Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
20. yüzyıl | 21. yüzyıl | 22. yüzyıl
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029
2020'ler, 1 Ocak 2020'den 31 Aralık 2029'a kadar olan 10 yıllık zaman dilimini kapsamaktadır.
Olaylar
- COVID-19 pandemisi kaynaklı 4 milyondan fazla ölüm ve 193 milyon vaka kaydedildi.
- 20 Ocak 2021 - Joe Biden, Amerika Birleşik Devletleri'nin 46. Başkanı olarak göreve başladı.
- COVID-19 pandemisi sebebiyle bir yıl ertelenen 2020 Yaz Olimpiyatları Japonya'nın başkenti Tokyo'da düzenlendi.
- Dünya nüfusu 8 milyarı aşacak. Çin'i nüfus bakımından geride bırakacak olan Hindistan dünyanın en kalabalık ülkesi olacak.
SpaceX, adlı roketle Mars'a ilk insanlı uçuşu gerçekleştirecek.
2020
- 3 Ocak 2020'de Bağdat'ta bir ABD insansız hava aracı saldırısı İranlı General Kasım Süleymani ve Iraklı paramiliter lider Ebu Mehdi el-Muhandis'in ölümüyle sonuçlandı. İran misilleme olarak beş gün sonra Irak'taki ABD üslerine füze saldırıları düzenledi. Trajik bir şekilde, Ukrayna Uluslararası Havayolları'nın 752 sefer sayılı uçağı da bir Amerikan seyir füzesiyle karıştırılarak DMO tarafından düşürüldü.
- Birleşik Krallık 31 Ocak'ta Avrupa Birliği'nden çıkan ilk üye ülke olarak tarihe geçti.
- Mart ayında dünya SARS-CoV-2 salgınının başlangıcıyla karşı karşıya kaldı ve bu da COVID-19'a yol açarak borsa çöküşü de dahil olmak üzere yaygın ekonomik bozulmaya neden oldu.
- George Floyd'un öldürülmesine tepki olarak Haziran ayında dünya çapında yüzlerce şehirde protestolar patlak verdi. Sorumlu polis memuru Derek Chauvin daha sonra iki cinayet ve bir adam öldürme suçundan hüküm giydi. Yine Haziran ayında Filipinli haber sitesi Rappler'in CEO'su Maria Ressa siber suçtan suçlu bulundu ve altı yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya kaldı.
- Çin, Haziran ayında tartışmalı Hong Kong ulusal güvenlik yasasını kabul ederek gündeme geldi ve hükûmete Pekin'e karşı muhalefeti bastırmak için daha fazla güç verdi.
- Ağustos ayında Kamala Harris, Demokrat Parti'nin ilk Afro-Amerikan, Asya-Amerikan ve kadın başkan yardımcısı adayı olarak tarihe geçti. Mali'de bir askeri üste çıkan isyan darbeye dönüşerek Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keïta ve Başbakan Boubou Cissé'nin istifasına yol açtı.
- Kosova ve Sırbistan ekonomik ilişkilerini normalleştirdiklerini açıkladı
- Joe Biden Kasım ayında Amerika Birleşik Devletleri'nin 46. başkanı olarak seçilirken, Kamala Harris de Başkan Yardımcısı olarak bu göreve gelen ilk kadın oldu. Aynı ay Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov'un istifası ve ardından muhalefet lideri Sadyr Japarov'un Cumhurbaşkanı ve Başbakan vekili olarak göreve başlaması da gerçekleşti.
- Sudan'da Başbakan Abdalla Hamdok ve Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey lideri Abdülaziz el-Hilu, ülkeyi laik bir devlete dönüştürmek için bir anlaşma imzaladı.
- Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'nin bilgi toplama misyonu Venezüella hükûmetini 2014 yılından bu yana öldürme, işkence, siyasi muhalefete karşı şiddet ve kayıp vakaları da dâhil olmak üzere insanlığa karşı suç işlemekle resmen itham etti. Suçlamalara Devlet Başkanı Nicolás Maduro ve diğer üst düzey Venezüella yetkilileri de dahil edildi.
- Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, Birleşmiş Milletler'e Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki hak iddialarını reddeden ve Filipinler-Çin davasında dokuz çizgi hattına göre tarihi hakların Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne aykırı olduğunu söyleyen kararı destekleyen ortak bir nota verdi. Ancak açıklamada "bölgesel egemenlik" konusunda "herhangi bir pozisyon" alınmadı.
- İsrail, Sudan, Fas, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn diplomatik ilişkileri resmen normalleştirmek üzere anlaşmalar imzaladı. Azerbaycan, Dağlık Karabağ bölgesini geri almak için Ermeni güçlerine karşı başarılı bir askeri harekât başlattı ve Rusya çatışmayı sona erdirmek için barış gücü konuşlandırdı.
- Kuzey Kore, iki Kore arasındaki ilişkileri geliştirmek amacıyla 2018 yılında kurulan yıktı.
- Lübnan Özel Mahkemesi, Hizbullah'ın üst düzey üyelerinden Salim Ayyaş'ı 2005 yılında eski Başbakan Refik Hariri'ye düzenlenen suikasttan dolayı gıyabında mahkûm etti.
- Japonya tarihinde en uzun süre görev yapan başbakan olan Shinzo Abe, sağlık sorunları nedeniyle istifa ettiğini açıkladı ve yerine Yoshihide Suga ve Fumio Kishida atandı. Kuveyt Emiri 91 yaşında öldü ve yerine Veliaht Prens geçti.
- Avrupa Birliği, Brexit çekilme anlaşmasının bazı bölümlerini geçersiz kılarak uluslararası hukuku ihlal ettiği gerekçesiyle Birleşik Krallık'a karşı yasal işlem başlattı.
- 2020 Yeni Kaledonya bağımsızlık referandumunda Yeni Kaledonya Fransa'dan bağımsızlığa karşı oy kullandı. Kırgızistan, parlamento seçimlerinin "adil olmadığı" suçlamalarının ardından büyük protestolara sahne oldu.
2021
- 6 Ocak'ta ABD Kongre Binası Trump yanlıları tarafından basılmış ve seçilmiş Başkan Joe Biden'ın zaferinin kutlanması engellenmiştir. Bu olay eski Başkan Donald Trump'ın görevden alınmasıyla sonuçlandı ve Trump iki kez görevden alınan ilk ABD federal yetkilisi ve başkanlığı sona erdikten sonra yargılanan ilk kişi oldu.
- Aynı ay içinde Wikipedia 20. yıldönümünü kutladı ve bu kutlama medya tarafından geniş çapta kabul gördü.
- Şubat ayında Myanmar'da Aung San Suu Kyi'yi iktidardan uzaklaştıran ve askeri yönetimi yeniden tesis eden bir darbe gerçekleşti.
- 18 Şubat'ta NASA'nın Perseverance keşif aracı ve Ingenuity helikopterinden oluşan Mars 2020 görevi, yedi aylık bir yolculuğun ardından Mars'taki Jezero Krateri'ne başarıyla iniş yaptı.
- Haziran ayında, Filipinler'in eski Devlet Başkanı Benigno Aquino III 61 yaşında vefat etti. Aynı ay, Filipin Hava Kuvvetleri'ne ait bir Lockheed C-130 Hercules uçağı Sulu, Patikul'da düştü ve 53 kişinin ölümüne neden olarak ordunun karıştığı en ölümcül havacılık kazası oldu.
- Temmuz ayında Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moïse gece yarısı düzenlenen bir suikast sonucu öldürüldü.
- 15 Ağustos'ta Taliban, ABD güçlerinin çekilmesi ve hükûmetin Afganistan'dan kaçmasının ardından Kabil'in kontrolünü yeniden ele geçirdi ve yaklaşık 20 yıl sonra Afganistan Savaşı sona erdi.
- Rappler'in kurucusu ve CEO'su Filipinli gazeteci Maria Ressa, Rus gazeteci Dmitry Muratov ile birlikte Ekim ayında 2021 Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
- Barbados, Kraliçe 2. Elizabeth'in yerine Sandra Mason'ın yeni devlet başkanı olmasıyla cumhuriyet oldu.
- Aralık ayında Visayas ve Mindanao'da 409 kişinin ölümüne neden olan Rai Tayfunu'nun yol açtığı yıkım yaşandı. Aynı ay, Hubble Uzay Teleskobu'nun halefi olan James Webb Uzay Teleskobu, NASA, ESA, Kanada Uzay Ajansı ve Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü tarafından fırlatıldı.
2022
- 4 Şubat'ta Çin ve Rusya, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) daha fazla genişlemesine karşı olduklarını ve AUKUS güvenlik paktına ilişkin endişelerini dile getiren ortak bir bildiri yayınladı. Ayrıca çeşitli konularda işbirliği yapma sözü verdiler.
- 2022 Kış Olimpiyatları 4-20 Şubat tarihleri arasında Çin'in Pekin kentinde düzenlendi ve Pekin hem Yaz hem de Kış Olimpiyatlarına ev sahipliği yapan ilk şehir oldu.
- Şubat ayında Rusya, uzun süreli bir askeri yığınağın ardından Ukrayna'yı işgal etmeye başladı.
- ABD'de Robb İlkokulu'na yönelik silahlı saldırı Teksas'ın Uvalde kentinde gerçekleşti ve 19 kişinin ölümü ve 17 kişinin yaralanmasıyla sonuçlandı. Olay, ABD'de son 30 yılın en önemli silah güvenliği reformu yasasına yol açtı.
- Haziran ayında Yüksek Mahkeme, ABD Anayasası'nın kürtaj hakkı tanımadığına hükmederek 1973 tarihli Roe v. Wade ve 1992 tarihli Planned Parenthood v. Casey davalarını geçersiz kıldı. ABD'nin büyük şehirlerinde protestolar patlak verdi.
- Temmuz ayında Japonya'nın eski Başbakanı Shinzo Abe Nara, Japonya'da halka açık bir konuşma yaparken suikasta uğradı.
- Eylül ayında Kraliçe Elizabeth II vefat etti ve en büyük çocuğu Charles III, yeni İngiliz hükümdarı olarak onun yerine geçti.
- Ekim ayında, Şiddetli Tropik Fırtına Nalgae Filipinler'i harap etti, yaklaşık on iki milyar peso olarak tahmin edilen hasara ve 160 kişinin ölümüne neden oldu.
- Brezilya'da da Silva 39. başkan olarak seçildi ve üçüncü dönem için seçilen ilk Brezilya başkanı oldu.
- Kasım ayında, uzun süredir muhalefet lideri olan Enver İbrahim Malezya Başbakanı olarak atandı.
- Aralık ayında Peru Devlet Başkanı Pedro Castillo, bir darbe girişimiyle kongreyi feshetmeye çalışmasının ardından görevden alındı ve tutuklandı. Yerine Başkan Yardımcısı Dina Boluarte geçti.
- Papa Emeritus Benedict XVI 95 yaşında vefat etti.
2023
Bilim ve teknoloji
Uzay
- 30 Mayıs 2020'de SpaceX, iki NASA astronotunu mürettebatlı bir yörünge göreviyle Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) gönderen ilk özel şirket olarak tarihe geçti. Aynı yılın Temmuz ayında NASA, Perseverance keşif aracını ve Ingenuity helikopter drone'unu içeren Mars 2020 görevini başlatarak uzay keşif yolculuğuna devam etti. 19 Nisan 2021'de Ingenuity drone, Dünya dışında bir gezegende bir hava aracı tarafından gerçekleştirilen ilk motorlu, kontrollü uçuşu gerçekleştirerek çığır açan bir başarıya imza attı.
- Bilim dünyası için önemli bir keşifte bulunan Kraliyet Astronomi Topluluğu, 14 Eylül 2020'de Venüs atmosferinde tespit edildiğini duyurdu. Fosfinin mikrobiyal yaşamın güçlü bir belirleyicisi olduğu bilindiğinden, bu keşif komşu gezegende yaşam belirtileri bulma olasılığını artırıyor.
- Çin, Nie Haisheng, Liu Boming ve Tang Hongbo adlı astronotları Tiangong Uzay İstasyonu'nu monte etmek ve yerleştirmek üzere gönderdi.
- 11 Temmuz 2021'de Virgin Galactic, bağımsız olarak uzaya ödeme yapan bir sivili fırlatan ilk uzay uçuşu şirketi olarak tarihe geçti. Şirketin kurucusu Sir Richard Branson, Dünya atmosferinin üzerinde ağırlıksızlığı deneyimleyen mürettebat arasındaydı.
- Aynı ay içinde Blue Origin, sivil yolcularla birlikte tam otomatik bir uzay aracını uzaya fırlatan ilk şirket oldu. Mürettebat arasında şirketin kurucusu Jeff Bezos ve uzaya giden en genç ve en yaşlı insanlar olan iki kişi daha vardı..
- 25 Aralık 2021'de James Webb Uzay Teleskobu bir Ariane 5 fırlatma aracı kullanılarak Fransız Guyanası'ndan fırlatıldı.
- 2022 yılında, Çift Asteroit Yönlendirme Testi (DART), NASA tarafından Dünya'ya yakın nesnelere karşı gezegen savunmasını test etmek için gerçekleştirilen bir testte, asteroit Dimorphos ile başarılı bir şekilde temas kurdu. NASA ayrıca birkaç aylık gecikmelerin ardından ayın yörüngesinde mürettebatsız bir görev olan Artemis 1 görevini başarıyla başlattı.
Yapay zeka
- DeepMind, 2020'de CASP14'te 50 yıllık büyük bir meydan okuma olan protein katlama problemini yüzde 90 doğrulukla çözdü.
- DALL-E (1 ve 2) ve Stable Diffusion gibi metinden görüntüye yapay zeka sanat sistemleri, metin komutlarından son derece ayrıntılı ve gerçekçi görüntüler oluşturabilecek şekilde duyuruldu.
İletişim ve elektronik
- 5G giderek yaygınlaştı.
- 2020'ye gelindiğinde 3D baskı, birçok insanın 3D yazıcı sahibi olmasına olanak tanıyan makul kaliteye ve uygun fiyata ulaştı.
- Tüketici elektroniğinde 8K çözünürlük ve 4K çözünürlük yaygınlaştı.
Yazılım ve elektronik platformlar
- Adobe Flash Player desteği 31 Aralık 2020'de sona erdi.
- Windows 11, Windows 10'un ardından 5 Ekim 2021'de piyasaya sürüldü.
- Internet Explorer desteği 15 Haziran 2022'de sona erdi.
- Windows 8.1 desteği 10 Ocak 2023'te sona erdi.
Teknoloji
- BBC'nin haberine göre "ilk kez omuriliği tamamen kesilmiş bir kişi, ameliyatla omurgasına takılan elektrikli bir implant sayesinde özgürce yürüyebildi".
- Elektrikli araç satışları önemli ölçüde artmıştır ve bunun on yıl boyunca devam etmesi beklenmektedir.
Kaynakça
- ^ (İngilizce). WHO. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021.
- ^ "India 'to overtake China's population by 2022' - UN" (İngilizce). BBC News. 30 Temmuz 2015. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2019.
- ^ "Mars" (İngilizce). SpaceX. 20 Eylül 2016. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2019.
- ^ Wall, Mike (30 Temmuz 2020). "NASA launches Mars rover Perseverance to seek signs of ancient life". Space.com. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ Hotz, Robert Lee (19 Nisan 2021). "NASA's Mars Helicopter Ingenuity Successfully Makes Historic First Flight". The Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ "Hints of life on Venus". The Royal Astronomical Society. 15 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.
- ^ Foust, Jeff (20 Temmuz 2021). "Blue Origin launches Bezos on first crewed New Shepard flight". SpaceNews (İngilizce). 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ . blogs.nasa.gov (İngilizce). 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.
- ^ Callaway, Ewen (2020). "'It will change everything': DeepMind's AI makes gigantic leap in solving protein structures". Nature. 588 (7837): 203-204. Bibcode:2020Natur.588..203C. doi:10.1038/d41586-020-03348-4. (PMID) 33257889. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
- ^ Ghosh, Pallab. "Paralysed man with severed spine walks thanks to implant". BBC News. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
- ^ . 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
 | Tarih ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
20 yuzyil 21 yuzyil 22 yuzyil 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2020 ler 1 Ocak 2020 den 31 Aralik 2029 a kadar olan 10 yillik zaman dilimini kapsamaktadir OlaylarCOVID 19 pandemisi kaynakli 4 milyondan fazla olum ve 193 milyon vaka kaydedildi 20 Ocak 2021 Joe Biden Amerika Birlesik Devletleri nin 46 Baskani olarak goreve basladi COVID 19 pandemisi sebebiyle bir yil ertelenen 2020 Yaz Olimpiyatlari Japonya nin baskenti Tokyo da duzenlendi Dunya nufusu 8 milyari asacak Cin i nufus bakimindan geride birakacak olan Hindistan dunyanin en kalabalik ulkesi olacak SpaceX adli roketle Mars a ilk insanli ucusu gerceklestirecek 2020 3 Ocak 2020 de Bagdat ta bir ABD insansiz hava araci saldirisi Iranli General Kasim Suleymani ve Irakli paramiliter lider Ebu Mehdi el Muhandis in olumuyle sonuclandi Iran misilleme olarak bes gun sonra Irak taki ABD uslerine fuze saldirilari duzenledi Trajik bir sekilde Ukrayna Uluslararasi Havayollari nin 752 sefer sayili ucagi da bir Amerikan seyir fuzesiyle karistirilarak DMO tarafindan dusuruldu Birlesik Krallik 31 Ocak ta Avrupa Birligi nden cikan ilk uye ulke olarak tarihe gecti Mart ayinda dunya SARS CoV 2 salgininin baslangiciyla karsi karsiya kaldi ve bu da COVID 19 a yol acarak borsa cokusu de dahil olmak uzere yaygin ekonomik bozulmaya neden oldu George Floyd un oldurulmesine tepki olarak Haziran ayinda dunya capinda yuzlerce sehirde protestolar patlak verdi Sorumlu polis memuru Derek Chauvin daha sonra iki cinayet ve bir adam oldurme sucundan hukum giydi Yine Haziran ayinda Filipinli haber sitesi Rappler in CEO su Maria Ressa siber suctan suclu bulundu ve alti yila kadar hapis cezasiyla karsi karsiya kaldi Cin Haziran ayinda tartismali Hong Kong ulusal guvenlik yasasini kabul ederek gundeme geldi ve hukumete Pekin e karsi muhalefeti bastirmak icin daha fazla guc verdi Agustos ayinda Kamala Harris Demokrat Parti nin ilk Afro Amerikan Asya Amerikan ve kadin baskan yardimcisi adayi olarak tarihe gecti Mali de bir askeri uste cikan isyan darbeye donuserek Cumhurbaskani Ibrahim Boubacar Keita ve Basbakan Boubou Cisse nin istifasina yol acti Kosova ve Sirbistan ekonomik iliskilerini normallestirdiklerini acikladi Joe Biden Kasim ayinda Amerika Birlesik Devletleri nin 46 baskani olarak secilirken Kamala Harris de Baskan Yardimcisi olarak bu goreve gelen ilk kadin oldu Ayni ay Kirgizistan Cumhurbaskani Sooronbay Ceenbekov un istifasi ve ardindan muhalefet lideri Sadyr Japarov un Cumhurbaskani ve Basbakan vekili olarak goreve baslamasi da gerceklesti Sudan da Basbakan Abdalla Hamdok ve Sudan Halk Kurtulus Hareketi Kuzey lideri Abdulaziz el Hilu ulkeyi laik bir devlete donusturmek icin bir anlasma imzaladi Birlesmis Milletler Insan Haklari Konseyi nin bilgi toplama misyonu Venezuella hukumetini 2014 yilindan bu yana oldurme iskence siyasi muhalefete karsi siddet ve kayip vakalari da dahil olmak uzere insanliga karsi suc islemekle resmen itham etti Suclamalara Devlet Baskani Nicolas Maduro ve diger ust duzey Venezuella yetkilileri de dahil edildi Fransa Almanya ve Birlesik Krallik Birlesmis Milletler e Cin in Guney Cin Denizi ndeki hak iddialarini reddeden ve Filipinler Cin davasinda dokuz cizgi hattina gore tarihi haklarin Birlesmis Milletler Deniz Hukuku Sozlesmesi ne aykiri oldugunu soyleyen karari destekleyen ortak bir nota verdi Ancak aciklamada bolgesel egemenlik konusunda herhangi bir pozisyon alinmadi Israil Sudan Fas Birlesik Arap Emirlikleri ve Bahreyn diplomatik iliskileri resmen normallestirmek uzere anlasmalar imzaladi Azerbaycan Daglik Karabag bolgesini geri almak icin Ermeni guclerine karsi basarili bir askeri harekat baslatti ve Rusya catismayi sona erdirmek icin baris gucu konuslandirdi Kuzey Kore iki Kore arasindaki iliskileri gelistirmek amaciyla 2018 yilinda kurulan yikti Lubnan Ozel Mahkemesi Hizbullah in ust duzey uyelerinden Salim Ayyas i 2005 yilinda eski Basbakan Refik Hariri ye duzenlenen suikasttan dolayi giyabinda mahkum etti Japonya tarihinde en uzun sure gorev yapan basbakan olan Shinzo Abe saglik sorunlari nedeniyle istifa ettigini acikladi ve yerine Yoshihide Suga ve Fumio Kishida atandi Kuveyt Emiri 91 yasinda oldu ve yerine Veliaht Prens gecti Avrupa Birligi Brexit cekilme anlasmasinin bazi bolumlerini gecersiz kilarak uluslararasi hukuku ihlal ettigi gerekcesiyle Birlesik Krallik a karsi yasal islem baslatti 2020 Yeni Kaledonya bagimsizlik referandumunda Yeni Kaledonya Fransa dan bagimsizliga karsi oy kullandi Kirgizistan parlamento secimlerinin adil olmadigi suclamalarinin ardindan buyuk protestolara sahne oldu 2021 6 Ocak ta ABD Kongre Binasi Trump yanlilari tarafindan basilmis ve secilmis Baskan Joe Biden in zaferinin kutlanmasi engellenmistir Bu olay eski Baskan Donald Trump in gorevden alinmasiyla sonuclandi ve Trump iki kez gorevden alinan ilk ABD federal yetkilisi ve baskanligi sona erdikten sonra yargilanan ilk kisi oldu Ayni ay icinde Wikipedia 20 yildonumunu kutladi ve bu kutlama medya tarafindan genis capta kabul gordu Subat ayinda Myanmar da Aung San Suu Kyi yi iktidardan uzaklastiran ve askeri yonetimi yeniden tesis eden bir darbe gerceklesti 18 Subat ta NASA nin Perseverance kesif araci ve Ingenuity helikopterinden olusan Mars 2020 gorevi yedi aylik bir yolculugun ardindan Mars taki Jezero Krateri ne basariyla inis yapti Haziran ayinda Filipinler in eski Devlet Baskani Benigno Aquino III 61 yasinda vefat etti Ayni ay Filipin Hava Kuvvetleri ne ait bir Lockheed C 130 Hercules ucagi Sulu Patikul da dustu ve 53 kisinin olumune neden olarak ordunun karistigi en olumcul havacilik kazasi oldu Temmuz ayinda Haiti Devlet Baskani Jovenel Moise gece yarisi duzenlenen bir suikast sonucu olduruldu 15 Agustos ta Taliban ABD guclerinin cekilmesi ve hukumetin Afganistan dan kacmasinin ardindan Kabil in kontrolunu yeniden ele gecirdi ve yaklasik 20 yil sonra Afganistan Savasi sona erdi Rappler in kurucusu ve CEO su Filipinli gazeteci Maria Ressa Rus gazeteci Dmitry Muratov ile birlikte Ekim ayinda 2021 Nobel Baris Odulu ne layik goruldu Barbados Kralice 2 Elizabeth in yerine Sandra Mason in yeni devlet baskani olmasiyla cumhuriyet oldu Aralik ayinda Visayas ve Mindanao da 409 kisinin olumune neden olan Rai Tayfunu nun yol actigi yikim yasandi Ayni ay Hubble Uzay Teleskobu nun halefi olan James Webb Uzay Teleskobu NASA ESA Kanada Uzay Ajansi ve Uzay Teleskobu Bilim Enstitusu tarafindan firlatildi 2022 4 Subat ta Cin ve Rusya Kuzey Atlantik Antlasmasi Orgutu nun NATO daha fazla genislemesine karsi olduklarini ve AUKUS guvenlik paktina iliskin endiselerini dile getiren ortak bir bildiri yayinladi Ayrica cesitli konularda isbirligi yapma sozu verdiler 2022 Kis Olimpiyatlari 4 20 Subat tarihleri arasinda Cin in Pekin kentinde duzenlendi ve Pekin hem Yaz hem de Kis Olimpiyatlarina ev sahipligi yapan ilk sehir oldu Subat ayinda Rusya uzun sureli bir askeri yiginagin ardindan Ukrayna yi isgal etmeye basladi ABD de Robb Ilkokulu na yonelik silahli saldiri Teksas in Uvalde kentinde gerceklesti ve 19 kisinin olumu ve 17 kisinin yaralanmasiyla sonuclandi Olay ABD de son 30 yilin en onemli silah guvenligi reformu yasasina yol acti Haziran ayinda Yuksek Mahkeme ABD Anayasasi nin kurtaj hakki tanimadigina hukmederek 1973 tarihli Roe v Wade ve 1992 tarihli Planned Parenthood v Casey davalarini gecersiz kildi ABD nin buyuk sehirlerinde protestolar patlak verdi Temmuz ayinda Japonya nin eski Basbakani Shinzo Abe Nara Japonya da halka acik bir konusma yaparken suikasta ugradi Eylul ayinda Kralice Elizabeth II vefat etti ve en buyuk cocugu Charles III yeni Ingiliz hukumdari olarak onun yerine gecti Ekim ayinda Siddetli Tropik Firtina Nalgae Filipinler i harap etti yaklasik on iki milyar peso olarak tahmin edilen hasara ve 160 kisinin olumune neden oldu Brezilya da da Silva 39 baskan olarak secildi ve ucuncu donem icin secilen ilk Brezilya baskani oldu Kasim ayinda uzun suredir muhalefet lideri olan Enver Ibrahim Malezya Basbakani olarak atandi Aralik ayinda Peru Devlet Baskani Pedro Castillo bir darbe girisimiyle kongreyi feshetmeye calismasinin ardindan gorevden alindi ve tutuklandi Yerine Baskan Yardimcisi Dina Boluarte gecti Papa Emeritus Benedict XVI 95 yasinda vefat etti 2023Bilim ve teknolojiUzay 30 Mayis 2020 de SpaceX iki NASA astronotunu murettebatli bir yorunge goreviyle Uluslararasi Uzay Istasyonu na ISS gonderen ilk ozel sirket olarak tarihe gecti Ayni yilin Temmuz ayinda NASA Perseverance kesif aracini ve Ingenuity helikopter drone unu iceren Mars 2020 gorevini baslatarak uzay kesif yolculuguna devam etti 19 Nisan 2021 de Ingenuity drone Dunya disinda bir gezegende bir hava araci tarafindan gerceklestirilen ilk motorlu kontrollu ucusu gerceklestirerek cigir acan bir basariya imza atti Bilim dunyasi icin onemli bir kesifte bulunan Kraliyet Astronomi Toplulugu 14 Eylul 2020 de Venus atmosferinde tespit edildigini duyurdu Fosfinin mikrobiyal yasamin guclu bir belirleyicisi oldugu bilindiginden bu kesif komsu gezegende yasam belirtileri bulma olasiligini artiriyor Cin Nie Haisheng Liu Boming ve Tang Hongbo adli astronotlari Tiangong Uzay Istasyonu nu monte etmek ve yerlestirmek uzere gonderdi 11 Temmuz 2021 de Virgin Galactic bagimsiz olarak uzaya odeme yapan bir sivili firlatan ilk uzay ucusu sirketi olarak tarihe gecti Sirketin kurucusu Sir Richard Branson Dunya atmosferinin uzerinde agirliksizligi deneyimleyen murettebat arasindaydi Ayni ay icinde Blue Origin sivil yolcularla birlikte tam otomatik bir uzay aracini uzaya firlatan ilk sirket oldu Murettebat arasinda sirketin kurucusu Jeff Bezos ve uzaya giden en genc ve en yasli insanlar olan iki kisi daha vardi 25 Aralik 2021 de James Webb Uzay Teleskobu bir Ariane 5 firlatma araci kullanilarak Fransiz Guyanasi ndan firlatildi 2022 yilinda Cift Asteroit Yonlendirme Testi DART NASA tarafindan Dunya ya yakin nesnelere karsi gezegen savunmasini test etmek icin gerceklestirilen bir testte asteroit Dimorphos ile basarili bir sekilde temas kurdu NASA ayrica birkac aylik gecikmelerin ardindan ayin yorungesinde murettebatsiz bir gorev olan Artemis 1 gorevini basariyla baslatti Yapay zeka DeepMind 2020 de CASP14 te 50 yillik buyuk bir meydan okuma olan protein katlama problemini yuzde 90 dogrulukla cozdu DALL E 1 ve 2 ve Stable Diffusion gibi metinden goruntuye yapay zeka sanat sistemleri metin komutlarindan son derece ayrintili ve gercekci goruntuler olusturabilecek sekilde duyuruldu Iletisim ve elektronik 5G giderek yayginlasti 2020 ye gelindiginde 3D baski bircok insanin 3D yazici sahibi olmasina olanak taniyan makul kaliteye ve uygun fiyata ulasti Tuketici elektroniginde 8K cozunurluk ve 4K cozunurluk yayginlasti Yazilim ve elektronik platformlar Adobe Flash Player destegi 31 Aralik 2020 de sona erdi Windows 11 Windows 10 un ardindan 5 Ekim 2021 de piyasaya suruldu Internet Explorer destegi 15 Haziran 2022 de sona erdi Windows 8 1 destegi 10 Ocak 2023 te sona erdi Teknoloji BBC nin haberine gore ilk kez omuriligi tamamen kesilmis bir kisi ameliyatla omurgasina takilan elektrikli bir implant sayesinde ozgurce yuruyebildi Elektrikli arac satislari onemli olcude artmistir ve bunun on yil boyunca devam etmesi beklenmektedir Kaynakca Ingilizce WHO 14 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Temmuz 2021 India to overtake China s population by 2022 UN Ingilizce BBC News 30 Temmuz 2015 29 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mart 2019 Mars Ingilizce SpaceX 20 Eylul 2016 3 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mart 2019 Wall Mike 30 Temmuz 2020 NASA launches Mars rover Perseverance to seek signs of ancient life Space com 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2020 Hotz Robert Lee 19 Nisan 2021 NASA s Mars Helicopter Ingenuity Successfully Makes Historic First Flight The Wall Street Journal Ingilizce ISSN 0099 9660 19 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2021 Hints of life on Venus The Royal Astronomical Society 15 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2020 Foust Jeff 20 Temmuz 2021 Blue Origin launches Bezos on first crewed New Shepard flight SpaceNews Ingilizce 1 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2022 blogs nasa gov Ingilizce 16 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2022 Callaway Ewen 2020 It will change everything DeepMind s AI makes gigantic leap in solving protein structures Nature 588 7837 203 204 Bibcode 2020Natur 588 203C doi 10 1038 d41586 020 03348 4 PMID 33257889 28 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2021 Ghosh Pallab Paralysed man with severed spine walks thanks to implant BBC News 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2022 29 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Tarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz