Şişede Bulunan Not, özgün adı MS. Found in a Bottle olan, ilk kez 19 Ekim 1833'te Baltimore Saturday Visiter'da yayımlanan Edgar Allan Poe öyküsüdür. Gazete tarafından düzenlenen bir yarışmada bu öykü birincilik kazanmıştır.
"Şişede Bulunan Not" | |
---|---|
Eski baskılardan biri için "Wogel" tarafından yapılmış illüstrasyon | |
Yazar | Edgar Allan Poe |
Özgün adı | "MS. Found in a Bottle" |
Ülke | ABD |
Dil | İngilizce |
Tür | Macera, gerilim |
Yayımlanma | Baltimore Saturday Visiter |
Özet
Ailesinden ve ülkesinden uzakta olan isimsiz bir anlatıcı, bir kargo gemisinde yolcu olarak Batavia'dan (şimdiki adıyla Cakarta) yola çıkar. Yolculuğun başlamasından birkaç gün sonra rüzgâr kesildiği için, gemi bir süre yoluna devam edemez. Ardından gemiye çarpan devasa bir dalga, anlatıcı ile yaşlı bir İsveçli dışında herkesi denize sürükler. Tayfun tarafından güneye doğru sürüklenen gemi büyük siyah bir kalyon ile çarpışır. Gemi batarken, sadece anlatıcı kalyona tırmanarak kurtulmayı başarır. Kalyonda, anlatıcıyı göremeyen oldukça yaşlı adamlardan oluşan bir mürettebat vardır. Anlatıcı kaptanın kamarasından yazı malzemesi çalar ve sonunda denize atacağı günlüğünü yazmaya başlar. Bu kalyon da yine güneye doğru sürüklenmektedir ve mürettebat geminin Antarktika'ya ulaşıp buzullara çarparak batması ihtimalini umutla beklemektedir. Sonunda gemi buzların arasındaki bir açıklıkta bulunan büyük bir anafora kapılır ve batmaya başlar.
Temalar
Şişede Bulunan Not Poe'nun, Girdaba İniş ve Nantucketlı Arthur Gordon Pym'in Öyküsü gibi deniz öykülerinden biridir. Öyküdeki korku unsuru insan keşfinin uzağındaki bir dünyanın fiziksel tasvirinden kaynaklanır. Öykünün başındaki açılış kısmında anlatıcı gerçeklere sonuna kadar bağlı kalacağından bahseder. Ancak bu gerçekçilik, gemi anaforda alçaldıkça kaybolur.
Yayınlanma geçmişi
Baltimore Saturday Visiter'ın 15 Haziran 1833 tarihli sayısında, gazetenin yayıncıları olan Charles F. Cloud ve William L. Pouder, 1 Ekim 1833'e kadar gönderilecek öykülerin en iyisine 50 dolar, yüz dizeyi geçmeyen şiirlerin en iyisine ise 25 dolar ödül verileceğini açıkladı. Poe yarışma için Şişede Bulunan Not da dahil olmak üzere altı öykü gönderdi. Jüri üyeleri olan John Pendleton Kennedy, Dr. James Henry Miller ve John H. B. Latrobe, Latrobe'un evinde ekim ayında toplandı ve yazarın adını görmeksizin inceledikleri öyküler arasından Poe'nun bu öyküsünü birinci seçti. Ödül gazetenin 12 Ekim tarihli sayısında açıklanırken öykü de ilk defa 19 Ekim tarihli sayıda şu notla yayınlandı: "Komitenin 50 dolarlık ödüle layık gördüğü öykü aşağıdadır. Öykünün anlatım tarzının oldukça görsel bulunacağını düşünüyoruz."
Poe'nun şiir yarışması için gönderdiği ise ödül kazanamadı ancak öyküden birkaç gün sonra aynı gazetede yayımlandı.Şişede Bulunan Not'nın ikinci basımı 26 Ekim'de Newburyport People's Advocate'ta yer aldı.
Öykünün, diğer öykülerle birlikte Tales of the Folio Club (Folyo Kulübü'nün Öyküleri) başlığı altında bir kitapta yer alması planlanmıştı. Folyo Kulübü, yazarın deyişiyle "edebiyatı yok etmek isteyen bir grup mankafa'dan" oluşan kurmaca bir edebi cemiyetti. Kitap fikri, bazı yönlerden Geoffrey Chaucer'ın Canterbury Hikayeleri'ne benziyordu. Cemiyetin her aylık toplantısında bir üye bir öykü sunacaktı. Saturday Visiter gazetesi öykü başına 1 dolar ücret karşılığında abonelik için reklam yapmaya başladı. Ancak gazete bir hafta sonra, yazarın Philadelphia, Pennsylvania'da yayımlanacağını söyleyerek öykülerini geri çektiğini duyurdu.
Kaynakça
- ^ Öykünün Türkçe isminin alındığı çeviri: Poe, Edgar Allan. Bütün Hikâyeleri, çeviren: Dost Körpe, İthaki Yayınları, 2002. s. 35 - 43
- ^ Tales and Sketches: 1831-1842, Edgar Allan Poe, editör: Thomas Ollive Mabbott, s.30-31. University of Illinois Press, 2000,
- ^ Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001.
- ^ The Short Fiction of Edgar Allan Poe: An annotated edition, Edgar Allan Poe, editörler: Stuart Levine ve Susan Levine, s.630. University of Illinois Press, 1990,
- ^ Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance, Kenneth Silverman, s.90-93. Harper Perennial, 1991
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sisede Bulunan Not ozgun adi MS Found in a Bottle olan ilk kez 19 Ekim 1833 te Baltimore Saturday Visiter da yayimlanan Edgar Allan Poe oykusudur Gazete tarafindan duzenlenen bir yarismada bu oyku birincilik kazanmistir Sisede Bulunan Not Eski baskilardan biri icin Wogel tarafindan yapilmis illustrasyonYazarEdgar Allan PoeOzgun adi MS Found in a Bottle UlkeABDDilIngilizceTurMacera gerilimYayimlanmaBaltimore Saturday VisiterOzetManuscript Found in a Bottle dan bir illustrasyon Harry Clarke Ailesinden ve ulkesinden uzakta olan isimsiz bir anlatici bir kargo gemisinde yolcu olarak Batavia dan simdiki adiyla Cakarta yola cikar Yolculugun baslamasindan birkac gun sonra ruzgar kesildigi icin gemi bir sure yoluna devam edemez Ardindan gemiye carpan devasa bir dalga anlatici ile yasli bir Isvecli disinda herkesi denize surukler Tayfun tarafindan guneye dogru suruklenen gemi buyuk siyah bir kalyon ile carpisir Gemi batarken sadece anlatici kalyona tirmanarak kurtulmayi basarir Kalyonda anlaticiyi goremeyen oldukca yasli adamlardan olusan bir murettebat vardir Anlatici kaptanin kamarasindan yazi malzemesi calar ve sonunda denize atacagi gunlugunu yazmaya baslar Bu kalyon da yine guneye dogru suruklenmektedir ve murettebat geminin Antarktika ya ulasip buzullara carparak batmasi ihtimalini umutla beklemektedir Sonunda gemi buzlarin arasindaki bir aciklikta bulunan buyuk bir anafora kapilir ve batmaya baslar TemalarSisede Bulunan Not Poe nun Girdaba Inis ve Nantucketli Arthur Gordon Pym in Oykusu gibi deniz oykulerinden biridir Oykudeki korku unsuru insan kesfinin uzagindaki bir dunyanin fiziksel tasvirinden kaynaklanir Oykunun basindaki acilis kisminda anlatici gerceklere sonuna kadar bagli kalacagindan bahseder Ancak bu gercekcilik gemi anaforda alcaldikca kaybolur Yayinlanma gecmisiBaltimore Saturday Visiter 19 Ekim 1833 Baltimore Saturday Visiter in 15 Haziran 1833 tarihli sayisinda gazetenin yayincilari olan Charles F Cloud ve William L Pouder 1 Ekim 1833 e kadar gonderilecek oykulerin en iyisine 50 dolar yuz dizeyi gecmeyen siirlerin en iyisine ise 25 dolar odul verilecegini acikladi Poe yarisma icin Sisede Bulunan Not da dahil olmak uzere alti oyku gonderdi Juri uyeleri olan John Pendleton Kennedy Dr James Henry Miller ve John H B Latrobe Latrobe un evinde ekim ayinda toplandi ve yazarin adini gormeksizin inceledikleri oykuler arasindan Poe nun bu oykusunu birinci secti Odul gazetenin 12 Ekim tarihli sayisinda aciklanirken oyku de ilk defa 19 Ekim tarihli sayida su notla yayinlandi Komitenin 50 dolarlik odule layik gordugu oyku asagidadir Oykunun anlatim tarzinin oldukca gorsel bulunacagini dusunuyoruz Poe nun siir yarismasi icin gonderdigi ise odul kazanamadi ancak oykuden birkac gun sonra ayni gazetede yayimlandi Sisede Bulunan Not nin ikinci basimi 26 Ekim de Newburyport People s Advocate ta yer aldi Oykunun diger oykulerle birlikte Tales of the Folio Club Folyo Kulubu nun Oykuleri basligi altinda bir kitapta yer almasi planlanmisti Folyo Kulubu yazarin deyisiyle edebiyati yok etmek isteyen bir grup mankafa dan olusan kurmaca bir edebi cemiyetti Kitap fikri bazi yonlerden Geoffrey Chaucer in Canterbury Hikayeleri ne benziyordu Cemiyetin her aylik toplantisinda bir uye bir oyku sunacakti Saturday Visiter gazetesi oyku basina 1 dolar ucret karsiliginda abonelik icin reklam yapmaya basladi Ancak gazete bir hafta sonra yazarin Philadelphia Pennsylvania da yayimlanacagini soyleyerek oykulerini geri cektigini duyurdu Kaynakca Oykunun Turkce isminin alindigi ceviri Poe Edgar Allan Butun Hikayeleri ceviren Dost Korpe Ithaki Yayinlari 2002 s 35 43 Tales and Sketches 1831 1842 Edgar Allan Poe editor Thomas Ollive Mabbott s 30 31 University of Illinois Press 2000 ISBN 0 252 06923 4 Sova Dawn B Edgar Allan Poe A to Z Checkmark Books 2001 The Short Fiction of Edgar Allan Poe An annotated edition Edgar Allan Poe editorler Stuart Levine ve Susan Levine s 630 University of Illinois Press 1990 ISBN 0 252 06125 X Edgar A Poe Mournful and Never ending Remembrance Kenneth Silverman s 90 93 Harper Perennial 1991