Andrea Chénier, Umberto Giordano'nun Luigi Illica tarafından uyarlanmış bir İtalyan librettosu üzerine yazdığı ve ilk olarak 28 Mart 1896'da Milano, La Scala'da sahnelenmiş olan dört perdelik verismo stilinde bir operadır. Konu, Fransız Devrimi sırasında idam edilen Fransız şair André Chénier'in (1762-1794) hayatına dayanıyor. Carlo Gérard karakteri kısmen devrimin önde gelen isimlerinden Jean-Lambert Tallien'e dayanıyor.
Müzik | Umberto Giordano |
---|---|
Libretto | Luigi Illica |
Gala | 28 Mart, 1896 |
İlk gösterim yeri | La Scala, Milano |
Oyuncular |
|
Andrea Chénier, 20. yüzyılın ilk yarısına göre daha az sıklıkta sahnelense de izleyiciler arasında popüler olmaya devam etmektedir. Repertuarda hayatta kalmasının bir nedeni, Giordano'nun başroldeki tenor için yazdığı lirik-dramatik müziktir; bu, yetenekli bir şarkıcıya teatral becerisini gösterme ve sesini sergileme fırsatı verir.
İtalyan tenor Giuseppe Borgatti'nin ilk performansta baş roldeki zaferi, onu hemen İtalyan opera şarkıcılarının ön saflarına itmiştir. Bir verismo opera uzmanı olmak yerine İtalya'nın en büyük Wagnerist tenoru olmaya devam ettmiştir. Türkiye'de ilk defa 1963'te Ankara Opera Sahnesi'nde sahnelenmiştir.
Performans tarihçesi
Çalışma ilk olarak Milano'daki Teatro alla Scala'da 28 Mart 1896'da sırasıyla soprano, tenor ve baritonun önde gelen bölümlerinde Evelina Carrera, Giuseppe Borgatti (on birinci saatte Alfonso Garulli'nin yerini aldı) ve Mario Sammarco ile yapıldı. Rodolfo Ferrari yönetti.
Diğer önemli ilk performanslar arasında 13 Kasım 1896'da New York'ta Müzik Akademisi'nde; 3 Şubat 1897'de Gustav Mahler yönetiminde Hamburg'da; ve 16 Nisan 1903'te Londra'daki Camden Tiyatrosu'nda (İngilizce olarak gerçekleştirildi).
Borgatti'nin yanı sıra, operanın prömiyeri ile II.Dünya Savaşı'nın patlak vermesi arasındaki dönemde ünlü başrol oyuncuları arasındaki isimler şöyledir; Francesco Tamagno (Giordano ile eseri çalıştı), Bernardo de Muro, Giovanni Zenatello, Giovanni Martinelli, Aureliano Pertile, Francesco Merli, Beniamino Gigli, Giacomo Lauri-Volpi ve Antonio Cortis. Ayrıca Enrico Caruso 1907'de Londra'da Chénier olarak birkaç kez sahneye çıkmıştır. Borgatti hariç tüm bu tenorlar, eserin bir veya daha fazla sololarının 78 rpm'lik kayıtlarını yapmıştır.
Savaş sonrası Franco Corelli, Richard Tucker ve Mario Del Monaco 1950'ler ve 1960'larda başrolün en ünlü yorumcularıyken, Plácido Domingo gelecek nesil tenorlar arasında en önde gelen tercümanı oldu, ancak Domingo'nun çağdaşı Luciano Pavarotti de eseri söyledi ve kaydetti. Wagnerian tenor Ben Heppner, 2007 Metropolitan Operası temsilinde New York City'deki rolü karışık bir başarıyla ele aldı; eleştirmenlerin iddiasına göre sesi etkileyici derecede güçlüydü ancak stile uymuyordu.
Keith Warner tarafından yönetilen yapım, 2011 ve 2012 yıllarında Avusturya'nın Bregenz kentinde, "André Chénier" adı altında, ölmekte olan bir Jean-Paul Marat'ın suda batan, neredeyse 78 fit yüksekliğindeki bir heykeli kullanılarak gerçekleştirildi. 1793 Jacques-Louis David'in ünlü tablosuna bir övgü olan, katledilen devrimcinin küvetinde yığıldığını tasvir eden Marat'ın Ölümü.
Başrol tenor için dört aryaya ek olarak ("Un dì all'azzurro spazio"; "Io non amato ancor"; "Si, fui soldato"; "Come un bel dì di maggio"), opera Philadelphia filminde gösterilen soprano kahramanı için iyi bilinen bir arya ("La mamma morta") içerir, (film müziğinde Maria Callas versiyonu kullanılmıştır.) Ayrıca baritonun etkileyici monologu "Nemico della patria" ve kayda değer Giyotinle yüzleşmeye hazırlanan iki lider için heyecan verici son soprano-tenor düeti ("Vicino a te") ünlüdür.
Roller
Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 28 Mart 1821 (Orkestra şefi:Rodolfo Ferrari) |
---|---|---|
Andrea Chénier, Şair | tenor | Giuseppe Borgatti |
Carlo Gérard, Uşak | bariton | Mario Sammarco |
Maddalena de Coigny | soprano | Evelina Carrera |
Bersi, Maddalena'nin dadısı | mezzo-soprano | Maddalena Ticci |
La comtesse di Coigny, Maddalena'nin annesi | mezzo-soprano | Della Rogers |
Pietro Fléville, Yazar | bas | Gaetano Roveri |
Mathieu, Garson, devrimci | buffo veya bariton | Michele Wigley |
The Abbé, Şair | tenor | Enrico Giordano |
The Incredible, Casus | tenor | Enrico Giordano |
Roucher, Chenier'in arkadaşı | bas veya bariton | Gaetano Roveri |
Schmidt, St. Lazare Hapisanesi gardiyanı | bas veya bariton | Raffaele Terzi |
Madelon, İhtiyar kadın | mezzo-soprano | Della Rogers |
Fouquier Tinville, Savcı | bas veya bariton | Ettore Brancaleone |
Dumas, İhtilal Kurulu Başkanı | bas | Raffaele Terzi |
Hanımlar, beyler, çalgıcılar, hizmetçiler, askerler - Koro |
Konu özeti
- Zaman: 1789–94
- Yer: Paris ve çevresi.
I. Perde
Coigny Kontesinin Sarayı
Uşaklar ve bu arada Charles Gerard şato kâhyasının gözetiminde salondaki son hazırlıları yapmaktadırlar. Gerard’ın babası altmış yıldan beri ailenin yanında hizmet etmektedir. Delikanlı da babasının ısrarı üzerine uşak olmuş, fakat işini hiçbir zaman sevmemiştir. Fransa’da aristokrasiye karşı uyanan hoşnutsuzluğa bütün kalbiyle katılmakta, bir gün büyü bir ihtilalin kopacağına inanmaktadır. Coigny ailesine karşı duyduğu nefreti hafifleten tek sebep, evin genç kızı Madeleine’dir. Gerard bu güzel kıza deli gibi aşıktır. Balo hazırlıkları devam ederken içeri Kontes de Coigny, kızı ve dadı girerler. Kontes gelecek misafirlerin kimler olduğun bildirdikten sonra Gerard’a orkestra’nın hazır olup olmadığını sorar. Beri yanda Madeleine dadısıyla konuşmaktaydı. Son derece duygulu ve romantiktir, her an büyük bir aşk beklemektedir *(Si, io penso all’tortura)*. Misafirler gelmeye başlar. Kontes büyük bir nezaketle onları karşılamakta, yer göstermektedir. Çağın tanınmış yazarlarından Fleville girerek yanındaki iki genç adamı tanıtır; bunlardan biri İtalyan besteci Fiorinelli, diğeri şair Andrea Chenier’dir. Kontes Paris’te ne olup olmadığını sorar. Halkın krala nefreti son kerteyi bulmuştur. Üstelik XVI. Louis hastadır. Fleville herkesi eğlenceye çağırır. Kontes, Chenier’nin yanına gelerek ona şiirlerinden bazılarını okumasını rica eder. Bu sırada Madeleine yaklaşarak aynı ricayı tekrarlar. Müzikçi Fiorinelli klavsenin başına geçer, Chenier aşk üzerine doğaçtan uzun bir şiir okumaya başlar *(Un di all’azzuro spazio)*. Araya aristokrasi karşıtı birkaç mısra sokmayı unutmaz, sonra tekrar aşk konusuna dönerek bitirir. Şiir davetliler arasında hoşnutsuzluk yaratmıştır, yalnız Madeleine gelerek teşekkür eder. Dans başlamak üzereyken salonun kapısı açılır, üstü başı perişan bir sürü insan başlarında Gerard’la içeri girerler. Gerard onları; «İşte şimdi de sefalet hazretleri» diye tanıtır. Manzara Kontesi deliye döndürmüştür. Gerard’ı kovar, Uşak emektar babasını da alarak salondan ayrılır, dans müziği devam ederken perde kapanır.
II. Perde
Terör Dönemi'nde Paris'te Café Hottot
Sağda Charlotte Corday tarafından banyoda öldürülen ihtilal yazarı Marat’nın bir büstü durmakta, ön tarafta bir masada Chenier kendi başına oturmakta, diğer masa da ise Madeleine’in dadısı Bersi çirkin bir adamla konuşmaktadır. Bersi kimseden korkmadığını söylemekte ve kendisinin de bir ihtilal çocuğu olduğunu iddia etmektedir * (Temer? Perche?)*. Adam Robespierre’in casuslarındandır. Herkesin ihtilalle ilgili ne düşündüğünü öğrenmekle görevlidir. Bu sırada halkın izlediği bir araba gözükür, idama mahkûm olanları siyaset alanına götürmektedir. Bersi ayrılır, casus defterine bir şeyler yazar, anlaşıldığına göre Chenier’yi kollamaktadır. Kahveye şairin dostu Roucher girer, yaklaşarak kendisi için bir pasaport sağladığını bildirir. Fakat şairin kaçmaya niyeti yoktur, o tam bir asker gibi savaşacak, yurdunda kalacaktır. Gitmemesi için ikinci bir sebep de aşı oluşudur. Aylardan beri bir kadından, çok güzel ve zeki olduğunu tahmin ettiği bir kadından mektuplar almakta, yüzünü dahi görmediği bu kadını sevmektedir *(Credo a una possanza arcana)*. Ve o gün onunla buluşacaktır. Roucher arkadaşının bu aşırı duygusuyla alay ederek bu mektupların Paris’te pek bol rastlanan hafifmeşrep kadınlardan biri tarafından yazılmış olabileceğini söyler. Bu sırada halkın gösterisi arasında ihtilal liderlerinden biri girer. Bu eski uşak Gerard’dır. Doğruca casusun yanına gidip bir haber olup olmadığını sorar, aradığı kadını bir daha tarif eder. Sözlerinden o kadına âşık olduğu anlaşılmaktadır. Casus ona sevgilisini o gece öğreneceğini bildirir. Halk caddeden geçmekte olan diğer liderlere gösteri yaparken Bersi gözükür. Chenier’nin yanına gelerek kendisini seven kadının gece aynı yerde bekleyeceğini bildirir, kadının adı Speranza’dır. Roucher, randevuda bulunmaya ve arkadaşını herhangi bir tehlikeye karşı savunmaya karar verir. Sahne kararır, aydınlandığı zaman gece olmuştur. Ürkek adımlarla Madeleine girer. Chenier yaklaşarak kıza kim olduğunu sorar. Madeleine ona şiirlerinden iki mısra okur *(Eravate possente)*. Chenier, bu tatlı sesi hatırlamıştır, kızı ışığa götürür, demek sevgilisi Madeleine de Coigny’dir. İki genç arasıda aşk düeti başlar. Bir anda içeri Gerard girer, kızın bir sevgilisi olduğunu anlamıştır. Chenier ona gitmesini söylerken Roucher tabancasını çekerek Gerard’ı savunmaya yeltenen casusa doğrultur, şairin; «onu kurtar» diye bağırması üzerine kızı alır ve koşarak çıkar. Casus jandarma aramaya koşarken, Gerard rakibine saldırır fakat Chenier’nin kılıcı kolunu delip geçer. İhtilalci yere düşerken şairi tanır; «Chenier, sen bizim ölüm listemizdesin, koş Madeleine’i kurtar» diye bağırır. Chenier çıktıktan biraz sonra halk sahneye dolar. Herkes suçlunun adını sormaktadır. Gerard cevap verir; «Bilmiyorum… Görmedim».
III. Perde
'Devrim Mahkemesi
İhtilal kurulu, Başkan ve üyeler yerlerini almış, halk sabırsızlıkla duruşmaları beklemektedir. Başkan, kendilerini tehdit eden tehlikelerden bahseden konuşmasını bitirince Gerard’a seslenir. Gerard, Fransa’nın yalnız iç değil dış düşmanlarının da bulunduğunu söyleyerek herkesi para yardımına çağırır *(Lacrime e sangue da la Francia)*. Kadın erkek herkes para ve mücevherlerini çıkartıp dolaştırılan sepete atarak ihtilalin ünlü şarkısı «Carmagnole»ü söylemeye başlar *(Amici, ancor cantiam, beviam)*. Bu sırada casus yaklaşarak Gerard’a Chenier’nin yakalandığını bildirir. Gerard derhal suçlamasını hazırlamaya koyulur; «Adı, Andrea Chenier, doğum yeri İstanbul. St Cyr mezunu, asker, şair, tehlikeli bir adam, vatan haini…» Sonra elinden kalemi düşer, sevgilisini hatırlamıştır. Vicdan acısı içinde kıvranırken içeri Madelaine girer, kendisini tanıtır, Chenier’den bahseder. Onu ne kadar sevdiğini yine onun mısralarıyla anlatır. Gerard’dan onu kurtarmasını rica eder, eğer bunu yapacak olursa armağan olarak kendisini verecektir *(Perche cio voler il mio possente)*. Gerard kızın Chenier’yi ne kadar büyü bir aşkla sevdiğini anlamıştır. Bu sırada halk tekrar salonu doldurmaya başlar, başkan ve üyeler yerlerini alırlar, Gerard onları halka tanıtır. İçeri başta Chenier olmak üzere suçlular içeri girer. Üyelerden Dumas suçlamayı okumaya başlar; Chenier vatan haini bir aristokrattır, halk «Ölüm» diye bağırır. Bu sırada Chenier kalkarak konuşmaya başlar *(Si, fui soldato e floriosa ffrontata)*. Hayır, ölüm umurunda bile değildir. O halis bir vatanseverdir, yalnız vatanı için yaşamaktadır. Sözleri bitince Gerard ayağa kalkar ve; «Chenier bu muhteşem ihtilalin çocuklarından biridir» diyerek affını ister, halk susması için bağırmaktadır. Gerard, Chenier’nin yanına gelerek Madeleine’i gösterir, kız bitkin bir halde kararı beklemektedir. Dumas kararı bildirir; «Ölüm» Madeleine; «Andrea, Andrea elveda» diye bağırırken perde kapanır.
IV. Perde
St. Lazare Hapishanesi
Hapisanenin karanlık avlusunda Andrea Chenier bir masada oturup son mısralarını yazmakta ve yakın arkadaşı Roucher da onu beklemektedir. Şair kalemi bırakıp şiirini okumaya başlar. Bu edebiyatı ve aşkı öven bu şiirdir ve "Tatlı bir Mayıs günü gibi…" mısrasıyla başlar. Bunu Chenier bir arya olarak söylemeye başlar (Come un bel dı di Maggio).
Chenier hücresine döner. Gerrard Maddalena'yı Chenier'i görmeye getirmiştir. Onu gardiyan Schmidt'le bırakan Gerard Chenier'in hayatını kurtarmak için Robbespiere ile görüşmeye gider. Maddalena gardiyana sabah idam edilecekler arasında genç bir kadın bulunup bulmadığını sorar. Gardiyan "İdia Legray" adlı bir genç kızın isminin idam edilecekler listesinde olduğunu söyler. Maddalena giyotine onu yerine kendisini gitmesini ve onun adıyla idam edilmek isteğini bildiri ve bunun için gardiyandan destek ister. Schmidt önce bu teklifi kabul etmez; ama Maddalena bütün mücevherleri ile birlikte bir kese altın da vermeyi teklif edince, gardiyan buna razı olur. Maddalena bunları gardiyana verir ve Schmidt sahneden ayrılır.
Biraz sonra Chenier ile döner, Maddalena şaire onunla vedalaşmıyacağını çünkü kendisiyle birlikte ölüme gideceğini bildirir. İki sevgili tatlı bir aşk düeti söylemeye başlarlar. (Vicino a te s’aqueta). Her ikisi de aşklarının sonsuz olduğuna inanmışlardır.
Şafak söker. İdam edilecek mahkûmlarının isimleri listesi okunur. "Andrea Chenier" ismi okununca şair "Benim" cevabını verir ve liste okunmakta devam edilerek "İdia Legray" ismi okununca Madeleine "Benim" diye bağırır.
İki sevgili "Ah! Mutlu ölüm" şarkısı ile giyotinin bulunduğu alana birlikte yürürken perde yavaş yavaş iner.
Ünlü aryalar
I. Perde
- Si, io penso all’tortura
- Son sessant'anni, o vecchio, romanza: Gerard
- O pastorelle, addio, koro,
- Un dì all'azzurro spazio, improvviso : Chénier,
II. Perde
- Temer? Perche?
- Credo a una possanza arcana.
III. Perde
- Lacrime e sangue da la Francia
- Nemico della patria?!, monolog: Gérard
- Amici, ancor cantiam, beviam
- Perche cio voler il mio possente
- Si, fui soldato e floriosa ffrontata
- La mamma morta, racconto di Maddalena
IV. Perde
- Come un bel dì di maggio, romanza: Chénier,
- Vicino a te s'acqueta, duet: Chénier ve Maddalena
Çalgılama
Tahta Nefesliler
2 Obua (2. Obua + Korangle)
2 Klarinet (2. Klarinet + Bas klarinet)
2 Fagot
Bakır Nefesliler
4 Korno (Mi-bemol, Mi ve Fa)
3 Trompet (Si-bemol)
3 Trombon
Büyük davul
Çift zil ve Askılı zil
Trampet
Tam-tam
Telli çalgılar
1. Keman
2. Keman
Sahne arkası çalgıları
Perde 1: Kızak çanları, Tamburo basso
Perde 3: 8 Tamburi
Perde 4: Tamburo
Seçilmiş disk kayıtları
Yıl | Roller (Andrea Chénier, Maddalena de Coigny, Carlo Gérard, Bersi, Madelon, Roucher) | Orkestra şefi Opera Evi ve Orkestra | Marka |
---|---|---|---|
1920 | Luigi Lupato, Valentina Bartolomasi, Adolfo Pacini, Nelda Garrone, Gilda Timitz, A. Venturini | Carlo Sabajno, orkestra ve korosu, Milano | 78rpm plak: "Sahibinin Sesi" Cat: S 5520-5552 (17 plak) |
1929 | Luigi Marini, Lina Bruna Rasa, Carlo Galeffi, Ida Conti, Anna Masetti-Bassi, Salvatore Baccaloni | Lorenzo Molajoli, "Teatro de La Scala" orkestra ve korosu, Milano | Audio CD: Naxos Cat: 8.110066-67 |
1941 | Beniamino Gigli, Maria Caniglia, Gino Bechi, Maria Huder, Vittoria Palombini, Italo Tajo | Oliviero De Fabritiis, "Teatro de La Scala" orkestra ve korosu, Milano | EMI Classics Cat: 69996. |
1955 | Mario del Monaco, Maria Callas, Aldo Protti, Silvana Zanolli, Lucia Danieli, Enrico Campi | Antonino Votto, "Teatro de La Scala" orkestra ve korosu, Milano | Audio CD: EMI Classics Cat: 67913 |
1957 | Mario del Monaco, Renata Tebaldi, Ettore Bastianini, Fiorenza Cossotto, Amelia Guidi, Silvio Maionica | Gianandrea Gavazzeni, Roma Santa Cecilia Milli Akademisi orkestra ve korosu | Decca, Cat: 425407 |
1963 | Franco Corelli, Antonietta Stella, Mario Sereni, Stefania Malagù, Anna Di Stasio, Giuseppe Modesti | Gabriele Santini, Roma Operasi Tiyatrosu orkestra ve korosu | Audio CD: EMI Classics, Cat: 58676 |
1976 | Plácido Domingo, Renata Scotto, Sherrill Milnes Maria Ewing, Gwendolyn Killebrew, Allan Monk | James Levine, National Filarmonik Orkestra ve John Alldis Korosu | Audio CD: RCA, Cat: 2046 |
1984 | Luciano Pavarotti, Montserrat Caballé, Leo Nucci, Kathleen Kuhlmann, Christa Ludwig, Tom Krause | Riccardo Chailly, Galler Ülkesi Milli Operasi Korosu ve Milli Filarmonik Orkestrasia | Audio CD: Decca, Cat: 410117 |
1986 | José Carreras, Eva Marton, Giorgio Zancanaro, Klára Takács, Éva Farkas, Franco Federici | Giuseppe Patanè, Macaristan Devlet Operasi Orkestrasi ve Macaristan Radiotelevisión Korosu | Audio CD: Sony Classical, Cat: 42369 |
1988 | , Mara Zampieri, Thomas Allen, Ann Murray, Susanne Mentzer, Jorma Hynninen | Giuseppe Sinopoli, Philharmonia Orkestrasi ve Ambrosian Operasi Korosu | Audio CD: Deutsche Grammophon, Cat: 413 825-2 |
2008 | Carlo Scibelli, Martina Serafin, Piero Guarnera, Diana Axenti, Michèle Lagrange, Wenwei Zhang | Paolo Olmi, Nancy Senfonik ve lLirik Orkestrasi. Loren Milli Operasi korosu | Audio CD: Premiere Opera Ltd., Cat: CDNO 2967-2 |
Dipnotlar
Ayrıca bakınız
Dışsal kaynaklar
Wikimedia Commons'ta Andrea Chenier ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- IMSLP websitesi "Andrea Chénier (Giordano, Umberto)" maddesinde partisyon notalari30 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Andrea Chenier Umberto Giordano nun Luigi Illica tarafindan uyarlanmis bir Italyan librettosu uzerine yazdigi ve ilk olarak 28 Mart 1896 da Milano La Scala da sahnelenmis olan dort perdelik verismo stilinde bir operadir Konu Fransiz Devrimi sirasinda idam edilen Fransiz sair Andre Chenier in 1762 1794 hayatina dayaniyor Carlo Gerard karakteri kismen devrimin onde gelen isimlerinden Jean Lambert Tallien e dayaniyor Andrea ChenierMuzikUmberto GiordanoLibrettoLuigi IllicaGala28 Mart 1896Ilk gosterim yeriLa Scala MilanoOyuncularAndrea Chenier Sair tenor Carlo Gerard Usak bariton Maddalena de Coigny soprano Bersi Maddalena nin dadisi mezzo soprano Coigny Kontesi Maddalena nin annesi mezzo soprano Pietro Fleville Yazar bas Mathieu Garson devrimci buffo veya bariton Abbe Sair tenor Inanilmaz Casus tenor Roucher Chenier in arkadasi bas veya bariton Schmidt St Lazare Hapisanesi gardiyani bas veya bariton Madelon Ihtiyar kadin mezzo soprano Fouquier Tinville Savci bas veya bariton Dumas Ihtilal Kurulu Baskani bas Hanimlar beyler calgicilar hizmetciler askerler Koro Andrea Chenier 20 yuzyilin ilk yarisina gore daha az siklikta sahnelense de izleyiciler arasinda populer olmaya devam etmektedir Repertuarda hayatta kalmasinin bir nedeni Giordano nun basroldeki tenor icin yazdigi lirik dramatik muziktir bu yetenekli bir sarkiciya teatral becerisini gosterme ve sesini sergileme firsati verir Italyan tenor Giuseppe Borgatti nin ilk performansta bas roldeki zaferi onu hemen Italyan opera sarkicilarinin on saflarina itmistir Bir verismo opera uzmani olmak yerine Italya nin en buyuk Wagnerist tenoru olmaya devam ettmistir Turkiye de ilk defa 1963 te Ankara Opera Sahnesi nde sahnelenmistir Performans tarihcesiCalisma ilk olarak Milano daki Teatro alla Scala da 28 Mart 1896 da sirasiyla soprano tenor ve baritonun onde gelen bolumlerinde Evelina Carrera Giuseppe Borgatti on birinci saatte Alfonso Garulli nin yerini aldi ve Mario Sammarco ile yapildi Rodolfo Ferrari yonetti Diger onemli ilk performanslar arasinda 13 Kasim 1896 da New York ta Muzik Akademisi nde 3 Subat 1897 de Gustav Mahler yonetiminde Hamburg da ve 16 Nisan 1903 te Londra daki Camden Tiyatrosu nda Ingilizce olarak gerceklestirildi Borgatti nin yani sira operanin promiyeri ile II Dunya Savasi nin patlak vermesi arasindaki donemde unlu basrol oyunculari arasindaki isimler soyledir Francesco Tamagno Giordano ile eseri calisti Bernardo de Muro Giovanni Zenatello Giovanni Martinelli Aureliano Pertile Francesco Merli Beniamino Gigli Giacomo Lauri Volpi ve Antonio Cortis Ayrica Enrico Caruso 1907 de Londra da Chenier olarak birkac kez sahneye cikmistir Borgatti haric tum bu tenorlar eserin bir veya daha fazla sololarinin 78 rpm lik kayitlarini yapmistir Savas sonrasi Franco Corelli Richard Tucker ve Mario Del Monaco 1950 ler ve 1960 larda basrolun en unlu yorumculariyken Placido Domingo gelecek nesil tenorlar arasinda en onde gelen tercumani oldu ancak Domingo nun cagdasi Luciano Pavarotti de eseri soyledi ve kaydetti Wagnerian tenor Ben Heppner 2007 Metropolitan Operasi temsilinde New York City deki rolu karisik bir basariyla ele aldi elestirmenlerin iddiasina gore sesi etkileyici derecede gucluydu ancak stile uymuyordu Keith Warner tarafindan yonetilen yapim 2011 ve 2012 yillarinda Avusturya nin Bregenz kentinde Andre Chenier adi altinda olmekte olan bir Jean Paul Marat in suda batan neredeyse 78 fit yuksekligindeki bir heykeli kullanilarak gerceklestirildi 1793 Jacques Louis David in unlu tablosuna bir ovgu olan katledilen devrimcinin kuvetinde yigildigini tasvir eden Marat in Olumu Basrol tenor icin dort aryaya ek olarak Un di all azzurro spazio Io non amato ancor Si fui soldato Come un bel di di maggio opera Philadelphia filminde gosterilen soprano kahramani icin iyi bilinen bir arya La mamma morta icerir film muziginde Maria Callas versiyonu kullanilmistir Ayrica baritonun etkileyici monologu Nemico della patria ve kayda deger Giyotinle yuzlesmeye hazirlanan iki lider icin heyecan verici son soprano tenor dueti Vicino a te unludur RollerRol Ses tipi Promiyerde roller 28 Mart 1821 Orkestra sefi Rodolfo Ferrari Andrea Chenier Sair tenor Giuseppe BorgattiCarlo Gerard Usak bariton Mario SammarcoMaddalena de Coigny soprano Evelina CarreraBersi Maddalena nin dadisi mezzo soprano Maddalena TicciLa comtesse di Coigny Maddalena nin annesi mezzo soprano Della RogersPietro Fleville Yazar bas Gaetano RoveriMathieu Garson devrimci buffo veya bariton Michele WigleyThe Abbe Sair tenor Enrico GiordanoThe Incredible Casus tenor Enrico GiordanoRoucher Chenier in arkadasi bas veya bariton Gaetano RoveriSchmidt St Lazare Hapisanesi gardiyani bas veya bariton Raffaele TerziMadelon Ihtiyar kadin mezzo soprano Della RogersFouquier Tinville Savci bas veya bariton Ettore BrancaleoneDumas Ihtilal Kurulu Baskani bas Raffaele TerziHanimlar beyler calgicilar hizmetciler askerler KoroKonu ozetiZaman 1789 94 Yer Paris ve cevresi I Perde Coigny Kontesinin Sarayi Usaklar ve bu arada Charles Gerard sato kahyasinin gozetiminde salondaki son hazirlilari yapmaktadirlar Gerard in babasi altmis yildan beri ailenin yaninda hizmet etmektedir Delikanli da babasinin israri uzerine usak olmus fakat isini hicbir zaman sevmemistir Fransa da aristokrasiye karsi uyanan hosnutsuzluga butun kalbiyle katilmakta bir gun buyu bir ihtilalin kopacagina inanmaktadir Coigny ailesine karsi duydugu nefreti hafifleten tek sebep evin genc kizi Madeleine dir Gerard bu guzel kiza deli gibi asiktir Balo hazirliklari devam ederken iceri Kontes de Coigny kizi ve dadi girerler Kontes gelecek misafirlerin kimler oldugun bildirdikten sonra Gerard a orkestra nin hazir olup olmadigini sorar Beri yanda Madeleine dadisiyla konusmaktaydi Son derece duygulu ve romantiktir her an buyuk bir ask beklemektedir Si io penso all tortura Misafirler gelmeye baslar Kontes buyuk bir nezaketle onlari karsilamakta yer gostermektedir Cagin taninmis yazarlarindan Fleville girerek yanindaki iki genc adami tanitir bunlardan biri Italyan besteci Fiorinelli digeri sair Andrea Chenier dir Kontes Paris te ne olup olmadigini sorar Halkin krala nefreti son kerteyi bulmustur Ustelik XVI Louis hastadir Fleville herkesi eglenceye cagirir Kontes Chenier nin yanina gelerek ona siirlerinden bazilarini okumasini rica eder Bu sirada Madeleine yaklasarak ayni ricayi tekrarlar Muzikci Fiorinelli klavsenin basina gecer Chenier ask uzerine dogactan uzun bir siir okumaya baslar Un di all azzuro spazio Araya aristokrasi karsiti birkac misra sokmayi unutmaz sonra tekrar ask konusuna donerek bitirir Siir davetliler arasinda hosnutsuzluk yaratmistir yalniz Madeleine gelerek tesekkur eder Dans baslamak uzereyken salonun kapisi acilir ustu basi perisan bir suru insan baslarinda Gerard la iceri girerler Gerard onlari Iste simdi de sefalet hazretleri diye tanitir Manzara Kontesi deliye dondurmustur Gerard i kovar Usak emektar babasini da alarak salondan ayrilir dans muzigi devam ederken perde kapanir II Perde Teror Donemi nde Paris te Cafe Hottot Sagda Charlotte Corday tarafindan banyoda oldurulen ihtilal yazari Marat nin bir bustu durmakta on tarafta bir masada Chenier kendi basina oturmakta diger masa da ise Madeleine in dadisi Bersi cirkin bir adamla konusmaktadir Bersi kimseden korkmadigini soylemekte ve kendisinin de bir ihtilal cocugu oldugunu iddia etmektedir Temer Perche Adam Robespierre in casuslarindandir Herkesin ihtilalle ilgili ne dusundugunu ogrenmekle gorevlidir Bu sirada halkin izledigi bir araba gozukur idama mahkum olanlari siyaset alanina goturmektedir Bersi ayrilir casus defterine bir seyler yazar anlasildigina gore Chenier yi kollamaktadir Kahveye sairin dostu Roucher girer yaklasarak kendisi icin bir pasaport sagladigini bildirir Fakat sairin kacmaya niyeti yoktur o tam bir asker gibi savasacak yurdunda kalacaktir Gitmemesi icin ikinci bir sebep de asi olusudur Aylardan beri bir kadindan cok guzel ve zeki oldugunu tahmin ettigi bir kadindan mektuplar almakta yuzunu dahi gormedigi bu kadini sevmektedir Credo a una possanza arcana Ve o gun onunla bulusacaktir Roucher arkadasinin bu asiri duygusuyla alay ederek bu mektuplarin Paris te pek bol rastlanan hafifmesrep kadinlardan biri tarafindan yazilmis olabilecegini soyler Bu sirada halkin gosterisi arasinda ihtilal liderlerinden biri girer Bu eski usak Gerard dir Dogruca casusun yanina gidip bir haber olup olmadigini sorar aradigi kadini bir daha tarif eder Sozlerinden o kadina asik oldugu anlasilmaktadir Casus ona sevgilisini o gece ogrenecegini bildirir Halk caddeden gecmekte olan diger liderlere gosteri yaparken Bersi gozukur Chenier nin yanina gelerek kendisini seven kadinin gece ayni yerde bekleyecegini bildirir kadinin adi Speranza dir Roucher randevuda bulunmaya ve arkadasini herhangi bir tehlikeye karsi savunmaya karar verir Sahne kararir aydinlandigi zaman gece olmustur Urkek adimlarla Madeleine girer Chenier yaklasarak kiza kim oldugunu sorar Madeleine ona siirlerinden iki misra okur Eravate possente Chenier bu tatli sesi hatirlamistir kizi isiga goturur demek sevgilisi Madeleine de Coigny dir Iki genc arasida ask dueti baslar Bir anda iceri Gerard girer kizin bir sevgilisi oldugunu anlamistir Chenier ona gitmesini soylerken Roucher tabancasini cekerek Gerard i savunmaya yeltenen casusa dogrultur sairin onu kurtar diye bagirmasi uzerine kizi alir ve kosarak cikar Casus jandarma aramaya kosarken Gerard rakibine saldirir fakat Chenier nin kilici kolunu delip gecer Ihtilalci yere duserken sairi tanir Chenier sen bizim olum listemizdesin kos Madeleine i kurtar diye bagirir Chenier ciktiktan biraz sonra halk sahneye dolar Herkes suclunun adini sormaktadir Gerard cevap verir Bilmiyorum Gormedim III Perde Devrim Mahkemesi Ihtilal kurulu Baskan ve uyeler yerlerini almis halk sabirsizlikla durusmalari beklemektedir Baskan kendilerini tehdit eden tehlikelerden bahseden konusmasini bitirince Gerard a seslenir Gerard Fransa nin yalniz ic degil dis dusmanlarinin da bulundugunu soyleyerek herkesi para yardimina cagirir Lacrime e sangue da la Francia Kadin erkek herkes para ve mucevherlerini cikartip dolastirilan sepete atarak ihtilalin unlu sarkisi Carmagnole u soylemeye baslar Amici ancor cantiam beviam Bu sirada casus yaklasarak Gerard a Chenier nin yakalandigini bildirir Gerard derhal suclamasini hazirlamaya koyulur Adi Andrea Chenier dogum yeri Istanbul St Cyr mezunu asker sair tehlikeli bir adam vatan haini Sonra elinden kalemi duser sevgilisini hatirlamistir Vicdan acisi icinde kivranirken iceri Madelaine girer kendisini tanitir Chenier den bahseder Onu ne kadar sevdigini yine onun misralariyla anlatir Gerard dan onu kurtarmasini rica eder eger bunu yapacak olursa armagan olarak kendisini verecektir Perche cio voler il mio possente Gerard kizin Chenier yi ne kadar buyu bir askla sevdigini anlamistir Bu sirada halk tekrar salonu doldurmaya baslar baskan ve uyeler yerlerini alirlar Gerard onlari halka tanitir Iceri basta Chenier olmak uzere suclular iceri girer Uyelerden Dumas suclamayi okumaya baslar Chenier vatan haini bir aristokrattir halk Olum diye bagirir Bu sirada Chenier kalkarak konusmaya baslar Si fui soldato e floriosa ffrontata Hayir olum umurunda bile degildir O halis bir vatanseverdir yalniz vatani icin yasamaktadir Sozleri bitince Gerard ayaga kalkar ve Chenier bu muhtesem ihtilalin cocuklarindan biridir diyerek affini ister halk susmasi icin bagirmaktadir Gerard Chenier nin yanina gelerek Madeleine i gosterir kiz bitkin bir halde karari beklemektedir Dumas karari bildirir Olum Madeleine Andrea Andrea elveda diye bagirirken perde kapanir IV Perde St Lazare Hapishanesi Hapisanenin karanlik avlusunda Andrea Chenier bir masada oturup son misralarini yazmakta ve yakin arkadasi Roucher da onu beklemektedir Sair kalemi birakip siirini okumaya baslar Bu edebiyati ve aski oven bu siirdir ve Tatli bir Mayis gunu gibi misrasiyla baslar Bunu Chenier bir arya olarak soylemeye baslar Come un bel di di Maggio Chenier hucresine doner Gerrard Maddalena yi Chenier i gormeye getirmistir Onu gardiyan Schmidt le birakan Gerard Chenier in hayatini kurtarmak icin Robbespiere ile gorusmeye gider Maddalena gardiyana sabah idam edilecekler arasinda genc bir kadin bulunup bulmadigini sorar Gardiyan Idia Legray adli bir genc kizin isminin idam edilecekler listesinde oldugunu soyler Maddalena giyotine onu yerine kendisini gitmesini ve onun adiyla idam edilmek istegini bildiri ve bunun icin gardiyandan destek ister Schmidt once bu teklifi kabul etmez ama Maddalena butun mucevherleri ile birlikte bir kese altin da vermeyi teklif edince gardiyan buna razi olur Maddalena bunlari gardiyana verir ve Schmidt sahneden ayrilir Biraz sonra Chenier ile doner Maddalena saire onunla vedalasmiyacagini cunku kendisiyle birlikte olume gidecegini bildirir Iki sevgili tatli bir ask dueti soylemeye baslarlar Vicino a te s aqueta Her ikisi de asklarinin sonsuz olduguna inanmislardir Safak soker Idam edilecek mahkumlarinin isimleri listesi okunur Andrea Chenier ismi okununca sair Benim cevabini verir ve liste okunmakta devam edilerek Idia Legray ismi okununca Madeleine Benim diye bagirir Iki sevgili Ah Mutlu olum sarkisi ile giyotinin bulundugu alana birlikte yururken perde yavas yavas iner Unlu aryalarI Perde Si io penso all tortura Son sessant anni o vecchio romanza Gerard O pastorelle addio koro Un di all azzurro spazio improvviso Chenier II Perde Temer Perche Credo a una possanza arcana III Perde Lacrime e sangue da la Francia Nemico della patria monolog Gerard Amici ancor cantiam beviam Perche cio voler il mio possente Si fui soldato e floriosa ffrontata La mamma morta racconto di MaddalenaIV Perde Come un bel di di maggio romanza Chenier Vicino a te s acqueta duet Chenier ve MaddalenaCalgilamaTahta Nefesliler 3 Flut 3 Flut Pikolo 2 Obua 2 Obua Korangle 2 Klarinet 2 Klarinet Bas klarinet 2 Fagot Bakir Nefesliler 4 Korno Mi bemol Mi ve Fa 3 Trompet Si bemol 3 Trombon Tuba Vurmalilar Timpani Celik ucgen zil Buyuk davul Cift zil ve Askili zil Trampet Tam tam Telli calgilar Arp Yaylilar 1 Keman 2 Keman Viyola Viyolonsel Kontrabas Sahne arkasi calgilari Perde 1 Kizak canlari Tamburo basso Perde 3 8 Tamburi Perde 4 Tamburo Secilmis disk kayitlari Yil Roller Andrea Chenier Maddalena de Coigny Carlo Gerard Bersi Madelon Roucher Orkestra sefi Opera Evi ve Orkestra Marka1920 Luigi Lupato Valentina Bartolomasi Adolfo Pacini Nelda Garrone Gilda Timitz A Venturini Carlo Sabajno orkestra ve korosu Milano 78rpm plak Sahibinin Sesi Cat S 5520 5552 17 plak 1929 Luigi Marini Lina Bruna Rasa Carlo Galeffi Ida Conti Anna Masetti Bassi Salvatore Baccaloni Lorenzo Molajoli Teatro de La Scala orkestra ve korosu Milano Audio CD Naxos Cat 8 110066 671941 Beniamino Gigli Maria Caniglia Gino Bechi Maria Huder Vittoria Palombini Italo Tajo Oliviero De Fabritiis Teatro de La Scala orkestra ve korosu Milano EMI Classics Cat 69996 1955 Mario del Monaco Maria Callas Aldo Protti Silvana Zanolli Lucia Danieli Enrico Campi Antonino Votto Teatro de La Scala orkestra ve korosu Milano Audio CD EMI Classics Cat 679131957 Mario del Monaco Renata Tebaldi Ettore Bastianini Fiorenza Cossotto Amelia Guidi Silvio Maionica Gianandrea Gavazzeni Roma Santa Cecilia Milli Akademisi orkestra ve korosu Decca Cat 4254071963 Franco Corelli Antonietta Stella Mario Sereni Stefania Malagu Anna Di Stasio Giuseppe Modesti Gabriele Santini Roma Operasi Tiyatrosu orkestra ve korosu Audio CD EMI Classics Cat 586761976 Placido Domingo Renata Scotto Sherrill Milnes Maria Ewing Gwendolyn Killebrew Allan Monk James Levine National Filarmonik Orkestra ve John Alldis Korosu Audio CD RCA Cat 20461984 Luciano Pavarotti Montserrat Caballe Leo Nucci Kathleen Kuhlmann Christa Ludwig Tom Krause Riccardo Chailly Galler Ulkesi Milli Operasi Korosu ve Milli Filarmonik Orkestrasia Audio CD Decca Cat 4101171986 Jose Carreras Eva Marton Giorgio Zancanaro Klara Takacs Eva Farkas Franco Federici Giuseppe Patane Macaristan Devlet Operasi Orkestrasi ve Macaristan Radiotelevision Korosu Audio CD Sony Classical Cat 423691988 Mara Zampieri Thomas Allen Ann Murray Susanne Mentzer Jorma Hynninen Giuseppe Sinopoli Philharmonia Orkestrasi ve Ambrosian Operasi Korosu Audio CD Deutsche Grammophon Cat 413 825 22008 Carlo Scibelli Martina Serafin Piero Guarnera Diana Axenti Michele Lagrange Wenwei Zhang Paolo Olmi Nancy Senfonik ve lLirik Orkestrasi Loren Milli Operasi korosu Audio CD Premiere Opera Ltd Cat CDNO 2967 2DipnotlarAyrica bakinizOpera Operalar listesi Umberto Giordano Andre ChenierDissal kaynaklarWikimedia Commons ta Andrea Chenier ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir IMSLP websitesi Andrea Chenier Giordano Umberto maddesinde partisyon notalari30 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde