Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1940 yılı Ekim ayından başlayarak 1942 yılı Şubat ayına kadar Kızıl Ordu Hava Kuvvetleri üst yönetiminde tasfiye gerçekleştirilmiştir. Başta Moskova garnizonu olmak üzere Sovyet hava savunma sistemlerindeki zaafiyet ortaya çıkartılmış ve sorumlular cezalandırılmıştır. Tasfiye Nazilerin SSCB topraklarına saldırdığı Barbarossa Harekatı sonrasında bir süre sürmüştür. Destalinizasyon döneminde bu tasfiyenin de uydurma olduğu iddia edilse de savaştan önce gerçekleştirilen Troçkist Anti-Sovyet Askeri Örgütü Davasında olduğu gibi suçlulara karşı oldukça kuvvetli deliller mevcuttur.
Arka planı
Sovyetler Birliği'ni zayıflatmak, işçi sınıfının kazanımlarını geriletmek, ülkede iktidarı alarak kapitalist bir hedef alan çeşitli kesimlerin birbirleriyle kimi zaman koordineli kimi zaman da kendi başlarına giriştikleri faaliyetler II. Dünya Savaşı'na giden süreçte yoğunlaşmıştır. Stalin rejiminin başlattığı yenilenme hareketi, Nikolay Yejov gibi güçlü isimlerin art niyetli uygulamaları nedeniyle toplumsal bir krize dönüşmüş, Büyük Temizlik adı verilen süreç Sovyet toplumunu derinden sarsmıştır. Bu dönemde NKVD'nin başına geçen Lavrenti Beriya silahlı kuvvetlerdeki durumu da yakından izlemektedir.
Tasfiyeler
II. Dünya Savaşı'nın 1939 yılında başlamış olmasına rağmen Sovyetler Birliği Finlandiya'ya karşı yürütülen Kış Savaşı sayılmazsa görece barış ortamında bulunmaktadır. Buna rağmen Nisan-Mayıs 1941 döneminde bünyesinde yaşanan kaza sayısının artması soruşturma yapılmasına yol açmıştır. İlave olarak Mayıs ayında bir Nazi Junkers Ju 52 bombardıman uçağının hava savunma sistemlerine yakalanmadan Moskova semalarına gelebilmiş olması Hava Kuvvetleri üst yönetiminde tasfiyenin yolunu açmıştır. NKVD, daha önceki Troçkist Anti-Sovyet Askeri Örgütü Davasından devamla varlığını koruyan bir gruba dikkat çekmiş ve soruşturma derinleştirilmiştir. 22 Haziran 1941 tarihinde Nazi Almanyasının Sovyet topraklarına saldırması soruşturmaları sekteye uğratmamış, konuya azami önem verilmiştir. Soruşturma kapsamında tutuklamalar gerçekleştirilmiştir:
- 30 Mayıs: Mühimmattan sorumlu Halk Komiseri İvan Sergeyev ve General Ernst Schacht
- 31 Mayıs: General Pyotr Pumpur
- 7 Haziran: Silahlanmadan sorumlu Halk Komiseri Boris Vannikov ve General Grigori Ştern
- 8 Haziran: General Yakov Smuşkeviç
- 18 Haziran: General Pavel Alekseyev
- 19 Haziran: General Aleksandr Loktiyonov
- 24 Haziran: General Kirill Meretskov ve General Pavel Ryçagov
- 27 Haziran: General Ivan Proskurov
Savaşın başlamasıyla beraber cephe hattında yetersiz görülen komutanlar askeri mahkemeye çıkartılmış, pek çoğu hüküm giymiştir. Ancak iddia edilenin aksine süreçler tek yönlü işlememiş, suçsuzlukları ortaya çıkan Meretskov ve Vannikov gibi komutanlar soruşturmanın tamamlanmasıyla beraber göreve iade edilmiştir.
Sonrası
Savaşın ardından Stalin'in ölümünü takip eden dönemde başlatılan destalinizasyon döneminde tasiye edilenlere itibarları iade edilmiştir.
Özellikle 1941 kış aylarında Kızıl Ordu Nazi Almanyası karşısında Leningrad ve Moskova önlerinde ölüm kalım mücadelesi verirken cephede başarısız olan veya gereken tedbirleri almamış olan komutanların bazılarının savaş koşulları altında idam edilmeleri tarih boyunca benzer durumla karşı karşıya kalmış rejimler açısından alışılmadık bir uygulama değildir.
Notlar
- ^ Bu dönemde Oryol Garnizonu komutan yardımcısı konumundaki Schacht Almanlara askerî istihbarat sağlamak suçlamasıyla hüküm giymiş ve 23 Şubat 1942 tarihinde kurşuna dizilerek idam edilmiştir
- ^ 15 Mayıs 1941 tarihinde Junkers Ju 52 uçağı Königsberg-Bialystok-Minsk-Smolensk-Moskova rotasıyla Sovyet hava sahasını ihlal ederek Dinamo Moskova stadyumu yakınlarına inmiştir. Olaydaki ihmallerinden dolayı gözaltına alınan Pyort Pumpur, Troçkist Anti-Sovyet Askeri Örgüt üyesi olduğunu itiraf etmiş, örgüte Yakov Smuşkeviç tarafından dahil edildiğini belirtmiştir. Davada suçlu bulunmuş ve 23 Mart 1942'de Saratov'da kurşuna dizilerek idam edilmiştir.
- ^ Vannikov, Stalin'in en güvendiği komutanlardandı. Görev icabı yurtdışındaki yetkililerle teması nedeniyle şüpheleri üzerine çekmiştir. Cephane tedarikinde sıkıntılar yaşanması üzerine soruşturmaya alınmıştır. Suçsuzluğu ortaya çıkınca doğrudan görevine iade edilmiştir. Organizasyon konusunda kabiliyetleri sayesinde Sovyet atom bombası projesinde üst düzey yönetici olarak başarıyla görev yapmıştır. 1962'de vefat ettiğinde naaşı Kremlin Duvarı Mezarlığı'na defnedilmiştir.
- ^ Olağanüstü cephe deneyimi olan Smuşkeviç Hava Kuvvetleri sanayisinin geliştirilmesi alanında yetkilendirilmiştir. Meslektaşları tarafından İspanya İç Savaşı, Çin İç Savaşı gibi savaşlarda biriktirilen deneyimleri gözardı etmekle suçlanmış, gibi artık kullanım değeri olmayan savaş uçaklarının seri üretiminde ısrarcı olmuştur. NKVD tarafından Troçkist Anti-Sovyet Askeri Örgüt üyesi olmakla suçlanmıştır. İlave olarak hava kuvvetleri pilotlarının eğitimlerini aksatmakla itham edilmiştir. 28 Ekim 1941 tarihinde Devlet Savunma Komitesi kararıyla kurşuna dizilerek idam edilmiştir. 1954 yılında itibarı iade edilmiştir.
- ^ II. Dünya Savaşı'nın ilk yıllarında Baltık Ülkelerine bu ülke hükümetlerinin daveti üzerine giren Kızıl Ordu birliklerinin komutanlarındandır. 11 Mart 1941 tarihinde Riga'dan Moskova'ya getirttiği eşyalar nedeniyle hakkın soruşturma çaılmış, zimmetine para geçirmekten suçlu bulunmuştur. Savaş döneminde vatana ihanet suçu işlemiş olan yüksek seviyede bir komutan olduğu için 28 Ekim 1941 tarihinde Devlet Savunma Komitesi kararıyla kurşuna dizilmiştir. 1955 yılında itibarı iade edilmiştir.
- ^ Hakkında yapılan asılsız ihbarlar üzerine gözaltına alınmış ancak sorgusunun ardından suçsuzluğu anlaşılarak cephedeki görevine iade edilmiştir.
- ^ Gösterdiği olağanüstü savaş pilotu özellikleriyle İspanya İç Savaşı sırasında kendini kanıtlayan 1911 doğumlu pilot 1940 yılında general olmuştur. Ancak genel olarak disiplinsizliği ve güvenlik uygulamalarını görmezden gelerek uçuşlara çıkması beraberindeki ekipte ölümlü kazalara yol açmıştır. Savaş dönemi sırasında bu türlü olaylar yüzünden soruşturulmuş ve suçlu bulunmuştur. Diğer benzer hükümlülerden farklı olarak hiçbir karşı-devrimci örgüt bağlantısı olmamasına rağmen 28 Ekim 1941 tarihinde kurşuna dizilerek infaz edilmiştir. 1954 yılında itibarı iade edilmiştir.
- ^ İspanya İç Savaşı sırasındaki başarılarına istinaden hızla yükselen savaş pilotlarındandır. 1940 yılında maddi durumundaki bozukluk nedeniyle Kış Savaşı sırasındaki komutanlık görevinden alınmıştır. Daha sonra Uzakdoğu Cephesinde görev yapmış, bu dönemde komutasındaki filoda yüksek kaza yüzdesi görülmüştür. 27 Haziran 1941 günü Troçkist Anti-Sovyet Askeri Örgütü Davası kapsamında tutuklanmıştır. Sovyet karşıtı darbe girişiminin parçası olarak Kızıl Ordu'ya sabotaj suçlamasıyla hüküm giymiş, 28 Ekim 1941 günü kurşuna dizilerek idam edilmiştir. 1954 yılında itibarı iade edilmiştir.
Kaynakça
- ^ Grover Furr tarafından yazılan Troçki'nin Yalanları kitabının çevirmeni Ogün Eratalay ile yapılan 30 Ocak 2022 tarihli söyleşiden 7 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . soL Haber 10 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1940 yili Ekim ayindan baslayarak 1942 yili Subat ayina kadar Kizil Ordu Hava Kuvvetleri ust yonetiminde tasfiye gerceklestirilmistir Basta Moskova garnizonu olmak uzere Sovyet hava savunma sistemlerindeki zaafiyet ortaya cikartilmis ve sorumlular cezalandirilmistir Tasfiye Nazilerin SSCB topraklarina saldirdigi Barbarossa Harekati sonrasinda bir sure surmustur Destalinizasyon doneminde bu tasfiyenin de uydurma oldugu iddia edilse de savastan once gerceklestirilen Trockist Anti Sovyet Askeri Orgutu Davasinda oldugu gibi suclulara karsi oldukca kuvvetli deliller mevcuttur Arka planiSovyetler Birligi ni zayiflatmak isci sinifinin kazanimlarini geriletmek ulkede iktidari alarak kapitalist bir hedef alan cesitli kesimlerin birbirleriyle kimi zaman koordineli kimi zaman da kendi baslarina giristikleri faaliyetler II Dunya Savasi na giden surecte yogunlasmistir Stalin rejiminin baslattigi yenilenme hareketi Nikolay Yejov gibi guclu isimlerin art niyetli uygulamalari nedeniyle toplumsal bir krize donusmus Buyuk Temizlik adi verilen surec Sovyet toplumunu derinden sarsmistir Bu donemde NKVD nin basina gecen Lavrenti Beriya silahli kuvvetlerdeki durumu da yakindan izlemektedir TasfiyelerII Dunya Savasi nin 1939 yilinda baslamis olmasina ragmen Sovyetler Birligi Finlandiya ya karsi yurutulen Kis Savasi sayilmazsa gorece baris ortaminda bulunmaktadir Buna ragmen Nisan Mayis 1941 doneminde bunyesinde yasanan kaza sayisinin artmasi sorusturma yapilmasina yol acmistir Ilave olarak Mayis ayinda bir Nazi Junkers Ju 52 bombardiman ucaginin hava savunma sistemlerine yakalanmadan Moskova semalarina gelebilmis olmasi Hava Kuvvetleri ust yonetiminde tasfiyenin yolunu acmistir NKVD daha onceki Trockist Anti Sovyet Askeri Orgutu Davasindan devamla varligini koruyan bir gruba dikkat cekmis ve sorusturma derinlestirilmistir 22 Haziran 1941 tarihinde Nazi Almanyasinin Sovyet topraklarina saldirmasi sorusturmalari sekteye ugratmamis konuya azami onem verilmistir Sorusturma kapsaminda tutuklamalar gerceklestirilmistir 30 Mayis Muhimmattan sorumlu Halk Komiseri Ivan Sergeyev ve General Ernst Schacht 31 Mayis General Pyotr Pumpur 7 Haziran Silahlanmadan sorumlu Halk Komiseri Boris Vannikov ve General Grigori Stern 8 Haziran General Yakov Smuskevic 18 Haziran General Pavel Alekseyev 19 Haziran General Aleksandr Loktiyonov 24 Haziran General Kirill Meretskov ve General Pavel Rycagov 27 Haziran General Ivan Proskurov Savasin baslamasiyla beraber cephe hattinda yetersiz gorulen komutanlar askeri mahkemeye cikartilmis pek cogu hukum giymistir Ancak iddia edilenin aksine surecler tek yonlu islememis sucsuzluklari ortaya cikan Meretskov ve Vannikov gibi komutanlar sorusturmanin tamamlanmasiyla beraber goreve iade edilmistir SonrasiSavasin ardindan Stalin in olumunu takip eden donemde baslatilan destalinizasyon doneminde tasiye edilenlere itibarlari iade edilmistir Ozellikle 1941 kis aylarinda Kizil Ordu Nazi Almanyasi karsisinda Leningrad ve Moskova onlerinde olum kalim mucadelesi verirken cephede basarisiz olan veya gereken tedbirleri almamis olan komutanlarin bazilarinin savas kosullari altinda idam edilmeleri tarih boyunca benzer durumla karsi karsiya kalmis rejimler acisindan alisilmadik bir uygulama degildir Notlar Bu donemde Oryol Garnizonu komutan yardimcisi konumundaki Schacht Almanlara askeri istihbarat saglamak suclamasiyla hukum giymis ve 23 Subat 1942 tarihinde kursuna dizilerek idam edilmistir 15 Mayis 1941 tarihinde Junkers Ju 52 ucagi Konigsberg Bialystok Minsk Smolensk Moskova rotasiyla Sovyet hava sahasini ihlal ederek Dinamo Moskova stadyumu yakinlarina inmistir Olaydaki ihmallerinden dolayi gozaltina alinan Pyort Pumpur Trockist Anti Sovyet Askeri Orgut uyesi oldugunu itiraf etmis orgute Yakov Smuskevic tarafindan dahil edildigini belirtmistir Davada suclu bulunmus ve 23 Mart 1942 de Saratov da kursuna dizilerek idam edilmistir Vannikov Stalin in en guvendigi komutanlardandi Gorev icabi yurtdisindaki yetkililerle temasi nedeniyle supheleri uzerine cekmistir Cephane tedarikinde sikintilar yasanmasi uzerine sorusturmaya alinmistir Sucsuzlugu ortaya cikinca dogrudan gorevine iade edilmistir Organizasyon konusunda kabiliyetleri sayesinde Sovyet atom bombasi projesinde ust duzey yonetici olarak basariyla gorev yapmistir 1962 de vefat ettiginde naasi Kremlin Duvari Mezarligi na defnedilmistir Olaganustu cephe deneyimi olan Smuskevic Hava Kuvvetleri sanayisinin gelistirilmesi alaninda yetkilendirilmistir Meslektaslari tarafindan Ispanya Ic Savasi Cin Ic Savasi gibi savaslarda biriktirilen deneyimleri gozardi etmekle suclanmis gibi artik kullanim degeri olmayan savas ucaklarinin seri uretiminde israrci olmustur NKVD tarafindan Trockist Anti Sovyet Askeri Orgut uyesi olmakla suclanmistir Ilave olarak hava kuvvetleri pilotlarinin egitimlerini aksatmakla itham edilmistir 28 Ekim 1941 tarihinde Devlet Savunma Komitesi karariyla kursuna dizilerek idam edilmistir 1954 yilinda itibari iade edilmistir II Dunya Savasi nin ilk yillarinda Baltik Ulkelerine bu ulke hukumetlerinin daveti uzerine giren Kizil Ordu birliklerinin komutanlarindandir 11 Mart 1941 tarihinde Riga dan Moskova ya getirttigi esyalar nedeniyle hakkin sorusturma cailmis zimmetine para gecirmekten suclu bulunmustur Savas doneminde vatana ihanet sucu islemis olan yuksek seviyede bir komutan oldugu icin 28 Ekim 1941 tarihinde Devlet Savunma Komitesi karariyla kursuna dizilmistir 1955 yilinda itibari iade edilmistir Hakkinda yapilan asilsiz ihbarlar uzerine gozaltina alinmis ancak sorgusunun ardindan sucsuzlugu anlasilarak cephedeki gorevine iade edilmistir Gosterdigi olaganustu savas pilotu ozellikleriyle Ispanya Ic Savasi sirasinda kendini kanitlayan 1911 dogumlu pilot 1940 yilinda general olmustur Ancak genel olarak disiplinsizligi ve guvenlik uygulamalarini gormezden gelerek ucuslara cikmasi beraberindeki ekipte olumlu kazalara yol acmistir Savas donemi sirasinda bu turlu olaylar yuzunden sorusturulmus ve suclu bulunmustur Diger benzer hukumlulerden farkli olarak hicbir karsi devrimci orgut baglantisi olmamasina ragmen 28 Ekim 1941 tarihinde kursuna dizilerek infaz edilmistir 1954 yilinda itibari iade edilmistir Ispanya Ic Savasi sirasindaki basarilarina istinaden hizla yukselen savas pilotlarindandir 1940 yilinda maddi durumundaki bozukluk nedeniyle Kis Savasi sirasindaki komutanlik gorevinden alinmistir Daha sonra Uzakdogu Cephesinde gorev yapmis bu donemde komutasindaki filoda yuksek kaza yuzdesi gorulmustur 27 Haziran 1941 gunu Trockist Anti Sovyet Askeri Orgutu Davasi kapsaminda tutuklanmistir Sovyet karsiti darbe girisiminin parcasi olarak Kizil Ordu ya sabotaj suclamasiyla hukum giymis 28 Ekim 1941 gunu kursuna dizilerek idam edilmistir 1954 yilinda itibari iade edilmistir Kaynakca Grover Furr tarafindan yazilan Trocki nin Yalanlari kitabinin cevirmeni Ogun Eratalay ile yapilan 30 Ocak 2022 tarihli soylesiden 7 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde soL Haber 10 Temmuz 2023 tarihinde erisilmistir