Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sukarno (6 Haziran 1901; Surabaya, Cava - 21 Haziran 1970, Cakarta), Endonezya bağımsızlık hareketinin önderi, hatip, devrimci, milliyetçi ve ve 1945-1967 arasında Endonezya'nın ilk devlet başkanı.
| Sukarno | |
|---|---|
 | |
| 1. Endonezya Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 18 Ağustos 1945 - 12 Mart 1967 | |
| Yerine gelen | Suharto |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Kusno Sosrodihardjo 6 Haziran 1901 Surabaya, Doğu Cava, Hollanda Doğu Hint Adaları |
| Ölüm | 21 Haziran 1970 (69 yaşında) Cakarta, Endonezya |
| Partisi | |
| Mesleği | Asker |
| Dini | Sünni İslam |
| İmzası |  |
Biyografi
Doğu Cavalı yoksul bir öğretmenin oğluydu. Çocukluğunun büyük bir bölümünü Tulungagung köyünde büyükbabası ve büyükannesinin yanında geçirdi. 15 yaşında Surabaya'daki ortaokula gönderildi. 1921'de tanınmış din adamı Tjokroaminoto'nun 16 yaşındaki kızı Siti Utari ile evlendi.
Sukarno öğrenciliği sırasında Cava, Sunda ve Bali dillerini çok iyi öğrendi. Çağdaş Endonezya dili üzerindeki çalışmaları, gelecekte bu dilin geliştirilmesine yapacağı katkıların temelini oluşturdu. Arapça ve Felemenkçenin yanı sıra İngilizce, Fransızca, Almanca ve Japonca öğrendi. Zamanla feodal prenslerden kaçak komünistlere kadar, ülkenin hızla genişleyen siyasal yelpazesinin her kanadındaki yeni önderlerle tanıştı.
İnşaat mühendisliği eğitimini tamamladığı Bandung'da 1927'de yaşamının gerçek yönünün siyaset ve hitabette yattığını hesapladı. 1923'te Siti Utari'den boşanarak, Inggit Garnisih'le evlendi, ama 1943'te ondan da ayrıldı. Sonraki yıllarda birkaç kez daha evlendi.
Sokarno, sömürgeciliğe karşı çıktığı için Hollandalılar tarafından Bandung'da 2 yıl (1929-1931) hapsedildi, Sumatra ve Flores'te sekiz yılı aşkın süre sürgünde yaşadı (1933-1942). Mart 1942'de Hint Adalarını işgal eden Japonları hem ulusu, hem de kendisi için kurtarıcı olarak karşıladı. II. Dünya Savaşı boyunca Japonların başdanışmanı ve propaganda görevlisi oldu. Buna karşılık Japonlardan Endonezya'nın bağımsızlığını talep etti. 1 Haziran 1945'te yaptığı en ünlü konuşmasında, Pancasila diye bilinen Beş İlke'yi (tek tanrıya iman, adil ve modern toplum, Endonezya'nın birliği, demokrasi, sosyal adalet) tanımladı. Japonya'nın yenilgisi yaklaşınca önce tarafsız kaldı. Sonunda genç eylemciler tarafından kaçırılıp tehdit edilince 17 Ağustos 1945'te Endonezya'nın bağımsızlığını ilan etti. Yeni ve güçsüz cumhuriyetin devlet başkanı olarak Hollanda'ya başarıyla meydan okudu. Eski sömürgelerinde denetimi yeniden ele geçirmek için iki başarısız harekât düzenleyen Hollanda, 27 Aralık 1949'da Endonezya'nın bağımsızlığını resmen tanıdı.
Sukarno, Yogyakarta'daki devrim başkentinden Cakarta'ya 28 Aralık 1949'da zaferle döndü. Gösterişli bir yaşam sürmeyi yeğleyince kendisini eleştirenlerin sayısı hızla arttı. Siyasal gerilim yoğunlaşırken, Sukarno'nun saptırıcı siyasal manevraları da istikrarı olanaksızlaştırdı. Gene de eğitim, sağlık ve kültürel uyanış gibi alanlarda çarpıcı kazanımlar kazandırdı. Sukarno'nun çok önem verdiği Endonezyalılık gururu yerleşti. Ama bütün bunların ülke ekonomisi üzerinde yıkıcı etkisi oldu.
Sukarno 1956'nın sonlarında, çatışan siyasal partileri gömerek ulusal uzlaşmayı sağlama umuduyla parlamenter demokrasiyi ve özel girişimi ortadan kaldırdı; Güdümlü Demokrasi ve Güdümlü Ekonomi uygulamasını başlattı. Marksist bir ideolojiye ve çoğu yozlaşmış kişilikleriyle tanınan kalabalık bir bakanlar kuruluyla bütünleşen kişisel ve siyasi taşkınlıkları, sürekli bir ulusal bunalımla sonuçlandı. 1958'de Sumatra ve Celebes'te bölgesel ayaklanmalar çıktı. Enflasyon nedeniyle 1958'de 100 olan geçinme indeksi 1965'te 18 bine, 1967'de 600 bine yükseldi. Sukarno 1963'te ABD'yle ilişkilerini kesti. 1 milyar Amerikan doları değerinde silah ve malzeme aldıktan sonra SSCB'yle de ilişkilerini bozdu. Emperyalist ablukanın bir parçası olarak nitelediği Malezya'yı destekleyen BM'den 20 Ocak 1965'te resmen çekildi.
30 Eylül 1965'te, ülke Sukarno'nun da katıldığı kuşkusuz olan bir darbe girişimiyle sarsıldı. Askerler ve komünistlerden oluşan darbeciler 6 generali kaçırarak öldürdüler. Birkaç kent merkezini ele geçirdikten sonra yeni bir devrimci rejim kurduklarını açıkladılar. Darbeye karşı direnen Cakarta garnizonunun komutanı General Suharto ve Sukarno arasındaki iktidar mücadelesinde 300 bin ya da daha çok komünist ve komünist zanlısı öldü. Sukarno'nun 11 Mart 1966'da geniş yetkiler vermek zorunda kaldığı Suharto Mart 1967'de geçici devlet başkanı, Mart 1968'de devlet başkanı oldu. Görevden ayrılışından ölümüne kadar Cakarta'da ev hapsinde tutuldu. Sukarnoculuk ideolojisi 1970'lerin sonlarına kadar yasaklı kaldı, daha sonra Sukarno'nun saygınlığı iade edildi.
Ayrıca bakınız
| Vikisöz'de Sukarno ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Yeni makam Endonezya'nın bağımsızlığı | Endonezya Devlet Başkanı 18 Ağustos 1945 – 12 Mart 1967 | Sonra gelen Suharto |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sukarno 6 Haziran 1901 Surabaya Cava 21 Haziran 1970 Cakarta Endonezya bagimsizlik hareketinin onderi hatip devrimci milliyetci ve ve 1945 1967 arasinda Endonezya nin ilk devlet baskani Sukarno1 Endonezya Devlet BaskaniGorev suresi 18 Agustos 1945 12 Mart 1967Yerine gelen SuhartoKisisel bilgilerDogum Kusno Sosrodihardjo 6 Haziran 1901 1901 06 06 Surabaya Dogu Cava Hollanda Dogu Hint AdalariOlum 21 Haziran 1970 69 yasinda Cakarta EndonezyaPartisiMeslegi AskerDini Sunni IslamImzasiBiyografiDogu Cavali yoksul bir ogretmenin ogluydu Cocuklugunun buyuk bir bolumunu Tulungagung koyunde buyukbabasi ve buyukannesinin yaninda gecirdi 15 yasinda Surabaya daki ortaokula gonderildi 1921 de taninmis din adami Tjokroaminoto nun 16 yasindaki kizi Siti Utari ile evlendi Sukarno ogrenciligi sirasinda Cava Sunda ve Bali dillerini cok iyi ogrendi Cagdas Endonezya dili uzerindeki calismalari gelecekte bu dilin gelistirilmesine yapacagi katkilarin temelini olusturdu Arapca ve Felemenkcenin yani sira Ingilizce Fransizca Almanca ve Japonca ogrendi Zamanla feodal prenslerden kacak komunistlere kadar ulkenin hizla genisleyen siyasal yelpazesinin her kanadindaki yeni onderlerle tanisti Insaat muhendisligi egitimini tamamladigi Bandung da 1927 de yasaminin gercek yonunun siyaset ve hitabette yattigini hesapladi 1923 te Siti Utari den bosanarak Inggit Garnisih le evlendi ama 1943 te ondan da ayrildi Sonraki yillarda birkac kez daha evlendi Sokarno somurgecilige karsi ciktigi icin Hollandalilar tarafindan Bandung da 2 yil 1929 1931 hapsedildi Sumatra ve Flores te sekiz yili askin sure surgunde yasadi 1933 1942 Mart 1942 de Hint Adalarini isgal eden Japonlari hem ulusu hem de kendisi icin kurtarici olarak karsiladi II Dunya Savasi boyunca Japonlarin basdanismani ve propaganda gorevlisi oldu Buna karsilik Japonlardan Endonezya nin bagimsizligini talep etti 1 Haziran 1945 te yaptigi en unlu konusmasinda Pancasila diye bilinen Bes Ilke yi tek tanriya iman adil ve modern toplum Endonezya nin birligi demokrasi sosyal adalet tanimladi Japonya nin yenilgisi yaklasinca once tarafsiz kaldi Sonunda genc eylemciler tarafindan kacirilip tehdit edilince 17 Agustos 1945 te Endonezya nin bagimsizligini ilan etti Yeni ve gucsuz cumhuriyetin devlet baskani olarak Hollanda ya basariyla meydan okudu Eski somurgelerinde denetimi yeniden ele gecirmek icin iki basarisiz harekat duzenleyen Hollanda 27 Aralik 1949 da Endonezya nin bagimsizligini resmen tanidi Sukarno Yogyakarta daki devrim baskentinden Cakarta ya 28 Aralik 1949 da zaferle dondu Gosterisli bir yasam surmeyi yegleyince kendisini elestirenlerin sayisi hizla artti Siyasal gerilim yogunlasirken Sukarno nun saptirici siyasal manevralari da istikrari olanaksizlastirdi Gene de egitim saglik ve kulturel uyanis gibi alanlarda carpici kazanimlar kazandirdi Sukarno nun cok onem verdigi Endonezyalilik gururu yerlesti Ama butun bunlarin ulke ekonomisi uzerinde yikici etkisi oldu Sukarno 1956 nin sonlarinda catisan siyasal partileri gomerek ulusal uzlasmayi saglama umuduyla parlamenter demokrasiyi ve ozel girisimi ortadan kaldirdi Gudumlu Demokrasi ve Gudumlu Ekonomi uygulamasini baslatti Marksist bir ideolojiye ve cogu yozlasmis kisilikleriyle taninan kalabalik bir bakanlar kuruluyla butunlesen kisisel ve siyasi taskinliklari surekli bir ulusal bunalimla sonuclandi 1958 de Sumatra ve Celebes te bolgesel ayaklanmalar cikti Enflasyon nedeniyle 1958 de 100 olan gecinme indeksi 1965 te 18 bine 1967 de 600 bine yukseldi Sukarno 1963 te ABD yle iliskilerini kesti 1 milyar Amerikan dolari degerinde silah ve malzeme aldiktan sonra SSCB yle de iliskilerini bozdu Emperyalist ablukanin bir parcasi olarak niteledigi Malezya yi destekleyen BM den 20 Ocak 1965 te resmen cekildi 30 Eylul 1965 te ulke Sukarno nun da katildigi kuskusuz olan bir darbe girisimiyle sarsildi Askerler ve komunistlerden olusan darbeciler 6 generali kacirarak oldurduler Birkac kent merkezini ele gecirdikten sonra yeni bir devrimci rejim kurduklarini acikladilar Darbeye karsi direnen Cakarta garnizonunun komutani General Suharto ve Sukarno arasindaki iktidar mucadelesinde 300 bin ya da daha cok komunist ve komunist zanlisi oldu Sukarno nun 11 Mart 1966 da genis yetkiler vermek zorunda kaldigi Suharto Mart 1967 de gecici devlet baskani Mart 1968 de devlet baskani oldu Gorevden ayrilisindan olumune kadar Cakarta da ev hapsinde tutuldu Sukarnoculuk ideolojisi 1970 lerin sonlarina kadar yasakli kaldi daha sonra Sukarno nun sayginligi iade edildi Ayrica bakinizVikisoz de Sukarno ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Muhammed Natsir Angkatan 66 NasakomKaynakcaSiyasi goreviYeni makam Endonezya nin bagimsizligi Endonezya Devlet Baskani 18 Agustos 1945 12 Mart 1967 Sonra gelen Suharto