Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sultan Ahmed Celâyirî (?- 1410), 1382-1410 yılları arasında hüküm süren Celâyirî sultanı.
Babası Sultan I. Üveys olan Celâyirî, abisi Sultan Hüseyin (1374-1382) döneminde Erdebil ve çevresinin yönetimini üstlendi. Celâyiri emirlerinden Adil Aka'nın yönetimde etkili olmasından rahatsız olan Ahmed Celâyirî, 1382 yılında Tebriz'e yaptığı baskında abisini öldürerek yönetimi ele geçirdi. Bu sırada kendisinden kaçan kardeşi Sultan Bayezid'de emir Adil Aka'nın desteğiyle Sultaniye'de hükümdarlığını ilan etti. Bir süre sonra Adil Aka'nın desteğini kaybeden Sultan Bayezid'in, 1384 yılında esir alınmasıyla Ahmed Celâyirî tüm topraklarda hakimiyetini sağladı. Celayiri topraklarında düzeni ağladıktan sonra Bağdat'ı ele geçirmiştir. Tebriz, 1385 yılında Altın Orda hanı Toktamış, ertesi yılda Timur tarafından yağmalanınca 1386'da başkenti Bağdat'a taşımıştır.
Hükümdarlığı döneminde Karakoyunlular kendisine tabi olarak etki alanlarını genişletmeye başlamış, bu dönemde Karakoyunlular'dan Kara Mehmed'in kızıyla da evlenerek ilişkilerini daha da güçlendirmiştir. 1393'te Timur Bağdat'ı ele geçirmesi üzerine Memlûk sultanı Berkuk'a sığınmış, daha sonra Timur'un Semerkant'a dönmesiyle Berkuk'un yardımıyla yeniden Bağdat ve çevresine hakim oldu. Timur'un Azerbaycan, Anadolu, Irak ve Suriye üzerine yeniden harekâtı sırasında Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf ile birlikte hareket etmiş, ancak Timur karşısında yenilgiye uğramıştır. 1400 yılında Kara Yusuf ile birlikte Memlûklüler'e sığınmak istese de sultanın kabul etmemesi üzerine Osmanlı sultanı I. Bayezid'a sığınmıştır. Yıldırım Bayezid tarafından iyi karşılanan Ahmed Celayir, Timur tarafından teslim edilmesi istese de Osmanlı sultanı bunu kabul etmemiş ve bu olay 1402 yılında gerçekleşen Ankara Muharebesinin sebeplerinden birisi olmuştur. Timur'un Anadolu harekâtını fırsat bilen Ahmed Celâyir, Bağdat'ı ele geçirmiş ancak daha sonra şehri Kara Yusuf'a bırakmak zorunda kalarak Memluk Sultanına sığındı. Ancak Memluk sultanının isteği ile Şam'da hapsedildi. 1405 yılında memluk sultanına isyan eden Şam valisi tarafından serbest bırakıldıktan sonra Bağdat'ı ele geçirerek yeniden hükümdarlığını ilan etti. Daha sonra Tebriz'e hareket etse de Timurlular'ın gelmesi üzerine Bağdat'a geri döndü. 1408-1409 yıllarında Huzistan topraklarını ele geçirdi. Bu dönemde müttefiki Kara Yusuf'tan Hemedanı istemesiyle Karakoyunlularla mücadeleye başlamıştır. 1410 yılında Kara Yusuf'un Erzincan kuşatmasında olmasından faydalanan Ahmed Celâyirî, Tebriz'i ele geçirdi. Ancak Kara Yusuf ile Tebriz yakınlarında yaptığı savaşı kaybetti ve kaçarken yakalanarak öldürüldü.
Ahmed Celayiri'nin öldürülmesinden sonra Celayiriler Huzistan ve Vâsıt'ın olduğu dar bir bölgede hüküm sürebilmiş, Bağdat ve çoğu toprakları Karakoyunlular'ın hakimiyetine girmiştir.
Kaynakça
- ^ Sümer, F., Ahmed Celâyir, İslam Ansiklopedisi, Ciltː2, Sayfa:53-54, Yıl:1989. URL:http://www.islamansiklopedisi.info/dia/maddesnc.php?MaddeAdi=ahmed%20celayir. Erişim: 2017-03-17
- ^ Daş, A., "ANKARA SAVAŞI ÖNCESİ TİMUR İLE YILDIRIM BAYEZİD’İN MEKTUPLAŞMALARI", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:15, Yıl:2014. URL:http://sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/view/253 18 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2017-03-17
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sultan Ahmed Celayiri 1410 1382 1410 yillari arasinda hukum suren Celayiri sultani Babasi Sultan I Uveys olan Celayiri abisi Sultan Huseyin 1374 1382 doneminde Erdebil ve cevresinin yonetimini ustlendi Celayiri emirlerinden Adil Aka nin yonetimde etkili olmasindan rahatsiz olan Ahmed Celayiri 1382 yilinda Tebriz e yaptigi baskinda abisini oldurerek yonetimi ele gecirdi Bu sirada kendisinden kacan kardesi Sultan Bayezid de emir Adil Aka nin destegiyle Sultaniye de hukumdarligini ilan etti Bir sure sonra Adil Aka nin destegini kaybeden Sultan Bayezid in 1384 yilinda esir alinmasiyla Ahmed Celayiri tum topraklarda hakimiyetini sagladi Celayiri topraklarinda duzeni agladiktan sonra Bagdat i ele gecirmistir Tebriz 1385 yilinda Altin Orda hani Toktamis ertesi yilda Timur tarafindan yagmalaninca 1386 da baskenti Bagdat a tasimistir Hukumdarligi doneminde Karakoyunlular kendisine tabi olarak etki alanlarini genisletmeye baslamis bu donemde Karakoyunlular dan Kara Mehmed in kiziyla da evlenerek iliskilerini daha da guclendirmistir 1393 te Timur Bagdat i ele gecirmesi uzerine Memluk sultani Berkuk a siginmis daha sonra Timur un Semerkant a donmesiyle Berkuk un yardimiyla yeniden Bagdat ve cevresine hakim oldu Timur un Azerbaycan Anadolu Irak ve Suriye uzerine yeniden harekati sirasinda Karakoyunlu hukumdari Kara Yusuf ile birlikte hareket etmis ancak Timur karsisinda yenilgiye ugramistir 1400 yilinda Kara Yusuf ile birlikte Memlukluler e siginmak istese de sultanin kabul etmemesi uzerine Osmanli sultani I Bayezid a siginmistir Yildirim Bayezid tarafindan iyi karsilanan Ahmed Celayir Timur tarafindan teslim edilmesi istese de Osmanli sultani bunu kabul etmemis ve bu olay 1402 yilinda gerceklesen Ankara Muharebesinin sebeplerinden birisi olmustur Timur un Anadolu harekatini firsat bilen Ahmed Celayir Bagdat i ele gecirmis ancak daha sonra sehri Kara Yusuf a birakmak zorunda kalarak Memluk Sultanina sigindi Ancak Memluk sultaninin istegi ile Sam da hapsedildi 1405 yilinda memluk sultanina isyan eden Sam valisi tarafindan serbest birakildiktan sonra Bagdat i ele gecirerek yeniden hukumdarligini ilan etti Daha sonra Tebriz e hareket etse de Timurlular in gelmesi uzerine Bagdat a geri dondu 1408 1409 yillarinda Huzistan topraklarini ele gecirdi Bu donemde muttefiki Kara Yusuf tan Hemedani istemesiyle Karakoyunlularla mucadeleye baslamistir 1410 yilinda Kara Yusuf un Erzincan kusatmasinda olmasindan faydalanan Ahmed Celayiri Tebriz i ele gecirdi Ancak Kara Yusuf ile Tebriz yakinlarinda yaptigi savasi kaybetti ve kacarken yakalanarak olduruldu Ahmed Celayiri nin oldurulmesinden sonra Celayiriler Huzistan ve Vasit in oldugu dar bir bolgede hukum surebilmis Bagdat ve cogu topraklari Karakoyunlular in hakimiyetine girmistir Kaynakca Sumer F Ahmed Celayir Islam Ansiklopedisi Ciltː2 Sayfa 53 54 Yil 1989 URL http www islamansiklopedisi info dia maddesnc php MaddeAdi ahmed 20celayir Erisim 2017 03 17 Das A ANKARA SAVASI ONCESI TIMUR ILE YILDIRIM BAYEZID IN MEKTUPLASMALARI Selcuk Universitesi Turkiyat Arastirmalari Dergisi Sayi 15 Yil 2014 URL http sutad selcuk edu tr sutad article view 253 18 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2017 03 17