Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Agrigentum Muharebesi (MÖ 261), Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında yapılan Birinci Pön Savaşının ilk meydan savaşıdır. Muharebe MÖ 262 yılında başlayan uzun bir muhasaranın ardından Sicilya’da yaşanmış ve Roma’nın adada artan hakimiyetinin başlangıcı olmuştur.
| Agrigentum Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Pön Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Roma Cumhuriyeti | Kartaca | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| | | ||||||
| Güçler | |||||||
| 40.000 | 50.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1.200 ölü | 3.000 ölü | ||||||
Şehir
Agrigentum Sicilya adasının güney sahilinde yer alır. Bir tepenin üzerinde kurulu olan şehre sadece batı yönünden yol ulaşmakta, diğer yönlerden geliş dik bayırlar tarafından engellenmektedir. Şehrin batısından akan ile doğusundan akan de ilave korunma sağlamaktadır. Doğal engeller yüzünden şehre sadece batı yönünden saldırılabilmektedir, bu da şehrin korunmasını kolaylaştıran bir etkendir. Şehir, Sicilya güney sahilleri ile kuzeye giden yolların kesişim yerinde olduğundan büyük öneme sahiptir. Bu yüzden adayı istila etmek isteyenlerin gündeminde olan şehir MÖ 262 yılında Roma saldırısına uğrar. Romalılar şehrin Kartaca hakimiyetine düşmesini engellemek için şehri kuşatırlar.
Muhasara ve öncesi
MÖ 288 yılında Kartacalılara saldırmak için tutulan paralı askerler olan İtalyan asıllı , korumak için gittikleri Messana’daki tüm erkekleri öldürecek, kadınları kendilerine zorla eş yapacak ve şehri diğer yerleşim yerlerine saldırmak için üs olarak kullanacaktır. Bundan sonraki dönemde Siraküza hakimi Mamartinleri yenecektir. Ellerindeki Messana şehrini yitirmek istemeyen Mamertinler, Kartaca’yı yardıma çağırıp tehlikeyi savuşturunca, bu sefer Kartaca’ya karşı Roma’yı yardıma çağırırlar. Kartaca’nın Roma topraklarına yapacağı olası bir istila için çok uygun bir yerde bulunan Messana, Roma için giderek önem kazanır. Roma Senatosu alınan çağrı üzerine konsül komutasında iki lejyon askeri adaya gönderir. Messana Muharebesi sonucu Romalılar taktik bir zafer kazansa da adadaki Kartaca varlığı sürer. Sonraki dönemde adadaki asker sayısını artıran Kartacalıların en önemli üssü Agrigentum olur. Buradaki birliklerin Roma topraklarına bir istila hazırladığı anlamını çıkaran Romalı konsüller şehre saldırmayı planlarlar. Roma ordusu, 40 bin civarında bir toplamla şehrin önlerine gelir. Şehirdeki Kartaca komutanı oğlu kale duvarlarının dışında savaşmayı tercih etmemiş, sınırlı sayıdaki askerî garnizonuyla şehri savunmaya hazırlanmıştır. Şehrin önünde kamp kuran Romalılar ise bölgedeki tarlalardaki ekinleri kaldırmış ve kuşatmaya hazırlanmışlardır.
Muhasara
Şehir kuşatma altındayken şansını deneyen Hannibal ekinleri toplayan Romalılara beklemedikleri bir anda kaleden çıkarak saldırır, çoğu silahsız Roma askerlerine büyük zayiat verdirse de Kartaca saldırısı surlarla çevrili ana kampa zarar veremeden durdurulur. Kartacalılar, Romalıları bölgeden söküp atamayacaklarını anlarken; Romalılar da Kartacalıları hafife aldıklarını görürler.
Romalı konsüller şehri ele geçirmek için şehrin dış dünyayla ilişkisini kesmek gerektiğini düşünürler. Buna göre şehrin etrafına mevziler kazılır. Aylarca süren küçük çaplı çatışmaların ardından kuşatma altındaki şehirde yiyecek sıkıntısı başgösterir. Kartaca kuşatma altındaki şehre yardım gönderir. Gelen askeri yardımın bileşeni hakkında tarihçiler arasında ortak kabul edilen bir rakam olmasa da en az 30 bin piyade, 1500 süvari ve ellisavaş filinin geldiği bilinmektedir.
Hanno komutasındaki yardım kuvvetleri şehrin 25 km. batısındaki yakınlarında tahkim edilmiş bir kamp kurar. Buradan ilerleyen Hanno, ’daki Roma erzak deposunu yağmalayınca Roma ordusunda da yiyecek sıkıntısı başgösterir. Roma ordusu ile ilk karşılaşmasında Kartaca Ordusu zafer kazanır. Bu sırada çatışmalar ve kuşatma devam eder.
Muharebe
Dış dünyayla bağı Kartaca Ordusu yüzünde kesilen Romalılar saldırmayı tercih eder. Romalıların aç kalmasını isteyen Hanno, muharebeye girmekten sürekli olarak kaçınır. Ancak şehir içindeki durum da kopma noktasına gelmiştir. Şehrin içinde bulunduğu çaresiz durum yüzünden Hanno savaşmayı kabul eder. Bundan sonra gelişenler hakkında çeşitli ve birbiriyle çelişkili anlatımlar vardır.
Farklı tarihsel anlatımlar
MÖ üçüncü yüzyılda doğan Antik Yunan tarihçisi Polybius muharebeyle ilgili araştırmalar yapar, hatta muharebede savaşan kişileri bularak onlara anılarını anlattırır. Konuyla ilgili yazan diğer bir kişi ise 12. yüzyılda yaşamış olan Bizanslı rahip Zonaras olur.
Polybius
Ünlü tarihçi Polybius iki ay boyunca tarafların çatışmadan beklediğini yazar. Şehirdeki durumun kötüleştiği hakkında mesajlar ileten Hannibal’in ısrarı üzerine şehrin dışındaki Kartaca Ordusunun komutanı Hanno savaşmak üzere ilerler. Açlığın eşiğindeki Roma ordusu da savaşı kabul eder. Uzunca süren muharebenin ardından Romalılar Kartacalıları yener. 3 bin piyade öldürülürken 4 bin tanesi de esir edilir.
Zonaras
Tarihçi Zonaras ise Hanno’nun savaşmak istemesine rağmen Roma'nın bir önceki muharebedeki süvari kayıpları nedeniyle savaşmak istemediğini yazar. Ancak başgösteren açlık yüzünden Romalı konsüller savaş kararı almak zorunda kalırlar. Hanno, şehirdeki Hannibal ile eşgüdümlü bir saldırı planlasa da bu planlar Romalılar tarafından açığa çıkartılır. Romalılar Kartaca Ordusunun gerisine sarkar ve Hanno saldırınca hem cepheden hem de geriden saldırıya maruz kalır.
Hangi anlatımın doğru olduğundan bağımsız olarak Romalılar muharebeyi kazanmış ve Hanno’yu geri çekilmek zorunda bırakmışlardır. Muharebe akşamı Hannibal ve Kartacalılar şehirden kaçacaktır. Romalılar Kartacalıları takip etmemiş, bunun yerine Agrigentum’da denetimi sağlamıştır. Roma hakimiyetine giren şehir yağmalanmış ve şehirdeki 25 bin kişi köle olarak satılmak üzere esir edilmiştir.
Sonuçları
Muharebenin ardından Romalılar hakimiyetlerine geçen Agrigentum şehrindeki tüm nüfusu köle olarak satmıştır. Bu tür sert tedbirler o dönemde yaygın olsa da Roma ilerleyişine yardımcı olmamıştır. Roma egemenliğine geçince karşılaşacaklarını gören diğer şehirler Roma’ya karşı direnişe geçmiştir. Agrigentum Muharebesi Roma zaferiyle sonuçlansa da muharebe süresince Romalılar tamamen yokedilme tehlikesiyle burun buruna gelmiştir. Kartacalılar şehirden kaçtıkları için de kazanılan zafer Roma’da çok önemsenmemiştir. MÖ 261 yılına gelindiğinde Roma artık Sicilya’nın çoğuna hakimdir. Sınırlardan uzakta kazanılan bu zafer Romalılara denizaşırı seferlere çıkma cesareti vermiştir.
Kaynakça
- ^ a b B. G. Niebuhr, Lectures on The History of Rome Sh: 21
- ^ J.F.Lazenby, The First Punic War, Stanford University Press, California 1996 s.59 Google books 9 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Adrian Goldsworthy, The fall of Carthage: the Punic Wars, 265-146 BC, Cassell, 2007 s.81 Google books 9 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Agrigentum Muharebesi MO 261 Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasinda yapilan Birinci Pon Savasinin ilk meydan savasidir Muharebe MO 262 yilinda baslayan uzun bir muhasaranin ardindan Sicilya da yasanmis ve Roma nin adada artan hakimiyetinin baslangici olmustur Agrigentum MuharebesiBirinci Pon SavasiTarihMO 261BolgeAgrigentum SicilyaSonucRoma zaferiTaraflarRoma CumhuriyetiKartacaKomutanlar ve liderlerGucler40 00050 000Kayiplar1 200 olu3 000 oluSehirAgrigentum sehri Agrigentum Sicilya adasinin guney sahilinde yer alir Bir tepenin uzerinde kurulu olan sehre sadece bati yonunden yol ulasmakta diger yonlerden gelis dik bayirlar tarafindan engellenmektedir Sehrin batisindan akan ile dogusundan akan de ilave korunma saglamaktadir Dogal engeller yuzunden sehre sadece bati yonunden saldirilabilmektedir bu da sehrin korunmasini kolaylastiran bir etkendir Sehir Sicilya guney sahilleri ile kuzeye giden yollarin kesisim yerinde oldugundan buyuk oneme sahiptir Bu yuzden adayi istila etmek isteyenlerin gundeminde olan sehir MO 262 yilinda Roma saldirisina ugrar Romalilar sehrin Kartaca hakimiyetine dusmesini engellemek icin sehri kusatirlar Muhasara ve oncesiMO 288 yilinda Kartacalilara saldirmak icin tutulan parali askerler olan Italyan asilli korumak icin gittikleri Messana daki tum erkekleri oldurecek kadinlari kendilerine zorla es yapacak ve sehri diger yerlesim yerlerine saldirmak icin us olarak kullanacaktir Bundan sonraki donemde Sirakuza hakimi Mamartinleri yenecektir Ellerindeki Messana sehrini yitirmek istemeyen Mamertinler Kartaca yi yardima cagirip tehlikeyi savusturunca bu sefer Kartaca ya karsi Roma yi yardima cagirirlar Kartaca nin Roma topraklarina yapacagi olasi bir istila icin cok uygun bir yerde bulunan Messana Roma icin giderek onem kazanir Roma Senatosu alinan cagri uzerine konsul komutasinda iki lejyon askeri adaya gonderir Messana Muharebesi sonucu Romalilar taktik bir zafer kazansa da adadaki Kartaca varligi surer Sonraki donemde adadaki asker sayisini artiran Kartacalilarin en onemli ussu Agrigentum olur Buradaki birliklerin Roma topraklarina bir istila hazirladigi anlamini cikaran Romali konsuller sehre saldirmayi planlarlar Roma ordusu 40 bin civarinda bir toplamla sehrin onlerine gelir Sehirdeki Kartaca komutani oglu kale duvarlarinin disinda savasmayi tercih etmemis sinirli sayidaki askeri garnizonuyla sehri savunmaya hazirlanmistir Sehrin onunde kamp kuran Romalilar ise bolgedeki tarlalardaki ekinleri kaldirmis ve kusatmaya hazirlanmislardir MuhasaraSehir kusatma altindayken sansini deneyen Hannibal ekinleri toplayan Romalilara beklemedikleri bir anda kaleden cikarak saldirir cogu silahsiz Roma askerlerine buyuk zayiat verdirse de Kartaca saldirisi surlarla cevrili ana kampa zarar veremeden durdurulur Kartacalilar Romalilari bolgeden sokup atamayacaklarini anlarken Romalilar da Kartacalilari hafife aldiklarini gorurler Romali konsuller sehri ele gecirmek icin sehrin dis dunyayla iliskisini kesmek gerektigini dusunurler Buna gore sehrin etrafina mevziler kazilir Aylarca suren kucuk capli catismalarin ardindan kusatma altindaki sehirde yiyecek sikintisi basgosterir Kartaca