İznik Kuşatması (), Emevîler'in Bizans şehri İznik'i ele geçirme girişimidir. Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'i 717-718 Kuşatması'nda ele geçiremeyen Emevîler, bu tarihten itibaren Bizans İmparatorluğu'nun Anadolu'da bulunan topraklarına bir dizi akın düzenlediler.
İznik Kuşatması | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Arap-Bizans savaşları | |||||||
MS. 740 yılında Anadolu haritası. İznik, Anadolu yarımadasının kuzeybatı köşesinde yer almaktadır. | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Emevîler | Bizans İmparatorluğu | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Muaviye bin Hişâm Abdallah el-Battal | Artabasdos |
727'de Halife Hişâm bin Abdülmelik'in oğullarından biri olan Muaviye bin Hişâm tarafından yönetilen Arap ordusu, Anadolu'nun derinliklerine girerek, iki Bizans kalesini yağmaladı. Temmuz ayı sonunda İznik'e ulaşan Araplar, 40 gün süren sürekli saldırılarına rağmen Bizans savunmasına yaramayarak kuşatılan İznik'i Bizans'tan alamadı. Araplar çekilerek Halifelik topraklarına geri döndü. Kuşatmanın ardından Bizans İmparatoru III. Leon, saldırının başarılı bir şekilde geri püskürtülmesini, dini tartışmaların alevlendiği, istikrarsız bir dönem içinde bulunan Bizans İmparatorluğu'nda, kendisinin uyguladığı ikonoklazm politikalara ilahi bir destek olarak gösterdi. İznik kuşatması aynı zamanda Emevî baskınlarının ulaştığı zirveyi gösterir. Bu tarihten itibaren özellikle Anadolu'daki Emevî akınlarının gücü azalırken, Bizans'ın gücünün arttığı görülmektedir.
Kuşatma öncesi yaşananlar
717-718 yıllarında Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'e başarısızlıkla sonuçlanan uzun süren kuşatma sırasında yorulan Emevî orduları ardından Yezid bin Mühelleb isyanını bastırdı. Sonrasında güç toplamakla geçirilen kısa bir barış dönemi yaşandı.720 yılında Arap-Bizans sınırında savaş yeniden başladığında, Halifeliğin stratejik hedefi, kesin olarak zafer kazanmaktan uzaklaştı. Toros Dağları üzerinden Bizans'ın Anadolu'da bulunan topraklarına Müslüman akınları her ilkbahar, yaz mevsimlerinde düzenli olarak gerçekleşiyor ve bazen bunlara bir kış akını da eşlik ediyordu. Emevîler, bu akınlar sırasında Anadolu'da geniş bölgeleri tahrip ederek, Bizans kalelerini yıktılar, ancak Toros Dağları'nın batı yakasındaki kaleleri ele geçirmeye çalışmadılar. Halifeliğin üstün kaynaklarına karşı bu yıllarda pasif bir savunma politikası izleyen Bizans İmparatorluğu, baskın yapan Arap ordularını engellemeyip, ordularla yüzleşmek yerine Anadolu'daki iyi güçlendirilmiş mevzilere geri çekilmeyi tercih etti.
Hişâm bin Abdülmelik'in (h. 724-743) halife olmasından sonra, Müslüman akınlarının ölçeği büyüdü. Bu akınların öncü Emevî liderlerinden biri, aynı zamanda halifenin oğlu da olan Muaviye bin Hişâm'dı. 725-726 yıllarındaki akınlar batıya, Dorylaion'a kadar uzandı.
727 seferi ve İznik kuşatması
727 yazında, Emevî ordusu, Anadolu'ya Hişam'ın oğlu Muaviye ve Arap kumandan Abdallah el-Battal ile birlikte büyük çaplı bir sefer başlattı. Bizans tarihçisi Theofanis, öncü akınların tek başına 15.000 kişi ve tüm işgal kuvvetinin 100.000 olduğunu rivayet etse de bu sayının abartılmış olduğu belirtilmektedir.Theofanis, ayrıca Muaviye'nin yanında ordunun ikinci kumandanı olarak "Amr" isimli birinden bahsetse de, Arap kaynakları Muaviye'nin yanında bulunan kumandanın Abdallah el-Battal olduğu konusunda birleşir. Arap ordusunun, Abdallah el-Battal komutasındaki öncü kuvveti batıya, Anadolu'nun kuzeybatısına doğru ilerledi ve Paflagonya'daki Çankırı ve Arap kaynaklarında Tabya olarak adlandırılan Ateous Kalesi'ne saldırıp yağmaladı. Çankırı yerle bir edildi. Tabya'ya yapılan saldırı sırasında Arapların, özellikle de Antakya birliğinin ağır kayıplar verdiği belirtilmektedir.
Çankırı ve Tabya'dan sonra Araplar daha batıya, eski Bitinya'nın en önemli şehri ve güçlü Opsikion Thema'sının başkenti olan İznik'e yöneldiler. Abdallah el-Battal eşliğinde öncü kuvvet, Muaviye bin Hişâm komutasındaki ana ordudan önce, Temmuz ayı sonlarında şehrin duvarlarına yaklaştı. General Artabasdos'un komutasındaki Bizanslılar ise Arap ordusunu surların önünde karşılamayarak, surların arkasına çekilmeyi tercih ettiler. 40 gün boyunca kuşatma makineleri kullanarak surların bir kısmını tahrip eden Araplar, surları geçmekte başarılı olamadılar. Ağustos ayının sonlarında, kuşatmayı kaldırarak çok sayıda esir ve ganimet alarak oradan ayrıldılar. 12. yüzyılda yaşamış Süryani Ortodoks Kilisesi Patriği ve tarihçi Mihail, şehrin sakinlerinin, şehri terk edip gemiyle İznik Gölü üzerinden kaçtığını, bunun üzerine Arapların İznik'i yok ettiğini söyler ama bu açıkça hatalıdır.
Sonrası
İznik'e yönelik saldırının geri püskürtülmesi Bizanslılar için önemli bir başarıydı. İmparator III. Leon (h. 717-741) şehrin başarıyla savunulmasının, yeni başlattığı ikonoklazm politikalara karşı ilahi bir destek işareti olarak göstererek, başlattığı bu politikaların daha da ilerletilmesinde teşvik olarak kullandıTheofanis o dönemde yaşanan bir vakadan bahsederek, İmparator'un valisi ve damadı olarak hizmet eden general Artabasdos'un emrindeki bir askerin Meryem Ana'nın bir ikonası üzerine taş attığı ve ardından onu çiğnediğini belirtir. Hikâyede, asker, ertesi gün bir mancınıkla öldürülmektedir, Theofanis bunu ilahi intikamın bir kanıtı olarak sunmaktadır. Bununla birlikte, hikâyedeki bu kısım, muhtemelen başlangıçta ikonoklazm yanlısı bir hikâyeden evrilen, ateşli ikonoklazm karşıtı tarihçi Theofanis'in güçlü tarih tahrifatlarından birini göstermektedir.
Askeri açıdan İznik kuşatması, 718 sonrasındaki Konstantinapolis kuşatmasından sonra, Emevî akınlarının zirve noktasıydı. Bu kuşatmadan sonra, Emevî orduları bir daha asla Anadolu'nun derinliklerine nüfuz edemedi. Bizans'a yönelik baskınlar için askerî gücü sağlayan Suriye ve Yukarı Mezopotamya ordusu, yönünü Kafkasya'da Hazarlara karşı zorlu ve sonuçsuz savaşlara yönlendirdi. 730'da Müslümanları ağır bir yenilgiye uğratan Hazarlar ile Bizanslılar arasındaki ittifak, III. Leo'nun oğlu ve vârisi V. Konstantinos'un (h. 741-775) 732 yılında Hazar prensesi Tzitzak ile evlenmesi ile resmîleşti. Önümüzdeki birkaç yıl içinde, Bizans'ın gücü yeniden canlanırken, sınırları aşırı genişlemiş Halifeliğin tüm cephelerindeki Müslüman askeri durumu ise kötüleşti. Sonuç olarak, 730'larda Arap akınları çoğunlukla yakın sınır bölgeleriyle sınırlı kaldı ve etkinlikleri azaldı. 740'a gelindiğinde Araplar, 718'den sonra Bizanslılara karşı en büyük işgal kuvvetini topladıklarında, Bizanslılar ise gerçekleşen Akroinon Muharebesi'nde Araplara ağır bir yenilgi yaşatacak kadar güçlenmişti.
Notlar
- ^ Bazı yazarlar, özellikle Julius Wellhausen, bu keşif seferini 726 olarak tarihlendirirler, ancak 727'ye tarihleme, Theofanis'e atıfta bulunularak doğrulanmıştır.
Kaynakça
- Özel
- ^ Herrin 2010, s. 161.
- ^ Blankinship 1994, s. 117.
- ^ Lilie 1976, s. 143.
- ^ a b Makrypoulias (2003), Chapter 1 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Blankinship 1994, s. 117-118.
- ^ Blankinship 1994, s. 118-119.
- ^ Blankinship 1994, s. 119-120.
- ^ Lilie 1976, s. 146.
- ^ a b c d e Lilie 1976, s. 147.
- ^ a b c Blankinship 1994, s. 120.
- ^ Mango & Scott 1997, s. 560.
- ^ Makrypoulias (2003), Not 3 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Lilie 1976, s. 147 (Not 15).
- ^ Mango & Scott 1997, s. 561–562 (Not 9).
- ^ Mango & Scott 1997, s. 560–561.
- ^ Makrypoulias (2003), Chapter 2 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Lilie 1976, s. 147 (Not 16).
- ^ Makrypoulias (2003), Chapter 3 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Mango & Scott 1997, s. 560–562, notlar dahil..
- ^ Blankinship 1994, s. 120-121.
- ^ Blankinship 1994, s. 121–125, 149–154.
- ^ Lilie 1976, s. 155–160.
- ^ Blankinship 1994, s. 167-170.
- ^ Lilie 1976, s. 148–153.
- Genel
- Herrin, Judith (2010). Byzantium: The Surprising Life of a Medieval Empire [Bizans: bir ortaçağ imparatorluğunun şaşırtcı dramı]. Kocabaşoğlu, Uygur tarafından çevrildi. İstanbul: İletişim Yayınları. ISBN . OCLC 846831284.
- Blankinship, Khalid Yahya (1994). The End of the Jihâd State: The Reign of Hishām ibn ʻAbd al-Malik and the Collapse of the Umayyads (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Lilie, Ralph-Johannes (1976). Die byzantinische Reaktion auf die Ausbreitung der Araber: Studien zur Strukturwandlung des byzantinischen Staates im 7. und 8. Jhd (Almanca).
- Makrypoulias, Christos (2003). "Arşivlenmiş kopya" Πολιορκία Νικαίας, 726-727. Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor (Yunanca). Foundation of the Hellenic World. 9 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2010.
- Mango, Cyril; Scott, Roger (1997). The Chronicle of Theophanes Confessor. Byzantine and Near Eastern History, AD 284–813 (İngilizce). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iznik Kusatmasi Emeviler in Bizans sehri Iznik i ele gecirme girisimidir Bizans Imparatorlugu nun baskenti Konstantinopolis i 717 718 Kusatmasi nda ele geciremeyen Emeviler bu tarihten itibaren Bizans Imparatorlugu nun Anadolu da bulunan topraklarina bir dizi akin duzenlediler Iznik KusatmasiArap Bizans savaslariMS 740 yilinda Anadolu haritasi Iznik Anadolu yarimadasinin kuzeybati kosesinde yer almaktadir TarihTemmuz Agustos 727BolgeIznikSonucBizans Imparatorlugu zaferiTaraflarEmevilerBizans ImparatorluguKomutanlar ve liderlerMuaviye bin Hisam Abdallah el BattalArtabasdos 727 de Halife Hisam bin Abdulmelik in ogullarindan biri olan Muaviye bin Hisam tarafindan yonetilen Arap ordusu Anadolu nun derinliklerine girerek iki Bizans kalesini yagmaladi Temmuz ayi sonunda Iznik e ulasan Araplar 40 gun suren surekli saldirilarina ragmen Bizans savunmasina yaramayarak kusatilan Iznik i Bizans tan alamadi Araplar cekilerek Halifelik topraklarina geri dondu Kusatmanin ardindan Bizans Imparatoru III Leon saldirinin basarili bir sekilde geri puskurtulmesini dini tartismalarin alevlendigi istikrarsiz bir donem icinde bulunan Bizans Imparatorlugu nda kendisinin uyguladigi ikonoklazm politikalara ilahi bir destek olarak gosterdi Iznik kusatmasi ayni zamanda Emevi baskinlarinin ulastigi zirveyi gosterir Bu tarihten itibaren ozellikle Anadolu daki Emevi akinlarinin gucu azalirken Bizans in gucunun arttigi gorulmektedir Kusatma oncesi yasananlar717 718 yillarinda Bizans Imparatorlugu nun baskenti Konstantinopolis e basarisizlikla sonuclanan uzun suren kusatma sirasinda yorulan Emevi ordulari ardindan Yezid bin Muhelleb isyanini bastirdi Sonrasinda guc toplamakla gecirilen kisa bir baris donemi yasandi 720 yilinda Arap Bizans sinirinda savas yeniden basladiginda Halifeligin stratejik hedefi kesin olarak zafer kazanmaktan uzaklasti Toros Daglari uzerinden Bizans in Anadolu da bulunan topraklarina Musluman akinlari her ilkbahar yaz mevsimlerinde duzenli olarak gerceklesiyor ve bazen bunlara bir kis akini da eslik ediyordu Emeviler bu akinlar sirasinda Anadolu da genis bolgeleri tahrip ederek Bizans kalelerini yiktilar ancak Toros Daglari nin bati yakasindaki kaleleri ele gecirmeye calismadilar Halifeligin ustun kaynaklarina karsi bu yillarda pasif bir savunma politikasi izleyen Bizans Imparatorlugu baskin yapan Arap ordularini engellemeyip ordularla yuzlesmek yerine Anadolu daki iyi guclendirilmis mevzilere geri cekilmeyi tercih etti Hisam bin Abdulmelik in h 724 743 halife olmasindan sonra Musluman akinlarinin olcegi buyudu Bu akinlarin oncu Emevi liderlerinden biri ayni zamanda halifenin oglu da olan Muaviye bin Hisam di 725 726 yillarindaki akinlar batiya Dorylaion a kadar uzandi 727 seferi ve Iznik kusatmasi727 yazinda Emevi ordusu Anadolu ya Hisam in oglu Muaviye ve Arap kumandan Abdallah el Battal ile birlikte buyuk capli bir sefer baslatti Bizans tarihcisi Theofanis oncu akinlarin tek basina 15 000 kisi ve tum isgal kuvvetinin 100 000 oldugunu rivayet etse de bu sayinin abartilmis oldugu belirtilmektedir Theofanis ayrica Muaviye nin yaninda ordunun ikinci kumandani olarak Amr isimli birinden bahsetse de Arap kaynaklari Muaviye nin yaninda bulunan kumandanin Abdallah el Battal oldugu konusunda birlesir Arap ordusunun Abdallah el Battal komutasindaki oncu kuvveti batiya Anadolu nun kuzeybatisina dogru ilerledi ve Paflagonya daki Cankiri ve Arap kaynaklarinda Tabya olarak adlandirilan Ateous Kalesi ne saldirip yagmaladi Cankiri yerle bir edildi Tabya ya yapilan saldiri sirasinda Araplarin ozellikle de Antakya birliginin agir kayiplar verdigi belirtilmektedir Cankiri ve Tabya dan sonra Araplar daha batiya eski Bitinya nin en onemli sehri ve guclu Opsikion Thema sinin baskenti olan Iznik e yoneldiler Abdallah el Battal esliginde oncu kuvvet Muaviye bin Hisam komutasindaki ana ordudan once Temmuz ayi sonlarinda sehrin duvarlarina yaklasti General Artabasdos un komutasindaki Bizanslilar ise Arap ordusunu surlarin onunde karsilamayarak surlarin arkasina cekilmeyi tercih ettiler 40 gun boyunca kusatma makineleri kullanarak surlarin bir kismini tahrip eden Araplar surlari gecmekte basarili olamadilar Agustos ayinin sonlarinda kusatmayi kaldirarak cok sayida esir ve ganimet alarak oradan ayrildilar 12 yuzyilda yasamis Suryani Ortodoks Kilisesi Patrigi ve tarihci Mihail sehrin sakinlerinin sehri terk edip gemiyle Iznik Golu uzerinden kactigini bunun uzerine Araplarin Iznik i yok ettigini soyler ama bu acikca hatalidir SonrasiIznik e yonelik saldirinin geri puskurtulmesi Bizanslilar icin onemli bir basariydi Imparator III Leon h 717 741 sehrin basariyla savunulmasinin yeni baslattigi ikonoklazm politikalara karsi ilahi bir destek isareti olarak gostererek baslattigi bu politikalarin daha da ilerletilmesinde tesvik olarak kullandiTheofanis o donemde yasanan bir vakadan bahsederek Imparator un valisi ve damadi olarak hizmet eden general Artabasdos un emrindeki bir askerin Meryem Ana nin bir ikonasi uzerine tas attigi ve ardindan onu cignedigini belirtir Hikayede asker ertesi gun bir mancinikla oldurulmektedir Theofanis bunu ilahi intikamin bir kaniti olarak sunmaktadir Bununla birlikte hikayedeki bu kisim muhtemelen baslangicta ikonoklazm yanlisi bir hikayeden evrilen atesli ikonoklazm karsiti tarihci Theofanis in guclu tarih tahrifatlarindan birini gostermektedir Askeri acidan Iznik kusatmasi 718 sonrasindaki Konstantinapolis kusatmasindan sonra Emevi akinlarinin zirve noktasiydi Bu kusatmadan sonra Emevi ordulari bir daha asla Anadolu nun derinliklerine nufuz edemedi Bizans a yonelik baskinlar icin askeri gucu saglayan Suriye ve Yukari Mezopotamya ordusu yonunu Kafkasya da Hazarlara karsi zorlu ve sonucsuz savaslara yonlendirdi 730 da Muslumanlari agir bir yenilgiye ugratan Hazarlar ile Bizanslilar arasindaki ittifak III Leo nun oglu ve varisi V Konstantinos un h 741 775 732 yilinda Hazar prensesi Tzitzak ile evlenmesi ile resmilesti Onumuzdeki birkac yil icinde Bizans in gucu yeniden canlanirken sinirlari asiri genislemis Halifeligin tum cephelerindeki Musluman askeri durumu ise kotulesti Sonuc olarak 730 larda Arap akinlari cogunlukla yakin sinir bolgeleriyle sinirli kaldi ve etkinlikleri azaldi 740 a gelindiginde Araplar 718 den sonra Bizanslilara karsi en buyuk isgal kuvvetini topladiklarinda Bizanslilar ise gerceklesen Akroinon Muharebesi nde Araplara agir bir yenilgi yasatacak kadar guclenmisti Notlar Bazi yazarlar ozellikle Julius Wellhausen bu kesif seferini 726 olarak tarihlendirirler ancak 727 ye tarihleme Theofanis e atifta bulunularak dogrulanmistir KaynakcaOzel Herrin 2010 s 161 Blankinship 1994 s 117 Lilie 1976 s 143 a b Makrypoulias 2003 Chapter 1 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Blankinship 1994 s 117 118 Blankinship 1994 s 118 119 Blankinship 1994 s 119 120 Lilie 1976 s 146 a b c d e Lilie 1976 s 147 a b c Blankinship 1994 s 120 Mango amp Scott 1997 s 560 Makrypoulias 2003 Not 3 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lilie 1976 s 147 Not 15 Mango amp Scott 1997 s 561 562 Not 9 Mango amp Scott 1997 s 560 561 Makrypoulias 2003 Chapter 2 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lilie 1976 s 147 Not 16 Makrypoulias 2003 Chapter 3 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mango amp Scott 1997 s 560 562 notlar dahil Blankinship 1994 s 120 121 Blankinship 1994 s 121 125 149 154 Lilie 1976 s 155 160 Blankinship 1994 s 167 170 Lilie 1976 s 148 153 GenelHerrin Judith 2010 Byzantium The Surprising Life of a Medieval Empire Bizans bir ortacag imparatorlugunun sasirtci drami Kocabasoglu Uygur tarafindan cevrildi Istanbul Iletisim Yayinlari ISBN 9789750507496 OCLC 846831284 Blankinship Khalid Yahya 1994 The End of the Jihad State The Reign of Hisham ibn ʻAbd al Malik and the Collapse of the Umayyads Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 1827 7 Lilie Ralph Johannes 1976 Die byzantinische Reaktion auf die Ausbreitung der Araber Studien zur Strukturwandlung des byzantinischen Staates im 7 und 8 Jhd Almanca Makrypoulias Christos 2003 Arsivlenmis kopya Poliorkia Nikaias 726 727 Encyclopaedia of the Hellenic World Asia Minor Yunanca Foundation of the Hellenic World 9 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2010 Mango Cyril Scott Roger 1997 The Chronicle of Theophanes Confessor Byzantine and Near Eastern History AD 284 813 Ingilizce Oxford Birlesik Krallik Oxford University Press ISBN 0 19 822568 7