Mahmud Ahmedinejad Farsça محمود احمدی نژاد d 28 Ekim 1956 Aradan iran ın altıncı cumhurbaşkanı Ayrı

Mahmud Ahmedinejad (Farsça: محمود احمدی‌نژاد, d. 28 Ekim 1956, Aradan), İran'ın altıncı cumhurbaşkanı. Ayrıca, ülkedeki muhafazakâr siyasi gruplardan oluşan bir koalisyon olan İslamî İran İnşaatçılar İttifakı'nın ana siyasi lideriydi ve 2003'ten 2005'e kadar Tahran belediye başkanı olarak görev yaptı.

Mahmud Ahmedinejad

Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi üyesi
Görevde
Makama geliş 5 Ağustos 2013
6. İran cumhurbaşkanı
Görev süresi 3 Ağustos 2005 - 3 Ağustos 2013
Dinî Lider	Ali Hamenei
Yerine geldiği	Muhammed Hatemi
Yerine gelen	Hasan Ruhani
42.
Görev süresi 20 Mayıs 2003 - 28 Haziran 2005
Yerine geldiği	(vekil)
Yerine gelen	(vekil)
1. Erdebil Genel Valisi
Görev süresi 28 Kasım 1993 - 29 Ekim 1997
Yerine geldiği	Eyalet oluşturuldu
Yerine gelen	Seyyid Hamid Tahayi
Kişisel bilgiler
Doğum	Mahmud Sabbaghian 28 Ekim 1956 (67 yaşında) Aradan, Pehlevî İranı
Partisi	(1999-2011)
Evlilik(ler)	(e. 1980)
Çocuk(lar)	3
Yaşadığı yer	Tahran
Bitirdiği okul	İran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi
Mesleği	Üniversite öğretim üyesi
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	İran Silahlı Kuvvetleri
Branşı	İslam Devrimi Muhafızları Ordusu
Hizmet yılları	1986-1988
Rütbesi	Yok
Birimi	Hamzeh Genel Merkezi
Komutası	Savaş Mühendisliği Birimi, 6. Özel Tümen
Çatışma/savaşları	Irak-İran Savaşı

Ahmedinejad, 12 Nisan 2017'de, Yüce Lider Ayetullah Hamaney'in itirazlarına karşı, 2017 İran cumhurbaşkanlığı seçiminde üçüncü kez aday olmayı planladığını duyurdu. Adaylığı Anayasa Koruma Konseyi tarafından reddedildi. Ahmedinejad, 2017-18 İran protestoları sırasında mevcut İran hükûmetini eleştirdi.

Ön yaşamı

Ahmedinejad, Kuzey İran'da, Tahran Eyaletine doğudan komşu olan Semnan Eyaleti'nin Garmsar kenti yakınındaki Aradan köyünde bir nalbantın oğlu olarak dünyaya gelmiştir.

Eğitimi

1976 yılında ülke genelinde yapılan üniversite giriş sınavında 132'nci olarak İran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nin inşaat mühendisliği bölümüne girmiştir. Tahran Belediye Başkanlığından önce İran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapmaktaydı. Tahsilini de bu üniversitede yapmıştır. Tahran'a 400 km uzaklıktaki Erdebil Eyaleti'nin valilik makamına atanmış aynı zamanda Tahran'daki İran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden verilen PhD diploması, doktora ve valiliğin yanında yaptığı öğretim üyeliği görevine karşı profesör unvanı bulunmaktadır.

Siyasi yaşamı

Cumhurbaşkanı seçilmeden önceki dönemde, (3 Mayıs 2003 ile 28 Haziran 2005 arasında) Tahran belediye başkanlığı yapmıştır. Mesleği inşaat mühendisliğidir. 24 Haziran 2005 İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda seçilmiş, 3 Ağustos 2005'te art arda 8 yıllık cumhurbaşkanlığı süresini doldurduğu için makamından çekilen Muhammed Hatemi 'nin yerine cumhurbaşkanlığına başlamıştır.

Siyasi güç zeminini İran inşaat sektörünün lobi kuruluşu olan İslami İran İnşaatçılar İttifakı'ndan () aldığı kabul edilmektedir. Abadgaran, İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda iki aday arasında (Ahmedinecad ve Muhammed Bager Galibaf) bölünmüş, ikinci turda Ahmedinecad'ın arkasında toplanmıştır. Böylece, 1000 kadar adayın tarafından elenmesinden sonra ilk tura katılabilen 7 aday arasında en fazla oyu almış bulunan (Ahmedinecad ilk turda % 19.48 oranında oy almıştı) eski (Hatemi'den önceki) cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani 'ye karşı ikinci turda teke tek yarışarak oyların % 61.69'unu elde etmiştir. Muhalifleri seçime hile karıştığı ithamlarını dile getirmişlerdir. İkinci tura İran'lı seçmenlerin % 59'u katılmıştır.

Hakkındaki genel yargı İslamcı ve popülist görüşleri savunan bir dini muhafazakâr olduğu yönündedir. Sade yaşantı tarzının, iyi eğitim mazisi ile dürüst politikaları kaynaştırdığı imajının ve popülist görüşlerinin İran toplumunun fakir tabakaları nezdinde popülerlik kazanmasına yol açtığı belirtilmektedir. 'Yapılabilir ve yapabiliriz' (می‌شود و می‌توانیم) sloganı etrafında oluşturulmuş Cumhurbaşkanlığı programının belirsizlikler içerdiği görüşleri ortaya atılmıştır. Hedeflerinden biri İran'ın petrol gelirlerinin fakir halka yansıtılmasıdır.

İç politika

Mahmut Ahmedinejad İran halkıyla beraber, 2007.

Dış politika açısından, ABD ile ilişkilerde hiçbir açılım gösterilmemesi gerektiğini net bir şekilde savunmuştur. Birleşmiş Milletler 'e defalarca suçlamalarda bulunmuş, İran'ın nükleer programını sürdürmesi gerektiğini açık bir dille ifade etmiştir. Bir basın mensubunun siyasi tutukluların salıverilmesinden bahsi üzerine 'Hangi siyasi tutuklular? Amerika'dakiler mi?' diye sormuş, bilinen diğer bazı ülkeler nükleer programlar geliştirirken İran'ın neden geliştiremeyeceğini sorgulamış, Birleşmiş Milletler'in 5 daimi üyesinin bazı ayrıcalıkları olduğuna göre İslam dünyasının aynı ayrıcalıkları neden alamayacağını dile getirmiş, son olarak da Yahudi Soykırımı'ndan neden Filistinlilerin etkilendiği konusunu ortaya atmıştır. Cumhurbaşkanlığına seçildikten sonra bunu 'yeni bir İslam devrimi' (veya, bulunduğumuz Hicrî takvim yılından hareketle, '1384 İslam Devrimi' olarak nitelemiş, bu devrimin yakında bütün dünyaya erişeceği müjdesini vermiştir. İlk etapta bölge ülkeleri arasında (vizelerin kaldırılması yoluyla) seyahat hürriyetini ve bağların kuvvetlendirilmesini savunmaktadır.

'ne doğrudan katıldığına ilişkin iddialar, Cumhurbaşkanı seçilmesinin hemen ardından, Avusturya'da Kürt muhalifleri bizzat öldürttüğü iddiaları ve Tahran siyasi suçluların idam edildiği haberleri ile eşzamanlı olarak dünya basınında yer almıştır. Iran dışında bulunan devrim zamanında sol gruplara mensup olan kişiler 1979-1985 arasında hapishanede bulundukları dönemde, onlara işkence uygulayan "Mirzayi" adında bir işkencecinin eşkalinin tam ahmedinejadın gençlik fotoğraflarına uyduğunu ve bu şahısın hapishanelerde ayakları matkap ile delme, konuşturmak için tutuklunun arkadaşının kafasına sıkma gibi insanlık dışı işkence türlerinin uyguladığını anlatmışlardır. ayrıca Ahmedinejadın Ayetullah Sadegh Khalkhalinin ölüm mangasında bulunduğunu da iddia etmişlerdir. Bu suçlamaları reddetmişler, A.B.D. Başkanı George W. Bush Temmuz 2005'te Ahmedinecad'ın Rehineler Krizine katılımına ilişkin iddiaların ciddi olduğunu ve soruşturulacağını belirtmiş ise de, henüz bir soruşturma başlatılmamıştır. İddialar dünya basınına kriz döneminin Amerikalı rehinlerinden 5'i tarafından yapılan açıklamalar ve teşhisler sonrasında yansımıştır. Açıklamalarda bulunanlardan biri CIA mensubudur, Farsça bilen bir diğeri de emekli kara albaydır. Bu eski rehineler Ahmedinejad'ı 'sert ve gaddar bir soruşturmacı' olarak tanımlamaktadırlar. Teşhis yapmaları istenen diğer eski rehineler emin olamadıklarını belirtmişlerdir.

İran-Irak Savaşı öncesinde İran Devrim Muhafızları'na () katılmıştır. Savaş esnasında Kerkük'te gizli operasyonlar yürüttüğü bilinmektedir. İran Devrim Muhafızları 6. Ordusu başmühendisliği yapmış, savaştan sonra Maku ve Hoy vilayetleri vali yardımcılığı ve valiliğine atanmıştır. 1993-1997 arasında Erdebil vilayetinin valiliğini yürütmüştür. Ancak seçmenlerin % 12'sinin katılımının muhafazakâr adayların önünü açtığı 2003 Tahran Belediye Başkanlığı seçimleri sonrasında başkentin belediye başkanlığını elde etmesine değin İran siyasi panoramasında tanınan bir kişi değildi. Belediye başkanlığı esnasında önceki başkanlarca açılmış kültür merkezlerine dini vurguyu ciddi bir oranda yerleştirmesi, belediye binalarında kadınlar ve erkekler için ayrı asansörler kullanımı zorunluluğunu getirmesiyle dikkati çekmiştir. Tahran meydanlarında İran-Irak Savaşı'nda ölenlerin anısının en canlı bir şekilde (bazı meydanlar açık mezarlıklara dönüştürülerek) yaşatılmasını önermiştir. Fakir kesime gıda yardımı programları da icraatlarını tamamlayan bir unsur olmuştur. Belediye başkanlığı ile beraber başkentin en önde gelen gazetesi ''nin yöneticiliğini ele geçirmiş, gazeteyi siyasi programının odak noktalarından biri hâline getirmiştir. Gazete kadrosundan İran basın dünyasının yükselen yıldızlarından kadın gazeteci 'ı, Hatemi'ye rejimin kırmızı çizgileri ve yasa dışı istihbarat örgütleri hakkında uygunsuz bulduğu bir soru sorduğu için, Türkiye ve Azerbaycan için casusluk yaptığı gerekçesiyle kovması gündemi meşgul etmiştir. Ancak bizzat Hatemi ile de aralarında tartışmalar cereyan etmiştir.

İlk icraatlarından biri yeni evli çiftlere iş ve konut edinebilmeleri için İran petrol gelirlerinden ayrılan 1.3 milyar Dolarlık bir fonun yürürlüğe konulması olmuştur ().

Seçimleri

% 63.36'yla tekrar İran Cumhurbaşkanı seçildiği iddia edilmiş ülke genelinde büyük tepkiye neden olmuştur. günlerce süren protestolar devrim muhafızları tarafından sert bir şekilde bastırılmaya çalışılmıştır. Resmî dünya af örgütünün rakamlarına göre 76 kişi bu olaylarda direkt kurşunlanarak öldürülmüştür ancak Mahmut Ahmedinejad hükûmeti karşı atakta aslında 7 milisin CIA, Mosad ve MI6'e bağlı örgütler tarafından öldürüldüğünü, sokaklarda öldürülen insanların ise aynı örgütlere bağlı kimseler tarafından öldürüldüğünü iddia etmiştir.^[]

Dış politika

İsrail ve Filistin siyaseti

Mahmud Ahmedinejad, esasen Yahudi halkına ve dinlerine bir düşmanlığı olmadığını, sadece 'siyonist' düşünceye ve eylemlerine karşı olduğunu açıklamalarında 'siyonistler' ifadesini kullanarak belli etmektedir ayrıca Yahudiler ile siyonistleri karıştırmamaya özen göstermektedir. Keza siyonist düşünceye destek olmadıkları gibi siyonizmi eleştiren Yahudi heyetlerini kabul ederek görüşmektedir.

Ahmedinejad, 1988 yılında kurulan ve 108 devlet tarafından tanınan (BM tarafından gözlemci ülke statüsü verilmiştir) Filistin Devleti'ni 'zorba güçlere karşı mücadelenin simgesi' olarak tanımlayarak açık olarak destek vermiş ve İran'ın resmî olarak tanımadığı İsrail'i 'işgalci kuvvet' olarak tanımlamıştır. Ahmedinejad, 2005 yılında seçilmesinden hemen sonra İsrail'in haritadan silinmesi gerektiğini söyledi. Yahudi Soykırımı konusunda ise şunları belirtti:

"Yahudi Soykırımı diye bir şey uydurdular. Şimdi Yahudi soykırımı efsanesini Allah'tan, dinden ve peygamberlerden daha üstün tutuyorlar."

Ahmedinejad'ın bu açıklamaları uluslararası tepkilere yol açtı.

Türkiye ile ilişkiler

Mahmud Ahmedinejad, cumhurbaşkanı seçildiği 3 Ağustos 2005 yılından 14 Ağustos 2008 tarihine kadar Türkiye'ye resmî veya gayriresmî herhangi bir ziyarette bulunmamıştır. Bu dönem içinde Türkiye'deki mevkidaşları Ahmet Necdet Sezer (görev aralığı 5 Mayıs 2000-27 Ağustos 2007) ve Abdullah Gül (görev aralığı 28 Ağustos 2007-28 Ağustos 2014)'dür. Bu dönem içindeki 2 yıllık Ahmet Necdet Sezer döneminde Ahmedinejad'ın cumhurbaşkanı seçilmesiyle alakalı resmî kutlama mesajı gönderilmesinden başka herhangi bir diplomatik ilişkide bulunulmamış, Türkiye tarafından da resmî bir ziyaret talebi gönderilmemiştir. Abdullah Gül'ün davetiyle 14 Ağustos 2008'de İstanbul'a gelen Ahmedinejad, Ankara'daki resmî Anıtkabir ziyaretini de yapmamıştır. Buna gerekçe olarak da Türkiye'ye iş gezisi için geldiği belirtilmiştir.

Ahmedinejad Türkiye'yi çok sevdiğini ve ilişkilerinin her zaman iyi olacağını belirtmiştir. Ahmedinejad, daha sonra “Türk dili ve edebiyatının üniversitelerde okutulması için Kültür Şurası’nda karar aldıklarını ve bunun bir süre önce tebliğ edildiğini” belirterek ve Türkçeyi İran kültürünün bir sermayesi olarak nitelendirmiştir. Ahmedinecad, Türkçenin her bakımdan mükemmel, az kelimeyle çok ve derin anlamlar ifade edildiğinden birçok dilden üstün olduğunu belirtmiştir. Türkiye ile vizelerin kaldırmıştır.

2008 yılında İSEDAK toplantısına katılmak için geldiği Türkiye'de yaptığı açıklamada; bölge ülkelerinin ortak pazar bilinciyle hareket etmesi hâlinde ekonomik olarak ilerleyeceğini ve küresel sermayeye karşı bir direnç oluşturabileceğini belirterek ortak para kullanımı ile ilgili Türkiye'nin de desteğini istemiştir. Yaptığı konuşmada:

Bizim iktisatlarımız birbirinin yanında yer alırsa, el ele verirsek büyük bir ekonomiye sahip oluruz ve çok hızlı bir şekilde ilerleyebiliriz

Böyle bir konuda İran ile Türkiye bir karar almıştır. Suriye ve Irak da bu uygulama safhasına girecek. Rusya'nın da buna katılmasına sıcak bakıyoruz. Doların verdiği zararları bir noktada önlememiz gerekiyor

Dolar'la irtibatın bizlere hiçbir menfaati yoktur, zararı vardır. Millî paralarla alışveriş etmek milletlerin lehinedir. Orada bunu sıcak karşıladılar, ama bunu uygulamak için bir ön hazırlığa, karşılıklı anlaşmaya, çalışmaya ihtiyaç vardır. Şimdilik yalnız İran ile Türkiye arasında karar alınmıştır. Ümit ederim bu yakın zamanda genişleyecektir ve başka ülkeleri de içerisine alacaktır. şeklinde açıklama yapmıştır.

İran'daki azınlıklara karşı siyaseti

İran yüzyıllardan beri değişik ırk, medeniyet ve dinlere ev sahipliği yapmış ve hâlen de yapmaktadır. Ülkedeki azınlıklar dini azınlıklar (Ermeniler-Ortodoks, Museviler, Zerdüştler, Asuriler ve Keldaniler) ve ırksal azınlıklar (Kürtler, Beluciler, Araplar, Türkmenler ve Azeriler) olarak iki gruba ayrılabilir. (İran nüfusunun %45'ini Farslar, % 55'ini diğer unsurlar oluşturur) Bu kadar çeşitli din ve ırktan oluşan toplumu yüzyıllardır sorunsuz yöneten İran, 1924 yılından itibaren politikası izlemeye başlamıştır ki bu politikanın acılarını bugünlerde yaşamaya başlamıştır. Her ne kadar ülke anayasası, azınlıkların her türlü dini inanç, anadil ve kültür serbestliğini garanti altına almış olsa da özellikle ülkedeki Azeri ve Kürt azınlığın hakları konusunda bir sıkıntı olduğu dış dünyaya yansımaktadır.

İran tüm İranlılarındır söylemini kullanan Hatemi’nin cumhurbaşkanlığı döneminde ilk yolu seçmiş olduğu görüntüsünü veren İran, Ahmedinejad’ın iktidara geldiği 2005 yılından bu yana ikinci seçeneğe yakın politikalar izlemektedir. Anayasanın 15 ve 19. maddeleri ile azınlıkların kabul edildiği İran'da, son cumhurbaşkanı Ahmedinejad farklılıkları kabul eden fakat ayrılıkları kabul etmeyen bir politika sürdürmektedir.

Azerilere karşı siyaseti

İran Azerileri ülkenin genellikle kuzey kısmında yaşasa da gerek başkent Tahran'da gerekse de tüm batı İran'da belli oranda Azeri yaşamaktadır. Resmî olmayan rakamlara göre nüfusları 28 milyon civarındadır. Erdebil'de yöneticilik yapan Ahmedinejad ülkesindeki Azeri nüfusu yakından tanımaktadır.

Cumhurbaşkanlığı'ndan sonra

Ahmedinejad CNN'e verdiği röportajda, Cumhurbaşkanlığı dönemi bittikten sonra, üniversiteye döneceğini ve siyasetten emekli olacağını söyledi. Ancak Ahmedinejad, 2 Temmuz 2013'teki OPEC zirvesinin oturum aralarında Rusya'dan yeni bir parti veya sivil toplum örgütü kurarak siyasete karışabileceğini duyurdu. Temmuz ayı sonlarında Mehr haber ajansı, Ahmedinejad'ın Yüksek Kültür Devrimi Konseyi'nden Tahran'da yüksek lisans çalışmaları için bir üniversite kurmak için izin aldığını bildirdi. 5 Ağustos 2013 tarihinde, Yüksek Lider Ali Hamaney, Ahmedinejad'ı İcra Kurulu üyeliğine atayan bir kararname çıkardı. 15 Haziran 2015'te Ahmedinejad'ın bazı kabine bakanları, YEKTA Cephesi adlı yeni bir siyasi parti kurdu. Parti 2016 yasama seçimleri için liste yayınladı ve Ahmedinejad'ın bazı kabine üyeleri (Hamid-Reza Haji Babaee, Sadık Khalilian, Mohammad Abbasi ve Mahmud Bahmani gibi) seçim için kayıt yaptırdı, ancak Ahmedinecad seçimlerde herhangi bir adayı desteklemedi.

2017 cumhurbaşkanlığı seçimi

Ahmedinejad'ın 2015 tarihinde, 2017'de tekrar cumhurbaşkanlığına aday olacağı söylendi. Ahmedinecad, görevden ayrıldığından beri büyük ölçüde gözlerden uzak durdu, ancak Batı karşıtı söylemi ve mücadeleci tarzı birçok İranlı arasında popüler olmaya devam etti ve Hassan Ruhani'yi görevden alabilecek en zorlu siyasi figürler arasında yaygın olarak görüldü. Aralık 2015'te, seçim kampanyası başkanlarını atayarak cumhurbaşkanlığı kampanyasına başladığı bildirildi. Ayrıca Nisan 2016'da Amol'a seyahat ederek il seyahatlerine başladı. Gorgan'a gittiği Eylül 2016'ya kadar seyahatlerine devam etti. Ahmedinejad'ın danışmanları, seyahatlerinin seçimle ilgili olmadığını ve sadece halkın talebi nedeniyle konuşmalar yaptığını söyledi.

