Yezid bin Mühelleb (Arapça: يزيد بن المهلب) (672-720) Emevîler döneminde vilayet valisi ve Abbâsîler döneminin başlarında önemli hale gelen Muhallabid ailesinin erken dönem bir üyesidir.
Yezid bin Mühelleb | |
---|---|
Horasan Emevî valisi | |
Görev süresi 702-704 | |
Hükümdar | Abdülmelik (h. 685-705) |
Yerine geldiği | Mühelleb bin Ebi Sufra |
Yerine gelen | Mufaddal bin Mühelleb |
Irak Emevî valisi | |
Görev süresi 702-704 | |
Hükümdar | Süleyman bin Abdülmelik |
Yerine geldiği | |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | ca. 672 |
Ölüm | 720 Basra yakınları, Emevîler |
Çocuk(lar) | Halid Muaviye |
Ebeveyn(ler) | Mühelleb bin Ebi Sufra |
Hayatı
Hicri 78 (697-698 CE) yılında Halifeliğin doğu vilayetlerinin valisi Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî, Yezid'in babası Mühelleb bin Ebi Sufra'yı Horasan valisi olarak atadı. Hicri 82 (701-702 CE) yılında Mühelleb'in oğlu Muğira öldü ve Mühelleb onun yerine Yezid'i gönderdi. Kısa süre sonra Mühelleb öldü ve Haccâc, Yezid'i Horasan valisi olarak atadı. Orada Yezid, Abd al-Rahman ibn Muhammed ibn el-Ash'ath'ın destekçileri olan eyaletine giren bazı isyancılar da dahil olmak üzere dış ve iç düşmanlarla karşı karşıya kaldı. Yezid onları mağlup etti. Yezid, Nizak'ın kalesini ele geçirdi ve onunla barıştı.
Hicri 85 (704-705 CE) yılında Haccâc, Yezid'i küçük kardeşi 'ı Horasan valisi atadı. Haccâc'ın halefinin Yezid olacağına dair bir kehanetle karşılaşması ve Yezid'in Haccâc'ı endişelenecek kadar tehdit eden tek kişi olarak görmesi gibi çeşitli nedenler öne sürüldü. Haccâc, Yezid'i tutukladı ve işkence etti. Hicri 90 (708-709 CE) yılında Yezid kılık değiştirerek kaçarak Filistin'e gitti ve Süleyman bin Abdülmelik'e sığındı. Haccâc, kardeşi halife I. Velîd'e zincirler halinde Yezid'i göndermesi için baskı yaptı. Süleyman, kendi oğlunu Yezid'e zincirleterek halifeye yaklaştırdı ve Yezid'in güvenliği lehinde konuştu. Velîd bunu kabul etti ve Haccâc'a vazgeçmesini söyledi. Yezid, Süleyman'a geri döndü ve ikisi birbirine çok yakın oldular.
Hicri 96 (715 CE) yılında, Süleyman tahta çıkınca, Yezid'i Irak valisi atadı. Ertesi yıl, Süleyman Yezid'i Horasan valisi atadı. Yezid, Gürgan ve Taberistan'da bizzat savaştı. Hicri 99 (717-718 CE) yılında, yeni halife Ömer bin Abdülazîz, fethedilen topraklardaki insanlara, özellikle Soğdiana ve Türk halkları'na yaptığı işkenceler nedeniyle Yezid'i görevden aldı. Yezid, Basra'ya giderken yakalandı ve ondan çok hoşlanmayan Ömer'in önüne çıkarıldı. Ömer, Yezid'i tutukladı. Hicri 101 (719-720 CE) yılında Ömer hastalanınca Yezid kaçtı. Ömer öldü.
Yezid, Basra'ya yaklaştı. Birçoğu ona katıldı. Yeni halife II. Yezîd'e biat etmeyi reddetti. Kardeşlerini ellerinde tutanlara saldırdı, onları mağlup etti ve kardeşlerini serbest bıraktı. Oğlu Halid, Kufe'de tutuklandı ve ölene kadar hapishanede kaldığı Şam'a gönderildi. Yezid'e doğuya gitmesi tavsiye edildi, ancak bu tavsiyeye uymayı reddetti. Hicri 102 (720-721 CE) yılında Mesleme bin Abdülmelik ve ona karşı güçleri komuta ettiler. 25 Ağustos'ta Mesleme'nin birliklerinin savaşa doğru ilerlemesi Yezid'in bazı adamlarının korkup, kaçmasına neden oldu. Yezid bunların başını kesti. Daha sonra doğrudan Mesleme'nin karşısına çıktı. Mesleme'nin süvarileri onu yakaladılar ve öldürdüler.
Mücadele devam etti. Vasit'te, Yezid'in oğlu Muaviye, babasının ölüm haberi üzerine, Yezid'i Hicri 99 yılında Ömer'e gönderen Basran valisi Adi bin Artat da dahil olmak üzere bazı mahkûmları idam etti. Muaviye ve Yezid'in ailesinin hayatta kalan diğer üyeleri Bahreyn'e sonra Kirman yakınlarına yelken açtı. Girişlerine izin verilmeyen Kandabil'e ilerlediler. İkisi hariç herkesin öldüğü muhteşem bir kavga oldu, o ikisi Zabulistan'a doğru yola çıktı. Yakalanan bazı çocuklar, başlarını kesen II. Yezid'e gönderildi.
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- Muhammed bin Cerîr Taberî, v. 23 "The Zenith of the Marwanid House," transl. Martin Hinds, SUNY, Albany, 1990; v. 24 "The Empire in Transition," transl. David Stephen Powers, SUNY, Albany, 1989
Önce gelen Mühelleb bin Ebi Sufra | Horasan Emevî valisi 702–704 | Sonra gelen Mufaddal bin Mühelleb |
Önce gelen | Irak Emevî valisi 715–718 | Boş Irak valiliği kaldırıldı Sonraki tarafından düzenlenen makam Mesleme bin Abdülmelik |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yezid bin Muhelleb Arapca يزيد بن المهلب 672 720 Emeviler doneminde vilayet valisi ve Abbasiler doneminin baslarinda onemli hale gelen Muhallabid ailesinin erken donem bir uyesidir Yezid bin MuhellebHorasan Emevi valisiGorev suresi 702 704Hukumdar Abdulmelik h 685 705 Yerine geldigi Muhelleb bin Ebi SufraYerine gelen Mufaddal bin MuhellebIrak Emevi valisiGorev suresi 702 704Hukumdar Suleyman bin AbdulmelikYerine geldigiKisisel bilgilerDogum ca 672Olum 720 Basra yakinlari EmevilerCocuk lar Halid MuaviyeEbeveyn ler Muhelleb bin Ebi SufraHayatiHicri 78 697 698 CE yilinda Halifeligin dogu vilayetlerinin valisi Haccac bin Yusuf es Sekafi Yezid in babasi Muhelleb bin Ebi Sufra yi Horasan valisi olarak atadi Hicri 82 701 702 CE yilinda Muhelleb in oglu Mugira oldu ve Muhelleb onun yerine Yezid i gonderdi Kisa sure sonra Muhelleb oldu ve Haccac Yezid i Horasan valisi olarak atadi Orada Yezid Abd al Rahman ibn Muhammed ibn el Ash ath in destekcileri olan eyaletine giren bazi isyancilar da dahil olmak uzere dis ve ic dusmanlarla karsi karsiya kaldi Yezid onlari maglup etti Yezid Nizak in kalesini ele gecirdi ve onunla baristi Hicri 85 704 705 CE yilinda Haccac Yezid i kucuk kardesi i Horasan valisi atadi Haccac in halefinin Yezid olacagina dair bir kehanetle karsilasmasi ve Yezid in Haccac i endiselenecek kadar tehdit eden tek kisi olarak gormesi gibi cesitli nedenler one suruldu Haccac Yezid i tutukladi ve iskence etti Hicri 90 708 709 CE yilinda Yezid kilik degistirerek kacarak Filistin e gitti ve Suleyman bin Abdulmelik e sigindi Haccac kardesi halife I Velid e zincirler halinde Yezid i gondermesi icin baski yapti Suleyman kendi oglunu Yezid e zincirleterek halifeye yaklastirdi ve Yezid in guvenligi lehinde konustu Velid bunu kabul etti ve Haccac a vazgecmesini soyledi Yezid Suleyman a geri dondu ve ikisi birbirine cok yakin oldular Hicri 96 715 CE yilinda Suleyman tahta cikinca Yezid i Irak valisi atadi Ertesi yil Suleyman Yezid i Horasan valisi atadi Yezid Gurgan ve Taberistan da bizzat savasti Hicri 99 717 718 CE yilinda yeni halife Omer bin Abdulaziz fethedilen topraklardaki insanlara ozellikle Sogdiana ve Turk halklari na yaptigi iskenceler nedeniyle Yezid i gorevden aldi Yezid Basra ya giderken yakalandi ve ondan cok hoslanmayan Omer in onune cikarildi Omer Yezid i tutukladi Hicri 101 719 720 CE yilinda Omer hastalaninca Yezid kacti Omer oldu Yezid Basra ya yaklasti Bircogu ona katildi Yeni halife II Yezid e biat etmeyi reddetti Kardeslerini ellerinde tutanlara saldirdi onlari maglup etti ve kardeslerini serbest birakti Oglu Halid Kufe de tutuklandi ve olene kadar hapishanede kaldigi Sam a gonderildi Yezid e doguya gitmesi tavsiye edildi ancak bu tavsiyeye uymayi reddetti Hicri 102 720 721 CE yilinda Mesleme bin Abdulmelik ve ona karsi gucleri komuta ettiler 25 Agustos ta Mesleme nin birliklerinin savasa dogru ilerlemesi Yezid in bazi adamlarinin korkup kacmasina neden oldu Yezid bunlarin basini kesti Daha sonra dogrudan Mesleme nin karsisina cikti Mesleme nin suvarileri onu yakaladilar ve oldurduler Mucadele devam etti Vasit te Yezid in oglu Muaviye babasinin olum haberi uzerine Yezid i Hicri 99 yilinda Omer e gonderen Basran valisi Adi bin Artat da dahil olmak uzere bazi mahkumlari idam etti Muaviye ve Yezid in ailesinin hayatta kalan diger uyeleri Bahreyn e sonra Kirman yakinlarina yelken acti Girislerine izin verilmeyen Kandabil e ilerlediler Ikisi haric herkesin oldugu muhtesem bir kavga oldu o ikisi Zabulistan a dogru yola cikti Yakalanan bazi cocuklar baslarini kesen II Yezid e gonderildi Ayrica bakinizKuteybe bin Muslim Muhammed bin Kasim es SekafiNotlar O sirada Horasan Haccac bin Yusuf es Sekafi yonetiminde Irak in bir bolgesiydi Irak valiligi Kufa ve Basra ve bunlara bagli olan Horasan Sijistan Sistan ve Bahreyn den olusuyorduKaynakcaMuhammed bin Cerir Taberi v 23 The Zenith of the Marwanid House transl Martin Hinds SUNY Albany 1990 v 24 The Empire in Transition transl David Stephen Powers SUNY Albany 1989Once gelen Muhelleb bin Ebi Sufra Horasan Emevi valisi 702 704 Sonra gelen Mufaddal bin MuhellebOnce gelen Irak Emevi valisi 715 718 BosIrak valiligi kaldirildiSonraki tarafindan duzenlenen makamMesleme bin Abdulmelik