Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2021) () |
Ankara Antlaşması (1926), 5 Haziran 1926 tarihinde, Türkiye ve Irak arasındaki siyasi sınırları belirlemek ve komşuluk münasebetlerini düzenlemek amacıyla İngiltere ve Türkiye tarafından Ankara'da imzalanan anlaşma.
| Türkiye-İngiltere ve Irak Hükümetleri Beyninde Ankara'da Münakit Hudut ve Münasebatı Hasenei Hemcivari Muahedenamesi | |
|---|---|
| Tür | Barış Antlaşması |
| İmzalanma | 5 Haziran 1926 |
| Yer | Ankara |
| İmzacılar |  Tevfik Rüştü Aras  Nuri Said Paşa |
| Taraflar |  Türkiye Birleşik Krallık Irak |
| Diller | İngilizce, Türkçe |
 Vikikaynak'ta Ankara Antlaşması (1926) | |
Anlaşmanın imzalandığı dönemde siyasi durum
Lozan Antlaşması'ndan sonra Türkiye'nin uğraştığı sorunlardan biri de Irak sınırı ve Musul sorunudur. İngiltere ile Türkiye arasında barışı tehlikeye sokan Musul sorunu zorlukla çözümlenebildi. Musul, Mondros Mütarekesi'nin imzalandığı sırada Osmanlı Devleti'ne bağlıydı. Yüzyıllarca Türk egemenliğinde kalan Musul Vilayeti, Mîsâk-ı Millî sınırları içindeki toprak parçalarından biri olarak ilan edilmiştir.
İngiltere, Mondros Mütarekesi'nin 7. maddesine dayanarak, antlaşmanın imzalanmasından birkaç gün sonra Musul'u işgal etti. Millî Mücadele'nin zor koşulları içinde TBMM Hükûmeti bu bölgeyle ilgilenemedi.
Türkiye, Lozan Konferansı'nda Musul ve Kerkük'ün Misak-ı Millî sınırları içerisinde yer aldığını söyleyerek İngiltere'den Musul'un kendisine bırakılmasını istedi. Fakat İngiltere, bu bölgenin geleceğinin Milletler Cemiyeti'nin kararına bırakılmasını savundu.
Musul sorununun çözümlenmesi için İngilizler ile ilk kez 1924 yılında İstanbul'da Haliç Konferansı'nda görüşmeler yapıldı. Bu görüşmelerde İngilizler'in Musul Vilayeti'nin yanı sıra Hakkâri'yi de talep etmelerinden ötürü anlaşmaya varılamadı. Haliç Konferansı'nın başarısızlıkla sona ermesinden sonra İngilizler isteklerini zorla kabul ettirmek için bazı olayları bahane ederek Türk hükûmetine bir ültimatom verdiler. Ültimatomda, istekleri kabul edilmeyecek olursa askeri girişimlerde bulunacaklarını açıklıyorlardı. Türk hükûmeti bu ültimatoma verdiği karşılıkta, sınırlarını ve bağımsızlığını korumak için her türlü önlemi alacağını bildirdi. Bu kesin karar karşısında, İngiltere hükûmeti herhangi bir harekette bulunmaya cesaret edemedi. Öte yandan Şeyh Said İsyanı nedeniyle gerekli askerî harekât da yapılamadı.[]
1926 yılında Musul Sorunu Milletler Cemiyeti'ne götürüldü. Sorun burada da çözümlenemeyince Yüksek Adalet Divanı'na verildi. Burada da olumlu bir sonuç alınamadı. Nihayet, İngilizlerle Ankara'da bu konu üzerinde yapılan görüşmeler bir anlaşma ile sona erdi.
Sonuç olarak 5 Haziran 1926 tarihinde Ankara'da antlaşma imzalandı. 7 Haziran 1926 tarihinde TBMM'de onaylanarak kabul edildi.
1926 Ankara Antlaşması Maddeleri
- Musul ve Kerkük vilayetleri Irak’a verilecektir.
- Irak sınırı Milletler Cemiyeti’nin 29 Ekim 1924 yılındaki aldığı kararla kesin olarak belirtilmiştir.
- Milletler Cemiyeti’nin belirttiği sınır kararını iki devlet de kabul edecek ve bozmak için herhangi bir eylem hazırlığına girmeyecektir.
- Türkiye ve Irak arasında sınır Brüksel hattı olduğu kararlaştırıldı.
- Irak Musul’dan elde ettiği petrolün %10’unu 25 yıllık süre boyunca Türkiye’ye verecektir.
- Türkiye bu parayı 4 yıl boyunca almıştır ancak kalan 21 yıllık hakkını ise 500.000 Sterlin’e İngiltere lehine vazgeçmiştir.
- Irak hükûmeti antlaşma imzalanana kadar kendi halkından Türkiye lehine konuşanlara genel af tanıyacağını söyler.
- Türkiye ve Irak, dost devletler arasında yapılan “suçluların iadesi“ için görüşmeye karar vermiştir.
- Antlaşmanın 2. faslı yürürlüğe girdiğinden itibaren on sene müddetle yürürlükte kalacaktır.
- 10 sene sonra taraflardan biri feshetme hakkına sahip olabilecektir.
- Maddeler taraflarca tasdik edilecek ve derhal Ankara’ya gönderilecektir.
- Antlaşma tasdik edildikten sonra Lozan Antlaşması’nı imzalayan devletlere gönderilecektir.