kusatma altindaki sehre yardim gonderir Gelen askeri yardimin bileseni hakkinda tarihciler arasinda ortak kabul edilen bir rakam olmasa da en az 30 bin piyade 1500 suvari ve ellisavas filinin geldigi bilinmektedir Hanno komutasindaki yardim kuvvetleri sehrin 25 km batisindaki yakinlarinda tahkim edilmis bir kamp kurar Buradan ilerleyen Hanno daki Roma erzak deposunu yagmalayinca Roma ordusunda da yiyecek sikintisi basgosterir Roma ordusu ile ilk karsilasmasinda Kartaca Ordusu zafer kazanir Bu sirada catismalar ve kusatma devam eder MuharebeDis dunyayla bagi Kartaca Ordusu yuzunde kesilen Romalilar saldirmayi tercih eder Romalilarin ac kalmasini isteyen Hanno muharebeye girmekten surekli olarak kacinir Ancak sehir icindeki durum da kopma noktasina gelmistir Sehrin icinde bulundugu caresiz durum yuzunden Hanno savasmayi kabul eder Bundan sonra gelisenler hakkinda cesitli ve birbiriyle celiskili anlatimlar vardir Farkli tarihsel anlatimlar MO ucuncu yuzyilda dogan Antik Yunan tarihcisi Polybius muharebeyle ilgili arastirmalar yapar hatta muharebede savasan kisileri bularak onlara anilarini anlattirir Konuyla ilgili yazan diger bir kisi ise 12 yuzyilda yasamis olan Bizansli rahip Zonaras olur Polybius Unlu tarihci Polybius iki ay boyunca taraflarin catismadan bekledigini yazar Sehirdeki durumun kotulestigi hakkinda mesajlar ileten Hannibal in israri uzerine sehrin disindaki Kartaca Ordusunun komutani Hanno savasmak uzere ilerler Acligin esigindeki Roma ordusu da savasi kabul eder Uzunca suren muharebenin ardindan Romalilar Kartacalilari yener 3 bin piyade oldurulurken 4 bin tanesi de esir edilir Zonaras Tarihci Zonaras ise Hanno nun savasmak istemesine ragmen Roma nin bir onceki muharebedeki suvari kayiplari nedeniyle savasmak istemedigini yazar Ancak basgosteren aclik yuzunden Romali konsuller savas karari almak zorunda kalirlar Hanno sehirdeki Hannibal ile esgudumlu bir saldiri planlasa da bu planlar Romalilar tarafindan aciga cikartilir Romalilar Kartaca Ordusunun gerisine sarkar ve Hanno saldirinca hem cepheden hem de geriden saldiriya maruz kalir Hangi anlatimin dogru oldugundan bagimsiz olarak Romalilar muharebeyi kazanmis ve Hanno yu geri cekilmek zorunda birakmislardir Muharebe aksami Hannibal ve Kartacalilar sehirden kacacaktir Romalilar Kartacalilari takip etmemis bunun yerine Agrigentum da denetimi saglamistir Roma hakimiyetine giren sehir yagmalanmis ve sehirdeki 25 bin kisi kole olarak satilmak uzere esir edilmistir SonuclariMuharebenin ardindan Romalilar hakimiyetlerine gecen Agrigentum sehrindeki tum nufusu kole olarak satmistir Bu tur sert tedbirler o donemde yaygin olsa da Roma ilerleyisine yardimci olmamistir Roma egemenligine gecince karsilasacaklarini goren diger sehirler Roma ya karsi direnise gecmistir Agrigentum Muharebesi Roma zaferiyle sonuclansa da muharebe suresince Romalilar tamamen yokedilme tehlikesiyle burun buruna gelmistir Kartacalilar sehirden kactiklari icin de kazanilan zafer Roma da cok onemsenmemistir MO 261 yilina gelindiginde Roma artik Sicilya nin coguna hakimdir Sinirlardan uzakta kazanilan bu zafer Romalilara denizasiri seferlere cikma cesareti vermistir Kaynakca a b B G Niebuhr Lectures on The History of Rome Sh 21 J F Lazenby The First Punic War Stanford University Press California 1996 ISBN 08047 26744 s 59 Google books 9 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Adrian Goldsworthy The fall of Carthage the Punic Wars 265 146 BC Cassell 2007 ISBN 9780304366422 s 81 Google books 9 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde