Altmış tabanı olarak da bilinen altmışlı,altmışlık sistem veya altmışlık düzen, taban olarak altmış olan bir sayı sistemidir. MÖ 3. binyılda eski Sümerlerde ortaya çıktı, eski Babillilere aktarıldı ve günümüzde hala zamanı, açıları ve coğrafi koordinatları ölçmek için geçmişten bir miras olarak değiştirilmiş bir biçimde kullanılmaktadır.
Bir olan 60 sayısı on iki çarpana sahiptir: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20, 30 ve 60, bunlardan 2, 3 ve 5 asal sayılardır. Bu kadar çok çarpanla, altmışlık sayıları içeren birçok kesir basitleştirilmiştir. Örneğin, bir saat eşit olarak 30 dakika, 20 dakika, 15 dakika, 12 dakika, 10 dakika, 6 dakika, 5 dakika, 4 dakika, 3 dakika, 2 dakika ve 1 dakikalık bölümlere bölünebilir. 60, 1'den 6'ya kadar her sayıya bölünebilen en küçük sayıdır; yani, 1, 2, 3, 4, 5 ve 6'nın en küçük ortak katı (EKOK)'dır.
Kökeni
İnsanların yalnızca bir ellerini kullanarak 12'ye kadar saymaları mümkündür, başparmak sırayla her bir parmak kemiğini işaret eder. Asya'nın birçok bölgesinde hala kullanımda olan geleneksel bir sayma sistemi bu şekilde çalışır ve 10, 20 ve 5'e dayalı olanların yanı sıra 12 ve 60'a dayanan sayı sistemlerinin oluşumunu açıklamaya yardımcı olabilir. Bu sistemde, bir el tekrar tekrar 12'ye kadar sayar, diğerinde yineleme sayısını gösterir, beş düzine, yani 60'a ulaşana kadar.
'e göre, altmış tabanının kökenleri, genellikle tasvir edildiği kadar basit, tutarlı veya zaman açısından tekil değildir. Bugün zaman, açılar ve astronomik koordinat sistemleri gibi özel konular için devam eden yüzyıllar süren kullanımları boyunca, altmışlık tabanda gösterimler, örneğin altmışlık sayıların nasıl yazıldığı gibi, her zaman güçlü bir ondalık notasyonu içermiştir. Bunların kullanımı, her zaman tek bir metinde bile sayıları temsil edecek çeşitli tabanların nerede ve nasıl temsil ettiği konusundaki tutarsızlıkları içermiştir (ve içermeye devam etmektedir).
Altmışlık tabanın titiz ve tamamen kendi kendine tutarlı kullanımı için en güçlü itici güç, her zaman kesirleri yazmak ve hesaplamak için kullanılabilen matematiksel avantajları olmuştur. Eski metinlerde bu, altmışlık tabanın matematiksel veri tablolarında en düzgün ve tutarlı bir şekilde kullanıldığı gerçeğinde ortaya çıkar. Geçmişte altmışlık tabanın kullanımını matematiksel tablolardan daha az tutarlı olsa da genişletmeye yardımcı olan bir başka pratik etken, tüccarlara ve alıcılara, daha büyük miktarlarda mal için pazarlık yapmak ve bunları bölmek söz konusu olduğunda günlük finansal işlemleri kolaylaştırmak için sağladığı avantajlardı. Erken shekel özelde bir mana’nın altmışta biriydi, daha sonra Yunanlar bu ilişkiyi bir mina'nın ellide biri olan bir şekeli de 10 tabanına uyumlu oranda olmak zorunda bıraktılar.
Matematiksel tablolardan ayrı olarak, çoğu metinde sayıların temsil edilme şeklindeki tutarsızlıklar, sayısal büyüklükleri temsil etmek için kullanılan en temel çivi yazısı sembollerine kadar uzanmaktadır. Örneğin, 1 için çivi yazısı sembolü, kamıştan yapılmış kalemin yuvarlak ucunun kile belirli bir açıyla uygulanmasıyla yapılmış bir elips iken, 60'ın altmış tabanında sembolü daha büyük bir oval veya "büyük 1" idi. Ancak bu sembollerin kullanıldığı aynı metinlerde 10 rakamı kalemin yuvarlak ucunun kile dik olarak uygulanmasıyla yapılmış bir daire olarak temsil edilmiş ve 100'ü temsil etmek için daha büyük bir daire veya "büyük 10" kullanılmıştır. Bu tür çok tabanlı sayısal miktar sembolleri, tek bir sayı içinde bile birbirleriyle ve kısaltmalarla karıştırılabilir. Belirtilen ayrıntılar ve hatta büyüklükler (sıfır tutarlı bir şekilde kullanılmadığından) belirli zaman dönemleri, kültürler ve temsil edilen miktarlar veya kavramlar için deyimseldi yani dilin özelliklerini taşıyordu. Sayısal büyüklüklerin bu tür bağlama bağlı temsillerinin geriye dönüp bakıldığında eleştirilmesi kolay olsa da, modern zamanlarda hala düzinelerce düzenli olarak kullanılan konuya bağlı taban karma örneğine sahibiz, bunlara ondalık kesirlerin altmış-tabanında astronomik koordinatlara eklenmesiyle ilgili son yenilikler de dahildir.
Kullanımı
Babil matematiği
Eski Mezopotamya'da kullanıldığı şekliyle altmışlık sistem, basamakları için 60 farklı sembol kullanmadığı için saf bir taban 60 sistemi değildi. Bunun yerine, çivi yazısı rakamları, bir tarzında bir alt taban olarak on'u kullandı: Altmışlık düzende basamaklar, dokuza kadar birimleri temsil eden bir grup dar, kama şeklindeki işaretten (, , , , ..., ) ve beş onluğa kadar temsil edilen geniş, kama şeklindeki işaretler grubundan (, , , , ) oluşuyordu. Bu işaretlerle yazılan rakamın değeri, bileşen parçalarının değerlerinin toplamıydı:
59'dan büyük sayılar, basamak değeri gösteriminde bu formun birden çok sembol bloğuyla gösterildi. Sıfır için sembol olmadığından, bir sayının nasıl yorumlanması gerektiği her zaman hemen açık değildir ve gerçek değeri bazen bağlamına göre belirlenmiş olmalıdır. Örneğin, 1 ve 60 için semboller aynıdır. Daha sonra Babil metinlerinde sıfırı temsil etmek için bir yer tutucu () kullanıldı, ancak 13200 gibi sayılarda yaptığımız gibi sayının sağ tarafında değil, yalnızca yazılan sayının orta konumlarındaki rakam eksikliklerini gidermek için.
Diğer tarihsel kullanımlar
Çin takviminde, günlerin veya yılların on kök dizisinde ve 12 daldan oluşan başka bir dizide konumlarla adlandırıldığı bir altmışlık döngü yaygın olarak kullanılır. Aynı gövde ve dal, bu döngü boyunca her 60 adımda bir tekrar eder.
Platon Devlet’inin VIII. Kitabı, 604 = 12960000 ve onun bölenleri üzerine odaklanan bir evlilik alegorisini içerir. Bu sayı, özellikle basit altmışlık temsili 1,0,0,0,0'a sahiptir. Daha sonraki bilim adamları, bu pasajı açıklamak için hem Babil matematiğini hem de müzik teorisini kullandılar.
Batlamyus'un Almagest adlı eseri, MS 2. yüzyılda matematiksel astronomi üzerine yazılmış bir inceleme, sayıların kesirli kısımlarını ifade etmek için 60 tabanını kullanır. Özellikle, bir milenyumdan (bin yıldan) fazla bir süredir esasen tek kapsamlı olan , bir derecenin 60 tabanına göre kesirli kısımlarına sahiptir.
Ortaçağ gökbilimcileri, zamanı not etmek için altmış tabanına göre sayıları da kullandılar. El-Birûni, 1000'de Yahudi aylarını tartışırken, ilk olarak saati 60 tabanına benzer şekilde dakikalara, saniyelere, üçüncülere ve dördüncülere ayırdı. 1235 civarında Sacroboscolu John bu geleneği sürdürdü, ancak Nothaft bunu yapan ilk kişinin Sacrobosco olduğunu düşündü. Paris versiyonu (yaklaşık 1320) günü temel zaman birimi olarak kullandı ve bir günün katlarını ve bölümlerini 60 tabana kaydederek gösterdi.
Altmışlık sayı sistemi, 1671'e kadar Avrupalı gökbilimciler tarafından hesaplamalar yapmak için sıklıkla kullanılmaya devam etti. Örneğin, ’'deki Jost Bürgi (1592'de İmparator II. Rudolf'a sunulmuştur), Fundamentum Astronomicum’daki meslektaşı Ursus ve muhtemelen , sinüsleri hesaplamak için 16. yüzyılın sonlarında seksagesimal (altmışlık) sisteme dayalı çarpım tablolarını kullandı.
On sekizinci yüzyılın sonlarında ve on dokuzuncu yüzyılın başlarında Tamilli gök bilimcilerin, Helenistik gök bilimciler tarafından geliştirilen ondalık ve altmışlık gösterimlerin bir karışımını kullanıp kabuklarla hesaplamalar yaparak astronomik hesaplamalar yaptıkları bulundu.
Taban-60 sayı sistemleri, Sümerlerle ilgisi olmayan diğer bazı kültürlerde, örneğin Batı Yeni Gine'deki tarafından da kullanılmıştır.
Modern kullanım
Altmışlık sistemin modern kullanımları arasında açıları ölçme, coğrafi koordinatlar, elektronik seyrüsefer ve zaman yer alır.
Bir saat 60 dakikaya, bir dakika 60 saniyeye bölünür. Bu nedenle, 3:23:17 (3 saat, 23 dakika ve 17 saniye) gibi bir zaman ölçümü, tam altmışlık bir sayı (altmışlık taban noktası yok) olarak yorumlanabilir, yani 3 × 602 + 23 × 601 + 17 × 600 saniye. Ancak, bu sayıdaki üç altmışlık basamağın her biri (3, 23 ve 17) ondalık sistem kullanılarak yazılmıştır.
Benzer şekilde, pratik açısal ölçü birimi, bir daire içinde 360 (altı altmışlık) olan derecedir. Bir derecede 60 ve dakikada 60 vardır.
YAML
veri depolama formatının 1.1 sürümünde, altmışlık sayılar düz skaler için desteklenir ve hem tam sayılar hem de kayan nokta (float) sayıları resmi olarak destekler. Bu, karışıklığa yol açmıştır, çünkü örneğin, bazı MAC adresleri altmışlık olarak algılanacak ve tam sayılar olarak yüklenecektir, diğerleri ise bu şekilde yüklenemeyecek ve dizge olarak yüklenecektir. YAML 1.2'de seksagesimale yönelik destek kaldırıldı.
Gösterimler
Batlamyus'un yazıları gibi astronomik metinlerinde, altmışlık sayılar Yunan alfabetik rakamları kullanılarak yazılırdı ve her altmışlık rakam ayrı bir sayı olarak değerlendirilirdi. Helenistik gök bilimciler sıfır için yeni bir sembol, , benimsedi; bu, yüzyıllar boyunca normalde 70 anlamına gelen Yunanca omikron (sembolü: ο) harfi de dahil olmak üzere diğer biçimlere dönüştü, buna ancak herhangi bir pozisyonda maksimum değerin 59 olduğu altmışlık sistemde izin verilebilir. Yunanlar altmışlık sayıları bir sayının kesirli kısmıyla sınırladılar.
Orta Çağ Latince metinlerinde, altmışlık sayılar Arap rakamları kullanılarak yazılırdı; farklı kesir seviyeleri minuta (yani fraksiyon), minuta secunda, minuta tertia, vb. olarak belirtildi. On yedinci yüzyıla gelindiğinde, altmışlık sayıların tam sayı kısmını bir üst simge ile ve çeşitli kesirli bölümleri bir veya daha fazla vurgu işareti ile göstermek yaygın hale geldi. , Mathesis universalis’inde bu gösterimi 60'ın yüksek katlarını içerecek şekilde genelleştirdi; örnek olarak 49‵‵‵‵36‵‵‵25‵‵15‵1°15′2″36‴49⁗ ; soldaki sayılar 60'ın daha yüksek üsleriyle çarpıldığında, sağdaki sayılar 60'ın katlarına bölünür ve üst simge sıfır ile işaretlenen sayı, 1 ile çarpılır. Bu gösterim bizi, dereceler, dakikalar ve saniyeler için günümüzde kullandığımız modern işaretlere götürür. Aynı dakika ve saniye terminolojisi, zaman birimleri için de kullanılır ve saat, dakika ve saniyelerin ondalık olarak yazılan ve birbirinden iki nokta üst üste ile ayrıldığı modern zaman gösterimi, altmışlık bir gösterim biçimi olarak yorumlanabilir.
Bazı kullanım sistemlerinde, altmışlık noktadan sonra her pozisyon Latince veya Fransızca kökleri kullanılarak sayıldı: veya primus seconde veya secundus, tierce, quatre,, quinte vs. Bugüne kadar bir saatin ikinci dereceden kısmını veya "saniye" olarak adlandırıyoruz. En azından 18. yüzyıla kadar, saniyenin 160'ı "tierce (kademe)" veya "third (üçüncü)" olarak adlandırıldı.
1930'larda , Babil ve Helenistik sayılar için, sayının tam ve kesirli kısımlarını ayırmak için noktalı virgül (;) kullanırken her bölüm içindeki konumları ayırmak için de virgül (,) kullanan, her pozisyonda 0'dan 59'a kadar modern ondalık gösterimi destekleyen modern bir gösterim sistemi geliştirdi. Örneğin, hem Babil hem de Helenistik gök bilimciler tarafından kullanılan ve hala İbrani takviminde kullanılmakta olan ortalama sinodik ay 29; 31,50,8,20 gündür. Bu gösterim, bu makalede kullanılmaktadır.
Kesirler ve irrasyonel sayılar
Kesirler
Altmışlık sistemde, paydanın düzenli bir sayı ( çarpanları sadece 2, 3 ve 5 olan) olduğu herhangi bir kesir tam olarak ifade edilebilir. Burada, paydanın 60'tan küçük veya buna eşit olduğu bu türdeki tüm kesirler gösterilmektedir:
- 1⁄2 = 0;30
- 1⁄3 = 0;20
- 1⁄4 = 0;15
- 1⁄5 = 0;12
- 1⁄6 = 0;10
- 1⁄8 = 0;7,30
- 1⁄9 = 0;6,40
- 1⁄10 = 0;6
- 1⁄12 = 0;5
- 1⁄15 = 0;4
- 1⁄16 = 0;3,45
- 1⁄18 = 0;3,20
- 1⁄20 = 0;3
- 1⁄24 = 0;2,30
- 1⁄25 = 0;2,24
- 1⁄27 = 0;2,13,20
- 1⁄30 = 0;2
- 1⁄32 = 0;1,52,30
- 1⁄36 = 0;1,40
- 1⁄40 = 0;1,30
- 1⁄45 = 0;1,20
- 1⁄48 = 0;1,15
- 1⁄50 = 0;1,12
- 1⁄54 = 0;1,6,40
- 1⁄60 = 0;1
Ancak, düzenli olmayan sayılar daha karmaşık tekrarlayan kesirler oluşturur. Örneğin:
- 1⁄7 = 0;8,34,17 (çubuk altmışlık tabandaki rakamların dizisini gösterir 8,34,17 sonsuz sayıda defalarca tekrar eder)
- 1⁄11 = 0;5,27,16,21,49
- 1⁄13 = 0;4,36,55,23
- 1⁄14 = 0;4,17,8,34
- 1⁄17 = 0;3,31,45,52,56,28,14,7
- 1⁄19 = 0;3,9,28,25,15,47,22,6,18,56,50,31,34,44,12,37,53,41
- 1⁄59 = 0;1
- 1⁄61 = 0;0,59
Altmışa bitişik olan iki sayının, 59 ve 61'in her ikisinin de asal sayı olması gerçeği, bir veya iki altmışlık basamak periyoduyla tekrar eden kesirlerin paydalarının yalnızca düzgün sayı katları olan 59 veya 61 olabileceği anlamına gelir ve diğer düzgün olmayan sayıların daha uzun bir periyotta tekrar eden kesirleri vardır.
İrrasyonel sayılar
Herhangi bir konumsal sayı sistemindeki irrasyonel sayıların temsili (ondalık ve altmışlık dahil) ne sona erer ne de tekrarlanır.
Bir köşegeninin uzunluğu olan 2'nin karekökü, Eski Babil Dönemi (MÖ 1900 – MÖ 1650) Babilliler tarafından aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir:
Çünkü √2 ≈ 1,41421356 ... bir irrasyonel sayıdır, tam olarak altmışlık (veya aslında herhangi bir tam sayı tabanındaki sistem) olarak ifade edilemez, ancak altmışlık tabandaki genişlemesi böyle başlar: 1; 24,51,10,7,46,6,4, 44. . . ( A070197)
Yunan matematikçi ve bilim adamı Batlamyus tarafından kullanılan π değeri 3;8,30 = 3 + 860 + 30602 = 377120 ≈ 3,141666.... idi.
15. yüzyıldan Pers bir matematikçi olan Gıyaseddin Cemşid, 2π'yi dokuz alt rakama yuvarlandığında doğru değere sahip altmışlık tabanda bir ifade olarak hesapladı (dolayısıyla 1608); 2π için değer 6; 16,59,28,1,34,51,46,14,50 idi. Yukarıdaki √2 gibi, 2π de irrasyonel bir sayıdır ve tam olarak altmışlık düzende ifade edilemez. Altmışlık düzendeki açılımı 6; 16,59,28,1,34,51,46,14,49,55,12,35. . . şeklinde başlar. ( A091649)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ ve şeklinde telaffuz edilir; bakınız "sexagesimal." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ Ifrah, Georges (2000), The Universal History of Numbers: From prehistory to the invention of the computer., New York: John Wiley and Sons, ISBN , OCLC 42291138. Fransızca'dan David Bellos, E.F. Harding, Sophie Wood ve Ian Monk tarafından çevrilmiştir.
- ^ Macey, Samuel L. (1989), written at Atlanta, Georgia, The Dynamics of Progress: Time, Method, and Measure, Atina, Londra: University of Georgia Press, s. 92, ISBN , OCLC 1113278749, 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- ^ a b c Neugebauer, Otto (1969), "The Exact Sciences In Antiquity", Acta Historica Scientiarum Naturalium et Medicinalium, New York: Dover, cilt 9, ss. 17-19, ISBN , OCLC 13409, (PMID) 14884919
- ^ Bello, Ignacio; Britton, Jack R.; Kaul, Anton (2009), Topics in Contemporary Mathematics (9. bas.), Avustralya, ABD: Cengage Learning, s. 182, ISBN , OCLC 326670156.
- ^ a b Lamb, Evelyn (31 Ağustos 2014), "Ancient Babylonian Number System Had No Zero", Scientific American, Roots of Unity, 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- ^ Barton, George A. (1908), "On the Babylonian origin of Plato's nuptial number", Journal of the American Oriental Society, cilt 29, ss. 210-219, doi:10.2307/592627, JSTOR 592627.
- ^ ; Plato (1974), "Musical "Marriages" in Plato's "Republic"", Journal of Music Theory, 18 (2), ss. 242-272, doi:10.2307/843638, JSTOR 843638
- ^ Al-Biruni (1879) [1000], The Chronology of Ancient Nations, Sachau, C. Edward tarafından çevrildi, ss. 147-149, 25 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- ^ Nothaft, C. Philipp E. (2018), written at Oxford, Scandalous Error: Calendar Reform and Calendrical Astronomy in Medieval Europe, Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press, s. 126, ISBN , OCLC 1022945273,
Sacrobosco, altmışlık kesirlere geçti, ancak bunları güne değil saate uygulayarak takvimsel veya astronomik hesaplamada kullanıma daha uygun hale getirdi ve böylece 21. yüzyılda hala geçerli olan saat, dakika ve saniye kullanımını başlattı.
- ^ Nothaft, C. Philipp E. (2018), written at Oxford, Scandalous Error: Calendar Reform and Calendrical Astronomy in Medieval Europe, Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press, s. 196, ISBN , OCLC 1022945273,
Alfonsine Tablolarının Latin-Paris enkarnasyonlarında dikkate değer bir özelliği, tüm tablo haline getirilmiş parametrelerin katı şekilde 'altmış tabanına göre küçültülmesidir', çünkü hareketler ve zaman aralıkları tutarlı bir şekilde 60 taban katlarına ve günlerin veya derecelerin kesirlerine göre çözülmüştür.
- ^ Newton, Isaac (1671), The Method of Fluxions and Infinite Series: With Its Application to the Geometry of Curve-lines., Londra: (1736 tarihinde yayınlandı), s. 146, 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 28 Aralık 2020,
Bunlardan en dikkat çekici olanı, Gökbilimciler arasında sıkça kullanılan Arithmetick'in Seksagesimal veya Altmışlık Ölçeği'dir; tüm olası Sayıları, Tam sayıları veya Kesirleri, Rasyonel veya Rasyonel olmayan, Altmışın kuvvetleri ve elli dokuzu aşmayan belirli sayı Katsayıları ile ifade eder.
- ^ Folkerts, Menso; Launert, Dieter; Thom, Andreas (2016), "Jost Bürgi's method for calculating sines", Historia Mathematica, 43 (2), ss. 133-147, arXiv:1510.03180 $2, doi:10.1016/j.hm.2016.03.001, MR 3489006
- ^ Neugebauer, Otto (1952), "Tamil Astronomy: A Study in the History of Astronomy in India", Osiris, cilt 10, ss. 252-276, doi:10.1086/368555; burada basılmıştır: Neugebauer, Otto (1983), Astronomy and History: Selected Essays, New York: Springer-Verlag, ISBN
- ^ Bowers, Nancy (1977), (PDF), Journal of the Polynesian Society, 86 (1), ss. 105-116, 5 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi
- ^ Lean, Glendon Angove (1992), , Ph.D. thesis, , 5 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Özellikle bakınız; . 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sexagesimal System", SpringerReference, Berlin/Heidelberg: Springer-Verlag, 2011, doi:10.1007/springerreference_78190
- ^ . 17 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ . 9 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ . 9 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ YAML Ain't Markup Language (YAML™) Version 1.2 (3rd Edition, Patched at 2009-10-01) §10.3.2 Tag Resolution, The Official YAML Web Site, 1 Ekim 2009, 24 Ocak 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 30 Ocak 2019
- ^ Neugebauer, Otto (1969) [1957], The Exact Sciences in Antiquity (2. bas.), Dover Publications, ss. 13-14, plate 2, ISBN , (PMID) 14884919
- ^ Mercier, Raymond, Consideration of the Greek symbol 'zero' (PDF), Home of Kairos, 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- ^ Aaboe, Asger (1964), Episodes from the Early History of Mathematics, New Mathematical Library, 13, New York: Random House, ss. 103-104
- ^ Cajori, Florian (2007) [1928], A History of Mathematical Notations, 1, New York: Cosimo, Inc., s. 216, ISBN , 6 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- ^ Wade, Nicholas (1998), A natural history of vision, MIT Press, s. 193, ISBN
- ^ Lewis, Robert E. (1952), Middle English Dictionary, University of Michigan Press, s. 231, ISBN
- ^ Neugebauer, Otto; ; Götze, Albrecht (1945), Mathematical Cuneiform Texts, American Oriental Series, 29, New Haven: American Oriental Society and the American Schools of Oriental Research, s. 2, 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- ^ Neugebauer, Otto E. (1955), Astronomical Cuneiform Texts, Londra: Lund Humphries
- ^ ; (1998), "Square root approximations in old Babylonian mathematics: YBC 7289 in context", Historia Mathematica, 25 (4), ss. 366-378, doi:10.1006/hmat.1998.2209
- ^ Toomer, G. J., (Ed.) (1984), Ptolemy's Almagest, New York: Springer Verlag, s. 302, ISBN
- ^ Youschkevitch, Adolf P., "Al-Kashi", Rosenfeld, Boris A. (Ed.), Dictionary of Scientific Biography, s. 256.
- ^ Aaboe (1964), s. 125
Konuyla ilgili yayınlar
- Ifrah, Georges (1999), The Universal History of Numbers: From Prehistory to the Invention of the Computer, Wiley, ISBN .
- Nissen, Hans J.; Damerow, P.; Englund, R. (1993), Archaic Bookkeeping, University of Chicago Press, ISBN
- Thureau-Dangin, François (1939), "Sketch of a history of the sexagesimal system", Osiris, cilt 7, ss. 95-141
- Lewy, Hildegard (1949), "Origin and Development of the Sexagesimal System of Numeration", Journal of the American Oriental Society, 69 (1), ss. 1-11, 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- Powell, Marvin A. (1972), The origin of the sexagesimal system: The interaction of language and writing (PDF), Cleveland Museum of Art, 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- Mansfield, Daniel F.; Wildberger, Norman J. (2017), "Plimpton 322 is Babylonian exact sexagesimal trigonometry", Historia Mathematica, 44 (4), ss. 395-419, 4 Ocak 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 28 Aralık 2020
- Whiting, Robert M. (1984), "More evidence for sexagesimal calculations in the third millennium BC.", Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie, 74 (1), ss. 59-66
- Laki, K. (1969), "On the Origin of the Sexagesimal System", Journal of the Washington Academy of Sciences, 59 (1/3), ss. 24-29
- Muroi, Kazuo (2014), The Origin of the Mystical Number Seven in Mesopotamian Culture; Division by Seven in the Sexagesimal Number System, arXiv:1407.6246 $2
Dış bağlantılar
- [Derece ve Dakikaların Hesaplanmasına İlişkin Gerçekler]. 23 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Sibṭ al-Māridīnī, Badr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad (d. 1423) tarafından yazılan Arapça bir kitaptır. Bu çalışma, altmışlık tabanda matematiğin çok ayrıntılı bir incelemesini sunmakta ve altmışlık kesirlerin periyodikliğinden ilk söz edilenleri içeriyor gibi görünmektedir.
- . 12 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "SEXAGESIMAL SYSTEM" (PDF). 20 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Aralık 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Altmis tabani olarak da bilinen altmisli altmislik sistem veya altmislik duzen taban olarak altmis olan bir sayi sistemidir MO 3 binyilda eski Sumerlerde ortaya cikti eski Babillilere aktarildi ve gunumuzde hala zamani acilari ve cografi koordinatlari olcmek icin gecmisten bir miras olarak degistirilmis bir bicimde kullanilmaktadir Bir olan 60 sayisi on iki carpana sahiptir 1 2 3 4 5 6 10 12 15 20 30 ve 60 bunlardan 2 3 ve 5 asal sayilardir Bu kadar cok carpanla altmislik sayilari iceren bircok kesir basitlestirilmistir Ornegin bir saat esit olarak 30 dakika 20 dakika 15 dakika 12 dakika 10 dakika 6 dakika 5 dakika 4 dakika 3 dakika 2 dakika ve 1 dakikalik bolumlere bolunebilir 60 1 den 6 ya kadar her sayiya bolunebilen en kucuk sayidir yani 1 2 3 4 5 ve 6 nin en kucuk ortak kati EKOK dir Bu makalede altmis tabanindaki rakamlarin tumu aksi belirtilmedigi surece ondalik sayilarla temsil edilmektedir Ornegin 10 on sayisi ve 60 altmis sayisi anlamina gelir KokeniInsanlarin yalnizca bir ellerini kullanarak 12 ye kadar saymalari mumkundur basparmak sirayla her bir parmak kemigini isaret eder Asya nin bircok bolgesinde hala kullanimda olan geleneksel bir sayma sistemi bu sekilde calisir ve 10 20 ve 5 e dayali olanlarin yani sira 12 ve 60 a dayanan sayi sistemlerinin olusumunu aciklamaya yardimci olabilir Bu sistemde bir el tekrar tekrar 12 ye kadar sayar digerinde yineleme sayisini gosterir bes duzine yani 60 a ulasana kadar e gore altmis tabaninin kokenleri genellikle tasvir edildigi kadar basit tutarli veya zaman acisindan tekil degildir Bugun zaman acilar ve astronomik koordinat sistemleri gibi ozel konular icin devam eden yuzyillar suren kullanimlari boyunca altmislik tabanda gosterimler ornegin altmislik sayilarin nasil yazildigi gibi her zaman guclu bir ondalik notasyonu icermistir Bunlarin kullanimi her zaman tek bir metinde bile sayilari temsil edecek cesitli tabanlarin nerede ve nasil temsil ettigi konusundaki tutarsizliklari icermistir ve icermeye devam etmektedir Erken Proto civi yazisi MO 4 binyil ve alt kucuk sistem icin civi yazisi isaretleri 60 600 3600 vb Altmislik tabanin titiz ve tamamen kendi kendine tutarli kullanimi icin en guclu itici guc her zaman kesirleri yazmak ve hesaplamak icin kullanilabilen matematiksel avantajlari olmustur Eski metinlerde bu altmislik tabanin matematiksel veri tablolarinda en duzgun ve tutarli bir sekilde kullanildigi gerceginde ortaya cikar Gecmiste altmislik tabanin kullanimini matematiksel tablolardan daha az tutarli olsa da genisletmeye yardimci olan bir baska pratik etken tuccarlara ve alicilara daha buyuk miktarlarda mal icin pazarlik yapmak ve bunlari bolmek soz konusu oldugunda gunluk finansal islemleri kolaylastirmak icin sagladigi avantajlardi Erken shekel ozelde bir mana nin altmista biriydi daha sonra Yunanlar bu iliskiyi bir mina nin ellide biri olan bir sekeli de 10 tabanina uyumlu oranda olmak zorunda biraktilar Matematiksel tablolardan ayri olarak cogu metinde sayilarin temsil edilme seklindeki tutarsizliklar sayisal buyuklukleri temsil etmek icin kullanilan en temel civi yazisi sembollerine kadar uzanmaktadir Ornegin 1 icin civi yazisi sembolu kamistan yapilmis kalemin yuvarlak ucunun kile belirli bir aciyla uygulanmasiyla yapilmis bir elips iken 60 in altmis tabaninda sembolu daha buyuk bir oval veya buyuk 1 idi Ancak bu sembollerin kullanildigi ayni metinlerde 10 rakami kalemin yuvarlak ucunun kile dik olarak uygulanmasiyla yapilmis bir daire olarak temsil edilmis ve 100 u temsil etmek icin daha buyuk bir daire veya buyuk 10 kullanilmistir Bu tur cok tabanli sayisal miktar sembolleri tek bir sayi icinde bile birbirleriyle ve kisaltmalarla karistirilabilir Belirtilen ayrintilar ve hatta buyuklukler sifir tutarli bir sekilde kullanilmadigindan belirli zaman donemleri kulturler ve temsil edilen miktarlar veya kavramlar icin deyimseldi yani dilin ozelliklerini tasiyordu Sayisal buyukluklerin bu tur baglama bagli temsillerinin geriye donup bakildiginda elestirilmesi kolay olsa da modern zamanlarda hala duzinelerce duzenli olarak kullanilan konuya bagli taban karma ornegine sahibiz bunlara ondalik kesirlerin altmis tabaninda astronomik koordinatlara eklenmesiyle ilgili son yenilikler de dahildir KullanimiBabil matematigi Eski Mezopotamya da kullanildigi sekliyle altmislik sistem basamaklari icin 60 farkli sembol kullanmadigi icin saf bir taban 60 sistemi degildi Bunun yerine civi yazisi rakamlari bir tarzinda bir alt taban olarak on u kullandi Altmislik duzende basamaklar dokuza kadar birimleri temsil eden bir grup dar kama seklindeki isaretten ve bes onluga kadar temsil edilen genis kama seklindeki isaretler grubundan olusuyordu Bu isaretlerle yazilan rakamin degeri bilesen parcalarinin degerlerinin toplamiydi 59 dan buyuk sayilar basamak degeri gosteriminde bu formun birden cok sembol bloguyla gosterildi Sifir icin sembol olmadigindan bir sayinin nasil yorumlanmasi gerektigi her zaman hemen acik degildir ve gercek degeri bazen baglamina gore belirlenmis olmalidir Ornegin 1 ve 60 icin semboller aynidir Daha sonra Babil metinlerinde sifiri temsil etmek icin bir yer tutucu kullanildi ancak 13200 gibi sayilarda yaptigimiz gibi sayinin sag tarafinda degil yalnizca yazilan sayinin orta konumlarindaki rakam eksikliklerini gidermek icin Diger tarihsel kullanimlar Cin takviminde gunlerin veya yillarin on kok dizisinde ve 12 daldan olusan baska bir dizide konumlarla adlandirildigi bir altmislik dongu yaygin olarak kullanilir Ayni govde ve dal bu dongu boyunca her 60 adimda bir tekrar eder Platon Devlet inin VIII Kitabi 604 12960 000 ve onun bolenleri uzerine odaklanan bir evlilik alegorisini icerir Bu sayi ozellikle basit altmislik temsili 1 0 0 0 0 a sahiptir Daha sonraki bilim adamlari bu pasaji aciklamak icin hem Babil matematigini hem de muzik teorisini kullandilar Batlamyus un Almagest adli eseri MS 2 yuzyilda matematiksel astronomi uzerine yazilmis bir inceleme sayilarin kesirli kisimlarini ifade etmek icin 60 tabanini kullanir Ozellikle bir milenyumdan bin yildan fazla bir suredir esasen tek kapsamli olan bir derecenin 60 tabanina gore kesirli kisimlarina sahiptir Ortacag gokbilimcileri zamani not etmek icin altmis tabanina gore sayilari da kullandilar El Biruni 1000 de Yahudi aylarini tartisirken ilk olarak saati 60 tabanina benzer sekilde dakikalara saniyelere ucunculere ve dordunculere ayirdi 1235 civarinda Sacroboscolu John bu gelenegi surdurdu ancak Nothaft bunu yapan ilk kisinin Sacrobosco oldugunu dusundu Paris versiyonu yaklasik 1320 gunu temel zaman birimi olarak kullandi ve bir gunun katlarini ve bolumlerini 60 tabana kaydederek gosterdi Altmislik sayi sistemi 1671 e kadar Avrupali gokbilimciler tarafindan hesaplamalar yapmak icin siklikla kullanilmaya devam etti Ornegin deki Jost Burgi 1592 de Imparator II Rudolf a sunulmustur Fundamentum Astronomicum daki meslektasi Ursus ve muhtemelen sinusleri hesaplamak icin 16 yuzyilin sonlarinda seksagesimal altmislik sisteme dayali carpim tablolarini kullandi On sekizinci yuzyilin sonlarinda ve on dokuzuncu yuzyilin baslarinda Tamilli gok bilimcilerin Helenistik gok bilimciler tarafindan gelistirilen ondalik ve altmislik gosterimlerin bir karisimini kullanip kabuklarla hesaplamalar yaparak astronomik hesaplamalar yaptiklari bulundu Taban 60 sayi sistemleri Sumerlerle ilgisi olmayan diger bazi kulturlerde ornegin Bati Yeni Gine deki tarafindan da kullanilmistir Modern kullanim Altmislik sistemin modern kullanimlari arasinda acilari olcme cografi koordinatlar elektronik seyrusefer ve zaman yer alir Bir saat 60 dakikaya bir dakika 60 saniyeye bolunur Bu nedenle 3 23 17 3 saat 23 dakika ve 17 saniye gibi bir zaman olcumu tam altmislik bir sayi altmislik taban noktasi yok olarak yorumlanabilir yani 3 602 23 601 17 600 saniye Ancak bu sayidaki uc altmislik basamagin her biri 3 23 ve 17 ondalik sistem kullanilarak yazilmistir Benzer sekilde pratik acisal olcu birimi bir daire icinde 360 alti altmislik olan derecedir Bir derecede 60 ve dakikada 60 vardir YAML veri depolama formatinin 1 1 surumunde altmislik sayilar duz skaler icin desteklenir ve hem tam sayilar hem de kayan nokta float sayilari resmi olarak destekler Bu karisikliga yol acmistir cunku ornegin bazi MAC adresleri altmislik olarak algilanacak ve tam sayilar olarak yuklenecektir digerleri ise bu sekilde yuklenemeyecek ve dizge olarak yuklenecektir YAML 1 2 de seksagesimale yonelik destek kaldirildi GosterimlerBatlamyus un yazilari gibi astronomik metinlerinde altmislik sayilar Yunan alfabetik rakamlari kullanilarak yazilirdi ve her altmislik rakam ayri bir sayi olarak degerlendirilirdi Helenistik gok bilimciler sifir icin yeni bir sembol benimsedi bu yuzyillar boyunca normalde 70 anlamina gelen Yunanca omikron sembolu o harfi de dahil olmak uzere diger bicimlere donustu buna ancak herhangi bir pozisyonda maksimum degerin 59 oldugu altmislik sistemde izin verilebilir Yunanlar altmislik sayilari bir sayinin kesirli kismiyla sinirladilar Orta Cag Latince metinlerinde altmislik sayilar Arap rakamlari kullanilarak yazilirdi farkli kesir seviyeleri minuta yani fraksiyon minuta secunda minuta tertia vb olarak belirtildi On yedinci yuzyila gelindiginde altmislik sayilarin tam sayi kismini bir ust simge ile ve cesitli kesirli bolumleri bir veya daha fazla vurgu isareti ile gostermek yaygin hale geldi Mathesis universalis inde bu gosterimi 60 in yuksek katlarini icerecek sekilde genellestirdi ornek olarak 49 36 25 15 1 15 2 36 49 soldaki sayilar 60 in daha yuksek usleriyle carpildiginda sagdaki sayilar 60 in katlarina bolunur ve ust simge sifir ile isaretlenen sayi 1 ile carpilir Bu gosterim bizi dereceler dakikalar ve saniyeler icin gunumuzde kullandigimiz modern isaretlere goturur Ayni dakika ve saniye terminolojisi zaman birimleri icin de kullanilir ve saat dakika ve saniyelerin ondalik olarak yazilan ve birbirinden iki nokta ust uste ile ayrildigi modern zaman gosterimi altmislik bir gosterim bicimi olarak yorumlanabilir Bazi kullanim sistemlerinde altmislik noktadan sonra her pozisyon Latince veya Fransizca kokleri kullanilarak sayildi veya primus seconde veya secundus tierce quatre quinte vs Bugune kadar bir saatin ikinci dereceden kismini veya saniye olarak adlandiriyoruz En azindan 18 yuzyila kadar saniyenin 1 60 i tierce kademe veya third ucuncu olarak adlandirildi 1930 larda Babil ve Helenistik sayilar icin sayinin tam ve kesirli kisimlarini ayirmak icin noktali virgul kullanirken her bolum icindeki konumlari ayirmak