Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Andronovo kültürü (Rusça: Андроновская культура), MÖ 2000-900 yılları arasında Altay ve Tanrı dağları, Batı Sibirya ve Hazar'ın kuzeydoğusuna kadar uzanan bölgede yaşamış Tunç Çağı toplumları için kullanılan terim.Afanasiyevo kültürü ile başlayan ve İskit, Hunlar, Moğollara devam eden bozkır konfederasyonu yönetiminin temsilcisidir.
 | |
| Coğrafi aralık | Avrasya stepleri |
|---|---|
| Çağ | Tunç Çağı |
| Öncül | İp Baskılı Seramik kültürü, Sintaşta kültürü, Okunev kültürü |
| Ardıl | Karasuk kültürü |
Akademisyenlerin çoğu Andronovo kültürünü erken Hint-İran dilleri ile ilişkilendirmekle beraber, kuzey sınır bölgelerinde Ural dilleri konuşulmuş olabileceğini de belirtmektedirler.
Keşif
Andronovo ismi Krasnoyarsk Krai bölgesinde bulunan Rus arkeolog Arkadi Tugarinov'un 1914 yılında kültür hakkındaki ilk kalıntıları yakınında bulduğu Andronovo (Андроново) isimli bir köyden gelmektedir. Bu keşifte seramik süslemeler ve çömelme pozisyonunda duran iskeletler barındıran mezarlar bulunmuştur. Andronovo kültürünün yeni bir kültür olabileceği ilk defa 1920 yılında tarafından anlaşılmıştır.
Özellikler
Andronovo kültürü hem çoğunluğu Orta Asya'da bulunan küçük köylerden, hem de göçebe halklardan oluşmuştur. Bu köylerde savunma amacıyla inşa edilmiş hendek, yığma tepe ve keresteden çitlere rastlanmıştır. Köyler genellikle 2 ila 20 ev içermiş ancak yaklaşık 100 ev içeren yerleşimler de bulunmuştur. Evler çam, sedir ve huş ağacından yapılmış ve genellikle tepe ve nehirlerin kenarına inşa edilmiştir. 80 ila 300 metrekare evlere de rastlanmış ve bu evlerin erken Hint-İran kavimlerinde sık görülen geniş aileler için olduğu düşünülmüştür.
Andronovo kültürünün bireyleri sığır, at, koyun, keçi ve develere sahip olmuştur. Diğer göçebe halklarda da görüldüğü gibi domuz evcilleştirilmemiştir. At, sürmek ve eşya taşımak için kullanılmıştır. Tarım da Andronovo ekonomisinde büyük rol oynamıştır. Bölgesel olarak metal üretiminde de gelişmiş bir toplum olduğu bilinmektedir.Bakır cevheri MÖ 14. yüzyıl civarında Altay Dağları'ndan çıkartılmaya başlanmıştır. Pek çok tunç obje de kazılarda bulunmuştur.
Genetik ve fiziksel antropoloji
Andronovalıların fiziki açıdan Kafkas ırkları ile benzer olduğu düşünülmektedir. Yapılan çalışmalar Tunç Çağı ve Demir Çağı'nda Kazakistan ve Orta Asya'daki halkların Batı Avrasya kökenli (U, H, HV, T, I ve W mt-DNA haplogruplarına sahip) olduğunu ortaya koymuş ve MÖ 700 yılına kadar bu bölgeden yaşamış bireylerden alınmış her örneğin Kafkasî kökenli olduğuna değinmişlerdir. Y-DNA incelemeleri açısından 3 bireyi incelemiş bir araştırma, 1 C haplogrubu, 2 tane R1a1a haplogrubuna sahip olduğunu bulmuştur. R1a haplogrubu, erken Hint-Avrupalı göçleri ile ilişkilendirilmiştir. Kültür bölgelerinden alınmış 2 birey Mongoloid özellikler gösterirken, 7'sinin Kafkas ırklarına atfedilen, çoğunlukla açık ten, saç ve gözlere sahip olduğu bulunmuştur.
Olası dil ve etnik mensubiyet
Araştırmacıların neredeyse tamamı Andronovo kültürünün Hint-İran kültürü olduğu konusunda hemfikirdir. Kültürün bulunduğu bölgelerde günümüzde İrani kökenli olduğu iddia edilen pek çok yer isimi bulunması ve yaşadıkları bölgelerin son dönemlerinde Sakalar ve İskitler gibi İrani olduğu iddia edilen halklar tarafından hükmedilmesi bu sava önemli bir kanıt olarak gösterilmektedir. Andronovo kültürü hakkında arkeolojik kanıtlar ve Hint-Aryanların metinleri de (Vedalar ve Avesta) bu kültürün Hint-İran kimliğini desteklemektedir. Hindistan ve Orta Asya'daki Pakistan, Afganistan gibi devletlerin Hint Avrupa dilleri konuşmaya başlaması da günümüzde büyük oranda Andronovo kültürünün genişlemesine bağlı olarak açıklanabilmektedir.
