Yeniden yapılanma dönemi (1865-1877), ABD tarihinde Amerikan İç Savaşı'nın 1865 yılında sona ermesiyle başlayıp 1877 yılında sona eren dönemdir. Savaştan sonra Amerika Konfedere Devletleri'ne bağlı eyaletlerde anayasaya eklenen üç yeni maddeye göre devlet ve toplum yapısında önemli düzenlemeler yapılmıştır. Yeniden yapılanma her eyalette farklı dönemlerde başlasa da yapılanma politikaları 1877 yılında terk edilinceye kadar sürmüştür.
Arka plan
İç savaş başladığında Kuzeyde savaştan sonraki yeniden yapılanmaya dair politikalar tartışma halindedir. Ancak kesin olan bir yan ise Konfedere devletlerinin ekonomisinin bel kemiğini sağlayan köleliğin kaldırılacağıdır. ABD Başkanı Abraham Lincoln 1 Ocak 1863 tarihinde açıklanan ve köleliği kaldıran Özgürlük Kararnamesi ile savaştan sonra köleliğin kaldırılacağını bildirir. Savaş sırasında Kuzey Ordularının denetimini geçen eyaletlerde Lincoln bazı deneysel uygulamalar yapacaktır. Buna göre Tennessee, Arkansas, Louisiana ve Güney Karolina eyaletlerinde serbest kalan kölelere beyaz büyük toprak sahiplerinden alınan topraklar verilir.
Johnson dönemi
Savaşın sona ermesi ve Lincoln’ün öldürülmesinden sonra başkanlığa gelen Andrew Johnson, Radikal Cumhuriyetçilerin çoğunlukta bulunduğu Kongre’yi dahil etmeden yeniden yapılanma sürecini kısa sürede tamamlamak ister. Bu kapsamda iç savaş sırasında güney eyaletlerinde devlet erkini elinde tutan beyazların yeniden seçildikleri seçimleri geçerli sayar ve köleliğin de kaldırıldığını belirterek sürecin tamamlandığını ilan eder. Ancak Kongredeki Cumhuriyetçiler Johnson’un onay verdiği kongre üyelerini kabul etmez ve başkanla ilişkilerini kopartırlar. 1866 yılında yapılan Kongre seçimlerinde elde ettikleri çoğunlukla başkanının veto kuvvetini aşarak 1867 yılında radikal yeniden yapılanma dönemini başlatırlar.
Radikal yönetim
Yeni iş başına gelen Kongre Johnson seçimleriyle başa geçen sivil yönetimleri tasfiye etti ve tüm Konfederasyon eyaletleri Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilir. Ordunun yardımıyla tüm serbest olan kölelerin de dahil olduğu ve iç savaş döneminde devlet görevi almış olan beyazların seçilme hakkı olmadığı seçimler düzenlenir. Güney eyaletlerinde özgürleştirilmiş köleler, Kuzeyden gelen beyazlar (Carpetbagger) ve yeniden yapılanmayı destekleyen Güneyli yoksul beyazlar (Scalawag) Cumhuriyetçi yönetimlerin oluşturulmasında rol oynarlar. Bu hükûmetler bölgenin yeniden yapılandırılması, demiryollarının geliştirilmesi, devlet okullarının açılması gibi faaliyetlerde bulunurlar. Güney eyaletlerinde bu yönetime karşı beyaz halk direnişte bulunur ve başta Ku Klux Klan olmak üzere çeşitli silahlı direniş örgütleri kurulur.
Tasfiye
1869 yılında başkanlık seçimlerini kazanan Ulysses S. Grant 1870 yılında bölgedeki örgütlere yönelik yoğun tutuklamalarla silahlı direnişin önüne geçse de, güneyde Demokratlar yavaş yavaş yönetimi yeniden ele geçirmeye başlar. Yeniden yapılanma dönemi başarısız olur ve farklı eyaletlerde farklı tarihlerde iktidardan düşen Cumhuriyetçilerin tasfiyesiyle sona erer. 1877 yılında karar altına alınan müdahale ile son Cumhuriyetçi yönetimler de düşer. Bundan sonraki dönemde Anayasal güvence altında olmasına rağmen siyahlara karşı fiilen uygulanan Jim Crow yasaları ile siyahlar 1970'li yıllara kadar sürecek yeniden toplumsal bir ayrımcılığa maruz kalacaklardır.
Notlar
- ^ Bunda Güney eyaletlerindeki yönetimlerin başarısızlıklarının yanı sıra Güney eyaletlerinin yeniden hızla sermayeye açılmasını isteyen Kuzeyli sanayicilerin Cumhuriyetçi uygulamalara verdikleri desteği çekmelerinin de payı büyüktür. Ayrıca köleler serbestleştirilmiş olsalar da toprakları olmadığından ekonomik olarak güçsüzdür ve beyaz çiftlik sahiplerine bağımlıdır. Bu şekilde yeniden sosyal olarak izole edilmeye başlanırlar. 1873 yılındaki ekonomik bunalım da Güneyde yapılan masraflı toplumsal deneyin sorgulanmasına yol açar.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Stampp, Kenneth M, The Era of Reconstruction, 1865-1877, Vintage Books, 1967
- Foner, Eric, Reconstruction: America's Unfinished Revolution, 1863-1877, Harper Perennial, 1988
- Fast, Howard, Özgürlük Yolu, Payel Yayınları, 2000
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yeniden yapilanma donemi 1865 1877 ABD tarihinde Amerikan Ic Savasi nin 1865 yilinda sona ermesiyle baslayip 1877 yilinda sona eren donemdir Savastan sonra Amerika Konfedere Devletleri ne bagli eyaletlerde anayasaya eklenen uc yeni maddeye gore devlet ve toplum yapisinda onemli duzenlemeler yapilmistir Yeniden yapilanma her eyalette farkli donemlerde baslasa da yapilanma politikalari 1877 yilinda terk edilinceye kadar surmustur Ozgurlestirilen siyahlara yapilan devlet yardimlarinin elestirildigi 1866 yilina ait propaganda posteriArka planIc savas basladiginda Kuzeyde savastan sonraki yeniden yapilanmaya dair politikalar tartisma halindedir Ancak kesin olan bir yan ise Konfedere devletlerinin ekonomisinin bel kemigini saglayan koleligin kaldirilacagidir ABD Baskani Abraham Lincoln 1 Ocak 1863 tarihinde aciklanan ve koleligi kaldiran Ozgurluk Kararnamesi ile savastan sonra koleligin kaldirilacagini bildirir Savas sirasinda Kuzey Ordularinin denetimini gecen eyaletlerde Lincoln bazi deneysel uygulamalar yapacaktir Buna gore Tennessee Arkansas Louisiana ve Guney Karolina eyaletlerinde serbest kalan kolelere beyaz buyuk toprak sahiplerinden alinan topraklar verilir Johnson donemiSavasin sona ermesi ve Lincoln un oldurulmesinden sonra baskanliga gelen Andrew Johnson Radikal Cumhuriyetcilerin cogunlukta bulundugu Kongre yi dahil etmeden yeniden yapilanma surecini kisa surede tamamlamak ister Bu kapsamda ic savas sirasinda guney eyaletlerinde devlet erkini elinde tutan beyazlarin yeniden secildikleri secimleri gecerli sayar ve koleligin de kaldirildigini belirterek surecin tamamlandigini ilan eder Ancak Kongredeki Cumhuriyetciler Johnson un onay verdigi kongre uyelerini kabul etmez ve baskanla iliskilerini kopartirlar 1866 yilinda yapilan Kongre secimlerinde elde ettikleri cogunlukla baskaninin veto kuvvetini asarak 1867 yilinda radikal yeniden yapilanma donemini baslatirlar Radikal yonetimEylul 1871 de yakalanan 3 Ku Klux Klan uyesi Yeni is basina gelen Kongre Johnson secimleriyle basa gecen sivil yonetimleri tasfiye etti ve tum Konfederasyon eyaletleri Amerika Birlesik Devletleri Silahli Kuvvetleri tarafindan isgal edilir Ordunun yardimiyla tum serbest olan kolelerin de dahil oldugu ve ic savas doneminde devlet gorevi almis olan beyazlarin secilme hakki olmadigi secimler duzenlenir Guney eyaletlerinde ozgurlestirilmis koleler Kuzeyden gelen beyazlar Carpetbagger ve yeniden yapilanmayi destekleyen Guneyli yoksul beyazlar Scalawag Cumhuriyetci yonetimlerin olusturulmasinda rol oynarlar Bu hukumetler bolgenin yeniden yapilandirilmasi demiryollarinin gelistirilmesi devlet okullarinin acilmasi gibi faaliyetlerde bulunurlar Guney eyaletlerinde bu yonetime karsi beyaz halk direniste bulunur ve basta Ku Klux Klan olmak uzere cesitli silahli direnis orgutleri kurulur Tasfiye1869 yilinda baskanlik secimlerini kazanan Ulysses S Grant 1870 yilinda bolgedeki orgutlere yonelik yogun tutuklamalarla silahli direnisin onune gecse de guneyde Demokratlar yavas yavas yonetimi yeniden ele gecirmeye baslar Yeniden yapilanma donemi basarisiz olur ve farkli eyaletlerde farkli tarihlerde iktidardan dusen Cumhuriyetcilerin tasfiyesiyle sona erer 1877 yilinda karar altina alinan mudahale ile son Cumhuriyetci yonetimler de duser Bundan sonraki donemde Anayasal guvence altinda olmasina ragmen siyahlara karsi fiilen uygulanan Jim Crow yasalari ile siyahlar 1970 li yillara kadar surecek yeniden toplumsal bir ayrimciliga maruz kalacaklardir Notlar Bunda Guney eyaletlerindeki yonetimlerin basarisizliklarinin yani sira Guney eyaletlerinin yeniden hizla sermayeye acilmasini isteyen Kuzeyli sanayicilerin Cumhuriyetci uygulamalara verdikleri destegi cekmelerinin de payi buyuktur Ayrica koleler serbestlestirilmis olsalar da topraklari olmadigindan ekonomik olarak gucsuzdur ve beyaz ciftlik sahiplerine bagimlidir Bu sekilde yeniden sosyal olarak izole edilmeye baslanirlar 1873 yilindaki ekonomik bunalim da Guneyde yapilan masrafli toplumsal deneyin sorgulanmasina yol acar Ayrica bakinizAmerikan Ic Savasi Amerika Konfedere Devletleri KolelikKonuyla ilgili yazilan eserlerStampp Kenneth M The Era of Reconstruction 1865 1877 Vintage Books 1967 Foner Eric Reconstruction America s Unfinished Revolution 1863 1877 Harper Perennial 1988 Fast Howard Ozgurluk Yolu Payel Yayinlari 2000