icin de virgul kullanan her pozisyonda 0 dan 59 a kadar modern ondalik gosterimi destekleyen modern bir gosterim sistemi gelistirdi Ornegin hem Babil hem de Helenistik gok bilimciler tarafindan kullanilan ve hala Ibrani takviminde kullanilmakta olan ortalama sinodik ay 29 31 50 8 20 gundur Bu gosterim bu makalede kullanilmaktadir Kesirler ve irrasyonel sayilarKesirler Altmislik sistemde paydanin duzenli bir sayi carpanlari sadece 2 3 ve 5 olan oldugu herhangi bir kesir tam olarak ifade edilebilir Burada paydanin 60 tan kucuk veya buna esit oldugu bu turdeki tum kesirler gosterilmektedir 1 2 0 30 1 3 0 20 1 4 0 15 1 5 0 12 1 6 0 10 1 8 0 7 30 1 9 0 6 40 1 10 0 6 1 12 0 5 1 15 0 4 1 16 0 3 45 1 18 0 3 20 1 20 0 3 1 24 0 2 30 1 25 0 2 24 1 27 0 2 13 20 1 30 0 2 1 32 0 1 52 30 1 36 0 1 40 1 40 0 1 30 1 45 0 1 20 1 48 0 1 15 1 50 0 1 12 1 54 0 1 6 40 1 60 0 1 Ancak duzenli olmayan sayilar daha karmasik tekrarlayan kesirler olusturur Ornegin 1 7 0 8 34 17 cubuk altmislik tabandaki rakamlarin dizisini gosterir 8 34 17 sonsuz sayida defalarca tekrar eder 1 11 0 5 27 16 21 49 1 13 0 4 36 55 23 1 14 0 4 17 8 34 1 17 0 3 31 45 52 56 28 14 7 1 19 0 3 9 28 25 15 47 22 6 18 56 50 31 34 44 12 37 53 41 1 59 0 1 1 61 0 0 59 Altmisa bitisik olan iki sayinin 59 ve 61 in her ikisinin de asal sayi olmasi gercegi bir veya iki altmislik basamak periyoduyla tekrar eden kesirlerin paydalarinin yalnizca duzgun sayi katlari olan 59 veya 61 olabilecegi anlamina gelir ve diger duzgun olmayan sayilarin daha uzun bir periyotta tekrar eden kesirleri vardir Irrasyonel sayilar Yaklasik olarak 2 ye esit olan altmislik tabandaki 1 24 51 10 sayisini gosteren Babil tableti YBC 7289 Herhangi bir konumsal sayi sistemindeki irrasyonel sayilarin temsili ondalik ve altmislik dahil ne sona erer ne de tekrarlanir Bir kosegeninin uzunlugu olan 2 nin karekoku Eski Babil Donemi MO 1900 MO 1650 Babilliler tarafindan asagidaki sekilde ifade edilmistir 1 24 51 10 1 2460 51602 10603 3054721600 1 41421296 displaystyle 1 24 51 10 1 frac 24 60 frac 51 60 2 frac 10 60 3 frac 30547 21600 approx 1 41421296 ldots Cunku 2 1 41421356 bir irrasyonel sayidir tam olarak altmislik veya aslinda herhangi bir tam sayi tabanindaki sistem olarak ifade edilemez ancak altmislik tabandaki genislemesi boyle baslar 1 24 51 10 7 46 6 4 44 A070197 Yunan matematikci ve bilim adami Batlamyus tarafindan kullanilan p degeri 3 8 30 3 8 60 30 602 377 120 3 141666 idi 15 yuzyildan Pers bir matematikci olan Giyaseddin Cemsid 2p yi dokuz alt rakama yuvarlandiginda dogru degere sahip altmislik tabanda bir ifade olarak hesapladi dolayisiyla 1 608 2p icin deger 6 16 59 28 1 34 51 46 14 50 idi Yukaridaki 2 gibi 2p de irrasyonel bir sayidir ve tam olarak altmislik duzende ifade edilemez Altmislik duzendeki acilimi 6 16 59 28 1 34 51 46 14 49 55 12 35 seklinde baslar A091649 Ayrica bakinizSaat Enlem TrigonometriKaynakca s ɛ k s e ˈ dʒ ɛ s ɪ m el ve s ɛ k ˈ s ae dʒ ɪ n er i seklinde telaffuz edilir bakiniz sexagesimal Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 Ifrah Georges 2000 The Universal History of Numbers From prehistory to the invention of the computer New York John Wiley and Sons ISBN 978 0 471 37568 5 OCLC 42291138 Fransizca dan David Bellos E F Harding Sophie Wood ve Ian Monk tarafindan cevrilmistir Macey Samuel L 1989 written at Atlanta Georgia The Dynamics of Progress Time Method and Measure Atina Londra University of Georgia Press s 92 ISBN 978 0 8203 3796 8 OCLC 1113278749 14 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Aralik 2020 a b c Neugebauer Otto 1969 The Exact Sciences In Antiquity Acta Historica Scientiarum Naturalium et Medicinalium New York Dover cilt 9 ss 17 19 ISBN 978 0 486 22332 2 OCLC 13409 PMID 14884919 Bello Ignacio Britton Jack R Kaul Anton 2009 Topics in Contemporary Mathematics 9 bas Avustralya ABD Cengage Learning s 182 ISBN 9780538737791 OCLC 326670156 a b Lamb Evelyn 31 Agustos 2014 Ancient Babylonian Number System Had No Zero Scientific American Roots of Unity 17 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Aralik 2020 Barton George A 1908 On the Babylonian origin of Plato s nuptial number Journal of the American Oriental Society cilt 29 ss 210 219 doi 10 2307 592627 JSTOR 592627 Plato 1974 Musical Marriages in Plato s Republic Journal of Music Theory 18 2 ss 242 272 doi 10 2307 843638 JSTOR 843638 Al Biruni 1879 1000 The Chronology of Ancient Nations Sachau C Edward tarafindan cevrildi ss 147 149 25 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Aralik 2020 Nothaft C Philipp E 2018 written at Oxford Scandalous Error Calendar Reform and Calendrical Astronomy in Medieval Europe Oxford Birlesik Krallik Oxford University Press s 126 ISBN 978 0 19 879955 9 OCLC 1022945273 Sacrobosco altmislik kesirlere gecti ancak bunlari gune degil saate uygulayarak takvimsel veya astronomik hesaplamada kullanima daha uygun hale getirdi ve boylece 21 yuzyilda hala gecerli olan saat dakika ve saniye kullanimini baslatti Nothaft C Philipp E 2018 written at Oxford Scandalous Error Calendar Reform and Calendrical Astronomy in Medieval Europe Oxford Birlesik Krallik Oxford University Press s 196 ISBN 978 0 19 879955 9 OCLC 1022945273 Alfonsine Tablolarinin Latin Paris enkarnasyonlarinda dikkate deger bir ozelligi tum tablo haline getirilmis parametrelerin kati sekilde altmis tabanina gore kucultulmesidir cunku hareketler ve zaman araliklari tutarli bir sekilde 60 taban katlarina ve gunlerin veya derecelerin kesirlerine gore cozulmustur Newton Isaac 1671 The Method of Fluxions and Infinite Series With Its Application to the Geometry of Curve lines Londra 1736 tarihinde yayinlandi s 146 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Aralik 2020 Bunlardan en dikkat cekici olani Gokbilimciler arasinda sikca kullanilan Arithmetick in Seksagesimal veya Altmislik Olcegi dir tum olasi Sayilari Tam sayilari veya Kesirleri Rasyonel veya Rasyonel olmayan Altmisin kuvvetleri ve elli dokuzu asmayan belirli sayi Katsayilari ile ifade eder Folkerts Menso Launert Dieter Thom Andreas 2016 Jost Burgi s method for calculating sines Historia Mathematica 43 2 ss 133 147 arXiv 1510 03180 2 doi 10 1016 j hm 2016 03 001 MR 3489006 Neugebauer Otto 1952 Tamil Astronomy A Study in the History of Astronomy in India Osiris cilt 10 ss 252 276 doi 10 1086 368555 burada basilmistir Neugebauer Otto 1983 Astronomy and History Selected Essays New York Springer Verlag ISBN 0 387 90844 7 Bowers Nancy 1977 PDF Journal of the Polynesian Society 86 1 ss 105 116 5 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Lean Glendon Angove 1992 Ph D thesis 5 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ozellikle bakiniz 28 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sexagesimal System SpringerReference Berlin Heidelberg Springer Verlag 2011 doi 10 1007 springerreference 78190 17 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2020 9 Subat 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2020 9 Subat 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2020 YAML Ain t Markup Language YAML Version 1 2 3rd Edition Patched at 2009 10 01 10 3 2 Tag Resolution The Official YAML Web Site 1 Ekim 2009 24 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 30 Ocak 2019 Neugebauer Otto 1969 1957 The Exact Sciences in Antiquity 2 bas Dover Publications ss 13 14 plate 2 ISBN 978 0 486 22332 2 PMID 14884919 Mercier Raymond Consideration of the Greek symbol zero PDF Home of Kairos 5 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 28 Aralik 2020 Aaboe Asger 1964 Episodes from the Early History of Mathematics New Mathematical Library 13 New York Random House ss 103 104 Cajori Florian 2007 1928 A History of Mathematical Notations 1 New York Cosimo Inc s 216 ISBN 9781602066854 6 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Aralik 2020 Wade Nicholas 1998 A natural history of vision MIT Press s 193 ISBN 978 0 262 73129 4 Lewis Robert E 1952 Middle English Dictionary University of Michigan Press s 231 ISBN 978 0 472 01212 1 Neugebauer Otto Gotze Albrecht 1945 Mathematical Cuneiform Texts American Oriental Series 29 New Haven American Oriental Society and the American Schools of Oriental Research s 2 2 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Aralik 2020 Neugebauer Otto E 1955 Astronomical Cuneiform Texts Londra Lund Humphries 1998 Square root approximations in old Babylonian mathematics YBC 7289 in context Historia Mathematica 25 4 ss 366 378 doi 10 1006 hmat 1998 2209 Toomer G J Ed 1984 Ptolemy s Almagest New York Springer Verlag s 302 ISBN 0 387 91220 7 Youschkevitch Adolf P Al Kashi Rosenfeld Boris A Ed Dictionary of Scientific Biography s 256 Aaboe 1964 s 125Konuyla ilgili yayinlarIfrah Georges 1999 The Universal History of Numbers From Prehistory to the Invention of the Computer Wiley ISBN 0 471 37568 3 Nissen Hans J Damerow P Englund R 1993 Archaic Bookkeeping University of Chicago Press ISBN 0 226 58659 6 Thureau Dangin Francois 1939 Sketch of a history of the sexagesimal system Osiris cilt 7 ss 95 141 Lewy Hildegard 1949 Origin and Development of the Sexagesimal System of Numeration Journal of the American Oriental Society 69 1 ss 1 11 26 Mart 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Aralik 2020 Powell Marvin A 1972 The origin of the sexagesimal system The interaction of language and writing PDF Cleveland Museum of Art 3 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 28 Aralik 2020 Mansfield Daniel F Wildberger Norman J 2017 Plimpton 322 is Babylonian exact sexagesimal trigonometry Historia Mathematica 44 4 ss 395 419 4 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Aralik 2020 Whiting Robert M 1984 More evidence for sexagesimal calculations in the third millennium BC Zeitschrift fur Assyriologie und vorderasiatische Archaologie 74 1 ss 59 66 Laki K 1969 On the Origin of the Sexagesimal System Journal of the Washington Academy of Sciences 59 1 3 ss 24 29 Muroi Kazuo 2014 The Origin of the Mystical Number Seven in Mesopotamian Culture Division by Seven in the Sexagesimal Number System arXiv 1407 6246 2 Dis baglantilar Derece ve Dakikalarin Hesaplanmasina Iliskin Gercekler 23 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sibṭ al Maridini Badr al Din Muḥammad ibn Muḥammad d 1423 tarafindan yazilan Arapca bir kitaptir Bu calisma altmislik tabanda matematigin cok ayrintili bir incelemesini sunmakta ve altmislik kesirlerin periyodikliginden ilk soz edilenleri iceriyor gibi gorunmektedir 12 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi 5 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi SEXAGESIMAL SYSTEM PDF 20 Mart 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Aralik 2020