Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bilgisayar mimarisinde 32-bit bilgi işlem, 32-bit birimlerde veriyi işleyen işlemci, bellek ve diğer önemli sistem bileşenlerini içeren bilgisayar sistemlerine verilen addır. Daha küçük bit boyutlarıyla karşılaştırıldıklarında, 32-bit bilgisayarlar daha büyük hesaplamaları daha verimli yapabilir ve bir işlemci saat döngüsünde daha fazla veriyi işleyebilir. Tipik 32-bit kişisel bilgisayarlar ayrıca 32-bit adres veriyoluna sahiptir ve önceki nesil sistem mimarilerinin izin verdiği miktardan çok daha fazla olan 4 GB'a kadar RAM'e erişime izin verir.
32-bit tasarımlar, elektronik hesaplamanın ilk günlerinden beri, deneysel sistemlerde ve ardından büyük ana bilgisayar ve mini bilgisayar sistemlerinde kullanılmaktadır. İlk hibrit 16/32-bit mikroişlemci Motorola 68000, 1970'lerin sonlarında tanıtıldı ve orijinal Apple Macintosh gibi sistemlerde kullanıldı. HP FOCUS, Motorola 68020 ve Intel 80386 gibi tamamen 32 bit mikroişlemciler 1980'lerin başından ortalarına kadar piyasaya sürüldü ve 1990'ların başında baskın hale geldi. Bu nesil kişisel bilgisayarlar, World Wide Web'in ilk kitlesel olarak benimsenmesiyle aynı zamana denk geldi ve bunu mümkün kıldı. 32 bit mimariler, belirli uygulamalarda hala yaygın olarak kullanılırken, PC pazarındaki hakimiyetleri 2000'lerin başında sona erdi.
Dosya biçimi
32-bit dosya biçimi her temel bilginin 32 bit (4 bayt) üzerine tanımlandığı ikili (binary) dosya biçimidir. Bu dosya biçimine örnek olarak Geliştirilmiş Meta Dosyası Biçimi verilebilir.
Ayrıca bakınız
Tam sayı saklama aralığı
32-bit bir kayıt 2 32 farklı değer saklayabilir. 32-bitte saklanabilecek tam sayı değer aralığı, kullanılan tam sayı gösterimine bağlıdır. En yaygın iki gösterimden ilki (işaretsiz) ikili sayının aralığı 0 ila 4.294.967.295 (2 32 − 1) ve ikinci gösterim olan ikinin tümleyeni içinse aralık −2.147.483.648 (−2 31 ) ila 2.147.483.647 (2 31 − 1) arasındadır.
Önemli sonuçlardan birisi, 32-bitlik bellek adreslerine sahip bir işlemci belleğin en fazla 4 GiB'ına direkt olarak erişebilir (pratikte bu limit daha düşük olabilir).
Mimariler
Genel amaçlı bilgi işlemde kullanılan öne çıkan 32-bit komut seti mimarileri arasında IBM System/360 ve IBM System/370 (24 bit adreslemeye sahipti) ve System/370-XA, ESA/370 ve ESA/390 (31 bit adreslemeye sahipti), DEC VAX, NS320xx, Motorola 68000 ailesi (ilk iki modeli 24-bit adreslemeye sahipti), x86 mimarisinin 32-bit sürümü olan Intel IA-32 ve ARM,SPARC, MIPS, PowerPC ve PA-RISC mimarilerinin 32-bit sürümleri bulunur. Gömülü bilgi işlem için kullanılan 32-bit komut seti mimarileri, 68000 ailesini ve ColdFire, x86, ARM, MIPS, PowerPC ve Infineon TriCore mimarilerini içerir.
Teknik tarih
Dünyanın ilk depolanmış program elektronik bilgisayarı olan Manchester Baby, 1948'de 32-bit mimari kullandı, ancak bu yalnızca 32-bit mimariye bir kanıttı ve pratik olarak çok az kapasiteye sahipti. Bir Williams tüpünde yalnızca 32 tane 32-bit RAM kelimesi tuttu ve sadece çıkarma işlemi yapabiliyordu, toplama işlemi yapamıyordu.
Belleğin yanı sıra diğer dijital devreler ve kablolama, 32-bit mimarilerin ilk on yıllarında (1960'lardan 1980'lere kadar) pahalıydı. Bu nedenle, daha eski 32-bit işlemci aileleri (veya daha basit, daha ucuz varyantları), maliyetleri düşürmek için birçok taviz ve sınırlamaya sahip olabilirdi. Bu, örneğin 16-bitlik bir ALU veya 32-bitten daha dar harici (veya dahili) veri yolları, bellek boyutunu sınırlama veya komut alma, yürütme veya geri yazma için daha fazla döngü talep etme olabilir.
Buna rağmen, bu tür işlemciler, hala 32-bitlik kayıtlara ve 32-bitlik nicelikleri işleyebilen talimatlara sahip olduklarından, 32-bit olarak etiketlenebilir. Örneğin, IBM System/360 Model 30'da 8-bitlik bir ALU, 8-bitlik dahili veri yolları ve 8-bitlik bir bellek yolu vardı ve orijinal Motorola 68000'de 16-bitlik bir veri ALU'su ve bir-16 bit harici veri yolu vardı ancak 32-bit kayıtlara ve 32-bit yönlendirilmiş komut setine sahipti. 68000 tasarımına bazen 16/32-bit adı verilirdi.
Ancak, daha yeni 32-bit tasarımlar için genellikle bunun tersi geçerlidir. Örneğin, Pentium Pro işlemci, 32-bitlik kayıtlara ve 32-bitlik nicelikleri yöneten talimatlara sahip 32-bitlik bir makinedir, ancak harici adres yolu 36 bit genişliğindedir ve 4 GB'tan daha büyük bir adres alanı sağlar ve harici veri yolu, öncelikle talimatların ve verilerin daha verimli bir şekilde önceden getirilmesine izin vermek için 64 bit genişliğindedir.
Kaynaklar
- ^ Prosise, Jeff (7 Kasım 1995). "16 or 32 Bits: Should It Matter to You?". PC Magazine. ss. 321-322. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2022.
- ^ Buchanan, William (1997). Software Development for Engineers : C/C++, Pascal, Assembly, Visual Basic, HTML, Java Script, Java DOS, Windows NT, UNIX. Burlington: Elsevier Science. s. 230. ISBN . OCLC 854975383.
- ^ Venkateswarlu, N.B. (2012). Essential Computer and IT Fundamentals for Engineering and Science Students. S. Chand Publishing. s. 143. ISBN .
- ^ "ARM architecture overview" (PDF). 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ Readings in Computer Architecture. San Diego: Academic Press. 2000. s. 136. ISBN .
- ^ IBM System/360 Model 30 Functional Characteristics (PDF). IBM. August 1971. ss. 8, 9. GA24-3231-7. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
- ^ "Motorola 68000 Family Programmer's Reference Manual" (PDF). 1992. s. 11. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- ^ "Intel's P6 Uses Decoupled Superscalar Design" (PDF). . 16 Şubat 1995. 7 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Aralık 2012. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bilgisayar mimarisinde 32 bit bilgi islem 32 bit birimlerde veriyi isleyen islemci bellek ve diger onemli sistem bilesenlerini iceren bilgisayar sistemlerine verilen addir Daha kucuk bit boyutlariyla karsilastirildiklarinda 32 bit bilgisayarlar daha buyuk hesaplamalari daha verimli yapabilir ve bir islemci saat dongusunde daha fazla veriyi isleyebilir Tipik 32 bit kisisel bilgisayarlar ayrica 32 bit adres veriyoluna sahiptir ve onceki nesil sistem mimarilerinin izin verdigi miktardan cok daha fazla olan 4 GB a kadar RAM e erisime izin verir 32 bit tasarimlar elektronik hesaplamanin ilk gunlerinden beri deneysel sistemlerde ve ardindan buyuk ana bilgisayar ve mini bilgisayar sistemlerinde kullanilmaktadir Ilk hibrit 16 32 bit mikroislemci Motorola 68000 1970 lerin sonlarinda tanitildi ve orijinal Apple Macintosh gibi sistemlerde kullanildi HP FOCUS Motorola 68020 ve Intel 80386 gibi tamamen 32 bit mikroislemciler 1980 lerin basindan ortalarina kadar piyasaya suruldu ve 1990 larin basinda baskin hale geldi Bu nesil kisisel bilgisayarlar World Wide Web in ilk kitlesel olarak benimsenmesiyle ayni zamana denk geldi ve bunu mumkun kildi 32 bit mimariler belirli uygulamalarda hala yaygin olarak kullanilirken PC pazarindaki hakimiyetleri 2000 lerin basinda sona erdi Dosya bicimi32 bit dosya bicimi her temel bilginin 32 bit 4 bayt uzerine tanimlandigi ikili binary dosya bicimidir Bu dosya bicimine ornek olarak Gelistirilmis Meta Dosyasi Bicimi verilebilir Ayrica bakinizVideo oyunlari tarihi 32 bit cagi Kelime bilgisayar mimarisi Tam sayi saklama araligi32 bit bir kayit 2 32 farkli deger saklayabilir 32 bitte saklanabilecek tam sayi deger araligi kullanilan tam sayi gosterimine baglidir En yaygin iki gosterimden ilki isaretsiz ikili sayinin araligi 0 ila 4 294 967 295 2 32 1 ve ikinci gosterim olan ikinin tumleyeni icinse aralik 2 147 483 648 2 31 ila 2 147 483 647 2 31 1 arasindadir Onemli sonuclardan birisi 32 bitlik bellek adreslerine sahip bir islemci bellegin en fazla 4 GiB ina direkt olarak erisebilir pratikte bu limit daha dusuk olabilir MimarilerGenel amacli bilgi islemde kullanilan one cikan 32 bit komut seti mimarileri arasinda IBM System 360 ve IBM System 370 24 bit adreslemeye sahipti ve System 370 XA ESA 370 ve ESA 390 31 bit adreslemeye sahipti DEC VAX NS320xx Motorola 68000 ailesi ilk iki modeli 24 bit adreslemeye sahipti x86 mimarisinin 32 bit surumu olan Intel IA 32 ve ARM SPARC MIPS PowerPC ve PA RISC mimarilerinin 32 bit surumleri bulunur Gomulu bilgi islem icin kullanilan 32 bit komut seti mimarileri 68000 ailesini ve ColdFire x86 ARM MIPS PowerPC ve Infineon TriCore mimarilerini icerir Teknik tarihDunyanin ilk depolanmis program elektronik bilgisayari olan Manchester Baby 1948 de 32 bit mimari kullandi ancak bu yalnizca 32 bit mimariye bir kanitti ve pratik olarak cok az kapasiteye sahipti Bir Williams tupunde yalnizca 32 tane 32 bit RAM kelimesi tuttu ve sadece cikarma islemi yapabiliyordu toplama islemi yapamiyordu Bellegin yani sira diger dijital devreler ve kablolama 32 bit mimarilerin ilk on yillarinda 1960 lardan 1980 lere kadar pahaliydi Bu nedenle daha eski 32 bit islemci aileleri veya daha basit daha ucuz varyantlari maliyetleri dusurmek icin bircok taviz ve sinirlamaya sahip olabilirdi Bu ornegin 16 bitlik bir ALU veya 32 bitten daha dar harici veya dahili veri yollari bellek boyutunu sinirlama veya komut alma yurutme veya geri yazma icin daha fazla dongu talep etme olabilir Buna ragmen bu tur islemciler hala 32 bitlik kayitlara ve 32 bitlik nicelikleri isleyebilen talimatlara sahip olduklarindan 32 bit olarak etiketlenebilir Ornegin IBM System 360 Model 30 da 8 bitlik bir ALU 8 bitlik dahili veri yollari ve 8 bitlik bir bellek yolu vardi ve orijinal Motorola 68000 de 16 bitlik bir veri ALU su ve bir 16 bit harici veri yolu vardi ancak 32 bit kayitlara ve 32 bit yonlendirilmis komut setine sahipti 68000 tasarimina bazen 16 32 bit adi verilirdi Ancak daha yeni 32 bit tasarimlar icin genellikle bunun tersi gecerlidir Ornegin Pentium Pro islemci 32 bitlik kayitlara ve 32 bitlik nicelikleri yoneten talimatlara sahip 32 bitlik bir makinedir ancak harici adres yolu 36 bit genisligindedir ve 4 GB tan daha buyuk bir adres alani saglar ve harici veri yolu oncelikle talimatlarin ve verilerin daha verimli bir sekilde onceden getirilmesine izin vermek icin 64 bit genisligindedir Kaynaklar Prosise Jeff 7 Kasim 1995 16 or 32 Bits Should It Matter to You PC Magazine ss 321 322 27 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2022 Buchanan William 1997 Software Development for Engineers C C Pascal Assembly Visual Basic HTML Java Script Java DOS Windows NT UNIX Burlington Elsevier Science s 230 ISBN 978 0 08 054137 2 OCLC 854975383 Venkateswarlu N B 2012 Essential Computer and IT Fundamentals for Engineering and Science Students S Chand Publishing s 143 ISBN 978 81 219 4047 4 ARM architecture overview PDF 6 Mart 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Mart 2023 Readings in Computer Architecture San Diego Academic Press 2000 s 136 ISBN 9781558605398 IBM System 360 Model 30 Functional Characteristics PDF IBM August 1971 ss 8 9 GA24 3231 7 10 Mart 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Mart 2023 Motorola 68000 Family Programmer s Reference Manual PDF 1992 s 11 3 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Ocak 2022 Intel s P6 Uses Decoupled Superscalar Design PDF 16 Subat 1995 7 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Aralik 2012 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim