerden kacmaz imis Ilac surunurlermis ok mizrak batmaz imis Destanda denilmis ki Oguz Han yenilmisti Bir adaya siginip toplanip derilmisti On yedi sene sonra Oguz onlari yendi Kadinlar yardim etti orada savas dindi Oguz bu bolgeleri Kipcak Beg e il verdi Bunun icin Turkler de oraya Kipcak derdi Ayrica Avrupa efsanelerinde de it baraklardan Borus ismiyle bahsedilirdi ve yasadiklari bolge olarak Rusya ve Finlandiya olarak gecerdi zira Turklerde ana yurdun kuzeyinde yasadigi bahsedilirdi Ayrica bu konuda ilk roman Kasim 2015 te Caglayan Yilmaz adli yazar tarafindan hayata gecirilmistir Ilk Turk Mitolojisi Fantastik serisini yazmis ve ciktigi anda beklentileri fazlasiyla karsilayarak cok satanlar listesinden hic dusmemistir Kaynakca Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 1 Sayfa 191 Eren Hasan turkoloji cu edu tr CUKUROVA UNIVERSITESI TURKOLOJI ARASTIRMALARI MERKEZI 13 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ocak 2024 Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 1 Sayfa 194 Oguz Destaninda Kopek Basli Insanlar olu kirik baglanti Ayrica bakinizBarak Barak Ata Barak Ana