AGM-88 HARM (High-speed Anti-Radiation Missile, Türkçe: "Yüksek-hızlı Anti-Radar Füzesi") Amerikan Raytheon firması tarafından üretilen bir taktik saldırı füzesidir. İlk olarak Texas Instruments tarafından geliştirilen HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve böylelikle özellikle düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Daha önce aynı amaçla geliştirilmiş olan AGM-45 Shrike ve füzelerinin yerine geçen HARM füzesi, Texas Instruments firmasının silah sistemleri departmanının Raytheon tarafından satın alınmasını takiben bu firma tarafından geliştirilip üretilmektedir.
AGM-88 HARM | |
---|---|
HARM serisinin en gelişmiş ve yeni üyesi, AGM-88E | |
Çeşidi | Havadan karaya |
Uyruğu | Amerika Birleşik Devletleri |
Hizmet geçmişi | |
Hizmet | 1985- |
Üretim tarihi | |
Üretici | Raytheon (önceden Texas Instruments) |
Üretildiği tarih | 1985 |
Özellikler | |
Ağırlık | 360 kg |
Uzunluk | 4.1 m |
Namlu Çapı | 254 mm |
Etkili menzil | 90 km |
Kanat genişliği | 1.1 m |
İtici güç | Pasif radar güdümlü, karıştırıcı sinyale odaklanma (home-on-jam) sistemi (AGM-88E serisinde aktif radar güdümlü) |
Çift tepkili, katı yakıtlı roket motoru sayesinde ses hızının iki katına (Mach 2) ulaşabilen AGM-88 HARM, asgari katkısı ile düşman radar sistemlerinin yerini ve türünü tespit edip saldırı gerçekleştirebilecek şekilde tasarlanmıştır. Bunun için geliştirilen oransal güdüm sistemi ve buna ait sabit anten füzenin burun kısmında yer almaktadır. Tasarımı ABD Deniz Kuvvetleri öncülüğünde (ve finansmanında) gerçekleştirilen füze, 1985 yılından itibaren ilk olarak (F/A-18 Hornet), A-6 Intruder ve uçaklarında kullanılmaya başlamıştır.
AGM-88 HARM, ilk olarak 1986 yılında ABD'nin Libya'ya yönelik gerçekleştirdiği hava operasyonları sırasında bir uçaksavar füze bataryasının etkisiz hale getirilmesinde kullanılmıştır. Bu dönemde ABD Hava Kuvvetleri envanterine de giren füze, I. Körfez Savaşı boyunca yaygın olarak kullanılmıştır.
ABD ve NATO'ya bağlı hava güçleri bünyesindeki telsiz muhaberelerinde bir HARM füzesinin ateşlenmesi "Magnum" kodu ile duyurulur.
ABD Hava Kuvvetleri ile İtalyan Savunma Bakanlığı tarafından ortaklaşa yürütülen bir program dahilinde HARM füzelerinin AGM-88E AARGM (Advanced Anti-Radiation Guided Missile, Türkçe: "Gelişmiş Anti-Radar Güdümlü Füze") standardına yükseltilmesi planlanmaktadır. AGM-88E AARGM, anti-radar füzelerine karşı sıklıkla uygulanan radar kapatma taktiklerine karşı geliştirilmiş, aktif radar güdüm sistemini de içeren bir dizi elektronik donanım ve yazılım ile güçlendirilmiştir.
Körfez Savaşı'nda yaşanan dost ateşi olayı
AGM-88 HARM füzesi, I. Körfez Savaşı sırasında yaşanan bir dost ateşi olayına konu olmuştur. Bir B-52 bombardıman uçağına eşlik eden bir F-4G Wild Weasel savaş uçağının ateşlediği HARM füzesi, B-52'nin kuyruk kısmında yer alan radar güdümlü savunma topunu Irak uçaksavar radarları ile karıştırmış ve uçağın kuyruk kısmına isabet etmiştir. Ancak füzenin patlayıcı gücü dev bombardıman uçağını düşürmek için yeterli olmadığı için olay hafif hasarla atlatılmıştır. Aynı B-52 daha sonra olaya atfen "In HARM's way" (Türkçe: "HARM'ın yolunda", ancak aynı deyim İngilizce "başı belada" anlamına da gelmektedir) olarak adlandırılmıştır.
Kaynakça
AGM-88 HARM hakkında bilgi (İngilizce) (PDF), Raytheon Corporation
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
AGM 88 HARM High speed Anti Radiation Missile Turkce Yuksek hizli Anti Radar Fuzesi Amerikan Raytheon firmasi tarafindan uretilen bir taktik saldiri fuzesidir Ilk olarak Texas Instruments tarafindan gelistirilen HARM fuzesi radar sistemlerinden yayilan sinyallere odaklanabilmekte ve boylelikle ozellikle dusman ucaksavar sistemlerine karsi dogrudan saldiri gerceklestirilmesine olanak saglamaktadir Daha once ayni amacla gelistirilmis olan AGM 45 Shrike ve fuzelerinin yerine gecen HARM fuzesi Texas Instruments firmasinin silah sistemleri departmaninin Raytheon tarafindan satin alinmasini takiben bu firma tarafindan gelistirilip uretilmektedir AGM 88 HARMHARM serisinin en gelismis ve yeni uyesi AGM 88ECesidi Havadan karayaUyrugu Amerika Birlesik DevletleriHizmet gecmisiHizmet 1985 Uretim tarihiUretici Raytheon onceden Texas Instruments Uretildigi tarih 1985OzelliklerAgirlik 360 kgUzunluk 4 1 mNamlu Capi 254 mmEtkili menzil 90 kmKanat genisligi 1 1 mItici guc Pasif radar gudumlu karistirici sinyale odaklanma home on jam sistemi AGM 88E serisinde aktif radar gudumlu Cift tepkili kati yakitli roket motoru sayesinde ses hizinin iki katina Mach 2 ulasabilen AGM 88 HARM asgari katkisi ile dusman radar sistemlerinin yerini ve turunu tespit edip saldiri gerceklestirebilecek sekilde tasarlanmistir Bunun icin gelistirilen oransal gudum sistemi ve buna ait sabit anten fuzenin burun kisminda yer almaktadir Tasarimi ABD Deniz Kuvvetleri onculugunde ve finansmaninda gerceklestirilen fuze 1985 yilindan itibaren ilk olarak F A 18 Hornet A 6 Intruder ve ucaklarinda kullanilmaya baslamistir AGM 88 HARM ilk olarak 1986 yilinda ABD nin Libya ya yonelik gerceklestirdigi hava operasyonlari sirasinda bir ucaksavar fuze bataryasinin etkisiz hale getirilmesinde kullanilmistir Bu donemde ABD Hava Kuvvetleri envanterine de giren fuze I Korfez Savasi boyunca yaygin olarak kullanilmistir ABD ve NATO ya bagli hava gucleri bunyesindeki telsiz muhaberelerinde bir HARM fuzesinin ateslenmesi Magnum kodu ile duyurulur ABD Hava Kuvvetleri ile Italyan Savunma Bakanligi tarafindan ortaklasa yurutulen bir program dahilinde HARM fuzelerinin AGM 88E AARGM Advanced Anti Radiation Guided Missile Turkce Gelismis Anti Radar Gudumlu Fuze standardina yukseltilmesi planlanmaktadir AGM 88E AARGM anti radar fuzelerine karsi siklikla uygulanan radar kapatma taktiklerine karsi gelistirilmis aktif radar gudum sistemini de iceren bir dizi elektronik donanim ve yazilim ile guclendirilmistir Korfez Savasi nda yasanan dost atesi olayiAGM 88 HARM fuzesi I Korfez Savasi sirasinda yasanan bir dost atesi olayina konu olmustur Bir B 52 bombardiman ucagina eslik eden bir F 4G Wild Weasel savas ucaginin atesledigi HARM fuzesi B 52 nin kuyruk kisminda yer alan radar gudumlu savunma topunu Irak ucaksavar radarlari ile karistirmis ve ucagin kuyruk kismina isabet etmistir Ancak fuzenin patlayici gucu dev bombardiman ucagini dusurmek icin yeterli olmadigi icin olay hafif hasarla atlatilmistir Ayni B 52 daha sonra olaya atfen In HARM s way Turkce HARM in yolunda ancak ayni deyim Ingilizce basi belada anlamina da gelmektedir olarak adlandirilmistir KaynakcaAGM 88 HARM hakkinda bilgi Ingilizce PDF Raytheon Corporation