Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adıyaman, (Kürtçe: Semsûr) Adıyaman ilinin merkezi olan şehirdir. Kuzeyden Çelikhan, doğudan Kâhta, güneydoğudan Samsat ve Atatürk Baraj Gölü ile, güneyden Fırat nehri ve batıdan Besni ve Tut ilçeleri ile çevrilidir. Önceleri şehir merkezindeki kale etrafında konumlanan yerleşim, il merkezi olduğu 1954 yılından itibaren genişlemiş ve büyümüştür.
| Adıyaman | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
Slogan: Huzur ve Barışın Şehri Adıyaman | |
  Adıyaman Adıyaman'ın Türkiye'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| Bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| İl | Adıyaman |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Abdurrahman Tutdere (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 1702 km² |
| Rakım | 669 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Şehir | 310.644 |
| • Kent | 263.790 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 02000 |
| Alan kodu | 416 |
| Plaka kodu | 02 |
Resmî site | |
Etimoloji
Tarih boyu farklı devlet ve milletlerin egemenliği altına giren Adıyaman, farklı isimlerle anılmıştır. Seyyah Ainsworth şehrin Doğulu coğrafyacılar tarafından Cholmodara adıyla bilindiğini, Romalılar tarafından da şehrin Carbanum diye isimlendirildiğini belirtmiştir.Bizans İmparatorluğu döneminde şehir Pordoniom olarak isimlendirilmiş, Süryaniler ise şehri Klevdiye olarak isimlendirmiştir.Müslümanların eline geçişinden sonra yerleşim Hısnımansur ismiyle bilinir olmuştur. "Mansur'un kalesi" anlamına gelen Hısnımansur isminin, bir rivayete göre Emevi komutanlarından Mansur bin Cavane sebebiyle, bir başka rivayete göre ise Abbasi halifesi Ebu Cafer el-Mansur sebebiyle verildiği söylenmektedir. Şehrin Kürtçe'de kullanılan ismi olan Semsûrun da Hısnımansur isminin bozulmasıyla oluşmuş olması muhtemeldir.
Şehir için bugün kullanılan Adıyaman isminin kökeni ile ilgili çeşitli iddialar ortaya atılmışsa da bu ismin kökeni tam olarak bilinmemektedir. Bazı araştırmacılar Adıyaman isminin Anadolu'da yaşamış eski bir halk olan Luviler'in dili olan Luvice'de "Ana Tanrıça Ülkesi" anlamına gelen Adaumana veya Ada-uma-(wa)na kelimelerinden geldiğini iddia etmiştir. Bölge halkı arasında ise Adıyaman isminin Kommagene Krallığı devrinde putperest babalarına isyan eden ve sonrasında öldürülen yedi kardeşin ardından söylenen Yedi Yaman tabirinin zaman içerisinde bozulmasıyla oluştuğu şeklindeki bir efsane anlatılmaktadır. Bir başka rivayete göre ise Adıyaman ismi, şehri fetheden Yaman Bey isimli bir komutanın adından gelmektedir. Bir başka rivayete göre ise Adıyaman ismi, güzel vadi anlamına gelen Vadi-i Leman tabirinin zamanla bozulmasıyla oluşmuştur.
Yerleşim Osmanlı dönemi kaynaklarında genellikle Hısnımansur ismiyle geçmişse de halk arasında, seyyahlar arasında ve Kâmûsü'l-A'lâm gibi eserlerde Adıyaman ismi de kullanılmıştır. 1837 yılında şehri ziyaret eden seyyah Ainsworth de yerleşim için Adıyaman ismini kullanmıştır. İ lçeCumhuriyetin ilk devirlerinde de resmi belgelerde Hısnımansur ismiyle anılmıştır. 1928 yılının sonunda alınan bir kararla şehrin ismi resmî olarak Adıyaman olarak değiştirilmiştir.
Tarihçe
Uzun yıllar boyunca Hısnımansûr adıyla anılan şehrin içinde olduğu bölgede yerleşimin tarihi oldukça eski dönemlere kadar uzanmaktadır. Bölgede tarih boyunca Hitit, Hurri, Mitanni, Kummuh, Asur, Pers, Seleukos, Kommagene Krallığı ile Roma ve Bizans hakimiyeti görülmüştür. 7. yüzyıldan itibaren İslâm akınları bölgede görülmeye başlamış ve 670 yılında yerleşiminde içerisinde olduğu bölge Emevî hakimiyetine geçmiştir. Emevî kumandanlarından Mansûr bin Ca'vene tarafından bugünkü kale inşa ettirildi. 758'de Abbâsî egemenliğine geçen Hısnımansûr, 926-958 yılları arasındaki Hamdaniler döneminden sonra yeniden Bizans hakimiyetine geçti. 11. yüzyılda Türk akınlarına uğrayan yerleşim, ilk defa 1066’da Selçuklu kumandanı Gümüştekin tarafından alındı. Artuklu, Eyyûbî ve Selçuklu, İlhanlı, Akkoyunlu, Dulkadiroğulları ve Memlüklü hakimiyetinden sonra 1515 yılında Osmanlı egemenliğine geçti.
Osmanlı idaresinde 1519'da Maraş eyaletine bağlı sancak olan yerleşim, 1531 yılında Elbistan sancağına bağlı bir kaza haline getirildi. 1519 yılında yerleşimin ilk tahririnde 1000 civarında Müslüman nüfusun yanında yerleşimde 400 civarında da Gayrimüslim nüfus bulunmaktaydı. Hısnımansûr, 1563'te yeniden Maraş’a bağlandı ve uzunca yıllar bu konumda kaldı. Tanzimattan sonraki düzenlemede 1841'de kaza olan yerleşim, 1849'da Diyarbekir vilayetine bağlı bir sancak durumuna getirildi. 1859'da Malatya sancağına, 1883’te de Harput Vilayeti'ne bağlandı. Cumhuriyet döneminde Hısnımansûr, 1923'ten 1954 yılına kadar Malatya’nın ilçesi olarak kaldı. 22 Haziran 1954'te Adıyaman ilinin kurulmasıyla merkez ilçe oldu.
Atatürk Barajı'nın büyük bir kısmı Adıyaman ili sınırları içerisinde yer alır.
Daha önceleri merkeze bağlı Esentepe köyü, 2004'te mahalleye dönüştü.
Adıyaman, 6 Şubat 2023'te gerçekleşen Türkiye ve Suriye'de etkili olan 2023 Kahramanmaraş depremleri sırasında geniş çaplı yıkıma uğradı. Depremde şehirde toplam 8387 kişi hayatını kaybetmiştir.17499 kişi ise yaralanmıştır.[1] Adıyaman şehir merkezi İndere Mahallesi (Zey Köyü) olarak bilinen yaklaşık 5 milyon metrekarelik güvenli zemine taşınacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın zemin çalışmalarını tamamladığı ve binlerce yeni yapının inşa edileceği bölge, merkeze yaklaşık 6 kilometre mesafede bulunuyor.
Belediyeler, Mahalleler ve Köyler
Adıyaman Merkez İlçenin 3 belediyesinde toplam 49 mahallesi bulunmaktadır. Kırsal kesimdeki köy sayısı ise 135'tir. TÜİK'in 2021 verilerine göre şehirde (Mahallelerde) yaşayan nüfus %87,1 olarak görülmektedir. En uzak köyü 55 km uzaklıktaki Sarıkaya'dır. Nüfusu en fazla olan köy 1800 kişi ile Gümüşkaya'dır. Adıyaman merkez ilçe nüfusu 2021 yılında % 0,50 artmıştır.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Adıyaman ilçesi (Malatya) | |||
| 1927 | 45.249 | 8.644 | 36.605 |
| 1935 | 48.285 | 10.299 | 37.986 |
| 1940 | 51.532 | 11.522 | 40.010 |
| 1945 | 47.622 | 10.192 | 37.430 |
| 1950 | 55.318 | 11.633 | 43.685 |
| Adıyaman merkez ilçesi | |||
| 1955 | 60.961 | 13.966 | 46.995 |
| 1960 | 61.949 | 16.487 | 45.462 |
| 1965 | 73.679 | 22.153 | 51.526 |
| 1970 | 86.481 | 31.263 | 55.218 |
| 1975 | 100.570 | 43.782 | 56.788 |
| 1980 | 115.262 | 53.219 | 62.043 |
| 1985 | 139.017 | 71.644 | 67.373 |
| 1990 | 175.647 | 100.045 | 75.602 |
| 2000 | 249.530 | 178.538 | 70.992 |
| 2007 | 254.505 | 191.627 | 62.878 |
| 2008 | 256.247 | 193.250 | 62.997 |
| 2009 | 259.497 | 198.433 | 61.064 |
| 2010 | 262.349 | 202.735 | 59.614 |
| 2011 | 270.117 | 211.789 | 58.328 |
| 2012 | 273.820 | 217.463 | 56.357 |
| 2013 | 279.037 | 224.215 | 54.822 |
| 2014 | 283.556 | 230.630 | 52.926 |
| 2015 | 290.382 | 238.711 | 51.671 |
| 2016 | 296.316 | 245.446 | 50.870 |
| 2017 | 301.589 | 251.893 | 49.696 |
| 2018 | 304.615 | 254.695 | 49.920 |
| 2019 | 308.915 | 260.822 | 48.093 |
| 2020 | 310.644 | 263.790 | 46.854 |
Belediye başkanları
Osmanlı dönemi
| № | Şehremini | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
|---|---|---|---|
| 1 | 1918 | 1920 |
Cumhuriyet dönemi
| № | Belediye Başkanı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1920 | 1926 | Cumhuriyet Halk Partisi | ||
| 2 | 1926 | 1930 | |||
| 3 | 1930 | 1932 | |||
| 4 | 1932 | 1942 | |||
| 5 | 1942 | 1946 | |||
| 6 | 1946 | 1948 | |||
| 7 | 1948 | 1950 | |||
| 8 | 1950 | 1954 | Demokrat Parti | ||
| 9 | 1954 | 1957 | |||
| 10 | 1963 | 1965 | Yeni Türkiye Partisi | ||
| 11 | 1965 | 1974 | Adalet Partisi | ||
| 12 | 1974 | 1980 | Millî Selamet Partisi | ||
| 13 | 1984 | 1989 | Milliyetçi Demokrasi Partisi | ||
| 14 | Şevket Gürsoy | 1989 | 1994 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |
| 15 | 1994 | 1998 | Refah Partisi | ||
| 1998 | 2001 | Fazilet Partisi | |||
| 2001 | 2004 | Saadet Partisi | |||
| 16 | 28 Mart 2004 | 2 Nisan 2014 | Adalet ve Kalkınma Partisi | ||
| 17 | Av. Fehmi Hüsrev Kutlu | 2 Nisan 2014 | 2 Nisan 2019 | ||
| 18 | Dr. | 2 Nisan 2019 | 3 Nisan 2024 | ||
| 19 | Abdurrahman Tutdere | 3 Nisan 2024 | Görevde | Cumhuriyet Halk Partisi | |
Notlar
Kaynakça
- ^ "Nüfus Bilgileri". Adıyaman Valiliği. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.
- ^ "Genel Bilgiler". adiyaman.ktb.gov.tr. 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ocak 2022.
- ^ Öztürk, Gülin (2012). Seyyahların Gözünden Adıyaman ve Çevresi. Konya: Kömen Yay.
- ^ Kopar, Metin (2014). Seyyahların Gözüyle Adıyaman. Adıyaman.
- ^ "ADIYAMAN - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2022.
- ^ Umar, Bilge (1993). Türkiye'deki Tarihsel Adlar. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- ^ Tozlu, Necdet (2013). Adıyaman Efsaneleri. Erzincan.
- ^ Dalyan, Murat Gökhan. Başlangıcından 1570 Yılına Kadar Adıyaman. Ankara: Yeni Reform Matbaacılık.
- ^ Toprak, Seydi Vakkas (Mayıs 2018). 1835 Tarihli Nüfus Sayımına Göre XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Hısnımansur (Adıyaman). Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi Yayınları.
- ^ Kamûsu'l-A'lâm. I. İstanbul: Mihran Matbaası. 1889. s. 5.
- ^ Ainsworth, William Francis (1842). Travels and Researches in Asia Minor, Mesopotamia, Chaldea, and Armenia (İngilizce). I. Londra. s. 267.
- ^ Şaşmaz, Hasan; Şaşmaz, Musa (2012). Osmanlı İmparatorluğu ile Cumhuriyet Dönemi'nde Adıyaman'ın İdari Taksimatı. Konya: Kömen Yay.
- ^ "Sınır Tespit Kararları". Resmî Gazete. 15 Mayıs 2004. 25 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
- ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Adıyaman'dan helallik istiyorum - Son Dakika Milliyet". www.milliyet.com.tr. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2023.
- ^ "Adıyaman'ın yeni yerleşim yeri belli oldu". TRT Haber. 11 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2023.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Merkez Nüfusu - Adıyaman". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Adıyaman Merkez Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Adıyaman Türküleri ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Adıyaman Belediyesi 17 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Adıyaman Valiliği 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Adıyaman Gezi Rehberi 6 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adiyaman Kurtce Semsur Adiyaman ilinin merkezi olan sehirdir Kuzeyden Celikhan dogudan Kahta guneydogudan Samsat ve Ataturk Baraj Golu ile guneyden Firat nehri ve batidan Besni ve Tut ilceleri ile cevrilidir Onceleri sehir merkezindeki kale etrafinda konumlanan yerlesim il merkezi oldugu 1954 yilindan itibaren genislemis ve buyumustur AdiyamanSehirSlogan Huzur ve Barisin Sehri AdiyamanAdiyaman Adiyaman in Turkiye deki konumuUlke TurkiyeBolgeGuneydogu Anadolu BolgesiIlAdiyamanIdare Belediye BaskaniAbdurrahman Tutdere CHP Yuzolcumu Sehir1702 km Rakim669 mNufus 2020 Sehir310 644 Kent263 790Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu02000Alan kodu416Plaka kodu02Resmi site Adiyaman BelediyesiEtimolojiTarih boyu farkli devlet ve milletlerin egemenligi altina giren Adiyaman farkli isimlerle anilmistir Seyyah Ainsworth sehrin Dogulu cografyacilar tarafindan Cholmodara adiyla bilindigini Romalilar tarafindan da sehrin Carbanum diye isimlendirildigini belirtmistir Bizans Imparatorlugu doneminde sehir Pordoniom olarak isimlendirilmis Suryaniler ise sehri Klevdiye olarak isimlendirmistir Muslumanlarin eline gecisinden sonra yerlesim Hisnimansur ismiyle bilinir olmustur Mansur un kalesi anlamina gelen Hisnimansur isminin bir rivayete gore Emevi komutanlarindan Mansur bin Cavane sebebiyle bir baska rivayete gore ise Abbasi halifesi Ebu Cafer el Mansur sebebiyle verildigi soylenmektedir Sehrin Kurtce de kullanilan ismi olan Semsurun da Hisnimansur isminin bozulmasiyla olusmus olmasi muhtemeldir Sehir icin bugun kullanilan Adiyaman isminin kokeni ile ilgili cesitli iddialar ortaya atilmissa da bu ismin kokeni tam olarak bilinmemektedir Bazi arastirmacilar Adiyaman isminin Anadolu da yasamis eski bir halk olan Luviler in dili olan Luvice de Ana Tanrica Ulkesi anlamina gelen Adaumana veya Ada uma wa na kelimelerinden geldigini iddia etmistir Bolge halki arasinda ise Adiyaman isminin Kommagene Kralligi devrinde putperest babalarina isyan eden ve sonrasinda oldurulen yedi kardesin ardindan soylenen Yedi Yaman tabirinin zaman icerisinde bozulmasiyla olustugu seklindeki bir efsane anlatilmaktadir Bir baska rivayete gore ise Adiyaman ismi sehri fetheden Yaman Bey isimli bir komutanin adindan gelmektedir Bir baska rivayete gore ise Adiyaman ismi guzel vadi anlamina gelen Vadi i Leman tabirinin zamanla bozulmasiyla olusmustur Yerlesim Osmanli donemi kaynaklarinda genellikle Hisnimansur ismiyle gecmisse de halk arasinda seyyahlar arasinda ve Kamusu l A lam gibi eserlerde Adiyaman ismi de kullanilmistir 1837 yilinda sehri ziyaret eden seyyah Ainsworth de yerlesim icin Adiyaman ismini kullanmistir I lceCumhuriyetin ilk devirlerinde de resmi belgelerde Hisnimansur ismiyle anilmistir 1928 yilinin sonunda alinan bir kararla sehrin ismi resmi olarak Adiyaman olarak degistirilmistir TarihceSehirdeki Ataturk Bulvari ile cevresinden bir gorunum Mayis 2014 Uzun yillar boyunca Hisnimansur adiyla anilan sehrin icinde oldugu bolgede yerlesimin tarihi oldukca eski donemlere kadar uzanmaktadir Bolgede tarih boyunca Hitit Hurri Mitanni Kummuh Asur Pers Seleukos Kommagene Kralligi ile Roma ve Bizans hakimiyeti gorulmustur 7 yuzyildan itibaren Islam akinlari bolgede gorulmeye baslamis ve 670 yilinda yerlesiminde icerisinde oldugu bolge Emevi hakimiyetine gecmistir Emevi kumandanlarindan Mansur bin Ca vene tarafindan bugunku kale insa ettirildi 758 de Abbasi egemenligine gecen Hisnimansur 926 958 yillari arasindaki Hamdaniler doneminden sonra yeniden Bizans hakimiyetine gecti 11 yuzyilda Turk akinlarina ugrayan yerlesim ilk defa 1066 da Selcuklu kumandani Gumustekin tarafindan alindi Artuklu Eyyubi ve Selcuklu Ilhanli Akkoyunlu Dulkadirogullari ve Memluklu hakimiyetinden sonra 1515 yilinda Osmanli egemenligine gecti Osmanli idaresinde 1519 da Maras eyaletine bagli sancak olan yerlesim 1531 yilinda Elbistan sancagina bagli bir kaza haline getirildi 1519 yilinda yerlesimin ilk tahririnde 1000 civarinda Musluman nufusun yaninda yerlesimde 400 civarinda da Gayrimuslim nufus bulunmaktaydi Hisnimansur 1563 te yeniden Maras a baglandi ve uzunca yillar bu konumda kaldi Tanzimattan sonraki duzenlemede 1841 de kaza olan yerlesim 1849 da Diyarbekir vilayetine bagli bir sancak durumuna getirildi 1859 da Malatya sancagina 1883 te de Harput Vilayeti ne baglandi Cumhuriyet doneminde Hisnimansur 1923 ten 1954 yilina kadar Malatya nin ilcesi olarak kaldi 22 Haziran 1954 te Adiyaman ilinin kurulmasiyla merkez ilce oldu Ataturk Baraji nin buyuk bir kismi Adiyaman ili sinirlari icerisinde yer alir Daha onceleri merkeze bagli Esentepe koyu 2004 te mahalleye donustu Adiyaman 6 Subat 2023 te gerceklesen Turkiye ve Suriye de etkili olan 2023 Kahramanmaras depremleri sirasinda genis capli yikima ugradi Depremde sehirde toplam 8387 kisi hayatini kaybetmistir 17499 kisi ise yaralanmistir 1 Adiyaman sehir merkezi Indere Mahallesi Zey Koyu olarak bilinen yaklasik 5 milyon metrekarelik guvenli zemine tasinacak Cevre Sehircilik ve Iklim Degisikligi Bakanligi nin zemin calismalarini tamamladigi ve binlerce yeni yapinin insa edilecegi bolge merkeze yaklasik 6 kilometre mesafede bulunuyor Belediyeler Mahalleler ve KoylerYenipinar Mahallesi ndeki Yenipinar Camii Ocak 2022 Adiyaman Merkez Ilcenin 3 belediyesinde toplam 49 mahallesi bulunmaktadir Kirsal kesimdeki koy sayisi ise 135 tir TUIK in 2021 verilerine gore sehirde Mahallelerde yasayan nufus 87 1 olarak gorulmektedir En uzak koyu 55 km uzakliktaki Sarikaya dir Nufusu en fazla olan koy 1800 kisi ile Gumuskaya dir Adiyaman merkez ilce nufusu 2021 yilinda 0 50 artmistir NufusYil Toplam Sehir KirAdiyaman ilcesi Malatya 1927 45 249 8 644 36 6051935 48 285 10 299 37 9861940 51 532 11 522 40 0101945 47 622 10 192 37 4301950 55 318 11 633 43 685Adiyaman merkez ilcesi1955 60 961 13 966 46 9951960 61 949 16 487 45 4621965 73 679 22 153 51 5261970 86 481 31 263 55 2181975 100 570 43 782 56 7881980 115 262 53 219 62 0431985 139 017 71 644 67 3731990 175 647 100 045 75 6022000 249 530 178 538 70 9922007 254 505 191 627 62 8782008 256 247 193 250 62 9972009 259 497 198 433 61 0642010 262 349 202 735 59 6142011 270 117 211 789 58 3282012 273 820 217 463 56 3572013 279 037 224 215 54 8222014 283 556 230 630 52 9262015 290 382 238 711 51 6712016 296 316 245 446 50 8702017 301 589 251 893 49 6962018 304 615 254 695 49 9202019 308 915 260 822 48 0932020 310 644 263 790 46 854Belediye baskanlariOsmanli donemi Sehremini Gorev Baslangici Gorev Bitisi1 1918 1920Cumhuriyet donemi Belediye Baskani Gorev Baslangici Gorev Bitisi Parti1 1920 1926 Cumhuriyet Halk Partisi2 1926 19303 1930 19324 1932 19425 1942 19466 1946 19487 1948 19508 1950 1954 Demokrat Parti9 1954 195710 1963 1965 Yeni Turkiye Partisi11 1965 1974 Adalet Partisi12 1974 1980 Milli Selamet Partisi13 1984 1989 Milliyetci Demokrasi Partisi14 Sevket Gursoy 1989 1994 Sosyaldemokrat Halkci Parti15 1994 1998 Refah Partisi1998 2001 Fazilet Partisi2001 2004 Saadet Partisi16 28 Mart 2004 2 Nisan 2014 Adalet ve Kalkinma Partisi17 Av Fehmi Husrev Kutlu 2 Nisan 2014 2 Nisan 201918 Dr 2 Nisan 2019 3 Nisan 202419 Abdurrahman Tutdere 3 Nisan 2024 Gorevde Cumhuriyet Halk PartisiNotlar Samsat ilcesinin kurulmasi ile kir nufusu azalmistir Kaynakca Nufus Bilgileri Adiyaman Valiligi 14 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2021 Arsivlenmis kopya PDF 8 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2023 Genel Bilgiler adiyaman ktb gov tr 27 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ocak 2022 Ozturk Gulin 2012 Seyyahlarin Gozunden Adiyaman ve Cevresi Konya Komen Yay Kopar Metin 2014 Seyyahlarin Gozuyle Adiyaman Adiyaman ADIYAMAN TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 27 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2022 Umar Bilge 1993 Turkiye deki Tarihsel Adlar Istanbul Inkilap Kitabevi Tozlu Necdet 2013 Adiyaman Efsaneleri Erzincan Dalyan Murat Gokhan Baslangicindan 1570 Yilina Kadar Adiyaman Ankara Yeni Reform Matbaacilik Toprak Seydi Vakkas Mayis 2018 1835 Tarihli Nufus Sayimina Gore XIX Yuzyilin Ilk Yarisinda Hisnimansur Adiyaman Adiyaman Adiyaman Universitesi Yayinlari Kamusu l A lam I Istanbul Mihran Matbaasi 1889 s 5 Ainsworth William Francis 1842 Travels and Researches in Asia Minor Mesopotamia Chaldea and Armenia Ingilizce I Londra s 267 Sasmaz Hasan Sasmaz Musa 2012 Osmanli Imparatorlugu ile Cumhuriyet Donemi nde Adiyaman in Idari Taksimati Konya Komen Yay Sinir Tespit Kararlari Resmi Gazete 15 Mayis 2004 25 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2020 Cumhurbaskani Erdogan Adiyaman dan helallik istiyorum Son Dakika Milliyet www milliyet com tr 4 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2023 Adiyaman in yeni yerlesim yeri belli oldu TRT Haber 11 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2023 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Merkez Nufusu Adiyaman nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Adiyaman Merkez Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dis baglantilarVikikaynak ta Adiyaman Turkuleri ile ilgili metin bulabilirsiniz Adiyaman Belediyesi 17 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Adiyaman Valiligi 27 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Adiyaman Gezi Rehberi 6 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde