Ahmed-i Dâ'i (Osmanlıca أحمد داعي), 14. yüzyılın ikinci yarısıyla 15. yüzyılın başında yaşamış olan, çok eser vermiş alim bir şairdir.
Babasının adı İbrahim, dedesinin adı Muhammed'dir.
Hayatı
Germiyanlı'dır. Eserlerinden çıkan sonuç, onun Germiyan Beyi II. Yakub Bey, Osmanlı sultanlarından Emir Süleyman (1402-1410), Mehmet Çelebi (1413-1421) devirlerinde yaşadığıdır. O da Şeyhî gibi Germiyanoğulları hükümdarlarının himayesinde yetişmiş ve şehzadeler kavgasında I. Bayezid'in oğlu Emir Süleyman 'ın tarafını tutmuştur. Çeng-name ve Ferahnâme eserlerini onunu namına yazmıştır. Ahmed-i Dâ'i'nin bunlardan başka Ukûdü'lcevahir isminde bir lügati olup Demirtaşpaşazâde Umur Bey'in emriyle de Hafız Isfahanî'nin El-Tıb el- Nebevî' eserine dair Kitâbüşşifâ Ehadisü'l Mustafa isminde bir tercüme yazmıştır. Ebülleysi Semerkandî'nin tefsirini de keza Türkçeye çevirmiştir. Bunların hiçbiri basılmamıştır.
Ahmed-i Dâ'i'nin kendi el yazısıyla olan dîvanı da basılı olmayıp Bursa'da Orhan Gazî Kütüphanesi'ndedir. Ahmed-i Dâ'i bu divanı Hacı Halil Hayreddin Paşa namına ithaf etmiştir.Mehmet Çelebi döneminde sultan adına Tezkiretü'l-evliya adlı eserini kaleme almıştır. Tasavvuf tarzına girmeyerek şiirlerinde bir incelikle beraber kendisine mahsus bir tarz takip etmiştir. Şairin bu tarihten sonra fazla yaşamadığı sanılmaktadır. Ahmed-i Da'i'nin hayatında Mehmet Çelebi, Musa Çelebi ve Emir Süleyman'ın etkisi çoktur ve hayatı boyunca onlara bağlı kalmıştır. II. Murad'ı hükümdar olarak öven şiirleri Ahmed-i Dâ'î'nin 1421'den sonra öldüğünü ortaya koymaktadır. Keşfü'z-Zunûn, Dâ'î'nin ölüm yılını 1421 civarı olarak gösterilmektedir.
Eserleri
Manzum Eserleri
- Çeng-nâme
- Câmasb-nâme
- Türkçe Divan
- Ferahnâme
Mensur Eserleri
- Teressül
- Sirâcü'l-kulüb
- Kitâbüşşifâ Ehadisü'l Mustafa (Tercüme-i Tıbb-ı Nebevî)
- Miftahü'l-cenne
- Tercüme-i Tâbir-nâme
- Tercüme-i Tezkiretü'l-evliya
- Tercüme-i Eşkal-i Nasır-ı Tusi
Hayatını saraylarda geçiren Dâ'i'nin Yıldırım Bayezid'in oğlu Emir Süleyman Çelebi hakkındaki meşhur bir şiiri:
Eyâ hurşidi mehpeyker | Süleyman sîreti sende |
Kaynakça
- ^ "TEİS - Ahmed-i Dâî". 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.
- ^ Güler, K.-Türkmen, U. Kütahya Sanatçıları, KUTSO Kültür, Kütahya, 2013, s, 26
- ^ İsmail Hikmet Ertaylan, Ahmed-i Dâ'i'nin Hayatı ve Eserleri, İstanbul, 1952
- ^ ...,Ahmed-i Dâ'i ile İlgili Yeni Bilgiler, TD. C VII, Ankara,1977
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 213, 214
- ^ Güler, K.-Türkmen, U. a.g.e., KUTSO Kültür, Kütahya, 2013, s, 26