Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vikikaynak'ta Oğuz Kağan Destanı ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Oğuz Kağan Destanı Türk destanlarından, Hun-Oğuz destanları grubundandır.[] Oğuz Kağan Destanı'nın dört ayrı yazması vardır. Çağatayca, Farsça ve Uygurca yazmalardaki Oğuz Kağan Destanı; Oğuz boyları, Türk dili, edebiyatı, folkloru, târihi ve kültürü hakkında bilgi verir. Destan Türklerin atası olduğu varsayılan Oğuz Kağan'ın hayatını anlatır.
Paris Elyazması
Oğuz Kağan Destanının Uygur yazması, Paris Millî Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Uygur Oğuz Kağan Destanı M.Ö. 201 - 126 yılları arasında büyük bir göçebe devleti kuran Hiung-nu’larla ilgilidir. Oğuz Kağan'ın bu devleti kuran Mete olduğu ileri sürülmektedir. Zeki Velidi Togan’a göre ise, Oğuz Kağan Destanı’nın kökeni daha eski çağlara, M. Ö. VII. yüzyılda merkezi Orta-Asya’da bulunan Sakalar ile birkaç asır sonraki İskitlerdir.
Paris elyazmasının transkripsiyonu 1891 yılında W. Radloff tarafından Kutadgu Bilig basımının içinde yayınlandı.
Rıza Nur'un Oğuznâme'si
Rıza Nur, Oğuz Kağan Destanı'nı başka destanlardan parçalarla zenginleştirerek Oğuznâme adlı yaklaşık 6100 mısralık bir manzum eser meydana getirdi. Rıza Nur'un Oğuznâme'si 1928 yılında Kahire'de yayımlandı. "Oğuz Kağan'ın Duası" olarak bilinen metin başta olmak üzere daha sonraları Oğuz Kağan Destanı'nın bir parçası olarak tanınmaya başlanan kimi metinler, Rıza Nur'un kaleme aldığı ve 1928 tarihli Oğuzname'de yayınlanan metinleridir.
Bang-Arat Basımı
Paris'te muhafaza edilen Uygurca metnin yeni bir transkripsiyonu Willi Bang Kauf ve Reşit Rahmeti (Arat) tarafından hazırlanmış ve 1932 yılında Almanya'da yayımlanmıştır. Metin daha sonra Reşid Rahmeti Arat tarafından günümüz Türkçesine çevrilerek, 1936'da İstanbul'da yayımlanmıştır. 1970 yılında Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'nın 100 Temel Eser dizisine Muharrem Ergin'in açıklayıcı önsözü ile, Uygurca metin de eklenerek tekrar yayınlanmıştır. Ergin,metni hazırlarken W. Bang ve Reşid Rahmeti Arat'ın Oğuz Kağan Destanı'nı esas almıştır.
Zeki Velidi Togan Versiyonu
Zeki Velidi Togan, Raşit al-Din Hamadani'nin Cami’üt-Tevarih adlı kitabının ikinci cildinde yer alan Tarih-i Oğuzân ve Türkân başlıklı bölüme dayanarak 1972 yılında yeni bir "Oğuz Kağan Destanı" yayımlanmıştır.
Togan, Residettin’in "Camiü’t-tevarih" adlı eserinde bulunan yazılı ve sözlü kaynaklardan alınan söylentilerin tarihi gerçeklere uygunluğunu destanda bulunan yaşayış biçimi ve hayata bakış biçimine göre değerlendirir.[]
- Tarih-i Oğuzân ve Türkân’da göçebe ve akıncı Oğuz’un belli bir yere bağlanması ve şehir kurması çok dikkate değerdir.[]
- Tarih-i Oğuzân ve Türkân’da Oğuz Han ve babası arasında dinî bir anlaşmazlıktan söz edilir.
- Tarih-i Oğuzân ve Türkân’da Uygurca Oğuz Kağan ve Dede Korkut Kitabı’ndaki gibi kahramanın şahsiyet kazanmak için vahşi veya azgın hayvanı öldürme güdüsüne rastlanılmaz.
- Tarih-i Oğuzân ve Türkân’da kendisinden uzunca bahsedilen Tuman Han hayvanların konuşmalarından anlar. Onunla Kol Erki Han arasındaki söylentiler tarihî olmaktan daha çok bir masal karakteri taşır.
- Tarih-i Oğuzân ve Türkân’da hanlardan çoğu dünyayı fethe koşacak yerde, iktidara geçmek için birbirleriyle uğraşırlar.
