Almatı Zirvesi, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun kurulması kararının ardından, Sovyetler Birliği'ni oluşturan on beş cumhuriyetten on birinin katıldığı bir toplantıdır. 21 Aralık 1991'de Kazakistan'ın o zamanki başkenti Almatı'da yapılan bu toplantıya Rusya, Ukrayna, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan, Tacikistan, Ermenistan ve Moldova katıldı. Gürcistan ise gözlemci olarak iştirak etti.
Tür | Bağımsız Devletler Topluluğu kuruluşunu onaylayan antlaşma |
---|---|
İmzalanma | 21 Aralık 1991 |
Yer | Almatı, Kazakistan |
Yürürlük | 21 Aralık 1991 |
Alma-Ata Zirvesinde Alınan Kararlar
- Zirveye katılan 11 üye devlet, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun Sovyetler Birliği'nin yerini almasına karar verdiler. Alınan bu karar bir protokol ile belirlendi ve protokolün da tüm tarafların parlamentoları tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girmesi esas alındı.
- Toplantıda, Rusya Federasyonu'na Birleşmiş Milletler Örgütü Genel Kurulunda ve Güvenlik Konseyi'nde Sovyetler Birliği'nin yerine temsil yetkisi verildi.
- Rusya'nın, Birleşmiş Milletler'de Belarus ve Ukrayna dışındaki diğer BDT üyesi ülkelerin çıkarlarını savunması yetkisi kabul edildi.
- Toplantıda BDT'nin Kurumlarının oluşturulması ile ilgili bir protokol hazırlandı ve toplantı sonunda da " Alma-Ata Deklerasyonu" yayınlandı.
Alma-Ata Deklarasyonu'nda Açıklanan Konular
- Bağımsız Devletler Topluluğu'nun, ortak bir siyasi ve ekonomik alana sahip olduğu;
- Uluslararası barışın korunması sorumluluğunu üstlendiği;
- Üye cumhuriyetlerin birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı gösterecekleri ve mevcut Cumhuriyet sınırlarının değişmeyeceği;
- Cumhuriyetlerin egemenliği ilkesinin korunacağı ve birbirleriyle eşit statüye sahip olacakları;
- Topluluğun barış, özgürlük ve insan haklarına saygılı olacağı;
- Uluslararası hukuka saygı gösterileceği ve Sovyetler Birliği'nin taahhüt ettiği uluslararası yükümlülüklerin gereğinin yerine getirileceği;
- Bağımsız Devletler Topluluğu'nun uluslararası hükmi şahsiyeti (tüzel kişiliği) bulunmadığı Deklarasyonda açıklanmıştır.
Ayrıca, zirvede kabul edilen bir protokol ile de BDT'nin kendi iç bünyesindeki yemden yapılanmanın esasları belirlendi ve açıklandı. Buna göre de; üyeler arasında koordinasyonu sağlamak için, kuruluşun en üst siyasi organı olarak, topluluğa üye cumhuriyetlerin devlet başkanlarından oluşan "Devlet Başkanları Konseyi" kuruldu. Ayrıca, hükûmet başkanları düzeyinde de bir konsey oluşturuldu. Devlet Başkanları Konseyi'nin 31 Aralık 1991'de toplanarak Sovyetler Birliği'ne ait tüm kurumların varlığına son verilmesi ve bunun yerine yeni kurumların oluşturulmasının görüşülmesine karar verildi.
Alma-Ata Zirvesi ile Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyet, 21 Aralık 1991'de Sovyetler Birliği'ne fiilen son vermiş oldu. Bunlardan 11 cumhuriyet, her cumhuriyetin bağımsızlığı ve eşitliği ilkesi saklı kalmak kaydıyla, aralarında yeni bir yapılanma yoluna gittiler. Nitekim, bu tarihlerde Gorbaçov'u da devreden çıkarmayı başaran Rusya Federasyonu Başkanı Boris Yeltsin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi beş üyesinden dördünün devlet başkanlarına bir yazı göndererek, Konsey'de Sovyetler Birliği'ne ait olan görevin ve yerin Rusya Federasyonu'na verilmesini istedi. Bu istek üzerine 22 Aralık 1991 günü, Sovyetler Birliği temsilcisi son defa olarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ve Güvenlik Konseyi toplantılarına katılarak, bu tarihten itibaren yerini Rusya Federasyonu temsilcisine bıraktı.
23 Aralık 1991'de Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun kuruluşu sebebiyle Boris Yeltsin'i kutladı. Aynı gün, Avrupa Topluluğu da yayınladığı bildiride "Eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin uluslararası hak ve yükümlülüklerinin Rusya tarafından gerçekleştirilmesine devam edileceğini" açıkladı. İngiltere Başbakanı da benzer bir açıklamada bulundu.
Bu açıklamalardan sonra Sovyetler Birliği hukuken de ömrünü tamamlamış; Onun yerine uluslararası platformlarda da temsil yetkisi BDT'ye geçmiş oldu. Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Gorbaçov'un 25 Aralık 1991'de Devlet Başkanlığından çekildiğini belirten açıklamasını; 26 Aralık 1991'de Sovyet Parlamentosunun Sovyetler Birliği'nin resmen son bulduğunu onaylaması gelişmeleri takip etti. Bu açıklamalardan sonra Sovyetler Birliği, 74 yıllık tarihi ömrünü fiilen, hukuken ve resmen tamamlamış oldu.
Sovyetler Birliği'nin tarih sahnesinden çekilmesi, hem Rusya ve hem de uluslararası politika ve kuvvet dengesi münasebetlerinde yeni bir dönemin başlamasına yol açtı. Bu, aynı zamanda dünyanın yeniden yapılanması ve dolayısıyla yeni güç merkezlerinin ortaya çıkması demekti.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Almati Zirvesi Bagimsiz Devletler Toplulugu nun kurulmasi kararinin ardindan Sovyetler Birligi ni olusturan on bes cumhuriyetten on birinin katildigi bir toplantidir 21 Aralik 1991 de Kazakistan in o zamanki baskenti Almati da yapilan bu toplantiya Rusya Ukrayna Belarus Kazakistan Kirgizistan Turkmenistan Ozbekistan Azerbaycan Tacikistan Ermenistan ve Moldova katildi Gurcistan ise gozlemci olarak istirak etti Almati ZirvesiTurBagimsiz Devletler Toplulugu kurulusunu onaylayan antlasmaImzalanma21 Aralik 1991YerAlmati KazakistanYururluk21 Aralik 1991Alma Ata Zirvesinde Alinan KararlarZirveye katilan 11 uye devlet Bagimsiz Devletler Toplulugu nun Sovyetler Birligi nin yerini almasina karar verdiler Alinan bu karar bir protokol ile belirlendi ve protokolun da tum taraflarin parlamentolari tarafindan onaylandiktan sonra yururluge girmesi esas alindi Toplantida Rusya Federasyonu na Birlesmis Milletler Orgutu Genel Kurulunda ve Guvenlik Konseyi nde Sovyetler Birligi nin yerine temsil yetkisi verildi Rusya nin Birlesmis Milletler de Belarus ve Ukrayna disindaki diger BDT uyesi ulkelerin cikarlarini savunmasi yetkisi kabul edildi Toplantida BDT nin Kurumlarinin olusturulmasi ile ilgili bir protokol hazirlandi ve toplanti sonunda da Alma Ata Deklerasyonu yayinlandi Alma Ata Deklarasyonu nda Aciklanan KonularBagimsiz Devletler Toplulugu nun ortak bir siyasi ve ekonomik alana sahip oldugu Uluslararasi barisin korunmasi sorumlulugunu ustlendigi Uye cumhuriyetlerin birbirlerinin toprak butunlugune saygi gosterecekleri ve mevcut Cumhuriyet sinirlarinin degismeyecegi Cumhuriyetlerin egemenligi ilkesinin korunacagi ve birbirleriyle esit statuye sahip olacaklari Toplulugun baris ozgurluk ve insan haklarina saygili olacagi Uluslararasi hukuka saygi gosterilecegi ve Sovyetler Birligi nin taahhut ettigi uluslararasi yukumluluklerin gereginin yerine getirilecegi Bagimsiz Devletler Toplulugu nun uluslararasi hukmi sahsiyeti tuzel kisiligi bulunmadigi Deklarasyonda aciklanmistir Ayrica zirvede kabul edilen bir protokol ile de BDT nin kendi ic bunyesindeki yemden yapilanmanin esaslari belirlendi ve aciklandi Buna gore de uyeler arasinda koordinasyonu saglamak icin kurulusun en ust siyasi organi olarak topluluga uye cumhuriyetlerin devlet baskanlarindan olusan Devlet Baskanlari Konseyi kuruldu Ayrica hukumet baskanlari duzeyinde de bir konsey olusturuldu Devlet Baskanlari Konseyi nin 31 Aralik 1991 de toplanarak Sovyetler Birligi ne ait tum kurumlarin varligina son verilmesi ve bunun yerine yeni kurumlarin olusturulmasinin gorusulmesine karar verildi Alma Ata Zirvesi ile Sovyetler Birligi ni olusturan 15 cumhuriyet 21 Aralik 1991 de Sovyetler Birligi ne fiilen son vermis oldu Bunlardan 11 cumhuriyet her cumhuriyetin bagimsizligi ve esitligi ilkesi sakli kalmak kaydiyla aralarinda yeni bir yapilanma yoluna gittiler Nitekim bu tarihlerde Gorbacov u da devreden cikarmayi basaran Rusya Federasyonu Baskani Boris Yeltsin Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi nin daimi bes uyesinden dordunun devlet baskanlarina bir yazi gondererek Konsey de Sovyetler Birligi ne ait olan gorevin ve yerin Rusya Federasyonu na verilmesini istedi Bu istek uzerine 22 Aralik 1991 gunu Sovyetler Birligi temsilcisi son defa olarak Birlesmis Milletler Genel Kurulu ve Guvenlik Konseyi toplantilarina katilarak bu tarihten itibaren yerini Rusya Federasyonu temsilcisine birakti 23 Aralik 1991 de Amerika Birlesik Devletleri Baskani Bagimsiz Devletler Toplulugu nun kurulusu sebebiyle Boris Yeltsin i kutladi Ayni gun Avrupa Toplulugu da yayinladigi bildiride Eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi nin uluslararasi hak ve yukumluluklerinin Rusya tarafindan gerceklestirilmesine devam edilecegini acikladi Ingiltere Basbakani da benzer bir aciklamada bulundu Bu aciklamalardan sonra Sovyetler Birligi hukuken de omrunu tamamlamis Onun yerine uluslararasi platformlarda da temsil yetkisi BDT ye gecmis oldu Sovyetler Birligi Devlet Baskani Gorbacov un 25 Aralik 1991 de Devlet Baskanligindan cekildigini belirten aciklamasini 26 Aralik 1991 de Sovyet Parlamentosunun Sovyetler Birligi nin resmen son buldugunu onaylamasi gelismeleri takip etti Bu aciklamalardan sonra Sovyetler Birligi 74 yillik tarihi omrunu fiilen hukuken ve resmen tamamlamis oldu Sovyetler Birligi nin tarih sahnesinden cekilmesi hem Rusya ve hem de uluslararasi politika ve kuvvet dengesi munasebetlerinde yeni bir donemin baslamasina yol acti Bu ayni zamanda dunyanin yeniden yapilanmasi ve dolayisiyla yeni guc merkezlerinin ortaya cikmasi demekti Ayrica bakinizSinatra Doktrini