1936 yılında Irak ile Türkiye arasında 18 Temmuz 1936 gününden itibaren, 1926 Ankara antlaşmasına getirilen bazı hükümler:
- Sınır komisyonu 6 ayda bir toplanmaktadır,
- Sınır konuları gözden geçirilmektedir,
- Antlaşmayı imzalayanlar, sınır bölgesinde diğer devlete karşı olan propagandalara izin vermeyecektir; ancak bu maddeye uyulmamaktadır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Ankara Antlasmasi 1926 haber gazete kitap akademik JSTOR Aralik 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ankara Antlasmasi 1926 5 Haziran 1926 tarihinde Turkiye ve Irak arasindaki siyasi sinirlari belirlemek ve komsuluk munasebetlerini duzenlemek amaciyla Ingiltere ve Turkiye tarafindan Ankara da imzalanan anlasma Ankara Antlasmasi 1926 Turkiye Ingiltere ve Irak Hukumetleri Beyninde Ankara da Munakit Hudut ve Munasebati Hasenei Hemcivari MuahedenamesiTurBaris AntlasmasiImzalanma5 Haziran 1926YerAnkaraImzacilarTevfik Rustu Aras Nuri Said PasaTaraflar Turkiye Birlesik Krallik IrakDillerIngilizce TurkceVikikaynak ta Ankara Antlasmasi 1926 Anlasmanin imzalandigi donemde siyasi durumLozan Antlasmasi ndan sonra Turkiye nin ugrastigi sorunlardan biri de Irak siniri ve Musul sorunudur Ingiltere ile Turkiye arasinda barisi tehlikeye sokan Musul sorunu zorlukla cozumlenebildi Musul Mondros Mutarekesi nin imzalandigi sirada Osmanli Devleti ne bagliydi Yuzyillarca Turk egemenliginde kalan Musul Vilayeti Misak i Milli sinirlari icindeki toprak parcalarindan biri olarak ilan edilmistir Ingiltere Mondros Mutarekesi nin 7 maddesine dayanarak antlasmanin imzalanmasindan birkac gun sonra Musul u isgal etti Milli Mucadele nin zor kosullari icinde TBMM Hukumeti bu bolgeyle ilgilenemedi Turkiye Lozan Konferansi nda Musul ve Kerkuk un Misak i Milli sinirlari icerisinde yer aldigini soyleyerek Ingiltere den Musul un kendisine birakilmasini istedi Fakat Ingiltere bu bolgenin geleceginin Milletler Cemiyeti nin kararina birakilmasini savundu Musul sorununun cozumlenmesi icin Ingilizler ile ilk kez 1924 yilinda Istanbul da Halic Konferansi nda gorusmeler yapildi Bu gorusmelerde Ingilizler in Musul Vilayeti nin yani sira Hakkari yi de talep etmelerinden oturu anlasmaya varilamadi Halic Konferansi nin basarisizlikla sona ermesinden sonra Ingilizler isteklerini zorla kabul ettirmek icin bazi olaylari bahane ederek Turk hukumetine bir ultimatom verdiler Ultimatomda istekleri kabul edilmeyecek olursa askeri girisimlerde bulunacaklarini acikliyorlardi Turk hukumeti bu ultimatoma verdigi karsilikta sinirlarini ve bagimsizligini korumak icin her turlu onlemi alacagini bildirdi Bu kesin karar karsisinda Ingiltere hukumeti herhangi bir harekette bulunmaya cesaret edemedi Ote yandan Seyh Said Isyani nedeniyle gerekli askeri harekat da yapilamadi kaynak belirtilmeli 1926 yilinda Musul Sorunu Milletler Cemiyeti ne goturuldu Sorun burada da cozumlenemeyince Yuksek Adalet Divani na verildi Burada da olumlu bir sonuc alinamadi Nihayet Ingilizlerle Ankara da bu konu uzerinde yapilan gorusmeler bir anlasma ile sona erdi Sonuc olarak 5 Haziran 1926 tarihinde Ankara da antlasma imzalandi 7 Haziran 1926 tarihinde TBMM de onaylanarak kabul edildi 1926 Ankara Antlasmasi MaddeleriMusul ve Kerkuk vilayetleri Irak a verilecektir Irak siniri Milletler Cemiyeti nin 29 Ekim 1924 yilindaki aldigi kararla kesin olarak belirtilmistir Milletler Cemiyeti nin belirttigi sinir kararini iki devlet de kabul edecek ve bozmak icin herhangi bir eylem hazirligina girmeyecektir Turkiye ve Irak arasinda sinir Bruksel hatti oldugu kararlastirildi Irak Musul dan elde ettigi petrolun 10 unu 25 yillik sure boyunca Turkiye ye verecektir Turkiye bu parayi 4 yil boyunca almistir ancak kalan 21 yillik hakkini ise 500 000 Sterlin e Ingiltere lehine vazgecmistir Irak hukumeti antlasma imzalanana kadar kendi halkindan Turkiye lehine konusanlara genel af taniyacagini soyler Turkiye ve Irak dost devletler arasinda yapilan suclularin iadesi icin gorusmeye karar vermistir Antlasmanin 2 fasli yururluge girdiginden itibaren on sene muddetle yururlukte kalacaktir 10 sene sonra taraflardan biri feshetme hakkina sahip olabilecektir Maddeler taraflarca tasdik edilecek ve derhal Ankara ya gonderilecektir Antlasma tasdik edildikten sonra Lozan Antlasmasi ni imzalayan devletlere gonderilecektir 1936 yilinda Irak ile Turkiye arasinda 18 Temmuz 1936 gununden itibaren 1926 Ankara antlasmasina getirilen bazi hukumler Sinir komisyonu 6 ayda bir toplanmaktadir Sinir konulari gozden gecirilmektedir Antlasmayi imzalayanlar sinir bolgesinde diger devlete karsi olan propagandalara izin vermeyecektir ancak bu maddeye uyulmamaktadir Kaynakca 18 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2021 Ankara Antlasmasi 1926 Ataturk Ansiklopedisi 18 Aralik 2020 1 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2024