Bahaeddin Ögel, Altaylar bölgesinin MÖ. 2. binyılın son çeyreğinde Andronovo kültürünün etkisine girdiğini, dolayısıyla Proto-Türklerin bu kültürden gelmiş olabileceğini söylemiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Anthony, David W. (2007). The Horse The Wheel And Language. How Bronze-Age Riders From the Eurasian Steppes Shaped The Modern World. Princeton University Press.
- ^ a b c d e f g Mallory 1997, ss. 20–21
- ^ Beckwith 2009, s. 49: "Archaeologists are now generally agreed that the Andronovo culture of the Central Steppe region in the second millennium BC is to be equated with the Indo-Iranians."
- ^ , Article "Andronovo".
- ^ a b Okladnikov, A. P. (1994), "Inner Asia at the dawn of history", The Cambridge history of early Inner Asia, Cambridge [u.a.]: Cambridge Univ. Press, s. 83, ISBN
- ^ "Stone Age: European cultures". . . Erişim tarihi: 2 Mart 2015.
- ^ a b "Central Asian Arts: Neolithic and Metal Age cultures". . . 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2015.
- ^ Fox, Lalueza; Sampietro, M. L.; Gilbert, M. T. P.; Facchini, F.; Pettener, D.; Bertranpetit, J. (7 Mayıs 2004). "Unravelling migrations in the steppe: mitochondrial DNA sequences from ancient central Asians". Proceedings of the Royal Society. 271 (1542). ss. 941-7. doi:10.1098/rspb.2004.2698. (PMC) 1691686 $2. (PMID) 15255049.
- ^ Keyser, Christine; Bouakaze, Caroline; Crubézy, Eric; Nikolaev, Valery G.; Montagnon, Daniel; Reis, Tatiana; Ludes, Bertrand (16 Mayıs 2009). "Ancient DNA provides new insights into the history of south Siberian Kurgan people". . 126 (3). ss. 395-410. doi:10.1007/s00439-009-0683-0. (PMID) 19449030.
- ^
- ^ Keyser, Christine; Bouakaze, Caroline; Crubézy, Eric; Nikolaev, Valery G.; Montagnon, Daniel; Reis, Tatiana; Ludes, Bertrand (16 Mayıs 2009). "Ancient DNA provides new insights into the history of south Siberian Kurgan people". . 126 (3). ss. 395-410. doi:10.1007/s00439-009-0683-0. (PMID) 19449030.
- ^ . 16 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Andronovo kulturu Rusca Andronovskaya kultura MO 2000 900 yillari arasinda Altay ve Tanri daglari Bati Sibirya ve Hazar in kuzeydogusuna kadar uzanan bolgede yasamis Tunc Cagi toplumlari icin kullanilan terim Afanasiyevo kulturu ile baslayan ve Iskit Hunlar Mogollara devam eden bozkir konfederasyonu yonetiminin temsilcisidir Andronovo kulturuCografi aralikAvrasya stepleriCagTunc CagiOnculIp Baskili Seramik kulturu Sintasta kulturu Okunev kulturuArdilKarasuk kulturu Akademisyenlerin cogu Andronovo kulturunu erken Hint Iran dilleri ile iliskilendirmekle beraber kuzey sinir bolgelerinde Ural dilleri konusulmus olabilecegini de belirtmektedirler KesifAndronovo ismi Krasnoyarsk Krai bolgesinde bulunan Rus arkeolog Arkadi Tugarinov un 1914 yilinda kultur hakkindaki ilk kalintilari yakininda buldugu Andronovo Andronovo isimli bir koyden gelmektedir Bu kesifte seramik suslemeler ve comelme pozisyonunda duran iskeletler barindiran mezarlar bulunmustur Andronovo kulturunun yeni bir kultur olabilecegi ilk defa 1920 yilinda tarafindan anlasilmistir OzelliklerAndronovo kulturu arasinda en sik gorulen R1a pembe haplogrubunun dagilimi Dogu Avrupali Kuzey Hindistanli ve Orta Asyali milletler en yuksek oranlari icermektedir Andronovo kulturu hem cogunlugu Orta Asya da bulunan kucuk koylerden hem de gocebe halklardan olusmustur Bu koylerde savunma amaciyla insa edilmis hendek yigma tepe ve keresteden citlere rastlanmistir Koyler genellikle 2 ila 20 ev icermis ancak yaklasik 100 ev iceren yerlesimler de bulunmustur Evler cam sedir ve hus agacindan yapilmis ve genellikle tepe ve nehirlerin kenarina insa edilmistir 80 ila 300 metrekare evlere de rastlanmis ve bu evlerin erken Hint Iran kavimlerinde sik gorulen genis aileler icin oldugu dusunulmustur Andronovo kulturunun bireyleri sigir at koyun keci ve develere sahip olmustur Diger gocebe halklarda da goruldugu gibi domuz evcillestirilmemistir At surmek ve esya tasimak icin kullanilmistir Tarim da Andronovo ekonomisinde buyuk rol oynamistir Bolgesel olarak metal uretiminde de gelismis bir toplum oldugu bilinmektedir Bakir cevheri MO 14 yuzyil civarinda Altay Daglari ndan cikartilmaya baslanmistir Pek cok tunc obje de kazilarda bulunmustur Genetik ve fiziksel antropolojiAndronovalilarin fiziki acidan Kafkas irklari ile benzer oldugu dusunulmektedir Yapilan calismalar Tunc Cagi ve Demir Cagi nda Kazakistan ve Orta Asya daki halklarin Bati Avrasya kokenli U H HV T I ve W mt DNA haplogruplarina sahip oldugunu ortaya koymus ve MO 700 yilina kadar bu bolgeden yasamis bireylerden alinmis her ornegin Kafkasi kokenli olduguna deginmislerdir Y DNA incelemeleri acisindan 3 bireyi incelemis bir arastirma 1 C haplogrubu 2 tane R1a1a haplogrubuna sahip oldugunu bulmustur R1a haplogrubu erken Hint Avrupali gocleri ile iliskilendirilmistir Kultur bolgelerinden alinmis 2 birey Mongoloid ozellikler gosterirken 7 sinin Kafkas irklarina atfedilen cogunlukla acik ten sac ve gozlere sahip oldugu bulunmustur Olasi dil ve etnik mensubiyetArastirmacilarin neredeyse tamami Andronovo kulturunun Hint Iran kulturu oldugu konusunda hemfikirdir Kulturun bulundugu bolgelerde gunumuzde Irani kokenli oldugu iddia edilen pek cok yer isimi bulunmasi ve yasadiklari bolgelerin son donemlerinde Sakalar ve Iskitler gibi Irani oldugu iddia edilen halklar tarafindan hukmedilmesi bu sava onemli bir kanit olarak gosterilmektedir Andronovo kulturu hakkinda arkeolojik kanitlar ve Hint Aryanlarin metinleri de Vedalar ve Avesta bu kulturun Hint Iran kimligini desteklemektedir Hindistan ve Orta Asya daki Pakistan Afganistan gibi devletlerin Hint Avrupa dilleri konusmaya baslamasi da gunumuzde buyuk oranda Andronovo kulturunun genislemesine bagli olarak aciklanabilmektedir Bahaeddin Ogel Altaylar bolgesinin MO 2 binyilin son ceyreginde Andronovo kulturunun etkisine girdigini dolayisiyla Proto Turklerin bu kulturden gelmis olabilecegini soylemistir Ayrica bakinizAfanasyevo kulturu Anav Kulturu Hint Avrupa dil ailesi Karasuk kulturu Kelteminar KulturuKaynakca Anthony David W 2007 The Horse The Wheel And Language How Bronze Age Riders From the Eurasian Steppes Shaped The Modern World Princeton University Press a b c d e f g Mallory 1997 ss 20 21 Beckwith 2009 s 49 Archaeologists are now generally agreed that the Andronovo culture of the Central Steppe region in the second millennium BC is to be equated with the Indo Iranians Article Andronovo a b Okladnikov A P 1994 Inner Asia at the dawn of history The Cambridge history of early Inner Asia Cambridge u a Cambridge Univ Press s 83 ISBN 978 0 521 24304 9 Stone Age European cultures Erisim tarihi 2 Mart 2015 a b Central Asian Arts Neolithic and Metal Age cultures 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2015 Fox Lalueza Sampietro M L Gilbert M T P Facchini F Pettener D Bertranpetit J 7 Mayis 2004 Unravelling migrations in the steppe mitochondrial DNA sequences from ancient central Asians Proceedings of the Royal Society 271 1542 ss 941 7 doi 10 1098 rspb 2004 2698 PMC 1691686 2 PMID 15255049 Keyser Christine Bouakaze Caroline Crubezy Eric Nikolaev Valery G Montagnon Daniel Reis Tatiana Ludes Bertrand 16 Mayis 2009 Ancient DNA provides new insights into the history of south Siberian Kurgan people 126 3 ss 395 410 doi 10 1007 s00439 009 0683 0 PMID 19449030 Keyser Christine Bouakaze Caroline Crubezy Eric Nikolaev Valery G Montagnon Daniel Reis Tatiana Ludes Bertrand 16 Mayis 2009 Ancient DNA provides new insights into the history of south Siberian Kurgan people 126 3 ss 395 410 doi 10 1007 s00439 009 0683 0 PMID 19449030 16 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2021