Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uluslararası Af Örgütü (İngilizce: Amnesty International veya Amnesty, kısaca AI), dünya çapında 10 milyondan fazla üyesi ve destekçisi olan insan hakları üzerine çalışmalar yürüten bir sivil toplum örgütüdür.Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi ve diğer uluslararası standartlarca belirlenmiş her türlü insan haklarını savunma ve teşvik etmeyi amaç edinmiştir.
| Uluslararası Af Örgütü | |
|---|---|
 | |
 Dünya üzerinde Uluslararası Af Örgütü (2012) | |
| Kısaltma | AI |
| Slogan | Karanlığı aydınlatmak için sen de bir mum yak! |
| Kuruluş | Temmuz 1961)  Birleşik Krallık |
| Tür | UAÖ |
| Yasal statü | Kâr amacı gütmeyen kuruluş |
| Amaç | İnsan Haklarının Korunması |
| Merkez | Londra, İngiltere |
| Konum |
|
| Kurucu | Peter Benenson |
| Genel sekreter | |
| Gönüllü | 7 milyondan fazla |
| Resmî site | amnesty.org |
| Notlar | Türkiye Resmî Sitesi |
Uluslararası Af Örgütü, 28 Mayıs 1961'de avukat, Peter Benenson tarafından "Unutulmuş Mahkûmlar" (İngilizce: "The Forgotten Prisoners") adlı makalesinin The Observer'da yayınlanmasının ardından Londra'da kuruldu. Örgüt, insan hakları ve uluslararası sözleşmelerin ihlallerine karşı kampanyalar düzenlemektedir. Bu kampanyalar sayesinde hükûmetlere baskı yaparak kamuoyunu harekete geçirmeyi hedeflemektedir.
Kuruluş, işkenceye karşı yürüttüğü kampanyalar sayesinde 1976 yılında Erasmus Ödülü, 1977 yılında Nobel Barış Ödülü, ve 1978 yılında 'nün sahibi oldu.
Tarihçe
Uluslararası Af Örgütü; 1961 yılında, Londra'da İngiliz avukat Peter Benenson ve Eric Baker adlı, Quaker dinine mensup bir barışsever tarafından kurulmuştur. Benenson'un bu kurumu kurma fikri, gazetelerde defalarca, hükûmetlerin kendi halklarına karşı haksız davranışlarını okuduğunda oluştu. Okuduğu makale, "Özgürlük" kelimesinin o zamanlar yasak olduğu Portekiz'de iki üniversite öğrencisinin bir lokantada "özgürlük" şerefine kadehlerini kaldırdıkları için yedi yıl hapse mahkûm edilmeleri hakkındaydı. 28 Mayıs 1961 tarihinde Benenson, İngiliz gazetesi The Observer'da bu vaka hakkında "Unutulmuş Mahkûmlar" (İngilizce: "The Forgotten Prisoners") başlıklı makaleyi yayınladı. Bu makalede okuyucularını, bu gençlerin salıverilmesi için hükûmete mektup yazmaya çağırıyordu. Benenson şöyle yazıyordu "Gazetenizi haftanın herhangi bir günü açtığınızda, dünyanın bir yerinde, birisinin, görüşleri veya inançları hükûmetince beğenilmediğinden, tutuklandığını, işkence gördüğünü ya da idam edildiğini okuyabilirsiniz". Yazısı o kadar etkili oldu ki bunu izleyen yıl zarfında bir düzine ülkede haksızlık kurbanlarının haklarını savunmak için mektup yazma grupları oluştu. Bu eylem, "Appeal for amnesty" (Türkçe yaklaşık anlamı: "politik tutukluların bırakılma çağrısı") olarak Uluslararası Af Örgütü'nün başlangıcı kabul edilir.
Organizasyon yapısı
Uluslararası Af Örgütü'nün 150'den fazla ülkede 1,79 milyon üyesi vardır. 55 ülkede devamlı bir insan hakları garantisi sağlanması amacıyla şubesi vardır. Büyük şubelerde, bir sekreter ve çalışanlar bulunur. Şube, üyelerinin çalışmalarını koordine eder ve Londra'daki Merkez Sekreterlik ile gruplar arasında köprü görevi görür. Şubeler, organizasyonun iki yılda bir toplanan ve kuruluşun uluslararası platformdaki en üst mercii olan Uluslararası Konsey Toplantısı'na temsilciler gönderir. Konsey, uygulanacak politikaları ve çalışma sistemini belirler. Ayrıca organizasyonun devam eden işlerini yürütmekle görevli Uluslararası Yürütme Kurulunu (UYK) seçer. UYK, Londra merkezli Uluslararası Müdürlüğü oluşturur ve bir Genel Sekreter atar. Hâlen genel sekreterlik görevini Salil Shetty yapmaktadır.
Genel Sekreterler
| Genel Sekreterler | Görev süresi | Köken |
|---|---|---|
 Peter Benenson | 1961–1966 | Birleşik Krallık |
| Eric Baker | 1966–1968 | Birleşik Krallık |
| Martin Ennals | 1968–1980 | Birleşik Krallık |
 Thomas Hammarberg | 1980–1986 | İsveç |
| Ian Martin | 1986–1992 | Birleşik Krallık |
 Pierre Sané | 1992–2001 | Senegal |
 Irene Khan | 2001–2010 | Bangladeş |
 Salil Shetty | 2010 – 2018 | Hindistan |
 Kumi Naidoo | 2018 – 2020 | Güney Afrika |
 | 2020 – 2021 | İsviçre |
 | 2021 – Günümüz | Fransa |
Çalışmaları
AI, Dünya çapında insan haklarının mevcut durumunu araştırır ve spesifik insan hakları ihlallerine karşı eylemler yürütür. Bu eylemler özellikle, şiddette bulaşmamış politik tutukluların tutulu kalması, politik tutukluların adil olmayan bir yargı sürecine tâbi olması, işkence, ölüm cezasının uygulanması, yargısız infazlar, politik kişiliklerin kaybolması ve diğer insanlık dışı ve aşağılayıcı uygulamalara karşı olarak yürütülür.
Örgütün tipik eylem tarzı şöyle sayılabilir.
- Vaka çalışması: Bu eylem örgütün kurulmasından beri uygulamaktadır. Politik bir tutuklunun -ideal olarak- serbest bırakılıncaya kadar Amnesty gruplarınca uzun süreli gözetilmesidir. Buradaki temel prensip, Amnesty gruplarının kendi ülkelerindeki bir vakada çalışmamalarıdır.
- Acil eylem (urgent actions) : 1973 yılında uygulamaya konmuştur. Amaç, tehdit unsuru olan insan hakları ihlaline karşı acil reaksiyon göstermektir. 48 saat içinde üyeler ve destekçiler harekete geçirilerek sorumlu devlet kurumlarına başvurulur.
- Unutulmaya karşı mektuplar: Çeşitli ülkelerden ayda yaklaşık üç vaka sunulur. Söz konusu vakalar, kayıp kişiler, uzun süreli tutukluluk halleri, adil olmayan yargı hükümleridir.
- On-line kampanyalar AI, kampanyaları için İnternet'i protesto aracı olarak kullanır.
Eleştiriler
Uluslararası Af Örgütüne yapılan eleştiriler iki ana grupta toplanabilir: seçilim ön yargısı, yani seçilime bağlı tarafgirlik veya yan tutma ve ideolojik ön yargı. Ek olarak birçok hükûmet ve devlet, Kongo Demokratik Cumhuriyeti[1], Çin[2], Taliban[3], Vietnam[4], Rusya[5] ve Amerika Birleşik Devletleri dahil olmak üzere, onu tarafgirlik, tek taraflı bilgilendirme ve güvenliğe karşı tehditlerini hafifletici neden olarak değerlendirmemekten dolayı suçlamıştır.
Seçilim ön yargısı
Seçilim ön yargısı, bir konu için örnek veya aday seçerken tarafgirliğe neden olan ön yargı olarak tanımlanabilir. Uluslararası Af Örgütü'nün göreceli olarak daha demokratik ve açık ülkeler hakkında daha fazla rapor sunduğu genelce kabul edilmiştir. Seçilim ön yargısı kanısı veya suçlamasının da kaynağı budur. Örneğin örgütün İsrail'deki insan hakları ihlallerine olan ilgisiyle Kuzey Kore veya Kamboçya'dakilerin karşılaştırılamayacağı, bu ülkelere daha az odaklanıldığı iddia edilir.
Destekçileri, örgütün amacının dünyada gerçekleşen insan hakları ihlallerinin bir istatistiksel dökümünü yapmak olmadığını savunurlar. AI'nin amacı (a) şartları iyileştirebilecek baskı yaratmak için (b) mümkün olduğu kadar olay (insan hakkı ihlali) kaydetmektir. Bu iki faktör, örgütün hazırladığı raporların daha demokratik ve açık ülkelere ağırlık vermesine neden olabilir, çünkü buralarda bilgi daha kolay toplanabilir, bu ülkeler genelde insan haklarını korumaktan yana tavır belirtmişlerdir ve hükûmetleri kamu oyunun tepkisine daha duyarlıdır.
Örnek
tarafından yayımlanan Uluslararası Af Örgütü'nün Darfur'daki krizde etkin olduğu Eylül 2000'den 2003'ün başlarına kadarki dönemde örgütün güney Sudan'daki Hristiyan ve animistlere karşı yapılan insan hakları ihlallerine dair 52 rapor sunduğunu, oysa aynı süre zarfında İsrail-Filistin çatışması üzerine toplam 192 rapor sunduğunu belirtmiştir.[6] (Bu sayılar aslında basın açıklamaları da dahil sunulan toplam belgelere aittir, sadece raporların sayısı değildir.) Yine NGO Monitor'un belirttiği gibi örgüt Sudan'da Darfur krizi başladıktan sonra çok daha fazla etkin olmuştur. 1996 başından Mart 2005'e kadar Sudan için sunulan belge sayısı 315, İsrail içinse 398'tir. Bu iddialara karşılık olarak örgütün savunucuları, tüm ulusların insan haklarına mutlak saygı duyması gerektiğini ve 'kapalı' ülkeleri gözlemlemede karşılaşılan sorun ve zorlukların, 'açık' ülkelerin daha az incelenmesini gerektirmeyeceğini ileri sürerler.
İdeolojik ön yargı
Muhafazakâr Amerikalı eleştirmenler örgütün raporlarının ve uygulamalarının siyasi anlamda sol kanadın perspektifini yansıttığını dile getirmişlerdir. Bu iddiayı savunmak için örgütün ABD liderliğinde yapılmış Irak savaşındaki insan hakları ihlallerine ve olumsuz durumlara yaklaşımını örnek gösterirler. Savaş ile ortaya çıkmış bazı insan hakları meseleleri konusundaki endişelerini dile getirirken ABD'nin askerî harekâtına haksız bir eleştiri getirdiğini, oysa Saddam Hüseyin dönemindeki insan hakları ihlalleri konusunda örgütün pek sesini duyurmadığını öne sürerler. Bu konudaki yoğun eleştirilere örgütün destekçilerinin verdiği cevap, Donald Rumsfeld'in Irak lideri ile tokalaşırken, örgütün Saddam rejimindeki insan hakları ihlallerini eleştirdiği, daha sonra Beyaz Saray Saddam yönetiminin yaptığı insan hakları ihlallerine dair raporlar sunmaya başladığında ise sunulan bu raporların tamamen AI raporlarını temel aldığı, oysa ABD'nin 1980'lerde müttefiği olan Irak'a karşı çıkan bu raporları, sunuldukları zaman, dikkate almadığıdır.
2005: Guantánamo Körfezi "zamanımızın gulagı".
Uluslararası Af Örgütünün 'in (2005 Uluslararası Raporu) bir önsözünde[7] örgütün Genel Sekteri Irene Khan, için "zamanımızın gulagı" (the gulag of our times) benzetmesini kullanarak örgütün farklı insan hakkı ihlallerinin karşılaştırılmaması politikasını ihlal etmiştir. Yorum ABD'nin askeri hapishanede tutuklulara uygulanan muameleyi, eskiden Josef Stalin önderliğindeki Sovyetler Birliği'nde 'siyasi muhalifler'in 'yeniden eğitilmesi' hedefiyle tutulduğu hapishane sistemine benzetilmiştir. Gerek örgüt, gerekse onun çoğu destekçisi bu yorumu resmen desteklemez.
Yorum ABD'de yoğun bir eleştiriye[8] maruz kalmış ve 31 Mayıs 2005 tarihli bir basın açıklamasında ABD başkanı Bush raporu "absürt" olarak nitelendirmiştir. Bununla beraber birçok farklı kişi ve kurum yorumu desteklemiştir. Bunların arasında en dikkat çeken emekli bir ABD Dışişleri görevlisi olan 'tır.[9]Moskova ve Bangkok Amerikan Elçiliklerinde görev yaparken Sovyet ve Vietnam hapishanelerinde mahkûmlara yapılan kötü muameleyi izlemiş olan McWilliams, Uluslararası Af Örgütü'nün yaptığı benzetmeyi savunmuş, "o insanlık dışı sistemlerde yapıldığını rapor etmiş olduğum tacizler, Guantanamo'da, Afganistan'daki Bagram Hava Üssünde ve Abu Garip hapishanesindeki uygulamalara paraleldir: suya batırarak yapılan sorgulamalar, Uluslararası Kızılhaç Örgütü tarafından görülmemeleri için 'yok olan' mahpuslar ve bütün bunlarda üst düzey hiçbir yetkilinin sorumlu bulunmaması."
Notlar
- ^
- ^ The U.S.-China Policy Foundation, Week of February 16, 2001, The U.S. and China This Week17 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^
- ^ thienlybuutoa.org17 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^
- ^ Asleep at the Wheel: Comparing the Performance of Human Rights NGO's on Sudan and Arab-Israeli Issues21 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^
- ^ Örneğin Washington Post' bir makale: [10] 20 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ [11]8 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "İnsan hakları, şimdi!". BirGün. birgun.net. 13 Aralık 2015. 22 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2016.
- ^ . Amnesty International. 18 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2008.
- ^ a b "Who we are". Amnesty International. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2015.
- ^ a b "About Amnesty International". Amnesty International. 22 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2008.
- ^ Benenson, Peter, "The Forgotten Prisoners" 17 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Observer, 28 May 1961. Retrieved 28 May 2011.
- ^ "Former Laureates - Praemium Erasmianum". Praemium Erasmianum Foundation. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2015.
- ^ a b "United Nations Prize in the field of Human Rights" (PDF). 29 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Kasım 2016.
- ^ Childs, Peter; Storry, Mike, (Ed.) (2002). "Amnesty International". Encyclopedia of Contemporary British Culture. Londra: Routledge. ss. 22-23.
- ^ Benenson, P. (1983). Memoir
- ^ Elizabeth Keane (2006). An Irish Statesman and Revolutionary: The Nationalist and Internationalist Politics of Sean MacBride. I.B.Tauris. ISBN .
Dış bağlantılar
- Unutulmuş Mahpuslar makalesi (İngilizce)
- Amnesty International - Uluslararası Af Örgütü resmî sitesi22 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Uluslararası site)
- Amnesty International, Turkey - Uluslararası Af Örgütü, Türkiye resmî sitesi 12 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkiye şubesi sitesi)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uluslararasi Af Orgutu Ingilizce Amnesty International veya Amnesty kisaca AI dunya capinda 10 milyondan fazla uyesi ve destekcisi olan insan haklari uzerine calismalar yuruten bir sivil toplum orgutudur Evrensel Insan Haklari Bildirgesi ve diger uluslararasi standartlarca belirlenmis her turlu insan haklarini savunma ve tesvik etmeyi amac edinmistir Uluslararasi Af OrgutuDunya uzerinde Uluslararasi Af Orgutu 2012 KisaltmaAISloganKaranligi aydinlatmak icin sen de bir mum yak KurulusTemmuz 1961 63 yil once 1961 07 Birlesik KrallikTurUAOYasal statuKar amaci gutmeyen kurulusAmacInsan Haklarinin KorunmasiMerkezLondra IngiltereKonumUluslararasiKurucuPeter BenensonGenel sekreterGonullu7 milyondan fazlaResmi siteamnesty orgNotlarTurkiye Resmi Sitesi Uluslararasi Af Orgutu 28 Mayis 1961 de avukat Peter Benenson tarafindan Unutulmus Mahkumlar Ingilizce The Forgotten Prisoners adli makalesinin The Observer da yayinlanmasinin ardindan Londra da kuruldu Orgut insan haklari ve uluslararasi sozlesmelerin ihlallerine karsi kampanyalar duzenlemektedir Bu kampanyalar sayesinde hukumetlere baski yaparak kamuoyunu harekete gecirmeyi hedeflemektedir Kurulus iskenceye karsi yuruttugu kampanyalar sayesinde 1976 yilinda Erasmus Odulu 1977 yilinda Nobel Baris Odulu ve 1978 yilinda nun sahibi oldu TarihceUluslararasi Af Orgutu 1961 yilinda Londra da Ingiliz avukat Peter Benenson ve Eric Baker adli Quaker dinine mensup bir barissever tarafindan kurulmustur Benenson un bu kurumu kurma fikri gazetelerde defalarca hukumetlerin kendi halklarina karsi haksiz davranislarini okudugunda olustu Okudugu makale Ozgurluk kelimesinin o zamanlar yasak oldugu Portekiz de iki universite ogrencisinin bir lokantada ozgurluk serefine kadehlerini kaldirdiklari icin yedi yil hapse mahkum edilmeleri hakkindaydi 28 Mayis 1961 tarihinde Benenson Ingiliz gazetesi The Observer da bu vaka hakkinda Unutulmus Mahkumlar Ingilizce The Forgotten Prisoners baslikli makaleyi yayinladi Bu makalede okuyucularini bu genclerin saliverilmesi icin hukumete mektup yazmaya cagiriyordu Benenson soyle yaziyordu Gazetenizi haftanin herhangi bir gunu actiginizda dunyanin bir yerinde birisinin gorusleri veya inanclari hukumetince begenilmediginden tutuklandigini iskence gordugunu ya da idam edildigini okuyabilirsiniz Yazisi o kadar etkili oldu ki bunu izleyen yil zarfinda bir duzine ulkede haksizlik kurbanlarinin haklarini savunmak icin mektup yazma gruplari olustu Bu eylem Appeal for amnesty Turkce yaklasik anlami politik tutuklularin birakilma cagrisi olarak Uluslararasi Af Orgutu nun baslangici kabul edilir Agustos 2001 Temmuz 2010 tarihleri arasi Orgutun Genel Sekreter olan Irene KhanOrganizasyon yapisiUluslararasi Af Orgutu nun 150 den fazla ulkede 1 79 milyon uyesi vardir 55 ulkede devamli bir insan haklari garantisi saglanmasi amaciyla subesi vardir Buyuk subelerde bir sekreter ve calisanlar bulunur Sube uyelerinin calismalarini koordine eder ve Londra daki Merkez Sekreterlik ile gruplar arasinda kopru gorevi gorur Subeler organizasyonun iki yilda bir toplanan ve kurulusun uluslararasi platformdaki en ust mercii olan Uluslararasi Konsey Toplantisi na temsilciler gonderir Konsey uygulanacak politikalari ve calisma sistemini belirler Ayrica organizasyonun devam eden islerini yurutmekle gorevli Uluslararasi Yurutme Kurulunu UYK secer UYK Londra merkezli Uluslararasi Mudurlugu olusturur ve bir Genel Sekreter atar Halen genel sekreterlik gorevini Salil Shetty yapmaktadir Genel Sekreterler Genel Sekreterler Gorev suresi KokenPeter Benenson Peter Benenson 1961 1966 Birlesik KrallikEric Baker Eric Baker 1966 1968 Birlesik KrallikMartin Ennals Martin Ennals 1968 1980 Birlesik KrallikThomas Hammarberg Thomas Hammarberg 1980 1986 IsvecAvery Brundage Ian Martin 1986 1992 Birlesik KrallikPierre Sane Pierre Sane 1992 2001 SenegalIrene Zubaida Khan Irene Khan 2001 2010 BangladesSalil Shetty Salil Shetty 2010 2018 HindistanKumi Naidoo Kumi Naidoo 2018 2020 Guney AfrikaJulie Verhaar Gecici 2020 2021 IsvicreAgnes Callamard 2021 Gunumuz FransaCalismalariAI Dunya capinda insan haklarinin mevcut durumunu arastirir ve spesifik insan haklari ihlallerine karsi eylemler yurutur Bu eylemler ozellikle siddette bulasmamis politik tutuklularin tutulu kalmasi politik tutuklularin adil olmayan bir yargi surecine tabi olmasi iskence olum cezasinin uygulanmasi yargisiz infazlar politik kisiliklerin kaybolmasi ve diger insanlik disi ve asagilayici uygulamalara karsi olarak yurutulur Orgutun tipik eylem tarzi soyle sayilabilir Vaka calismasi Bu eylem orgutun kurulmasindan beri uygulamaktadir Politik bir tutuklunun ideal olarak serbest birakilincaya kadar Amnesty gruplarinca uzun sureli gozetilmesidir Buradaki temel prensip Amnesty gruplarinin kendi ulkelerindeki bir vakada calismamalaridir Acil eylem urgent actions 1973 yilinda uygulamaya konmustur Amac tehdit unsuru olan insan haklari ihlaline karsi acil reaksiyon gostermektir 48 saat icinde uyeler ve destekciler harekete gecirilerek sorumlu devlet kurumlarina basvurulur Unutulmaya karsi mektuplar Cesitli ulkelerden ayda yaklasik uc vaka sunulur Soz konusu vakalar kayip kisiler uzun sureli tutukluluk halleri adil olmayan yargi hukumleridir On line kampanyalar AI kampanyalari icin Internet i protesto araci olarak kullanir ElestirilerUluslararasi Af Orgutune yapilan elestiriler iki ana grupta toplanabilir secilim on yargisi yani secilime bagli tarafgirlik veya yan tutma ve ideolojik on yargi Ek olarak bircok hukumet ve devlet Kongo Demokratik Cumhuriyeti 1 Cin 2 Taliban 3 Vietnam 4 Rusya 5 ve Amerika Birlesik Devletleri dahil olmak uzere onu tarafgirlik tek tarafli bilgilendirme ve guvenlige karsi tehditlerini hafifletici neden olarak degerlendirmemekten dolayi suclamistir Secilim on yargisi Secilim on yargisi bir konu icin ornek veya aday secerken tarafgirlige neden olan on yargi olarak tanimlanabilir Uluslararasi Af Orgutu nun goreceli olarak daha demokratik ve acik ulkeler hakkinda daha fazla rapor sundugu genelce kabul edilmistir Secilim on yargisi kanisi veya suclamasinin da kaynagi budur Ornegin orgutun Israil deki insan haklari ihlallerine olan ilgisiyle Kuzey Kore veya Kambocya dakilerin karsilastirilamayacagi bu ulkelere daha az odaklanildigi iddia edilir Destekcileri orgutun amacinin dunyada gerceklesen insan haklari ihlallerinin bir istatistiksel dokumunu yapmak olmadigini savunurlar AI nin amaci a sartlari iyilestirebilecek baski yaratmak icin b mumkun oldugu kadar olay insan hakki ihlali kaydetmektir Bu iki faktor orgutun hazirladigi raporlarin daha demokratik ve acik ulkelere agirlik vermesine neden olabilir cunku buralarda bilgi daha kolay toplanabilir bu ulkeler genelde insan haklarini korumaktan yana tavir belirtmislerdir ve hukumetleri kamu oyunun tepkisine daha duyarlidir Ornek tarafindan yayimlanan Uluslararasi Af Orgutu nun Darfur daki krizde etkin oldugu Eylul 2000 den 2003 un baslarina kadarki donemde orgutun guney Sudan daki Hristiyan ve animistlere karsi yapilan insan haklari ihlallerine dair 52 rapor sundugunu oysa ayni sure zarfinda Israil Filistin catismasi uzerine toplam 192 rapor sundugunu belirtmistir 6 Bu sayilar aslinda basin aciklamalari da dahil sunulan toplam belgelere aittir sadece raporlarin sayisi degildir Yine NGO Monitor un belirttigi gibi orgut Sudan da Darfur krizi basladiktan sonra cok daha fazla etkin olmustur 1996 basindan Mart 2005 e kadar Sudan icin sunulan belge sayisi 315 Israil icinse 398 tir Bu iddialara karsilik olarak orgutun savunuculari tum uluslarin insan haklarina mutlak saygi duymasi gerektigini ve kapali ulkeleri gozlemlemede karsilasilan sorun ve zorluklarin acik ulkelerin daha az incelenmesini gerektirmeyecegini ileri surerler Ideolojik on yargi Muhafazakar Amerikali elestirmenler orgutun raporlarinin ve uygulamalarinin siyasi anlamda sol kanadin perspektifini yansittigini dile getirmislerdir Bu iddiayi savunmak icin orgutun ABD liderliginde yapilmis Irak savasindaki insan haklari ihlallerine ve olumsuz durumlara yaklasimini ornek gosterirler Savas ile ortaya cikmis bazi insan haklari meseleleri konusundaki endiselerini dile getirirken ABD nin askeri harekatina haksiz bir elestiri getirdigini oysa Saddam Huseyin donemindeki insan haklari ihlalleri konusunda orgutun pek sesini duyurmadigini one surerler Bu konudaki yogun elestirilere orgutun destekcilerinin verdigi cevap Donald Rumsfeld in Irak lideri ile tokalasirken orgutun Saddam rejimindeki insan haklari ihlallerini elestirdigi daha sonra Beyaz Saray Saddam yonetiminin yaptigi insan haklari ihlallerine dair raporlar sunmaya basladiginda ise sunulan bu raporlarin tamamen AI raporlarini temel aldigi oysa ABD nin 1980 lerde muttefigi olan Irak a karsi cikan bu raporlari sunulduklari zaman dikkate almadigidir 2005 Guantanamo Korfezi zamanimizin gulagi Uluslararasi Af Orgutunun in 2005 Uluslararasi Raporu bir onsozunde 7 orgutun Genel Sekteri Irene Khan icin zamanimizin gulagi the gulag of our times benzetmesini kullanarak orgutun farkli insan hakki ihlallerinin karsilastirilmamasi politikasini ihlal etmistir Yorum ABD nin askeri hapishanede tutuklulara uygulanan muameleyi eskiden Josef Stalin onderligindeki Sovyetler Birligi nde siyasi muhalifler in yeniden egitilmesi hedefiyle tutuldugu hapishane sistemine benzetilmistir Gerek orgut gerekse onun cogu destekcisi bu yorumu resmen desteklemez Yorum ABD de yogun bir elestiriye 8 maruz kalmis ve 31 Mayis 2005 tarihli bir basin aciklamasinda ABD baskani Bush raporu absurt olarak nitelendirmistir Bununla beraber bircok farkli kisi ve kurum yorumu desteklemistir Bunlarin arasinda en dikkat ceken emekli bir ABD Disisleri gorevlisi olan tir 9 Moskova ve Bangkok Amerikan Elciliklerinde gorev yaparken Sovyet ve Vietnam hapishanelerinde mahkumlara yapilan kotu muameleyi izlemis olan McWilliams Uluslararasi Af Orgutu nun yaptigi benzetmeyi savunmus o insanlik disi sistemlerde yapildigini rapor etmis oldugum tacizler Guantanamo da Afganistan daki Bagram Hava Ussunde ve Abu Garip hapishanesindeki uygulamalara paraleldir suya batirarak yapilan sorgulamalar Uluslararasi Kizilhac Orgutu tarafindan gorulmemeleri icin yok olan mahpuslar ve butun bunlarda ust duzey hicbir yetkilinin sorumlu bulunmamasi Notlar The U S China Policy Foundation Week of February 16 2001 The U S and China This Week17 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde thienlybuutoa org17 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Asleep at the Wheel Comparing the Performance of Human Rights NGO s on Sudan and Arab Israeli Issues21 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ornegin Washington Post bir makale 10 20 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 11 8 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Insan haklari simdi BirGun birgun net 13 Aralik 2015 22 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2016 Amnesty International 18 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2008 a b Who we are Amnesty International 15 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2015 a b About Amnesty International Amnesty International 22 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2008 Benenson Peter The Forgotten Prisoners 17 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Observer 28 May 1961 Retrieved 28 May 2011 Former Laureates Praemium Erasmianum Praemium Erasmianum Foundation 30 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2015 a b United Nations Prize in the field of Human Rights PDF 29 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Kasim 2016 Childs Peter Storry Mike Ed 2002 Amnesty International Encyclopedia of Contemporary British Culture Londra Routledge ss 22 23 Benenson P 1983 Memoir Elizabeth Keane 2006 An Irish Statesman and Revolutionary The Nationalist and Internationalist Politics of Sean MacBride I B Tauris ISBN 978 1 84511 125 0 Dis baglantilarUnutulmus Mahpuslar makalesi Ingilizce Amnesty International Uluslararasi Af Orgutu resmi sitesi22 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi site Amnesty International Turkey Uluslararasi Af Orgutu Turkiye resmi sitesi 12 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye subesi sitesi