Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ali Baba ve Kırk Haramiler (Arapça: علي بابا والأربعون لصا), Binbir Gece Masalları'nın birçok versiyonunda bulunan bir masaldır. 18. yüzyılda Antoine Galland tarafından eklenmiştir. "Arap Geceleri" masallarının en tanıdıklarından biridir ve masalın şiddet içeren kısımlarının kesildiği versiyonları özellikle çocuklara yönelik olarak pek çok medya ürününde geniş bir şekilde işlendi ve başka biçimlerde ele alındı.
Hikâyede Ali Baba, haramilerin "Açıl Susam Açıl" diyerek girdikleri bir mağarayı keşfeden fakir bir oduncudur. Haramiler, bunu öğrendiklerine Ali Baba'yı öldürmeye çalışırlar fakat Ali Baba'nın sadık kölesi haramilerin planını bozar. Ali Baba, kölesiyle oğlunu evlendirir ve hazineyi sır olarak tutar.
Tarihi
Masal, Binbir Gece Masalları'na Avrupalı çevirmenlerinden biri olan Antoine Galland tarafından (1704–1717) çalışmasına eklendi. Galland, 18. yüzyılda Fransız bir oryantalisttir ve Halep'teki bir Ortadoğu hikâyecisinden sözlü olarak duymuş olabilir. Her halükârda, hikâyenin en eski metni Galland'ın Fransız versiyonunda mevcuttur. Richard Francis Burton, masalı (Binbir Gece'nin Kitabı) adıyla yayımladığı tamamlayıcı ciltlere ekledi ve hikâyenin kökenlerinin Kıbrıs Rumlarına dayandığını düşünmektedir.
Amerikan oryantalist , Bodleian Kütüphanesi'nde hikâyenin Arapça bir el yazması olduğunu keşfetti ancak daha sonra bunun sahte olduğu anlaşıldı.
Konu
Ali Baba ile abisi Kasım, tüccar bir babanın çocuklarıdır. Babalarının ölümünden sonra açgözlü Kasım, zengin bir kadınla evlenir ve babasının işini ilerletmeye çalışır. Ali Baba ise fakir bir kadınla evlenerek odunculuk yapar. Bir gün, Ali Baba ormanda yakacak odun toplayıp kesmekteyken kırk tane haraminin hazine ambarını ziyaret etmekte olduğunu duyar. Hazineler bir mağaradadır ve mağaranın ağzı sihir ile kapatılmıştır. "Açıl Susam Açıl" dendiğinde açılmakta "Kapan Susam Kapan" dendiğinde kapanmaktadır. Haramiler mağaradan ayrılırken Ali Baba mağaraya girer ve ihtiyatlı bir şekilde bir çanta altın parayı alıp eve götürür.
Ali Baba ile karısı, altınları tartmak için yengelerinden terazi isterler. Kasım'ın karısı, Ali Baba ile karısının ne tarttıklarını anlamak için tartının altına bir miktar balmumu yapıştırır. Tartıyı geri aldıklarında tartıya altın bir madeni para yapıştığını görünce şoke olur ve kocasına anlatır. Kasım'ın ısrarlarıyla Ali Baba, mağarayı ona anlatır. Kasım yanına bir eşek alarak mağaraya gider, sihirli sözleri söyleyerek mağaraya girer. Ancak açgözlülüğü ve hazine heyecanı içinde olmasından ötürü mağaradan çıkış için sihirli sözleri unutur. Haramiler, Kasım'ı mağarada bulur ve onu öldürür. Abisi dönmeyince Ali Baba mağaraya gider ve Kasım'ın vücudunun parçalandığını ve girmeye çalışanlara gözdağı olarak her bir parçanın mağaranın girişine konulduğunu görür.
Ali Baba, vücudu eve getirerek Kasım'ın evindeki köle bir kız olan Morgiana'ya teslim ederek Kasım'ın ölümünün doğal nedenlerle olduğunu gösterecek şekilde kızı görevlendirir. Önce, Morgiana, eczaneden bir ilaç alır ve ona Kasım'ın ağır hasta olduğunu söyler. Sonra Baba Mustafa adında bir terziye ödeme yaparak gözlerini bağlar ve onu Kasım'ın evine götürür. Terzi, kimsenin şüphe duymaması için Kasım'ın vücudunun ayrılan parçalarını birbirine diker. Daha sonra kimse şüphelenmeden Kasım'a Ali Baba ile ailesi cenaze düzenler.
Haramiler, vücudun gittiğini fark eder ve sırlarını bilen başka birinin daha olduğunu anlayınca onu bulmak için yola koyulurlar. Haramilerden biri kasabaya gider ve ölü bir adamın cesedini tekrar diktiğini söyleyen Baba Mustafa'ya denk gelir. Baba Mustafa'dan kendisini ölünün evine götürmesini ister. Terzinin gözleri tekrar bağlanır ve evin yolunu adımlarıyla bulur. Harami evin kapısını bir işaret koyar böylece gece gelip evdeki herkesi öldüreceklerdir. Ancak Morgiana, haraminin yaptıklarını görür ve tüm komşularının kapısına aynı işareti koyar. Kırk haramiler gece geldiklerinde evi bulamazlar ve haramilerin lideri öfkelenerek kapıya işareti koyan haramiyi öldürür. Ertesi gün bir başka harami Baba Mustafa'ya gider. Ancak bu sefer, Ali Baba'nın ön kapısındaki taş basamaktan bir parça kırar. Morgiana yine aynı şeyleri komşularının kapısına yaparak planın suya düşmesini sağlar. İkinci harami de başarısızlığından ötürü öldürülür. Haramilerin lideri bu defa kendisi gidip evi bulur ve evin her detayını aklında tutar.
Haramilerin başı, Ali Baba'nın konukseverliğine ihtiyaç duyan yağ tüccarı kılığına girer ve katırlarla otuz sekiz küp getirir. Küplerin biri yağ ile doludur, geri kalanlarında ise haramiler gizlenmiştir. Ali Baba uyuduğunda haramiler onu öldürecektir. Morgiana yine haramilerin planını fark eder ve haramilerin içlerinde saklandıkları küplere kızgın yağ döker. Liderleri adamlarını uyandırmaya geldiğinde hepsinin ya ölü ya da kaçtığını görür. Ertesi sabah Morgiana, Ali Baba'ya küpteki hırsızları anlatır. Onları gömerler ve Ali Baba, Morgiana'yı azad eder.
Bir müddet sonra haramilerin lideri intikamlarını almak için Ali Baba'nın oğluyla arkadaşlık ederek kendini tüccar olarak tanıtır ve Ali Baba'nın evine akşam yemeğine davet edilir. Morgiana, haramiyi tanıyınca bir hançerle kılıç dansı yapar ve hançeri haraminin kalbine saplar. Ali Baba önce Morgiana'ya kızar ama haraminin kendisini öldürmeye çalıştığını öğrendiğinde kıza teşekkür ederek onu oğluyla evlendirir. Ali Baba, mağaradaki hazineleri ve hazinelere nasıl ulaşılacağını bilen tek kişidir artık.
Kültürel etkileri
Sinema icat edildiği yıllardan başlayarak bu hikâye ile yakından ilgilenmiş ve çeşitli ülkelerde onlarca "Ali Baba" filmi çekilmiştir:
| Yıl | Ülke | Film adı | Yönetmen |
|---|---|---|---|
| 1902 | Fransa | ||
| 1903 | Hindistan | ||
| 1907 | Fransa | ||
| 1908 | Fransa | Ali Baba | |
| 1911 | İtalya | ||
| 1918 | ABD | ||
| 1922 | Almanya | ||
| 1927 | Hindistan | ||
| 1932 | Hindistan | ||
| 1932 | Hindistan | ||
| 1937 | ABD | ||
| 1937 | ABD | ||
| 1942 | Mısır | ||
| 1944 | ABD | Ali Baba and the Forty Thieves | |
| 1954 | Arjantin | ||
| 1954 | Fransa | Jacques Becker | |
| 1958 | ABD | (TV dizisi) | |
| 1960 | Malezya Singapur | P. Ramlee | |
| 1962 | İtalya | ||
| 1965 | ABD | ||
| 1971 | Türkiye | Ali Baba ve Kırk Haramiler | Nuri Ergün |
| 1972 | Brezilya | ||
| 1975 | Hindistan | ||
| 1980 | SSCB Hindistan | ||
| 1983 | SSCB | ||
| 1989 | Hong Kong | ||
| 2002 | Hindistan | Alibaba | |
| 2007 | Fransa | (TV) |
Galeri
-
![image]()
Kırk Haramilerin bir tasviri. -
![image]()
Kırk Haramiler, Kasım'a saldırırken. -
![image]()
Haramilerden biri, Ali Baba'nın evini bulmaya çalışırken. -
![image]()
Haramilerden biri, Ali Baba'nın kapısını işaretlerken. -
![image]()
Morgiana, Baba Mustafa'ya ödeme yaparken. -
![image]()
Morgiana, haramilerin saklandıkları küplere kızgın yağ dökerken. -
![image]()
Ali Baba, sihirli mağaradan çaldığı hazineler Morgiana'ya sunarken.
Kaynakça
- ^ Burton, R. F. Supplemental Nights to the Book of the Thousand Nights and a Night with Notes Anthropological and Explanatory. III, fasc. 2. s. 369. (n.)
- ^ (Nisan 1910). "'Ali Baba and the forty thieves' in Arabic from a Bodleian MS". . ss. 327-386. JSTOR 25189681.
- ^ Mahdi, Muhsin (1994). "Galland's Successors (chapter 2)". The Thousand and One Nights: From the Earliest Known Sources, Part 3, "Introduction and Indexes".
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali Baba ve Kirk Haramiler Arapca علي بابا والأربعون لصا Binbir Gece Masallari nin bircok versiyonunda bulunan bir masaldir 18 yuzyilda Antoine Galland tarafindan eklenmistir Arap Geceleri masallarinin en tanidiklarindan biridir ve masalin siddet iceren kisimlarinin kesildigi versiyonlari ozellikle cocuklara yonelik olarak pek cok medya urununde genis bir sekilde islendi ve baska bicimlerde ele alindi Ali Baba nin abisi Kasim magaradayken 1909 Hikayede Ali Baba haramilerin Acil Susam Acil diyerek girdikleri bir magarayi kesfeden fakir bir oduncudur Haramiler bunu ogrendiklerine Ali Baba yi oldurmeye calisirlar fakat Ali Baba nin sadik kolesi haramilerin planini bozar Ali Baba kolesiyle oglunu evlendirir ve hazineyi sir olarak tutar TarihiMasal Binbir Gece Masallari na Avrupali cevirmenlerinden biri olan Antoine Galland tarafindan 1704 1717 calismasina eklendi Galland 18 yuzyilda Fransiz bir oryantalisttir ve Halep teki bir Ortadogu hikayecisinden sozlu olarak duymus olabilir Her halukarda hikayenin en eski metni Galland in Fransiz versiyonunda mevcuttur Richard Francis Burton masali Binbir Gece nin Kitabi adiyla yayimladigi tamamlayici ciltlere ekledi ve hikayenin kokenlerinin Kibris Rumlarina dayandigini dusunmektedir Amerikan oryantalist Bodleian Kutuphanesi nde hikayenin Arapca bir el yazmasi oldugunu kesfetti ancak daha sonra bunun sahte oldugu anlasildi KonuAli Baba ile abisi Kasim tuccar bir babanin cocuklaridir Babalarinin olumunden sonra acgozlu Kasim zengin bir kadinla evlenir ve babasinin isini ilerletmeye calisir Ali Baba ise fakir bir kadinla evlenerek odunculuk yapar Bir gun Ali Baba ormanda yakacak odun toplayip kesmekteyken kirk tane haraminin hazine ambarini ziyaret etmekte oldugunu duyar Hazineler bir magaradadir ve magaranin agzi sihir ile kapatilmistir Acil Susam Acil dendiginde acilmakta Kapan Susam Kapan dendiginde kapanmaktadir Haramiler magaradan ayrilirken Ali Baba magaraya girer ve ihtiyatli bir sekilde bir canta altin parayi alip eve goturur Ali Baba ile karisi altinlari tartmak icin yengelerinden terazi isterler Kasim in karisi Ali Baba ile karisinin ne tarttiklarini anlamak icin tartinin altina bir miktar balmumu yapistirir Tartiyi geri aldiklarinda tartiya altin bir madeni para yapistigini gorunce soke olur ve kocasina anlatir Kasim in israrlariyla Ali Baba magarayi ona anlatir Kasim yanina bir esek alarak magaraya gider sihirli sozleri soyleyerek magaraya girer Ancak acgozlulugu ve hazine heyecani icinde olmasindan oturu magaradan cikis icin sihirli sozleri unutur Haramiler Kasim i magarada bulur ve onu oldurur Abisi donmeyince Ali Baba magaraya gider ve Kasim in vucudunun parcalandigini ve girmeye calisanlara gozdagi olarak her bir parcanin magaranin girisine konuldugunu gorur Ali Baba vucudu eve getirerek Kasim in evindeki kole bir kiz olan Morgiana ya teslim ederek Kasim in olumunun dogal nedenlerle oldugunu gosterecek sekilde kizi gorevlendirir Once Morgiana eczaneden bir ilac alir ve ona Kasim in agir hasta oldugunu soyler Sonra Baba Mustafa adinda bir terziye odeme yaparak gozlerini baglar ve onu Kasim in evine goturur Terzi kimsenin suphe duymamasi icin Kasim in vucudunun ayrilan parcalarini birbirine diker Daha sonra kimse suphelenmeden Kasim a Ali Baba ile ailesi cenaze duzenler Haramiler vucudun gittigini fark eder ve sirlarini bilen baska birinin daha oldugunu anlayinca onu bulmak icin yola koyulurlar Haramilerden biri kasabaya gider ve olu bir adamin cesedini tekrar diktigini soyleyen Baba Mustafa ya denk gelir Baba Mustafa dan kendisini olunun evine goturmesini ister Terzinin gozleri tekrar baglanir ve evin yolunu adimlariyla bulur Harami evin kapisini bir isaret koyar boylece gece gelip evdeki herkesi oldureceklerdir Ancak Morgiana haraminin yaptiklarini gorur ve tum komsularinin kapisina ayni isareti koyar Kirk haramiler gece geldiklerinde evi bulamazlar ve haramilerin lideri ofkelenerek kapiya isareti koyan haramiyi oldurur Ertesi gun bir baska harami Baba Mustafa ya gider Ancak bu sefer Ali Baba nin on kapisindaki tas basamaktan bir parca kirar Morgiana yine ayni seyleri komsularinin kapisina yaparak planin suya dusmesini saglar Ikinci harami de basarisizligindan oturu oldurulur Haramilerin lideri bu defa kendisi gidip evi bulur ve evin her detayini aklinda tutar Haramilerin basi Ali Baba nin konukseverligine ihtiyac duyan yag tuccari kiligina girer ve katirlarla otuz sekiz kup getirir Kuplerin biri yag ile doludur geri kalanlarinda ise haramiler gizlenmistir Ali Baba uyudugunda haramiler onu oldurecektir Morgiana yine haramilerin planini fark eder ve haramilerin iclerinde saklandiklari kuplere kizgin yag doker Liderleri adamlarini uyandirmaya geldiginde hepsinin ya olu ya da kactigini gorur Ertesi sabah Morgiana Ali Baba ya kupteki hirsizlari anlatir Onlari gomerler ve Ali Baba Morgiana yi azad eder Bir muddet sonra haramilerin lideri intikamlarini almak icin Ali Baba nin ogluyla arkadaslik ederek kendini tuccar olarak tanitir ve Ali Baba nin evine aksam yemegine davet edilir Morgiana haramiyi taniyinca bir hancerle kilic dansi yapar ve hanceri haraminin kalbine saplar Ali Baba once Morgiana ya kizar ama haraminin kendisini oldurmeye calistigini ogrendiginde kiza tesekkur ederek onu ogluyla evlendirir Ali Baba magaradaki hazineleri ve hazinelere nasil ulasilacagini bilen tek kisidir artik Kulturel etkileriSinema icat edildigi yillardan baslayarak bu hikaye ile yakindan ilgilenmis ve cesitli ulkelerde onlarca Ali Baba filmi cekilmistir Ali Baba ve Kirik Haramiler ile ilgili cekilen filmler Yil Ulke Film adi Yonetmen1902 Fransa1903 Hindistan1907 Fransa1908 Fransa Ali Baba1911 Italya1918 ABD1922 Almanya1927 Hindistan1932 Hindistan1932 Hindistan1937 ABD1937 ABD1942 Misir1944 ABD Ali Baba and the Forty Thieves1954 Arjantin1954 Fransa Jacques Becker1958 ABD TV dizisi 1960 Malezya Singapur P Ramlee1962 Italya1965 ABD1971 Turkiye Ali Baba ve Kirk Haramiler Nuri Ergun1972 Brezilya1975 Hindistan1980 SSCB Hindistan1983 SSCB1989 Hong Kong2002 Hindistan Alibaba2007 Fransa TV GaleriKirk Haramilerin bir tasviri Kirk Haramiler Kasim a saldirirken Haramilerden biri Ali Baba nin evini bulmaya calisirken Haramilerden biri Ali Baba nin kapisini isaretlerken Morgiana Baba Mustafa ya odeme yaparken Morgiana haramilerin saklandiklari kuplere kizgin yag dokerken Ali Baba sihirli magaradan caldigi hazineler Morgiana ya sunarken Kaynakca Burton R F Supplemental Nights to the Book of the Thousand Nights and a Night with Notes Anthropological and Explanatory III fasc 2 s 369 n Nisan 1910 Ali Baba and the forty thieves in Arabic from a Bodleian MS ss 327 386 JSTOR 25189681 Mahdi Muhsin 1994 Galland s Successors chapter 2 The Thousand and One Nights From the Earliest Known Sources Part 3 Introduction and Indexes