Eylül 2016'da Ahmedinejad'ın İran Yüksek Lideri Ali Hamaney'den göreve aday olmak için izin istediği ve bunun İran'ın çıkarlarına uygun olmadığını söyleyen Hamaney tarafından reddedildiği söylendi. 26 Eylül 2016'da Ayetullah Hamaney haberi doğruladı, bunun bir emir değil, sadece öğüt olduğunu belirtti. Hamaney'in 1989'da Yüksek Lider olarak seçilmesinden bu yana ilk kez bir kişiye seçimlere aday olmamasını tavsiye etti. Daha önce bazı adaylar ondan tavsiye istemişti (eski cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani 2005 ve 2013'teki kampanyası için), ancak Hamaney bu durumlar hakkında görüş bildirmemeyi seçti. Ertesi gün Ahmedinejad, yaklaşan 2017 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmayacağını resmen açıkladı. Daha sonra Hamid Baghaei'nin adaylığını destekledi. Ancak Ahmedinejad, 12 Nisan 2017'de cumhurbaşkanı adayı olarak kaydoldu. Muhafız Konseyi tarafından 20 Nisan 2017 tarihinde diskalifiye edilerek Ekber Haşimi Rafsancani'den sonra üçüncü dönem başkanlık görevinden men edilen ikinci kişi oldu.

2017-18 İran protestoları

2017-18 İran protestoları sırasında Ahmedinejad, İran'ın mevcut hükûmetini ve daha sonra yüksek lider Ali Hamaney'i eleştirdi. Sonuç olarak, Ocak 2018'de ev hapsine alındığı bildirildi.

Halk imajı

Ahmedinejad kabalığı, diplomatik olmayan dili ve argo terimler kullanması ile tanınır. Takipçileriyle ağırlıklı olarak İngilizce iletişim kurduğu ve spor, Amerika Birleşik Devletleri ve güncel olaylar hakkında tweet attığı Twitter'da aktiftir.

Information and Public Opinion Solutions LLC (iPOS) tarafından Mart 2016'da yapılan bir ankete göre Ahmedinejad, İran'daki en az popüler siyasi figürdü. %57 onay ve %39 ret derecelendirmesine sahipti, dolayısıyla net popülaritesi %18 arttı.

Özel hayatı

Ahmedinejad evli ve iki kızı ve iki oğlu vardır. Oğullarından biri Amirkabir Teknoloji Üniversitesi'ni (Tahran Politeknik) okudu.

Ahmedinejad taraftarları onu mütevazı bir hayat süren sıradan bir adam olarak görüyorlar. Başkan olarak, güvenlik danışmanları taşınması konusunda ısrar edene kadar ailesinin yaşadığı Tahran'da aynı evde yaşamaya devam etmek istedi. Ahmedinejad, Cumhurbaşkanlığı sarayındaki antika İran halılarını bir halı müzesine yollattı ve bunun yerine ucuz halı kullanmayı tercih etti. Başkanlık uçağında VIP koltuğunu reddettiği ve bunun yerine bir kargo uçağıyla değiştirdiği söyleniyor. Ahmedinejad, İran'ın cumhurbaşkanlığını kazandıktan sonra ilk kabine toplantısını "dindar" olarak algılanan Meşhed'deki İmam Rıza türbesinde yaptı. Haftalık kabine brifinglerinde de 12. İmam'a fazladan yer ayırırdı.

Kaynakça

^ "Iran's first lady makes rare speech at Rome summit". Fox News. Associated Press. 15 Kasım 2009. 3 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011.
^ ^a ^b "Hard-Line Ex-Leader Ahmadinejad Stuns Iran With Election Bid". The New York Times. 12 Nisan 2017.
^ "Mahmoud Ahmadinejad 'disqualified' from Iran elections". 20 Nisan 2017. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
^ "Iran's Ahmadinejad disqualified from running for the president". 20 Nisan 2017. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
^ gencturkhaber.com^[]
^ ihlassondakika.com^[]
^ zaman.com.tr^[]
^ "İran: Siyonizme geçit yok". 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.
^ Ahmedinejad: Soykırım konusunda tartışma var^[]
^ "Yahudi soykırımı bir efsane". 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.
^ hurriyet.com.tr^[]
^ "milliyet.com.tr". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.
^ "savaskarsitlari.org". 23 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2010.
^ "www.tert.am". 21 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2010.
^ diplomatikgozlem.com^[]
^ "احمدی نژاد: در سیاست باقی می‌مانم/ دو سال قبل به اردوغان گفتم می‌توان مسئله سوریه را حل کرد". خبرآنلاین. 2 Temmuz 2013. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
^ Nasseri, Ladane (29 Temmuz 2013). "Iran's Ahmadinejad to Set Up University After Exit From Office". Bloomberg. 27 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.
^ "Ahmadinejad in new appointment". Albawaba. Tahran. FNA. 5 Ağustos 2013. 7 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013.
^ "احمدی نژاد کاندیداتوری اش در انتخابات ریاست جمهوری را رد نکرد / «سال 96 همه همدیگر را خواهیم دید»". 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
^ News, پایگاه خبری تحلیلی فردا. "سفرهای انتخاباتی احمدی‌نژاد به ایستگاه آخر رسید". fardanews.com. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
^ "سفرهای اخیر احمدی‌نژاد انتخاباتی نیست". 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
^ Bengali, Ramin Mostaghim and Shashank. "Iran's supreme leader tells former president Mahmoud Ahmadinejad not to run again". 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
^ "Iran's top leader tells Ahmadinejad not to run for president again". The Washington Post. 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
^ "Iran's Supreme Leader Advises Ahmadinejad Not to Run for President". The New York Times. 27 Eylül 2016. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
^ "دکتر احمدی نژاد در نامه ای خطاب به مقام معظم رهبری اعلام کرد: برنامه ای برای حضور در عرصه رقابت های انتخاباتی سال آینده ندارم + تصویر نامه -". دولت بهار :: هواداران دکتر محمود احمدی نژاد. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "احمدی‌نژاد از بقایی حمایت کرد". 20 Mart 2017. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
^ "Iran disqualifies Ahmadinejad from bid to regain presidency". The Guardian. 20 Nisan 2017. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
^ Faghihi, Rohollah. "The Reincarnation of Mahmoud Ahmadinejad". Foreign Policy (İngilizce). 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2018.
^ "Report: Iran Arrests Its Former President for 'Inciting Unrest'". Newsmax. 7 Ocak 2018. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019.
^ Golnaz Esfandiari (11 Ağustos 2010), The Language of Ahmadinejad: 'The Bogeyman Snatched the Boob', Radio Free Europe/Radio Liberty, 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ağustos 2017
^ "Iran's Mahmoud Ahmadinejad can't stop responding to tweets today". The Daily Dot (İngilizce). 16 Ekim 2018. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
^ "The curious case of 'woke' Ahmadinejad". The Jerusalem Post. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
^ ظریف محبوب‌ترین چهره سیاسی ایران (Farsça). Information and Public Opinion Solutions LLC. 24 Mayıs 2016. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
^ "Khamenei offers implicit support to Ahmadinejad". AFP. 12 Mayıs 2009. 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2010.
^ Lee, Jon (7 Ocak 2009). "Can Iran Change? High stakes in Mahmoud Ahmadinejad's reelection campaign". New Yorker. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2011.
^ "Africa can Learn from President Mahmoud Ahmadinejad". The African Executive. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Escobar, Pepe (15 Eylül 2015). "Travels in Ahmadinejadland". Asia Times. Archived from the original on 13 Aralık 2005. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()
^ "A modern history of Iran". The Economist. 18 Kasım 2017. 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2017.

Dış bağlantılar

Mahmud Ahmedinejad hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikihaber'de haberler
	Vikisöz'de alıntılar

İran'daki başkanlık seçiminin ardından: Ahmedinejad'ın tartışmalı zaferi

Siyasi görevi
Önce gelen	Erdebil İl Valisi 1993-1997	Sonra gelen Cevad Negarande
Önce gelen	Tahran Belediye Başkanı 2003-2005	Sonra gelen Muhammed Bakır Galibaf
Önce gelen Muhammed Hatemi	İran Cumhurbaşkanı 2005-2013	Sonra gelen Hasan Ruhani
Parti siyasi görevi
Önce gelen Yeni parti	Lideri 2001-2005	Sonra gelen
Diplomatik görevi
Önce gelen Abdülaziz Buteflika	Başkanı 2006-2010	Sonra gelen Mahinda Rajapaksa
Önce gelen Muhammed Mursi	Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri 2012-2013	Sonra gelen Hasan Ruhani

[ap-1] "Iran's first lady makes rare speech at Rome summit". Fox News. Associated Press. 15 Kasım 2009. 3 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011.

[Hard-Line-2] "Hard-Line Ex-Leader Ahmadinejad Stuns Iran With Election Bid". The New York Times. 12 Nisan 2017.

[3] "Mahmoud Ahmadinejad 'disqualified' from Iran elections". 20 Nisan 2017. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.

[4] "Iran's Ahmadinejad disqualified from running for the president". 20 Nisan 2017. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.

[5] turkhaber.com^[]

[6] ssondakika.com^[]

[7] zaman.com.tr^[]

[8] "İran: Siyonizme geçit yok". 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.

[9] Ahmedinejad: Soykırım konusunda tartışma var^[]

[10] "Yahudi soykırımı bir efsane". 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.

[11] urriyet.com.tr^[]

[12] "milliyet.com.tr". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.

[13] "savaskarsitlari.org". 23 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2010.

[14] "www.tert.am". 21 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2010.

[15] tikgozlem.com^[]

[16] "احمدی نژاد: در سیاست باقی می‌مانم/ دو سال قبل به اردوغان گفتم می‌توان مسئله سوریه را حل کرد". خبرآنلاین. 2 Temmuz 2013. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.

[17] Nasseri, Ladane (29 Temmuz 2013). "Iran's Ahmadinejad to Set Up University After Exit From Office". Bloomberg. 27 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.

[18] "Ahmadinejad in new appointment". Albawaba. Tahran. FNA. 5 Ağustos 2013. 7 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013.

[19] "احمدی نژاد کاندیداتوری اش در انتخابات ریاست جمهوری را رد نکرد / «سال 96 همه همدیگر را خواهیم دید»". 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.

[20] News, پایگاه خبری تحلیلی فردا. "سفرهای انتخاباتی احمدی‌نژاد به ایستگاه آخر رسید". fardanews.com. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.

[21] "سفرهای اخیر احمدی‌نژاد انتخاباتی نیست". 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.

[LA_Times_not_to_run_again-22] Bengali, Ramin Mostaghim and Shashank. "Iran's supreme leader tells former president Mahmoud Ahmadinejad not to run again". 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.

[23] "Iran's top leader tells Ahmadinejad not to run for president again". The Washington Post. 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.

[24] "Iran's Supreme Leader Advises Ahmadinejad Not to Run for President". The New York Times. 27 Eylül 2016. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.

[25] "دکتر احمدی نژاد در نامه ای خطاب به مقام معظم رهبری اعلام کرد: برنامه ای برای حضور در عرصه رقابت های انتخاباتی سال آینده ندارم + تصویر نامه -". دولت بهار :: هواداران دکتر محمود احمدی نژاد. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[26] "احمدی‌نژاد از بقایی حمایت کرد". 20 Mart 2017. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.

[27] "Iran disqualifies Ahmadinejad from bid to regain presidency". The Guardian. 20 Nisan 2017. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.

[28] Faghihi, Rohollah. "The Reincarnation of Mahmoud Ahmadinejad". Foreign Policy (İngilizce). 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2018.

[29] "Report: Iran Arrests Its Former President for 'Inciting Unrest'". Newsmax. 7 Ocak 2018. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019.

[30] Golnaz Esfandiari (11 Ağustos 2010), The Language of Ahmadinejad: 'The Bogeyman Snatched the Boob', Radio Free Europe/Radio Liberty, 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ağustos 2017

[31] "Iran's Mahmoud Ahmadinejad can't stop responding to tweets today". The Daily Dot (İngilizce). 16 Ekim 2018. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.

[32] "The curious case of 'woke' Ahmadinejad". The Jerusalem Post. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.

[33] ظریف محبوب‌ترین چهره سیاسی ایران (Farsça). Information and Public Opinion Solutions LLC. 24 Mayıs 2016. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.

[34] "Khamenei offers implicit support to Ahmadinejad". AFP. 12 Mayıs 2009. 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2010.

[JLAnderson-35] Lee, Jon (7 Ocak 2009). "Can Iran Change? High stakes in Mahmoud Ahmadinejad's reelection campaign". New Yorker. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2011.

[36] "Africa can Learn from President Mahmoud Ahmadinejad". The African Executive. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[37] Escobar, Pepe (15 Eylül 2015). "Travels in Ahmadinejadland". Asia Times. Archived from the original on 13 Aralık 2005. KB1 bakım: Uygun olmayan url ()

[38] "A modern history of Iran". The Economist. 18 Kasım 2017. 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2017.