Tarih-i Oğuzân ve Türkân'daki şekliyle Oğuz Kağan Destanı ile ilgili makale yazanlardan biri Abdülkadir İnan’dır. İnan, "Oğuz Destanı'ndaki Irkıl Ata" adlı makalesinde Oğuznâme’nin Reşidettin tarafından Farsça yazılan parçasında geçen ’yı inceler. Burada Irkıl Hoca Türk töre ve ayinlerini ilk koyan bilge kişidir. Ebugazi Bahadır Han’ın gerek "Secere-i Türk" ve gerekse "Secere-i Terâkime" adlı eserlerinde Irkıl Ata Türk bilgesi olarak geçer. Yakut Türkleri’nde ve Buryat’larda Irkıl kültü bugüne değin yaşamaktadır. Yakut inanışlarına göre ilk kamın adı An Argıl’dır.
İnsanlık tarihini iki ayrı evrede veren destanın ilk kısmı Âdem'den Nuh'a kadar olan kısmı genellikle Tevrat kaynak alınarak ve peygamberler tarihi biçiminde anlatılmaktadır. İkinci kısım ise Nuh ve Ön Türklerin neslinden türediği belirtilen Nuh'un oğlu Yafes ekseninde başlamaktadır. İlk kısımda Orta Doğu halkları dışında herhangi bir topluluktan bahsedilmezken ikinci kısımda Nuh Tufanı ve insan neslinin yeniden türemesi ekseninde farklı coğrafya ve halklardan bahsedilmektedir. Anlatıya göre Nuh dünyayı oğulları arasında paylaştırmış, Yafes'e Türkistan düşmüştür. Türklerin ve Moğolların atası olarak anılan Yafes bu halkların yaşam tarzına uygun biçimde göçebe olarak tasvir edilmektedir.
Kaynakça
- Özel
- ^ (PDF). 8 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.
- ^ (PDF). 20 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.
- ^ İnan, Abdülkadir, Makaleler ve İncelemeler I, 1998, Ankara, sayfa 196-197; Sakaoğlu, Saim-Ali Duymaz; Oğuz Destanında Irkıl Ata, İslamiyet Öncesi Türk Destanları,2002, İstanbul, sayfa 113-114.
- ^ a b Gündüz 2017, s. 11.
- ^ a b Gündüz 2017, s. 12.
- Genel
- Gündüz, Tufan (2017), Oğuz Kağan Destanı (4. bas.), İstanbul: Yeditepe Yayınevi, ISBN
Dış bağlantılar
- Oğuz Kağan Destanı, Texas Tech University Destan Bölümü9 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vikikaynak ta Oguz Kagan Destani ile ilgili metin bulabilirsiniz Oguz Kagan Destani Turk destanlarindan Hun Oguz destanlari grubundandir kaynak belirtilmeli Oguz Kagan Destani nin dort ayri yazmasi vardir Cagatayca Farsca ve Uygurca yazmalardaki Oguz Kagan Destani Oguz boylari Turk dili edebiyati folkloru tarihi ve kulturu hakkinda bilgi verir Destan Turklerin atasi oldugu varsayilan Oguz Kagan in hayatini anlatir Paris ElyazmasiOguz Kagan Destaninin Uygur yazmasi Paris Milli Kutuphanesi nde bulunmaktadir Uygur Oguz Kagan Destani M O 201 126 yillari arasinda buyuk bir gocebe devleti kuran Hiung nu larla ilgilidir Oguz Kagan in bu devleti kuran Mete oldugu ileri surulmektedir Zeki Velidi Togan a gore ise Oguz Kagan Destani nin kokeni daha eski caglara M O VII yuzyilda merkezi Orta Asya da bulunan Sakalar ile birkac asir sonraki Iskitlerdir Paris elyazmasinin transkripsiyonu 1891 yilinda W Radloff tarafindan Kutadgu Bilig basiminin icinde yayinlandi Riza Nur un Oguzname siRiza Nur Oguz Kagan Destani ni baska destanlardan parcalarla zenginlestirerek Oguzname adli yaklasik 6100 misralik bir manzum eser meydana getirdi Riza Nur un Oguzname si 1928 yilinda Kahire de yayimlandi Oguz Kagan in Duasi olarak bilinen metin basta olmak uzere daha sonralari Oguz Kagan Destani nin bir parcasi olarak taninmaya baslanan kimi metinler Riza Nur un kaleme aldigi ve 1928 tarihli Oguzname de yayinlanan metinleridir Bang Arat BasimiParis te muhafaza edilen Uygurca metnin yeni bir transkripsiyonu Willi Bang Kauf ve Resit Rahmeti Arat tarafindan hazirlanmis ve 1932 yilinda Almanya da yayimlanmistir Metin daha sonra Resid Rahmeti Arat tarafindan gunumuz Turkcesine cevrilerek 1936 da Istanbul da yayimlanmistir 1970 yilinda Turkiye Cumhuriyeti Milli Egitim Bakanligi nin 100 Temel Eser dizisine Muharrem Ergin in aciklayici onsozu ile Uygurca metin de eklenerek tekrar yayinlanmistir Ergin metni hazirlarken W Bang ve Resid Rahmeti Arat in Oguz Kagan Destani ni esas almistir Zeki Velidi Togan VersiyonuZeki Velidi Togan Rasit al Din Hamadani nin Cami ut Tevarih adli kitabinin ikinci cildinde yer alan Tarih i Oguzan ve Turkan baslikli bolume dayanarak 1972 yilinda yeni bir Oguz Kagan Destani yayimlanmistir Togan Residettin in Camiu t tevarih adli eserinde bulunan yazili ve sozlu kaynaklardan alinan soylentilerin tarihi gerceklere uygunlugunu destanda bulunan yasayis bicimi ve hayata bakis bicimine gore degerlendirir kaynak belirtilmeli Tarih i Oguzan ve Turkan da gocebe ve akinci Oguz un belli bir yere baglanmasi ve sehir kurmasi cok dikkate degerdir kaynak belirtilmeli Tarih i Oguzan ve Turkan da Oguz Han ve babasi arasinda dini bir anlasmazliktan soz edilir Tarih i Oguzan ve Turkan da Uygurca Oguz Kagan ve Dede Korkut Kitabi ndaki gibi kahramanin sahsiyet kazanmak icin vahsi veya azgin hayvani oldurme gudusune rastlanilmaz Tarih i Oguzan ve Turkan da kendisinden uzunca bahsedilen Tuman Han hayvanlarin konusmalarindan anlar Onunla Kol Erki Han arasindaki soylentiler tarihi olmaktan daha cok bir masal karakteri tasir Tarih i Oguzan ve Turkan da hanlardan cogu dunyayi fethe kosacak yerde iktidara gecmek icin birbirleriyle ugrasirlar Tarih i Oguzan ve Turkan daki sekliyle Oguz Kagan Destani ile ilgili makale yazanlardan biri Abdulkadir Inan dir Inan Oguz Destani ndaki Irkil Ata adli makalesinde Oguzname nin Residettin tarafindan Farsca yazilan parcasinda gecen yi inceler Burada Irkil Hoca Turk tore ve ayinlerini ilk koyan bilge kisidir Ebugazi Bahadir Han in gerek Secere i Turk ve gerekse Secere i Terakime adli eserlerinde Irkil Ata Turk bilgesi olarak gecer Yakut Turkleri nde ve Buryat larda Irkil kultu bugune degin yasamaktadir Yakut inanislarina gore ilk kamin adi An Argil dir Insanlik tarihini iki ayri evrede veren destanin ilk kismi Adem den Nuh a kadar olan kismi genellikle Tevrat kaynak alinarak ve peygamberler tarihi biciminde anlatilmaktadir Ikinci kisim ise Nuh ve On Turklerin neslinden turedigi belirtilen Nuh un oglu Yafes ekseninde baslamaktadir Ilk kisimda Orta Dogu halklari disinda herhangi bir topluluktan bahsedilmezken ikinci kisimda Nuh Tufani ve insan neslinin yeniden turemesi ekseninde farkli cografya ve halklardan bahsedilmektedir Anlatiya gore Nuh dunyayi ogullari arasinda paylastirmis Yafes e Turkistan dusmustur Turklerin ve Mogollarin atasi olarak anilan Yafes bu halklarin yasam tarzina uygun bicimde gocebe olarak tasvir edilmektedir KaynakcaOzel PDF 8 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Agustos 2014 PDF 20 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Agustos 2014 Inan Abdulkadir Makaleler ve Incelemeler I 1998 Ankara sayfa 196 197 Sakaoglu Saim Ali Duymaz Oguz Destaninda Irkil Ata Islamiyet Oncesi Turk Destanlari 2002 Istanbul sayfa 113 114 a b Gunduz 2017 s 11 a b Gunduz 2017 s 12 GenelGunduz Tufan 2017 Oguz Kagan Destani 4 bas Istanbul Yeditepe Yayinevi ISBN 9786059787567 Dis baglantilarOguz Kagan Destani Texas Tech University Destan Bolumu9 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizOguz Han Ay Han Dag Han Deniz Han Yildiz Han Gok Han Gun Han