Mahmud Ahmedinejad (Farsça: محمود احمدینژاد, d. 28 Ekim 1956, Aradan), İran'ın altıncı cumhurbaşkanı. Ayrıca, ülkedeki muhafazakâr siyasi gruplardan oluşan bir koalisyon olan İslamî İran İnşaatçılar İttifakı'nın ana siyasi lideriydi ve 2003'ten 2005'e kadar Tahran belediye başkanı olarak görev yaptı.
Mahmud Ahmedinejad | |
---|---|
Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi üyesi | |
Görevde | |
Makama geliş 5 Ağustos 2013 | |
6. İran cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 3 Ağustos 2005 - 3 Ağustos 2013 | |
Dinî Lider | Ali Hamenei |
Yerine geldiği | Muhammed Hatemi |
Yerine gelen | Hasan Ruhani |
42. | |
Görev süresi 20 Mayıs 2003 - 28 Haziran 2005 | |
Yerine geldiği | (vekil) |
Yerine gelen | (vekil) |
1. Erdebil Genel Valisi | |
Görev süresi 28 Kasım 1993 - 29 Ekim 1997 | |
Yerine geldiği | Eyalet oluşturuldu |
Yerine gelen | Seyyid Hamid Tahayi |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Mahmud Sabbaghian 28 Ekim 1956 Aradan, Pehlevî İranı |
Partisi | (1999-2011) |
Evlilik(ler) | (e. 1980) |
Çocuk(lar) | 3 |
Yaşadığı yer | Tahran |
Bitirdiği okul | İran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi |
Mesleği | Üniversite öğretim üyesi |
İmzası | |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | İran Silahlı Kuvvetleri |
Branşı | İslam Devrimi Muhafızları Ordusu |
Hizmet yılları | 1986-1988 |
Rütbesi | Yok |
Birimi | Hamzeh Genel Merkezi |
Komutası | Savaş Mühendisliği Birimi, 6. Özel Tümen |
Çatışma/savaşları | Irak-İran Savaşı |
Ahmedinejad, 12 Nisan 2017'de, Yüce Lider Ayetullah Hamaney'in itirazlarına karşı, 2017 İran cumhurbaşkanlığı seçiminde üçüncü kez aday olmayı planladığını duyurdu. Adaylığı Anayasa Koruma Konseyi tarafından reddedildi. Ahmedinejad, 2017-18 İran protestoları sırasında mevcut İran hükûmetini eleştirdi.
Ön yaşamı
Ahmedinejad, Kuzey İran'da, Tahran Eyaletine doğudan komşu olan Semnan Eyaleti'nin Garmsar kenti yakınındaki Aradan köyünde bir nalbantın oğlu olarak dünyaya gelmiştir.
Eğitimi
1976 yılında ülke genelinde yapılan üniversite giriş sınavında 132'nci olarak İran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nin inşaat mühendisliği bölümüne girmiştir. Tahran Belediye Başkanlığından önce İran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapmaktaydı. Tahsilini de bu üniversitede yapmıştır. Tahran'a 400 km uzaklıktaki Erdebil Eyaleti'nin valilik makamına atanmış aynı zamanda Tahran'daki İran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden verilen PhD diploması, doktora ve valiliğin yanında yaptığı öğretim üyeliği görevine karşı profesör unvanı bulunmaktadır.
Siyasi yaşamı
Cumhurbaşkanı seçilmeden önceki dönemde, (3 Mayıs 2003 ile 28 Haziran 2005 arasında) Tahran belediye başkanlığı yapmıştır. Mesleği inşaat mühendisliğidir. 24 Haziran 2005 İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda seçilmiş, 3 Ağustos 2005'te art arda 8 yıllık cumhurbaşkanlığı süresini doldurduğu için makamından çekilen Muhammed Hatemi 'nin yerine cumhurbaşkanlığına başlamıştır.
Siyasi güç zeminini İran inşaat sektörünün lobi kuruluşu olan İslami İran İnşaatçılar İttifakı'ndan () aldığı kabul edilmektedir. Abadgaran, İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda iki aday arasında (Ahmedinecad ve Muhammed Bager Galibaf) bölünmüş, ikinci turda Ahmedinecad'ın arkasında toplanmıştır. Böylece, 1000 kadar adayın tarafından elenmesinden sonra ilk tura katılabilen 7 aday arasında en fazla oyu almış bulunan (Ahmedinecad ilk turda % 19.48 oranında oy almıştı) eski (Hatemi'den önceki) cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani 'ye karşı ikinci turda teke tek yarışarak oyların % 61.69'unu elde etmiştir. Muhalifleri seçime hile karıştığı ithamlarını dile getirmişlerdir. İkinci tura İran'lı seçmenlerin % 59'u katılmıştır.
Hakkındaki genel yargı İslamcı ve popülist görüşleri savunan bir dini muhafazakâr olduğu yönündedir. Sade yaşantı tarzının, iyi eğitim mazisi ile dürüst politikaları kaynaştırdığı imajının ve popülist görüşlerinin İran toplumunun fakir tabakaları nezdinde popülerlik kazanmasına yol açtığı belirtilmektedir. 'Yapılabilir ve yapabiliriz' (میشود و میتوانیم) sloganı etrafında oluşturulmuş Cumhurbaşkanlığı programının belirsizlikler içerdiği görüşleri ortaya atılmıştır. Hedeflerinden biri İran'ın petrol gelirlerinin fakir halka yansıtılmasıdır.
İç politika
Dış politika açısından, ABD ile ilişkilerde hiçbir açılım gösterilmemesi gerektiğini net bir şekilde savunmuştur. Birleşmiş Milletler 'e defalarca suçlamalarda bulunmuş, İran'ın nükleer programını sürdürmesi gerektiğini açık bir dille ifade etmiştir. Bir basın mensubunun siyasi tutukluların salıverilmesinden bahsi üzerine 'Hangi siyasi tutuklular? Amerika'dakiler mi?' diye sormuş, bilinen diğer bazı ülkeler nükleer programlar geliştirirken İran'ın neden geliştiremeyeceğini sorgulamış, Birleşmiş Milletler'in 5 daimi üyesinin bazı ayrıcalıkları olduğuna göre İslam dünyasının aynı ayrıcalıkları neden alamayacağını dile getirmiş, son olarak da Yahudi Soykırımı'ndan neden Filistinlilerin etkilendiği konusunu ortaya atmıştır. Cumhurbaşkanlığına seçildikten sonra bunu 'yeni bir İslam devrimi' (veya, bulunduğumuz Hicrî takvim yılından hareketle, '1384 İslam Devrimi' olarak nitelemiş, bu devrimin yakında bütün dünyaya erişeceği müjdesini vermiştir. İlk etapta bölge ülkeleri arasında (vizelerin kaldırılması yoluyla) seyahat hürriyetini ve bağların kuvvetlendirilmesini savunmaktadır.
'ne doğrudan katıldığına ilişkin iddialar, Cumhurbaşkanı seçilmesinin hemen ardından, Avusturya'da Kürt muhalifleri bizzat öldürttüğü iddiaları ve Tahran siyasi suçluların idam edildiği haberleri ile eşzamanlı olarak dünya basınında yer almıştır. Iran dışında bulunan devrim zamanında sol gruplara mensup olan kişiler 1979-1985 arasında hapishanede bulundukları dönemde, onlara işkence uygulayan "Mirzayi" adında bir işkencecinin eşkalinin tam ahmedinejadın gençlik fotoğraflarına uyduğunu ve bu şahısın hapishanelerde ayakları matkap ile delme, konuşturmak için tutuklunun arkadaşının kafasına sıkma gibi insanlık dışı işkence türlerinin uyguladığını anlatmışlardır. ayrıca Ahmedinejadın Ayetullah Sadegh Khalkhalinin ölüm mangasında bulunduğunu da iddia etmişlerdir. Bu suçlamaları reddetmişler, A.B.D. Başkanı George W. Bush Temmuz 2005'te Ahmedinecad'ın Rehineler Krizine katılımına ilişkin iddiaların ciddi olduğunu ve soruşturulacağını belirtmiş ise de, henüz bir soruşturma başlatılmamıştır. İddialar dünya basınına kriz döneminin Amerikalı rehinlerinden 5'i tarafından yapılan açıklamalar ve teşhisler sonrasında yansımıştır. Açıklamalarda bulunanlardan biri CIA mensubudur, Farsça bilen bir diğeri de emekli kara albaydır. Bu eski rehineler Ahmedinejad'ı 'sert ve gaddar bir soruşturmacı' olarak tanımlamaktadırlar. Teşhis yapmaları istenen diğer eski rehineler emin olamadıklarını belirtmişlerdir.
İran-Irak Savaşı öncesinde İran Devrim Muhafızları'na () katılmıştır. Savaş esnasında Kerkük'te gizli operasyonlar yürüttüğü bilinmektedir. İran Devrim Muhafızları 6. Ordusu başmühendisliği yapmış, savaştan sonra Maku ve Hoy vilayetleri vali yardımcılığı ve valiliğine atanmıştır. 1993-1997 arasında Erdebil vilayetinin valiliğini yürütmüştür. Ancak seçmenlerin % 12'sinin katılımının muhafazakâr adayların önünü açtığı 2003 Tahran Belediye Başkanlığı seçimleri sonrasında başkentin belediye başkanlığını elde etmesine değin İran siyasi panoramasında tanınan bir kişi değildi. Belediye başkanlığı esnasında önceki başkanlarca açılmış kültür merkezlerine dini vurguyu ciddi bir oranda yerleştirmesi, belediye binalarında kadınlar ve erkekler için ayrı asansörler kullanımı zorunluluğunu getirmesiyle dikkati çekmiştir. Tahran meydanlarında İran-Irak Savaşı'nda ölenlerin anısının en canlı bir şekilde (bazı meydanlar açık mezarlıklara dönüştürülerek) yaşatılmasını önermiştir. Fakir kesime gıda yardımı programları da icraatlarını tamamlayan bir unsur olmuştur. Belediye başkanlığı ile beraber başkentin en önde gelen gazetesi ''nin yöneticiliğini ele geçirmiş, gazeteyi siyasi programının odak noktalarından biri hâline getirmiştir. Gazete kadrosundan İran basın dünyasının yükselen yıldızlarından kadın gazeteci 'ı, Hatemi'ye rejimin kırmızı çizgileri ve yasa dışı istihbarat örgütleri hakkında uygunsuz bulduğu bir soru sorduğu için, Türkiye ve Azerbaycan için casusluk yaptığı gerekçesiyle kovması gündemi meşgul etmiştir. Ancak bizzat Hatemi ile de aralarında tartışmalar cereyan etmiştir.
İlk icraatlarından biri yeni evli çiftlere iş ve konut edinebilmeleri için İran petrol gelirlerinden ayrılan 1.3 milyar Dolarlık bir fonun yürürlüğe konulması olmuştur ().
Seçimleri
% 63.36'yla tekrar İran Cumhurbaşkanı seçildiği iddia edilmiş ülke genelinde büyük tepkiye neden olmuştur. günlerce süren protestolar devrim muhafızları tarafından sert bir şekilde bastırılmaya çalışılmıştır. Resmî dünya af örgütünün rakamlarına göre 76 kişi bu olaylarda direkt kurşunlanarak öldürülmüştür ancak Mahmut Ahmedinejad hükûmeti karşı atakta aslında 7 milisin CIA, Mosad ve MI6'e bağlı örgütler tarafından öldürüldüğünü, sokaklarda öldürülen insanların ise aynı örgütlere bağlı kimseler tarafından öldürüldüğünü iddia etmiştir.[]
Dış politika
İsrail ve Filistin siyaseti
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Mahmud Ahmedinejad, esasen Yahudi halkına ve dinlerine bir düşmanlığı olmadığını, sadece 'siyonist' düşünceye ve eylemlerine karşı olduğunu açıklamalarında 'siyonistler' ifadesini kullanarak belli etmektedir ayrıca Yahudiler ile siyonistleri karıştırmamaya özen göstermektedir. Keza siyonist düşünceye destek olmadıkları gibi siyonizmi eleştiren Yahudi heyetlerini kabul ederek görüşmektedir.
Ahmedinejad, 1988 yılında kurulan ve 108 devlet tarafından tanınan (BM tarafından gözlemci ülke statüsü verilmiştir) Filistin Devleti'ni 'zorba güçlere karşı mücadelenin simgesi' olarak tanımlayarak açık olarak destek vermiş ve İran'ın resmî olarak tanımadığı İsrail'i 'işgalci kuvvet' olarak tanımlamıştır. Ahmedinejad, 2005 yılında seçilmesinden hemen sonra İsrail'in haritadan silinmesi gerektiğini söyledi. Yahudi Soykırımı konusunda ise şunları belirtti:
- "Yahudi Soykırımı diye bir şey uydurdular. Şimdi Yahudi soykırımı efsanesini Allah'tan, dinden ve peygamberlerden daha üstün tutuyorlar."
Ahmedinejad'ın bu açıklamaları uluslararası tepkilere yol açtı.
Türkiye ile ilişkiler
Mahmud Ahmedinejad, cumhurbaşkanı seçildiği 3 Ağustos 2005 yılından 14 Ağustos 2008 tarihine kadar Türkiye'ye resmî veya gayriresmî herhangi bir ziyarette bulunmamıştır. Bu dönem içinde Türkiye'deki mevkidaşları Ahmet Necdet Sezer (görev aralığı 5 Mayıs 2000-27 Ağustos 2007) ve Abdullah Gül (görev aralığı 28 Ağustos 2007-28 Ağustos 2014)'dür. Bu dönem içindeki 2 yıllık Ahmet Necdet Sezer döneminde Ahmedinejad'ın cumhurbaşkanı seçilmesiyle alakalı resmî kutlama mesajı gönderilmesinden başka herhangi bir diplomatik ilişkide bulunulmamış, Türkiye tarafından da resmî bir ziyaret talebi gönderilmemiştir. Abdullah Gül'ün davetiyle 14 Ağustos 2008'de İstanbul'a gelen Ahmedinejad, Ankara'daki resmî Anıtkabir ziyaretini de yapmamıştır. Buna gerekçe olarak da Türkiye'ye iş gezisi için geldiği belirtilmiştir.
Ahmedinejad Türkiye'yi çok sevdiğini ve ilişkilerinin her zaman iyi olacağını belirtmiştir. Ahmedinejad, daha sonra “Türk dili ve edebiyatının üniversitelerde okutulması için Kültür Şurası’nda karar aldıklarını ve bunun bir süre önce tebliğ edildiğini” belirterek ve Türkçeyi İran kültürünün bir sermayesi olarak nitelendirmiştir. Ahmedinecad, Türkçenin her bakımdan mükemmel, az kelimeyle çok ve derin anlamlar ifade edildiğinden birçok dilden üstün olduğunu belirtmiştir. Türkiye ile vizelerin kaldırmıştır.
2008 yılında İSEDAK toplantısına katılmak için geldiği Türkiye'de yaptığı açıklamada; bölge ülkelerinin ortak pazar bilinciyle hareket etmesi hâlinde ekonomik olarak ilerleyeceğini ve küresel sermayeye karşı bir direnç oluşturabileceğini belirterek ortak para kullanımı ile ilgili Türkiye'nin de desteğini istemiştir. Yaptığı konuşmada:
Bizim iktisatlarımız birbirinin yanında yer alırsa, el ele verirsek büyük bir ekonomiye sahip oluruz ve çok hızlı bir şekilde ilerleyebiliriz
Böyle bir konuda İran ile Türkiye bir karar almıştır. Suriye ve Irak da bu uygulama safhasına girecek. Rusya'nın da buna katılmasına sıcak bakıyoruz. Doların verdiği zararları bir noktada önlememiz gerekiyor
Dolar'la irtibatın bizlere hiçbir menfaati yoktur, zararı vardır. Millî paralarla alışveriş etmek milletlerin lehinedir. Orada bunu sıcak karşıladılar, ama bunu uygulamak için bir ön hazırlığa, karşılıklı anlaşmaya, çalışmaya ihtiyaç vardır. Şimdilik yalnız İran ile Türkiye arasında karar alınmıştır. Ümit ederim bu yakın zamanda genişleyecektir ve başka ülkeleri de içerisine alacaktır. şeklinde açıklama yapmıştır.
İran'daki azınlıklara karşı siyaseti
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
İran yüzyıllardan beri değişik ırk, medeniyet ve dinlere ev sahipliği yapmış ve hâlen de yapmaktadır. Ülkedeki azınlıklar dini azınlıklar (Ermeniler-Ortodoks, Museviler, Zerdüştler, Asuriler ve Keldaniler) ve ırksal azınlıklar (Kürtler, Beluciler, Araplar, Türkmenler ve Azeriler) olarak iki gruba ayrılabilir. (İran nüfusunun %45'ini Farslar, % 55'ini diğer unsurlar oluşturur) Bu kadar çeşitli din ve ırktan oluşan toplumu yüzyıllardır sorunsuz yöneten İran, 1924 yılından itibaren politikası izlemeye başlamıştır ki bu politikanın acılarını bugünlerde yaşamaya başlamıştır. Her ne kadar ülke anayasası, azınlıkların her türlü dini inanç, anadil ve kültür serbestliğini garanti altına almış olsa da özellikle ülkedeki Azeri ve Kürt azınlığın hakları konusunda bir sıkıntı olduğu dış dünyaya yansımaktadır.
İran tüm İranlılarındır söylemini kullanan Hatemi’nin cumhurbaşkanlığı döneminde ilk yolu seçmiş olduğu görüntüsünü veren İran, Ahmedinejad’ın iktidara geldiği 2005 yılından bu yana ikinci seçeneğe yakın politikalar izlemektedir. Anayasanın 15 ve 19. maddeleri ile azınlıkların kabul edildiği İran'da, son cumhurbaşkanı Ahmedinejad farklılıkları kabul eden fakat ayrılıkları kabul etmeyen bir politika sürdürmektedir.
Azerilere karşı siyaseti
İran Azerileri ülkenin genellikle kuzey kısmında yaşasa da gerek başkent Tahran'da gerekse de tüm batı İran'da belli oranda Azeri yaşamaktadır. Resmî olmayan rakamlara göre nüfusları 28 milyon civarındadır. Erdebil'de yöneticilik yapan Ahmedinejad ülkesindeki Azeri nüfusu yakından tanımaktadır.
Cumhurbaşkanlığı'ndan sonra
Ahmedinejad CNN'e verdiği röportajda, Cumhurbaşkanlığı dönemi bittikten sonra, üniversiteye döneceğini ve siyasetten emekli olacağını söyledi. Ancak Ahmedinejad, 2 Temmuz 2013'teki OPEC zirvesinin oturum aralarında Rusya'dan yeni bir parti veya sivil toplum örgütü kurarak siyasete karışabileceğini duyurdu. Temmuz ayı sonlarında Mehr haber ajansı, Ahmedinejad'ın Yüksek Kültür Devrimi Konseyi'nden Tahran'da yüksek lisans çalışmaları için bir üniversite kurmak için izin aldığını bildirdi. 5 Ağustos 2013 tarihinde, Yüksek Lider Ali Hamaney, Ahmedinejad'ı İcra Kurulu üyeliğine atayan bir kararname çıkardı. 15 Haziran 2015'te Ahmedinejad'ın bazı kabine bakanları, YEKTA Cephesi adlı yeni bir siyasi parti kurdu. Parti 2016 yasama seçimleri için liste yayınladı ve Ahmedinejad'ın bazı kabine üyeleri (Hamid-Reza Haji Babaee, Sadık Khalilian, Mohammad Abbasi ve Mahmud Bahmani gibi) seçim için kayıt yaptırdı, ancak Ahmedinecad seçimlerde herhangi bir adayı desteklemedi.
2017 cumhurbaşkanlığı seçimi
Ahmedinejad'ın 2015 tarihinde, 2017'de tekrar cumhurbaşkanlığına aday olacağı söylendi. Ahmedinecad, görevden ayrıldığından beri büyük ölçüde gözlerden uzak durdu, ancak Batı karşıtı söylemi ve mücadeleci tarzı birçok İranlı arasında popüler olmaya devam etti ve Hassan Ruhani'yi görevden alabilecek en zorlu siyasi figürler arasında yaygın olarak görüldü. Aralık 2015'te, seçim kampanyası başkanlarını atayarak cumhurbaşkanlığı kampanyasına başladığı bildirildi. Ayrıca Nisan 2016'da Amol'a seyahat ederek il seyahatlerine başladı. Gorgan'a gittiği Eylül 2016'ya kadar seyahatlerine devam etti. Ahmedinejad'ın danışmanları, seyahatlerinin seçimle ilgili olmadığını ve sadece halkın talebi nedeniyle konuşmalar yaptığını söyledi.
Eylül 2016'da Ahmedinejad'ın İran Yüksek Lideri Ali Hamaney'den göreve aday olmak için izin istediği ve bunun İran'ın çıkarlarına uygun olmadığını söyleyen Hamaney tarafından reddedildiği söylendi. 26 Eylül 2016'da Ayetullah Hamaney haberi doğruladı, bunun bir emir değil, sadece öğüt olduğunu belirtti. Hamaney'in 1989'da Yüksek Lider olarak seçilmesinden bu yana ilk kez bir kişiye seçimlere aday olmamasını tavsiye etti. Daha önce bazı adaylar ondan tavsiye istemişti (eski cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani 2005 ve 2013'teki kampanyası için), ancak Hamaney bu durumlar hakkında görüş bildirmemeyi seçti. Ertesi gün Ahmedinejad, yaklaşan 2017 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmayacağını resmen açıkladı. Daha sonra Hamid Baghaei'nin adaylığını destekledi. Ancak Ahmedinejad, 12 Nisan 2017'de cumhurbaşkanı adayı olarak kaydoldu. Muhafız Konseyi tarafından 20 Nisan 2017 tarihinde diskalifiye edilerek Ekber Haşimi Rafsancani'den sonra üçüncü dönem başkanlık görevinden men edilen ikinci kişi oldu.
2017-18 İran protestoları
2017-18 İran protestoları sırasında Ahmedinejad, İran'ın mevcut hükûmetini ve daha sonra yüksek lider Ali Hamaney'i eleştirdi. Sonuç olarak, Ocak 2018'de ev hapsine alındığı bildirildi.
Halk imajı
Ahmedinejad kabalığı, diplomatik olmayan dili ve argo terimler kullanması ile tanınır. Takipçileriyle ağırlıklı olarak İngilizce iletişim kurduğu ve spor, Amerika Birleşik Devletleri ve güncel olaylar hakkında tweet attığı Twitter'da aktiftir.
Information and Public Opinion Solutions LLC (iPOS) tarafından Mart 2016'da yapılan bir ankete göre Ahmedinejad, İran'daki en az popüler siyasi figürdü. %57 onay ve %39 ret derecelendirmesine sahipti, dolayısıyla net popülaritesi %18 arttı.
Özel hayatı
Ahmedinejad evli ve iki kızı ve iki oğlu vardır. Oğullarından biri Amirkabir Teknoloji Üniversitesi'ni (Tahran Politeknik) okudu.
Ahmedinejad taraftarları onu mütevazı bir hayat süren sıradan bir adam olarak görüyorlar. Başkan olarak, güvenlik danışmanları taşınması konusunda ısrar edene kadar ailesinin yaşadığı Tahran'da aynı evde yaşamaya devam etmek istedi. Ahmedinejad, Cumhurbaşkanlığı sarayındaki antika İran halılarını bir halı müzesine yollattı ve bunun yerine ucuz halı kullanmayı tercih etti. Başkanlık uçağında VIP koltuğunu reddettiği ve bunun yerine bir kargo uçağıyla değiştirdiği söyleniyor. Ahmedinejad, İran'ın cumhurbaşkanlığını kazandıktan sonra ilk kabine toplantısını "dindar" olarak algılanan Meşhed'deki İmam Rıza türbesinde yaptı. Haftalık kabine brifinglerinde de 12. İmam'a fazladan yer ayırırdı.
Kaynakça
- ^ "Iran's first lady makes rare speech at Rome summit". Fox News. Associated Press. 15 Kasım 2009. 3 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2011.
- ^ a b "Hard-Line Ex-Leader Ahmadinejad Stuns Iran With Election Bid". The New York Times. 12 Nisan 2017.
- ^ "Mahmoud Ahmadinejad 'disqualified' from Iran elections". 20 Nisan 2017. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ "Iran's Ahmadinejad disqualified from running for the president". 20 Nisan 2017. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ gencturkhaber.com[]
- ^ ihlassondakika.com[]
- ^ zaman.com.tr[]
- ^ "İran: Siyonizme geçit yok". 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.
- ^ Ahmedinejad: Soykırım konusunda tartışma var[]
- ^ "Yahudi soykırımı bir efsane". 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.
- ^ hurriyet.com.tr[]
- ^ "milliyet.com.tr". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.
- ^ . 23 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2010.
- ^ . 21 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2010.
- ^ diplomatikgozlem.com[]
- ^ "احمدی نژاد: در سیاست باقی میمانم/ دو سال قبل به اردوغان گفتم میتوان مسئله سوریه را حل کرد". خبرآنلاین. 2 Temmuz 2013. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
- ^ Nasseri, Ladane (29 Temmuz 2013). "Iran's Ahmadinejad to Set Up University After Exit From Office". Bloomberg. 27 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.
- ^ "Ahmadinejad in new appointment". Albawaba. Tahran. FNA. 5 Ağustos 2013. 7 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013.
- ^ "احمدی نژاد کاندیداتوری اش در انتخابات ریاست جمهوری را رد نکرد / «سال 96 همه همدیگر را خواهیم دید»". 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ News, پایگاه خبری تحلیلی فردا. . fardanews.com. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
- ^ "سفرهای اخیر احمدینژاد انتخاباتی نیست". 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
- ^ Bengali, Ramin Mostaghim and Shashank. . 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
- ^ . The Washington Post. 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
- ^ . The New York Times. 27 Eylül 2016. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
- ^ . دولت بهار :: هواداران دکتر محمود احمدی نژاد. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "احمدینژاد از بقایی حمایت کرد". 20 Mart 2017. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ "Iran disqualifies Ahmadinejad from bid to regain presidency". The Guardian. 20 Nisan 2017. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ Faghihi, Rohollah. "The Reincarnation of Mahmoud Ahmadinejad". Foreign Policy (İngilizce). 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2018.
- ^ . Newsmax. 7 Ocak 2018. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019.
- ^ Golnaz Esfandiari (11 Ağustos 2010), The Language of Ahmadinejad: 'The Bogeyman Snatched the Boob', Radio Free Europe/Radio Liberty, 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 1 Ağustos 2017
- ^ "Iran's Mahmoud Ahmadinejad can't stop responding to tweets today". The Daily Dot (İngilizce). 16 Ekim 2018. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ "The curious case of 'woke' Ahmadinejad". The Jerusalem Post. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ (Farsça). Information and Public Opinion Solutions LLC. 24 Mayıs 2016. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ . AFP. 12 Mayıs 2009. 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2010.
- ^ Lee, Jon (7 Ocak 2009). "Can Iran Change? High stakes in Mahmoud Ahmadinejad's reelection campaign". New Yorker. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2011.
- ^ . The African Executive. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Escobar, Pepe (15 Eylül 2015). . Asia Times. Archived from the original on 13 Aralık 2005.
- ^ "A modern history of Iran". The Economist. 18 Kasım 2017. 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2017.
Dış bağlantılar
Mahmud Ahmedinejad hakkında daha fazla bilgi edinin | |
Commons'ta dosyalar | |
Vikihaber'de haberler | |
Vikisöz'de alıntılar |
- İran'daki başkanlık seçiminin ardından: Ahmedinejad'ın tartışmalı zaferi
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen | Erdebil İl Valisi 1993-1997 | Sonra gelen Cevad Negarande |
Önce gelen | Tahran Belediye Başkanı 2003-2005 | Sonra gelen Muhammed Bakır Galibaf |
Önce gelen Muhammed Hatemi | İran Cumhurbaşkanı 2005-2013 | Sonra gelen Hasan Ruhani |
Parti siyasi görevi | ||
Önce gelen Yeni parti | Lideri 2001-2005 | Sonra gelen |
Diplomatik görevi | ||
Önce gelen Abdülaziz Buteflika | Başkanı 2006-2010 | Sonra gelen Mahinda Rajapaksa |
Önce gelen Muhammed Mursi | Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri 2012-2013 | Sonra gelen Hasan Ruhani |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mahmud Ahmedinejad Farsca محمود احمدی نژاد d 28 Ekim 1956 Aradan Iran in altinci cumhurbaskani Ayrica ulkedeki muhafazakar siyasi gruplardan olusan bir koalisyon olan Islami Iran Insaatcilar Ittifaki nin ana siyasi lideriydi ve 2003 ten 2005 e kadar Tahran belediye baskani olarak gorev yapti Mahmud AhmedinejadDuzenin Maslahatini Teshis Konseyi uyesiGorevdeMakama gelis 5 Agustos 20136 Iran cumhurbaskaniGorev suresi 3 Agustos 2005 3 Agustos 2013Dini Lider Ali HameneiYerine geldigi Muhammed HatemiYerine gelen Hasan Ruhani42 Gorev suresi 20 Mayis 2003 28 Haziran 2005Yerine geldigi vekil Yerine gelen vekil 1 Erdebil Genel ValisiGorev suresi 28 Kasim 1993 29 Ekim 1997Yerine geldigi Eyalet olusturulduYerine gelen Seyyid Hamid TahayiKisisel bilgilerDogum Mahmud Sabbaghian 28 Ekim 1956 67 yasinda Aradan Pehlevi IraniPartisi 1999 2011 Evlilik ler e 1980 Cocuk lar 3Yasadigi yer TahranBitirdigi okul Iran Bilim ve Teknoloji UniversitesiMeslegi Universite ogretim uyesiImzasiAskeri hizmetiBagliligi Iran Silahli KuvvetleriBransi Islam Devrimi Muhafizlari OrdusuHizmet yillari 1986 1988Rutbesi YokBirimi Hamzeh Genel MerkeziKomutasi Savas Muhendisligi Birimi 6 Ozel TumenCatisma savaslari Irak Iran Savasi Ahmedinejad 12 Nisan 2017 de Yuce Lider Ayetullah Hamaney in itirazlarina karsi 2017 Iran cumhurbaskanligi seciminde ucuncu kez aday olmayi planladigini duyurdu Adayligi Anayasa Koruma Konseyi tarafindan reddedildi Ahmedinejad 2017 18 Iran protestolari sirasinda mevcut Iran hukumetini elestirdi On yasamiAhmedinejad Kuzey Iran da Tahran Eyaletine dogudan komsu olan Semnan Eyaleti nin Garmsar kenti yakinindaki Aradan koyunde bir nalbantin oglu olarak dunyaya gelmistir Egitimi1976 yilinda ulke genelinde yapilan universite giris sinavinda 132 nci olarak Iran Bilim ve Teknoloji Universitesi nin insaat muhendisligi bolumune girmistir Tahran Belediye Baskanligindan once Iran Bilim ve Teknoloji Universitesi nde ogretim uyeligi yapmaktaydi Tahsilini de bu universitede yapmistir Tahran a 400 km uzakliktaki Erdebil Eyaleti nin valilik makamina atanmis ayni zamanda Tahran daki Iran Bilim ve Teknoloji Universitesi nden verilen PhD diplomasi doktora ve valiligin yaninda yaptigi ogretim uyeligi gorevine karsi profesor unvani bulunmaktadir Siyasi yasamiCumhurbaskani secilmeden onceki donemde 3 Mayis 2003 ile 28 Haziran 2005 arasinda Tahran belediye baskanligi yapmistir Meslegi insaat muhendisligidir 24 Haziran 2005 Iran cumhurbaskanligi secimlerinin ikinci turunda secilmis 3 Agustos 2005 te art arda 8 yillik cumhurbaskanligi suresini doldurdugu icin makamindan cekilen Muhammed Hatemi nin yerine cumhurbaskanligina baslamistir Siyasi guc zeminini Iran insaat sektorunun lobi kurulusu olan Islami Iran Insaatcilar Ittifaki ndan aldigi kabul edilmektedir Abadgaran Iran cumhurbaskanligi secimlerinin ilk turunda iki aday arasinda Ahmedinecad ve Muhammed Bager Galibaf bolunmus ikinci turda Ahmedinecad in arkasinda toplanmistir Boylece 1000 kadar adayin tarafindan elenmesinden sonra ilk tura katilabilen 7 aday arasinda en fazla oyu almis bulunan Ahmedinecad ilk turda 19 48 oraninda oy almisti eski Hatemi den onceki cumhurbaskani Hasimi Rafsancani ye karsi ikinci turda teke tek yarisarak oylarin 61 69 unu elde etmistir Muhalifleri secime hile karistigi ithamlarini dile getirmislerdir Ikinci tura Iran li secmenlerin 59 u katilmistir Hakkindaki genel yargi Islamci ve populist gorusleri savunan bir dini muhafazakar oldugu yonundedir Sade yasanti tarzinin iyi egitim mazisi ile durust politikalari kaynastirdigi imajinin ve populist goruslerinin Iran toplumunun fakir tabakalari nezdinde populerlik kazanmasina yol actigi belirtilmektedir Yapilabilir ve yapabiliriz می شود و می توانیم slogani etrafinda olusturulmus Cumhurbaskanligi programinin belirsizlikler icerdigi gorusleri ortaya atilmistir Hedeflerinden biri Iran in petrol gelirlerinin fakir halka yansitilmasidir Ic politika Mahmut Ahmedinejad Iran halkiyla beraber 2007 Dis politika acisindan ABD ile iliskilerde hicbir acilim gosterilmemesi gerektigini net bir sekilde savunmustur Birlesmis Milletler e defalarca suclamalarda bulunmus Iran in nukleer programini surdurmesi gerektigini acik bir dille ifade etmistir Bir basin mensubunun siyasi tutuklularin saliverilmesinden bahsi uzerine Hangi siyasi tutuklular Amerika dakiler mi diye sormus bilinen diger bazi ulkeler nukleer programlar gelistirirken Iran in neden gelistiremeyecegini sorgulamis Birlesmis Milletler in 5 daimi uyesinin bazi ayricaliklari olduguna gore Islam dunyasinin ayni ayricaliklari neden alamayacagini dile getirmis son olarak da Yahudi Soykirimi ndan neden Filistinlilerin etkilendigi konusunu ortaya atmistir Cumhurbaskanligina secildikten sonra bunu yeni bir Islam devrimi veya bulundugumuz Hicri takvim yilindan hareketle 1384 Islam Devrimi olarak nitelemis bu devrimin yakinda butun dunyaya erisecegi mujdesini vermistir Ilk etapta bolge ulkeleri arasinda vizelerin kaldirilmasi yoluyla seyahat hurriyetini ve baglarin kuvvetlendirilmesini savunmaktadir ne dogrudan katildigina iliskin iddialar Cumhurbaskani secilmesinin hemen ardindan Avusturya da Kurt muhalifleri bizzat oldurttugu iddialari ve Tahran siyasi suclularin idam edildigi haberleri ile eszamanli olarak dunya basininda yer almistir Iran disinda bulunan devrim zamaninda sol gruplara mensup olan kisiler 1979 1985 arasinda hapishanede bulunduklari donemde onlara iskence uygulayan Mirzayi adinda bir iskencecinin eskalinin tam ahmedinejadin genclik fotograflarina uydugunu ve bu sahisin hapishanelerde ayaklari matkap ile delme konusturmak icin tutuklunun arkadasinin kafasina sikma gibi insanlik disi iskence turlerinin uyguladigini anlatmislardir ayrica Ahmedinejadin Ayetullah Sadegh Khalkhalinin olum mangasinda bulundugunu da iddia etmislerdir Bu suclamalari reddetmisler A B D Baskani George W Bush Temmuz 2005 te Ahmedinecad in Rehineler Krizine katilimina iliskin iddialarin ciddi oldugunu ve sorusturulacagini belirtmis ise de henuz bir sorusturma baslatilmamistir Iddialar dunya basinina kriz doneminin Amerikali rehinlerinden 5 i tarafindan yapilan aciklamalar ve teshisler sonrasinda yansimistir Aciklamalarda bulunanlardan biri CIA mensubudur Farsca bilen bir digeri de emekli kara albaydir Bu eski rehineler Ahmedinejad i sert ve gaddar bir sorusturmaci olarak tanimlamaktadirlar Teshis yapmalari istenen diger eski rehineler emin olamadiklarini belirtmislerdir Iran Irak Savasi oncesinde Iran Devrim Muhafizlari na katilmistir Savas esnasinda Kerkuk te gizli operasyonlar yuruttugu bilinmektedir Iran Devrim Muhafizlari 6 Ordusu basmuhendisligi yapmis savastan sonra Maku ve Hoy vilayetleri vali yardimciligi ve valiligine atanmistir 1993 1997 arasinda Erdebil vilayetinin valiligini yurutmustur Ancak secmenlerin 12 sinin katiliminin muhafazakar adaylarin onunu actigi 2003 Tahran Belediye Baskanligi secimleri sonrasinda baskentin belediye baskanligini elde etmesine degin Iran siyasi panoramasinda taninan bir kisi degildi Belediye baskanligi esnasinda onceki baskanlarca acilmis kultur merkezlerine dini vurguyu ciddi bir oranda yerlestirmesi belediye binalarinda kadinlar ve erkekler icin ayri asansorler kullanimi zorunlulugunu getirmesiyle dikkati cekmistir Tahran meydanlarinda Iran Irak Savasi nda olenlerin anisinin en canli bir sekilde bazi meydanlar acik mezarliklara donusturulerek yasatilmasini onermistir Fakir kesime gida yardimi programlari da icraatlarini tamamlayan bir unsur olmustur Belediye baskanligi ile beraber baskentin en onde gelen gazetesi nin yoneticiligini ele gecirmis gazeteyi siyasi programinin odak noktalarindan biri haline getirmistir Gazete kadrosundan Iran basin dunyasinin yukselen yildizlarindan kadin gazeteci i Hatemi ye rejimin kirmizi cizgileri ve yasa disi istihbarat orgutleri hakkinda uygunsuz buldugu bir soru sordugu icin Turkiye ve Azerbaycan icin casusluk yaptigi gerekcesiyle kovmasi gundemi mesgul etmistir Ancak bizzat Hatemi ile de aralarinda tartismalar cereyan etmistir Ilk icraatlarindan biri yeni evli ciftlere is ve konut edinebilmeleri icin Iran petrol gelirlerinden ayrilan 1 3 milyar Dolarlik bir fonun yururluge konulmasi olmustur Secimleri 63 36 yla tekrar Iran Cumhurbaskani secildigi iddia edilmis ulke genelinde buyuk tepkiye neden olmustur gunlerce suren protestolar devrim muhafizlari tarafindan sert bir sekilde bastirilmaya calisilmistir Resmi dunya af orgutunun rakamlarina gore 76 kisi bu olaylarda direkt kursunlanarak oldurulmustur ancak Mahmut Ahmedinejad hukumeti karsi atakta aslinda 7 milisin CIA Mosad ve MI6 e bagli orgutler tarafindan olduruldugunu sokaklarda oldurulen insanlarin ise ayni orgutlere bagli kimseler tarafindan olduruldugunu iddia etmistir kaynak belirtilmeli Dis politikaIsrail ve Filistin siyasetiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Mahmud Ahmedinejad esasen Yahudi halkina ve dinlerine bir dusmanligi olmadigini sadece siyonist dusunceye ve eylemlerine karsi oldugunu aciklamalarinda siyonistler ifadesini kullanarak belli etmektedir ayrica Yahudiler ile siyonistleri karistirmamaya ozen gostermektedir Keza siyonist dusunceye destek olmadiklari gibi siyonizmi elestiren Yahudi heyetlerini kabul ederek gorusmektedir Ahmedinejad 1988 yilinda kurulan ve 108 devlet tarafindan taninan BM tarafindan gozlemci ulke statusu verilmistir Filistin Devleti ni zorba guclere karsi mucadelenin simgesi olarak tanimlayarak acik olarak destek vermis ve Iran in resmi olarak tanimadigi Israil i isgalci kuvvet olarak tanimlamistir Ahmedinejad 2005 yilinda secilmesinden hemen sonra Israil in haritadan silinmesi gerektigini soyledi Yahudi Soykirimi konusunda ise sunlari belirtti Yahudi Soykirimi diye bir sey uydurdular Simdi Yahudi soykirimi efsanesini Allah tan dinden ve peygamberlerden daha ustun tutuyorlar Ahmedinejad in bu aciklamalari uluslararasi tepkilere yol acti Turkiye ile iliskilerMahmud Ahmedinejad cumhurbaskani secildigi 3 Agustos 2005 yilindan 14 Agustos 2008 tarihine kadar Turkiye ye resmi veya gayriresmi herhangi bir ziyarette bulunmamistir Bu donem icinde Turkiye deki mevkidaslari Ahmet Necdet Sezer gorev araligi 5 Mayis 2000 27 Agustos 2007 ve Abdullah Gul gorev araligi 28 Agustos 2007 28 Agustos 2014 dur Bu donem icindeki 2 yillik Ahmet Necdet Sezer doneminde Ahmedinejad in cumhurbaskani secilmesiyle alakali resmi kutlama mesaji gonderilmesinden baska herhangi bir diplomatik iliskide bulunulmamis Turkiye tarafindan da resmi bir ziyaret talebi gonderilmemistir Abdullah Gul un davetiyle 14 Agustos 2008 de Istanbul a gelen Ahmedinejad Ankara daki resmi Anitkabir ziyaretini de yapmamistir Buna gerekce olarak da Turkiye ye is gezisi icin geldigi belirtilmistir Ahmedinejad Turkiye yi cok sevdigini ve iliskilerinin her zaman iyi olacagini belirtmistir Ahmedinejad daha sonra Turk dili ve edebiyatinin universitelerde okutulmasi icin Kultur Surasi nda karar aldiklarini ve bunun bir sure once teblig edildigini belirterek ve Turkceyi Iran kulturunun bir sermayesi olarak nitelendirmistir Ahmedinecad Turkcenin her bakimdan mukemmel az kelimeyle cok ve derin anlamlar ifade edildiginden bircok dilden ustun oldugunu belirtmistir Turkiye ile vizelerin kaldirmistir 2008 yilinda ISEDAK toplantisina katilmak icin geldigi Turkiye de yaptigi aciklamada bolge ulkelerinin ortak pazar bilinciyle hareket etmesi halinde ekonomik olarak ilerleyecegini ve kuresel sermayeye karsi bir direnc olusturabilecegini belirterek ortak para kullanimi ile ilgili Turkiye nin de destegini istemistir Yaptigi konusmada Bizim iktisatlarimiz birbirinin yaninda yer alirsa el ele verirsek buyuk bir ekonomiye sahip oluruz ve cok hizli bir sekilde ilerleyebiliriz Boyle bir konuda Iran ile Turkiye bir karar almistir Suriye ve Irak da bu uygulama safhasina girecek Rusya nin da buna katilmasina sicak bakiyoruz Dolarin verdigi zararlari bir noktada onlememiz gerekiyor Dolar la irtibatin bizlere hicbir menfaati yoktur zarari vardir Milli paralarla alisveris etmek milletlerin lehinedir Orada bunu sicak karsiladilar ama bunu uygulamak icin bir on hazirliga karsilikli anlasmaya calismaya ihtiyac vardir Simdilik yalniz Iran ile Turkiye arasinda karar alinmistir Umit ederim bu yakin zamanda genisleyecektir ve baska ulkeleri de icerisine alacaktir seklinde aciklama yapmistir Iran daki azinliklara karsi siyasetiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Iran yuzyillardan beri degisik irk medeniyet ve dinlere ev sahipligi yapmis ve halen de yapmaktadir Ulkedeki azinliklar dini azinliklar Ermeniler Ortodoks Museviler Zerdustler Asuriler ve Keldaniler ve irksal azinliklar Kurtler Beluciler Araplar Turkmenler ve Azeriler olarak iki gruba ayrilabilir Iran nufusunun 45 ini Farslar 55 ini diger unsurlar olusturur Bu kadar cesitli din ve irktan olusan toplumu yuzyillardir sorunsuz yoneten Iran 1924 yilindan itibaren politikasi izlemeye baslamistir ki bu politikanin acilarini bugunlerde yasamaya baslamistir Her ne kadar ulke anayasasi azinliklarin her turlu dini inanc anadil ve kultur serbestligini garanti altina almis olsa da ozellikle ulkedeki Azeri ve Kurt azinligin haklari konusunda bir sikinti oldugu dis dunyaya yansimaktadir Iran tum Iranlilarindir soylemini kullanan Hatemi nin cumhurbaskanligi doneminde ilk yolu secmis oldugu goruntusunu veren Iran Ahmedinejad in iktidara geldigi 2005 yilindan bu yana ikinci secenege yakin politikalar izlemektedir Anayasanin 15 ve 19 maddeleri ile azinliklarin kabul edildigi Iran da son cumhurbaskani Ahmedinejad farkliliklari kabul eden fakat ayriliklari kabul etmeyen bir politika surdurmektedir Azerilere karsi siyaseti Iran Azerileri ulkenin genellikle kuzey kisminda yasasa da gerek baskent Tahran da gerekse de tum bati Iran da belli oranda Azeri yasamaktadir Resmi olmayan rakamlara gore nufuslari 28 milyon civarindadir Erdebil de yoneticilik yapan Ahmedinejad ulkesindeki Azeri nufusu yakindan tanimaktadir Cumhurbaskanligi ndan sonraAhmedinejad CNN e verdigi roportajda Cumhurbaskanligi donemi bittikten sonra universiteye donecegini ve siyasetten emekli olacagini soyledi Ancak Ahmedinejad 2 Temmuz 2013 teki OPEC zirvesinin oturum aralarinda Rusya dan yeni bir parti veya sivil toplum orgutu kurarak siyasete karisabilecegini duyurdu Temmuz ayi sonlarinda Mehr haber ajansi Ahmedinejad in Yuksek Kultur Devrimi Konseyi nden Tahran da yuksek lisans calismalari icin bir universite kurmak icin izin aldigini bildirdi 5 Agustos 2013 tarihinde Yuksek Lider Ali Hamaney Ahmedinejad i Icra Kurulu uyeligine atayan bir kararname cikardi 15 Haziran 2015 te Ahmedinejad in bazi kabine bakanlari YEKTA Cephesi adli yeni bir siyasi parti kurdu Parti 2016 yasama secimleri icin liste yayinladi ve Ahmedinejad in bazi kabine uyeleri Hamid Reza Haji Babaee Sadik Khalilian Mohammad Abbasi ve Mahmud Bahmani gibi secim icin kayit yaptirdi ancak Ahmedinecad secimlerde herhangi bir adayi desteklemedi 2017 cumhurbaskanligi secimi Ahmedinejad in 2015 tarihinde 2017 de tekrar cumhurbaskanligina aday olacagi soylendi Ahmedinecad gorevden ayrildigindan beri buyuk olcude gozlerden uzak durdu ancak Bati karsiti soylemi ve mucadeleci tarzi bircok Iranli arasinda populer olmaya devam etti ve Hassan Ruhani yi gorevden alabilecek en zorlu siyasi figurler arasinda yaygin olarak goruldu Aralik 2015 te secim kampanyasi baskanlarini atayarak cumhurbaskanligi kampanyasina basladigi bildirildi Ayrica Nisan 2016 da Amol a seyahat ederek il seyahatlerine basladi Gorgan a gittigi Eylul 2016 ya kadar seyahatlerine devam etti Ahmedinejad in danismanlari seyahatlerinin secimle ilgili olmadigini ve sadece halkin talebi nedeniyle konusmalar yaptigini soyledi Eylul 2016 da Ahmedinejad in Iran Yuksek Lideri Ali Hamaney den goreve aday olmak icin izin istedigi ve bunun Iran in cikarlarina uygun olmadigini soyleyen Hamaney tarafindan reddedildigi soylendi 26 Eylul 2016 da Ayetullah Hamaney haberi dogruladi bunun bir emir degil sadece ogut oldugunu belirtti Hamaney in 1989 da Yuksek Lider olarak secilmesinden bu yana ilk kez bir kisiye secimlere aday olmamasini tavsiye etti Daha once bazi adaylar ondan tavsiye istemisti eski cumhurbaskani Ekber Hasimi Rafsancani 2005 ve 2013 teki kampanyasi icin ancak Hamaney bu durumlar hakkinda gorus bildirmemeyi secti Ertesi gun Ahmedinejad yaklasan 2017 cumhurbaskanligi secimlerinde aday olmayacagini resmen acikladi Daha sonra Hamid Baghaei nin adayligini destekledi Ancak Ahmedinejad 12 Nisan 2017 de cumhurbaskani adayi olarak kaydoldu Muhafiz Konseyi tarafindan 20 Nisan 2017 tarihinde diskalifiye edilerek Ekber Hasimi Rafsancani den sonra ucuncu donem baskanlik gorevinden men edilen ikinci kisi oldu 2017 18 Iran protestolari 2017 18 Iran protestolari sirasinda Ahmedinejad Iran in mevcut hukumetini ve daha sonra yuksek lider Ali Hamaney i elestirdi Sonuc olarak Ocak 2018 de ev hapsine alindigi bildirildi Halk imajiAhmedinejad kabaligi diplomatik olmayan dili ve argo terimler kullanmasi ile taninir Takipcileriyle agirlikli olarak Ingilizce iletisim kurdugu ve spor Amerika Birlesik Devletleri ve guncel olaylar hakkinda tweet attigi Twitter da aktiftir Information and Public Opinion Solutions LLC iPOS tarafindan Mart 2016 da yapilan bir ankete gore Ahmedinejad Iran daki en az populer siyasi figurdu 57 onay ve 39 ret derecelendirmesine sahipti dolayisiyla net popularitesi 18 artti Ozel hayatiAhmedinejad evli ve iki kizi ve iki oglu vardir Ogullarindan biri Amirkabir Teknoloji Universitesi ni Tahran Politeknik okudu Ahmedinejad taraftarlari onu mutevazi bir hayat suren siradan bir adam olarak goruyorlar Baskan olarak guvenlik danismanlari tasinmasi konusunda israr edene kadar ailesinin yasadigi Tahran da ayni evde yasamaya devam etmek istedi Ahmedinejad Cumhurbaskanligi sarayindaki antika Iran halilarini bir hali muzesine yollatti ve bunun yerine ucuz hali kullanmayi tercih etti Baskanlik ucaginda VIP koltugunu reddettigi ve bunun yerine bir kargo ucagiyla degistirdigi soyleniyor Ahmedinejad Iran in cumhurbaskanligini kazandiktan sonra ilk kabine toplantisini dindar olarak algilanan Meshed deki Imam Riza turbesinde yapti Haftalik kabine brifinglerinde de 12 Imam a fazladan yer ayirirdi Kaynakca Iran s first lady makes rare speech at Rome summit Fox News Associated Press 15 Kasim 2009 3 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Haziran 2011 a b Hard Line Ex Leader Ahmadinejad Stuns Iran With Election Bid The New York Times 12 Nisan 2017 Mahmoud Ahmadinejad disqualified from Iran elections 20 Nisan 2017 25 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2021 Iran s Ahmadinejad disqualified from running for the president 20 Nisan 2017 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2021 gencturkhaber com olu kirik baglanti ihlassondakika com olu kirik baglanti zaman com tr olu kirik baglanti Iran Siyonizme gecit yok 4 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2012 Ahmedinejad Soykirim konusunda tartisma var olu kirik baglanti Yahudi soykirimi bir efsane 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2012 hurriyet com tr olu kirik baglanti milliyet com tr 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2009 23 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ekim 2010 21 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ekim 2010 diplomatikgozlem com olu kirik baglanti احمدی نژاد در سیاست باقی می مانم دو سال قبل به اردوغان گفتم می توان مسئله سوریه را حل کرد خبرآنلاین 2 Temmuz 2013 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Nisan 2022 Nasseri Ladane 29 Temmuz 2013 Iran s Ahmadinejad to Set Up University After Exit From Office Bloomberg 27 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Temmuz 2013 Ahmadinejad in new appointment Albawaba Tahran FNA 5 Agustos 2013 7 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2013 احمدی نژاد کاندیداتوری اش در انتخابات ریاست جمهوری را رد نکرد سال 96 همه همدیگر را خواهیم دید 25 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2021 News پایگاه خبری تحلیلی فردا fardanews com 27 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2017 سفرهای اخیر احمدی نژاد انتخاباتی نیست 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Nisan 2022 Bengali Ramin Mostaghim and Shashank 26 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2017 The Washington Post 26 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2017 The New York Times 27 Eylul 2016 27 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2017 دولت بهار هواداران دکتر محمود احمدی نژاد 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi احمدی نژاد از بقایی حمایت کرد 20 Mart 2017 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2021 Iran disqualifies Ahmadinejad from bid to regain presidency The Guardian 20 Nisan 2017 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2021 Faghihi Rohollah The Reincarnation of Mahmoud Ahmadinejad Foreign Policy Ingilizce 14 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2018 Newsmax 7 Ocak 2018 7 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2019 Golnaz Esfandiari 11 Agustos 2010 The Language of Ahmadinejad The Bogeyman Snatched the Boob Radio Free Europe Radio Liberty 8 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 1 Agustos 2017 Iran s Mahmoud Ahmadinejad can t stop responding to tweets today The Daily Dot Ingilizce 16 Ekim 2018 16 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2018 The curious case of woke Ahmadinejad The Jerusalem Post 16 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2018 Farsca Information and Public Opinion Solutions LLC 24 Mayis 2016 8 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2016 AFP 12 Mayis 2009 26 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2010 Lee Jon 7 Ocak 2009 Can Iran Change High stakes in Mahmoud Ahmadinejad s reelection campaign New Yorker 7 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2011 The African Executive 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Escobar Pepe 15 Eylul 2015 Asia Times Archived from the original on 13 Aralik 2005 KB1 bakim Uygun olmayan url link A modern history of Iran The Economist 18 Kasim 2017 18 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2017 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Mahmud Ahmedinejad hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikihaber de haberlerVikisoz de alintilarIran daki baskanlik seciminin ardindan Ahmedinejad in tartismali zaferiSiyasi goreviOnce gelen Erdebil Il Valisi 1993 1997 Sonra gelen Cevad NegarandeOnce gelen Tahran Belediye Baskani 2003 2005 Sonra gelen Muhammed Bakir GalibafOnce gelen Muhammed Hatemi Iran Cumhurbaskani 2005 2013 Sonra gelen Hasan RuhaniParti siyasi goreviOnce gelen Yeni parti Lideri 2001 2005 Sonra gelenDiplomatik goreviOnce gelen Abdulaziz Buteflika Baskani 2006 2010 Sonra gelen Mahinda RajapaksaOnce gelen Muhammed Mursi Baglantisizlar Hareketi Genel Sekreteri 2012 2013 Sonra gelen Hasan Ruhani