Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abidin Dino (23 Mart 1913, İstanbul - 7 Aralık 1993, Paris) Türk ressam, karikatürist, yazar ve film yönetmenidir.
| Abidin Dino | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 23 Mart 1913 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 7 Aralık 1993 (80 yaşında) Paris, Fransa |
| Uyruk | Türk |
| Evlilik(ler)i | Güzin Dino |
| Yakınları | Arif Dino (ağabeyi) |
| Alanı | Resim, edebiyat, karikatür, sinema |
| İmzası | |
 | |
Çok yönlü bir kültür adamı olan Abidin Dino, çağdaş Türk resminin öncülerindendir. Türk resim tarihinde D Grubu ve Yeniler Grubu adlarıyla anılan sanat topluluklarının öncülerinden oldu. Türkiye'nin yanı sıra Fransa, Cezayir, ABD gibi ülkelerde sergiler açmış; yurt dışında Fransa Plastik Sanatlar Birliği Onursal Başkanlığı, New York Dünya Sanat Sergisi Danışmanlığı gibi görevler üstlendi.
Dino, Türkiye Komünist Partisi mensubu olması nedeniyle bir süre Türkiye'de sürgünde yaşadıktan sonra 1952'den itibaren yaşamını Paris'te sürdürdü.
Şair Arif Dino'nun kardeşi, yazar Güzin Dino'nun eşidir. Beşiktaş kulübü tarafından efsane futbolcular arasında gösterilen ünlü kaleci Sabri Dino'nun da amcasıdır.
Hayatı
İlk yılları ve öğrenim hayatı
23 Mart 1913'te İstanbul'da doğdu. Divan-ı Ali-i Muhâsebât Reisi Mehmed Rasih Bey ile müzik ve edebiyatla ilgili bir hanım olan Saffet Hanım'ın oğlu olan Abidin, ailenin beşinci çocuğu idi. Doğduğu yıl ailesi Cenevre'ye, ardından Fransa'ya yerleştiğinden, çocukluğu Avrupa'da geçti.
1925'te ailesiyle birlikte İstanbul'a döndü. Robert Kolejde öğrenim görmeye başladı. Önce babasının ve ardından annesinin ölümünden sonra sanata olan ilgisinin ağır basması nedeniyle öğrenimini yarıda bıraktı ve ağabeyi şair Arif Dino'nun desteğiyle resim, karikatür ve yazı alanında kendini geliştirmeye başladı.
Sanat dünyasına yönelik ilk adım
İlk çizimleri Yarın gazetesinde, ilk yazıları Artist dergisinde 1930'lu yılların başında yayımlandı. Bu yıllarda Nâzım Hikmet'in Sesini Kaybeden Şehir (1931) ve Bir Ölü Evi (1932) adlı kitaplarına kapak desenleri de çizdi ve kendini çok genç yaşta ressam olarak kabul ettirdi. Halkın Dostu gazetesinde yayımlanan ve Atatürk’ü konu alan, çizgilerle süslü röportajı ile Atatürk’ün de beğenisini kazandı.
1933 yılında D Grubu adlı sanat grubunun kurucuları arasında yer aldı. Bu grubun amacı, memlekette sanatın gelişmesini ve yayılmasını sağlamak, düşünce yanı ağır basan resimler yaparak, Batı'daki çağdaş akımlarla boy ölçüşecek yenilikler getirmekti.
Sinema öğrenimi
Aynı yıl Türkiye'nin Kalbi Ankara isimli belgesel filmi çekmek için Türkiye'ye gelen, Sovyetler Birliği'nin ünlü yönetmenlerinden Sergey Yutkeviç bir sergide resimlerini görüp beğendi. Yutkeviç'in filmini izleyen Atatürk, kendisine bir Türk gencini yetiştirmesine olanak olup olmadığını sormuştu. Böylece Yutkeviç, Dino'dan dekoratör ve ressam olarak çalışmak üzere kendisiyle SSCB'ye gelmesini istedi. Dino, 1934 yılında sinema öğrenimi görmek üzere SSCB'ye gitti ve üç yıl kaldı. Üç yıl boyunca Leningrad'da Eisenstein ve Yutkeviç'in yanında, makyajdan dekora, rejiden senaryoya tüm yönleriyle sinema eğitimi aldı. Yutkeviç'in yönettiği Madenciler filminde çalıştı. 1937'de II. Dünya Savaşı nedeniyle Sovyetler Birliği tüm yabancı öğrencileri ülkelerine geri gönderme kararı alınca Leningrad'dan ayrılmak zorunda kaldı.
Dino, Sovyetler Birliği'nden sonra Londra'ya ve oradan da Paris'e gitti. İspanya'daki iç savaşta Cumhuriyetçiler safındaki uluslararası gönüllü tugaylar bünyesinde savaşmak için Paris bürosuna başvurduysa da, Cumhuriyetçiler açıkça kaybetmek üzere olduğundan kabul edilmedi. 1937'de yerleştiği Paris'te ressam ve dekoratör olarak film çekim çalışmalarında bulundu. Gertrude Stein, Tristan Tzara, Eisenstein, Andre Malraux ve Pablo Picasso gibi dönemin önde gelen sanatçılarıyla dostluklar kurdu.
Yurda dönüşü
Abidin Dino 1939'da Türkiye'ye döndü, 1941'de arkadaşlarıyla Yeniler Grubu'nu oluşturdu. Grubun açtığı ve liman çevresindeki balıkçıları konu alan sergi büyük ilgi uyandırdı.
Dino, çizgi ve desenlerin ön plana çıktığı resimlerinde işçi ve köylü tiplerini özgün bir üslupla işledi. Başlangıçta Picasso'nun etkisinde kalan sanatçı, daha sonraları yapıtlarında özgün ve yerel bir senteze ulaştı.
Çeşitli dergilerde çizgi ve yazılarıyla halktan yana, gerçekçi bir sanat görüşünü savundu. İlk sayısı 18 Kasım 1938'de çıkan S.E.S (Sanat.Edebiyat.Sosyoloji) adlı derginin çıkmasına büyük katkı veren sanatçı, bu derginin kapanmasından sonra pek çok başka dergi çıkardı. Amacı, faşizm ile mücadelede mümkün olduğunca çok kişiyi harekete geçirmekti. 1940'lı yıllarda Türkiye Komünist Partisi'nin önemli üyelerinden birisi oldu.
Sürgün yılları
Liman Sergisi'nin açıldığı 1941 yılında Abidin Dino siyâsî nedenlerle önce Mecitözü'ne (Çorum), sonra Adana'ya sürgüne gönderildi. Adana'da Türk Sözü gazetesini yönetti. Kel adlı bir oyun yazdı, ancak oyun hemen toplatıldı. Çukurova'nın pamuk işçilerini konu alan resimler yaptı ve heykel ile ilgilenmeye başladı. 1943 yılında yazar ve dilbilimci Güzin Dikel ile evlendi. Sürgün sona erince İstanbul'a döndü. 1950'de adlı filmin senaryosunu yazdı, senaryo yasaklandı.
Paris'e yerleşmesi
1952'de yurt dışına çıkış yasağı kalkınca kesin olarak Paris'e yerleşti. Bu dönemde TKP'nin Dış Büro faaliyetlerinde 1960'ların ortalarına dek aktif yer aldı.
1954'ten itibaren sekiz yıl boyunca Paris'teki Mayıs Salonu sergilerine katıldı. Fransa, Cezayir, Amerika gibi değişik ülkelerde sergiler açtı. Fransa Plastik Sanatlar Birliği onur başkanlığı, New York Dünya Sanat Sergisi danışmanlığı gibi görevlerde bulundu.
İşkence, Atom Korkusu, Savaş ve Barış, Çıplaklar, Dört Kent, Dağ-Deniz gibi birçok yapıtı çeşitli galeri, müze ve koleksiyonlarda yer aldı.
1966'da yönettiği, Dünya Futbol Kupasını konu alan Gol adlı belgesel film ile, Britanya Film ve Televizyon Sanatları Akademisi tarafından yönetmen Robert Joseph Flaherty anısına verilen belgesel film ödülünü aldı.
1968 Paris öğrenci olayları sırasında Paris sokaklarında yürüyüşlere, toplantılara katıldı, sokaklardaki etkinlikleri çizdi. Türkiye'deki ilk kişisel sergisini 1969'da açarak Paris çalışmalarının bir bölümünü gösterdi.
1979 yılında Fransız Plastik Sanatlar Birliğinin Onursal Başkanlığına seçildi, 1989'da Fransız Kültür Bakanlığının ile ödüllendirildi.
Fikret Mualla, Hakkı Anlı, Remzi Raşa, Selim Turan, Avni Arbaş, Nejat Devrim, Mübin Orhon ve Albert Bitran ile beraber Paris Türk Ekolü pentür sanatçılarındandır. 1980'li yıllarda Paris'te tesadüfen Nesimi Çimen karşılaşmış ve tanışma fırsatı bulmuştur.
Zaman zaman Türkiye'de kişisel sergiler açan Abidin Dino'nun sergileri arasında Eller, Parmaklar, Acılar, Acayipler, Tedirginler, Domatesler başlıklı sergisi (1984, İstanbul) ve Bu Dünya Sergisi (1987, İstanbul) vardır.
El motiflerinden oluşan heykeli 1993'te Maçka'ya yerleştirildi. Aynı yıl, Biçimden Öte ve Acıyı Çizmek adlı kitaplarını yayımladı.
1990'da Tiroit kanseri teşhisi konan sanatçı, 7 Aralık 1993 günü Paris'te yaşamını yitirdi. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Aşiyan Mezarlığı'daki aile mezarlığında toprağa verildi.
Kitapları
- Kısa Hayat Öyküm - Can Yayınları
- - Can Yayınları
- - Can Yayınları
- Yeditepe Öyküleri - Can Yayınları
- Nazım Üstüne - Yapı Kredi Yayınları
- Gören Göz İçin Fikret Mualla - Kırmızı Kedi Yayınevi
Ayrıca bakınız
- M. Şehmus Güzel, Abidin Dino Üç Kitap 1913-1993, Kitap Yayınevi, Şubat 2008, (3 Cilt, 1246 s.)
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Galeri3 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- IMDb'de Abidin Dino
- www.canyayinlari.com19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- BBC Türkçe ile 1984 yılında yapılan röportaj10 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abidin Dino 23 Mart 1913 Istanbul 7 Aralik 1993 Paris Turk ressam karikaturist yazar ve film yonetmenidir Abidin DinoGenel bilgilerDogum23 Mart 1913 1913 03 23 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum7 Aralik 1993 80 yasinda Paris FransaUyrukTurkEvlilik ler iGuzin DinoYakinlariArif Dino agabeyi AlaniResim edebiyat karikatur sinemaImzasi Cok yonlu bir kultur adami olan Abidin Dino cagdas Turk resminin onculerindendir Turk resim tarihinde D Grubu ve Yeniler Grubu adlariyla anilan sanat topluluklarinin onculerinden oldu Turkiye nin yani sira Fransa Cezayir ABD gibi ulkelerde sergiler acmis yurt disinda Fransa Plastik Sanatlar Birligi Onursal Baskanligi New York Dunya Sanat Sergisi Danismanligi gibi gorevler ustlendi Dino Turkiye Komunist Partisi mensubu olmasi nedeniyle bir sure Turkiye de surgunde yasadiktan sonra 1952 den itibaren yasamini Paris te surdurdu Sair Arif Dino nun kardesi yazar Guzin Dino nun esidir Besiktas kulubu tarafindan efsane futbolcular arasinda gosterilen unlu kaleci Sabri Dino nun da amcasidir HayatiIlk yillari ve ogrenim hayati 23 Mart 1913 te Istanbul da dogdu Divan i Ali i Muhasebat Reisi Mehmed Rasih Bey ile muzik ve edebiyatla ilgili bir hanim olan Saffet Hanim in oglu olan Abidin ailenin besinci cocugu idi Dogdugu yil ailesi Cenevre ye ardindan Fransa ya yerlestiginden cocuklugu Avrupa da gecti 1925 te ailesiyle birlikte Istanbul a dondu Robert Kolejde ogrenim gormeye basladi Once babasinin ve ardindan annesinin olumunden sonra sanata olan ilgisinin agir basmasi nedeniyle ogrenimini yarida birakti ve agabeyi sair Arif Dino nun destegiyle resim karikatur ve yazi alaninda kendini gelistirmeye basladi Sanat dunyasina yonelik ilk adim Ilk cizimleri Yarin gazetesinde ilk yazilari Artist dergisinde 1930 lu yillarin basinda yayimlandi Bu yillarda Nazim Hikmet in Sesini Kaybeden Sehir 1931 ve Bir Olu Evi 1932 adli kitaplarina kapak desenleri de cizdi ve kendini cok genc yasta ressam olarak kabul ettirdi Halkin Dostu gazetesinde yayimlanan ve Ataturk u konu alan cizgilerle suslu roportaji ile Ataturk un de begenisini kazandi 1933 yilinda D Grubu adli sanat grubunun kuruculari arasinda yer aldi Bu grubun amaci memlekette sanatin gelismesini ve yayilmasini saglamak dusunce yani agir basan resimler yaparak Bati daki cagdas akimlarla boy olcusecek yenilikler getirmekti Sinema ogrenimi Ayni yil Turkiye nin Kalbi Ankara isimli belgesel filmi cekmek icin Turkiye ye gelen Sovyetler Birligi nin unlu yonetmenlerinden Sergey Yutkevic bir sergide resimlerini gorup begendi Yutkevic in filmini izleyen Ataturk kendisine bir Turk gencini yetistirmesine olanak olup olmadigini sormustu Boylece Yutkevic Dino dan dekorator ve ressam olarak calismak uzere kendisiyle SSCB ye gelmesini istedi Dino 1934 yilinda sinema ogrenimi gormek uzere SSCB ye gitti ve uc yil kaldi Uc yil boyunca Leningrad da Eisenstein ve Yutkevic in yaninda makyajdan dekora rejiden senaryoya tum yonleriyle sinema egitimi aldi Yutkevic in yonettigi Madenciler filminde calisti 1937 de II Dunya Savasi nedeniyle Sovyetler Birligi tum yabanci ogrencileri ulkelerine geri gonderme karari alinca Leningrad dan ayrilmak zorunda kaldi Dino Sovyetler Birligi nden sonra Londra ya ve oradan da Paris e gitti Ispanya daki ic savasta Cumhuriyetciler safindaki uluslararasi gonullu tugaylar bunyesinde savasmak icin Paris burosuna basvurduysa da Cumhuriyetciler acikca kaybetmek uzere oldugundan kabul edilmedi 1937 de yerlestigi Paris te ressam ve dekorator olarak film cekim calismalarinda bulundu Gertrude Stein Tristan Tzara Eisenstein Andre Malraux ve Pablo Picasso gibi donemin onde gelen sanatcilariyla dostluklar kurdu Yurda donusu Abidin Dino 1939 da Turkiye ye dondu 1941 de arkadaslariyla Yeniler Grubu nu olusturdu Grubun actigi ve liman cevresindeki balikcilari konu alan sergi buyuk ilgi uyandirdi Dino cizgi ve desenlerin on plana ciktigi resimlerinde isci ve koylu tiplerini ozgun bir uslupla isledi Baslangicta Picasso nun etkisinde kalan sanatci daha sonralari yapitlarinda ozgun ve yerel bir senteze ulasti Cesitli dergilerde cizgi ve yazilariyla halktan yana gercekci bir sanat gorusunu savundu Ilk sayisi 18 Kasim 1938 de cikan S E S Sanat Edebiyat Sosyoloji adli derginin cikmasina buyuk katki veren sanatci bu derginin kapanmasindan sonra pek cok baska dergi cikardi Amaci fasizm ile mucadelede mumkun oldugunca cok kisiyi harekete gecirmekti 1940 li yillarda Turkiye Komunist Partisi nin onemli uyelerinden birisi oldu Ressamin 1995 senesinde yapilan heykeli Kadikoy deki Ozgurluk Parki nda yer almaktadirSurgun yillari Liman Sergisi nin acildigi 1941 yilinda Abidin Dino siyasi nedenlerle once Mecitozu ne Corum sonra Adana ya surgune gonderildi Adana da Turk Sozu gazetesini yonetti Kel adli bir oyun yazdi ancak oyun hemen toplatildi Cukurova nin pamuk iscilerini konu alan resimler yapti ve heykel ile ilgilenmeye basladi 1943 yilinda yazar ve dilbilimci Guzin Dikel ile evlendi Surgun sona erince Istanbul a dondu 1950 de adli filmin senaryosunu yazdi senaryo yasaklandi Paris e yerlesmesi 1952 de yurt disina cikis yasagi kalkinca kesin olarak Paris e yerlesti Bu donemde TKP nin Dis Buro faaliyetlerinde 1960 larin ortalarina dek aktif yer aldi 1954 ten itibaren sekiz yil boyunca Paris teki Mayis Salonu sergilerine katildi Fransa Cezayir Amerika gibi degisik ulkelerde sergiler acti Fransa Plastik Sanatlar Birligi onur baskanligi New York Dunya Sanat Sergisi danismanligi gibi gorevlerde bulundu Iskence Atom Korkusu Savas ve Baris Ciplaklar Dort Kent Dag Deniz gibi bircok yapiti cesitli galeri muze ve koleksiyonlarda yer aldi 1966 da yonettigi Dunya Futbol Kupasini konu alan Gol adli belgesel film ile Britanya Film ve Televizyon Sanatlari Akademisi tarafindan yonetmen Robert Joseph Flaherty anisina verilen belgesel film odulunu aldi 1968 Paris ogrenci olaylari sirasinda Paris sokaklarinda yuruyuslere toplantilara katildi sokaklardaki etkinlikleri cizdi Turkiye deki ilk kisisel sergisini 1969 da acarak Paris calismalarinin bir bolumunu gosterdi 1979 yilinda Fransiz Plastik Sanatlar Birliginin Onursal Baskanligina secildi 1989 da Fransiz Kultur Bakanliginin ile odullendirildi Fikret Mualla Hakki Anli Remzi Rasa Selim Turan Avni Arbas Nejat Devrim Mubin Orhon ve Albert Bitran ile beraber Paris Turk Ekolu pentur sanatcilarindandir 1980 li yillarda Paris te tesadufen Nesimi Cimen karsilasmis ve tanisma firsati bulmustur Zaman zaman Turkiye de kisisel sergiler acan Abidin Dino nun sergileri arasinda Eller Parmaklar Acilar Acayipler Tedirginler Domatesler baslikli sergisi 1984 Istanbul ve Bu Dunya Sergisi 1987 Istanbul vardir El motiflerinden olusan heykeli 1993 te Macka ya yerlestirildi Ayni yil Bicimden Ote ve Aciyi Cizmek adli kitaplarini yayimladi 2009 Arnavutluk pulunda Abidin Dino 1990 da Tiroit kanseri teshisi konan sanatci 7 Aralik 1993 gunu Paris te yasamini yitirdi Cenazesi Istanbul a getirilerek Asiyan Mezarligi daki aile mezarliginda topraga verildi KitaplariKisa Hayat Oykum Can Yayinlari Can Yayinlari Can Yayinlari Yeditepe Oykuleri Can Yayinlari Nazim Ustune Yapi Kredi Yayinlari Goren Goz Icin Fikret Mualla Kirmizi Kedi YayineviAyrica bakinizM Sehmus Guzel Abidin Dino Uc Kitap 1913 1993 Kitap Yayinevi Subat 2008 3 Cilt 1246 s Kaynakca bjk com tr 1 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2015 19 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2009 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2009 Dis baglantilarGaleri3 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde IMDb de Abidin Dino www canyayinlari com19 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC Turkce ile 1984 yilinda yapilan roportaj10 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde