Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aparank Kutsal Haç Manastırı (Ermenice: Ապարանից Սուրբ Խաչի վանք) veya Abarank Manastırı (Ապարանք), Van ilinin Bahçesaray ilçesinde yer alan bir Ermeni manastırıdır.
 Aparank Manastırının 1915 öncesi bir fotoğrafı | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Bahçesaray, Van, Türkiye |
| Koordinatlar | 37°58′00″K 42°45′00″D / 37.96667°K 42.75000°D |
| İnanç | Ermeni Apostolik |
| Durum | Terk edilmiş, tarihsel olarak Ahtamar Katolikosluğuna oy hakkı verilmiş |
| Mimari | |
| Mimari tür | Ermeni mimarisi |
| İnşaat başlangıcı | 10. yüzyıl |
| Tamamlanma | 17. yüzyıl |
Manastır, 10. yüzyılda Gerçek Haç'ın bir röliğini barındırmak için kuruldu. Kilise 17. yüzyılda restore edilip genişletildi ve Ermeni Kırımından sonra 20. yüzyılın ilk yarısında terk edildi. Terkedilmeden önce Surp Hovhannes Karapet (Vaftizci Yahya), Surb Astvatsatsin (Meryem Ana) kiliseleri ile Surp Stepannos (Aziz Stefen) ve Surb Arakelots (Kutsal Havariler) şapellerinden oluşuyordu.
Konumu
Tarihi Ermeni eyaleti olan Mokk sınırları içinde bulunmuştur. Manastır, Aparank Ermeni Platosu üzerinde, Vankin Dağı'nın (Sarıhats) güneybatı tarafında deniz seviyesinden 2.400 metre yüksekliktedir. Bahçesaray'ın 20 kilometre güneyinde yer alır.Dicle’nin doğu kolu Botan Çayı’yla birleşen bir derenin üst kısmında, 38°01’ Kuzey enlemi, 42°37’ Doğu boylamında konumlanmıştır. Kompleks, tarihi Mokk vilayetindeki Mamrtank/Mirja ilçesinde bulunuyordu ve bölgenin adı modern dönemde "Mamrdank" olarak değiştirildi.
Tarihçe
Aparank Manastırı, 10. yüzyılın ortalarında Moks Episkoposu Tavit tarafından, önceden o noktada bulunan 7. yüzyıldan kalma bir şapel ya da martyriumun yanına, Hovhannes Mıgırdiç’e (Vaftizci Yahya) ithaf edilmek suretiyle bir kilise inşa edilerek kuruldu. Kurucusunun mezarı kilisedeydi ve bu mezarın üstündeki toprağın mucizeler gerçekleştirdiğine inanılırdı. 970'li yıllarda, Tavit’in yeğeni ve halefi olan Istepannos, kilisenin yakınına bir kilise daha yapar ve bu kiliseyi Aziz İstefanos'a ithaf etti. Istepannos, Meryem Ana adına daha da büyük bir kilise inşa etme düşüncesi ile Bizantion (İstanbul)'a gitti ve burada Bizans İmparatorları VIII. Konstantinos ve II. Basileios tarafından inşaat maliyetleri için iyi bir bağış ve Gerçek Haç'tan bir parça alma fırsatı yakaladı. Bir önceki kilisenin yakınına inşa edilen, bitişiğinde bir şapelin bulunduğu bu üçüncü kilise, 983 yılında, Vaspuragan prenslerinin de katıldığı bir törenle Başrahip Istepannos tarafından açılışı gerçekleştirildi. Şair ve keşiş Naregli Krikor’un bu olayı ve kıymetli röliği konu alan ünlü bir medîhi bilinmektedir.
Kutsal Haç Aparank, 15. ve 16. yüzyıllarda, bir scriptoriuma ev sahipliği yapan önemli bir manastır olarak görüldü. Manastırın, özellikle 16. yüzyıldaki başrahipleri, örneğin Vartan (1554) ve Tuma (1580), başepiskopos unvanına sahipti. Vartabed Simeon Abarantsi’ye (Abaranklı Simeon) göre, manastır, 16. yüzyılın sonunda eski önemini yitirdi ancak skriptorium 1638-1698 yılları arasında aktif olduğu belgelerle kayıt altına alındı. Manastır kompleksine, 1651'de bir han, 1660 yılında ön cephesinde mimar Khaçadur’un imzasını taşıdığı bir çeşme yaptırıldı. 1850’lerde ve 1860’larda Kutsal Haç Kilisesi yağmalandı ve bölgedeki Kürt beylerden biri, manastırın bulunduğu arazilere ve kompleksin yapılarına el koydu. Buraya kendi çiftliğini kurdu ve kiliseler ahır ve samanlık olarak kullanıldı. Bey'in varisleri, Surp Garabed Kilisesi’nin kubbe kasnağı ve kubbe başlığı ile eklenti binalarının yıkarken, manastırda koruma altın alınan el yazmaları ortadan kayboldu. 1894-96 Hamidiye Katliamları civardaki Ermeni nüfuslu yerleşim yerlerinin yakılıp yıkılması ile sonuçlandı ve kiliseler de aynı kaderi paylaştı. I. Dünya Savaşı sonrasında manastır ve içerisindeki yapılarda herhangi bir onarım yapılmadı.
Mimari özellikleri
950 yılında kurulan Surb Hovhannes Karapet ("Vaftizci Yahya") manastırın en eski kilisesidir ve diğer binaların 150 metre kuzeybatısında yer alır. Bu dikdörtgen içine oyulmuş, köşe parçası olmayan, dışı şeylden, içi tuğladan yapılmış küçük bir trikonktur. 7. yüzyılda inşa edildiği düşünülen şapel, tek sahınlı, at nalı şeklinde bir apsise sahip ve ilk inşa edildiğinde batı cephesine açılan 5,8 × 3,3 metre ebatlarında küçük bir yapı idi. 950 yılında yapılan Surp Garabed Kilisesi, şapelin kuzey duvarına bitişik olarak üç yapraklı yonca planlı olarak yaptırıldı. Kubbenin oturduğu bir kasnağa ve piramit şeklinde bir kubbeye sahip olan kilise, 7,1 × 5,4 metre ölçülerindedir. 1542-1547 yılları arasında restorasyondan geçirilen kilise ana binasının kubbe kasnağı 19. yüzyılda yıkıldı. Surp Istepannos (Aziz Stefen) Kilisesi, 970 yılı civarında inşa ettirildi ve tek sahınlı ve berkitme kemeri bulunmayan 12,8 × 6,1 metre ölçülerinde inşa edildi.
983'te tamamlanan Surb Astvatsatsin Kilisesi, 12,8 × 8,9 metre ebatlarında, kare haç planlı, kubbe kasnağı ve piramit şeklinde bir kubbesi ile, apsisin iki tarafına oyulmuş, üzerlerinde kemerler bulunan ve küçük şapellere açılan yan nişlere sahip olarak Surp Istepannos Kilisesi’nin kuzey duvarına bitişik olarak yaptırıldı. 1629 yılında kısmen restorasyondan geçirildi. Surb Arakelots (Kutsal Havariler) şapeli, Surp Asdvadzadzin Kilisesi’nin kuzey duvarının yanında, muhtemelen aynı dönemde yapıldı. 9,4 × 3 metre boyutlarında olan şapel, küçük ve tek sahınlı bir yapı olarak ayrışmaktadır. Surp Asdvadzadzin Kilisesi’nin ön cephesinin bitişiğinde, kiliseye geçişi sağlayan 10,5 × 11,2 metre ölçülerinde dört sütunlu bir narteks yer almaktadır. Kilise ve şapel topluluğunun kuzey tarafında, 1651'de inşa edilmiş dört merkezî sütunu olan bir han bulunmaktadır. Sonradan eklenen çeşme, 1660 yılında inşa edildi ve 7,6 × 8,1 metre ölçülerinde üstü kapalı planlı olarak düşünüldü.
Manastır kompleksinin mülkiyetinde, ayrıca, meşe palamudu elde edilen bir meşe ormanı, bir yel değirmeni ve 27 tarladan oluşan, geniş tarım arazileri de bulunmaktaydı.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e f g Donabédian & Thierry 1987, s. 490.
- ^ a b Mahé & Mahé 2000, s. 79.
- ^ "Cultural Genocide of the Armenian Heritage of Van, Western Armenia – Asbarez.com" (İngilizce). 24 Nisan 2021. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ Donabédian & Thierry 1987, s. 34.
- ^ Mahé & Mahé 2000, s. 80.
- ^ Guréghian 2008.
- ^ a b c d e f . www.collectif2015.org. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ Dédéyan 2007, s. 276.
- ^ Donabédian & Thierry 1987, s. 174.
- Genel
- Dédéyan, Gérard (2007) [1982]. Histoire du peuple arménien. Toulouse. ISBN .
- Donabédian, Patrick; Thierry, Jean-Michel (1987). Les arts arméniens. Paris: Mazenod. ISBN .
- Guréghian, Jean V. (2008). Les monuments de la région Mouch - Sassoun - Van en Arménie historique. Alfortville: Sigest. ISBN . 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- Mahé, Annie; Mahé, Jean-Pierre (2000). Grégoire de Narek – Tragédie : Matean ołbergutʻean : le livre de lamentation [Naregli Krikor – Tragedy: Matean ołbergut'ean: the book of lamentation]. Leuven / Louvaine: Peeters. ISBN . 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- Thierry, Jean-Michel (1989). Armenian Monuments of Vaspurakan. Bibliothèque archéologique et historique. 129. Paris: Paul Geuthner. ISBN .
- Thierry, Nicole (1996). Garsoïan, Nina (Ed.). Armenia and Byzantium history and culture. Paris: Publications de la Sorbonne. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aparank Kutsal Hac Manastiri Ermenice Ապարանից Սուրբ Խաչի վանք veya Abarank Manastiri Ապարանք Van ilinin Bahcesaray ilcesinde yer alan bir Ermeni manastiridir Abarank Manastiri Aparank Kutsal Hac ManastiriAparank Manastirinin 1915 oncesi bir fotografiTemel bilgilerKonumBahcesaray Van TurkiyeKoordinatlar37 58 00 K 42 45 00 D 37 96667 K 42 75000 D 37 96667 42 75000InancErmeni ApostolikDurumTerk edilmis tarihsel olarak Ahtamar Katolikosluguna oy hakki verilmisMimariMimari turErmeni mimarisiInsaat baslangici10 yuzyilTamamlanma17 yuzyil Manastir 10 yuzyilda Gercek Hac in bir roligini barindirmak icin kuruldu Kilise 17 yuzyilda restore edilip genisletildi ve Ermeni Kirimindan sonra 20 yuzyilin ilk yarisinda terk edildi Terkedilmeden once Surp Hovhannes Karapet Vaftizci Yahya Surb Astvatsatsin Meryem Ana kiliseleri ile Surp Stepannos Aziz Stefen ve Surb Arakelots Kutsal Havariler sapellerinden olusuyordu KonumuTarihi Ermeni eyaleti olan Mokk sinirlari icinde bulunmustur Manastir Aparank Ermeni Platosu uzerinde Vankin Dagi nin Sarihats guneybati tarafinda deniz seviyesinden 2 400 metre yuksekliktedir Bahcesaray in 20 kilometre guneyinde yer alir Dicle nin dogu kolu Botan Cayi yla birlesen bir derenin ust kisminda 38 01 Kuzey enlemi 42 37 Dogu boylaminda konumlanmistir Kompleks tarihi Mokk vilayetindeki Mamrtank Mirja ilcesinde bulunuyordu ve bolgenin adi modern donemde Mamrdank olarak degistirildi TarihceAparank Manastiri 10 yuzyilin ortalarinda Moks Episkoposu Tavit tarafindan onceden o noktada bulunan 7 yuzyildan kalma bir sapel ya da martyriumun yanina Hovhannes Migirdic e Vaftizci Yahya ithaf edilmek suretiyle bir kilise insa edilerek kuruldu Kurucusunun mezari kilisedeydi ve bu mezarin ustundeki topragin mucizeler gerceklestirdigine inanilirdi 970 li yillarda Tavit in yegeni ve halefi olan Istepannos kilisenin yakinina bir kilise daha yapar ve bu kiliseyi Aziz Istefanos a ithaf etti Istepannos Meryem Ana adina daha da buyuk bir kilise insa etme dusuncesi ile Bizantion Istanbul a gitti ve burada Bizans Imparatorlari VIII Konstantinos ve II Basileios tarafindan insaat maliyetleri icin iyi bir bagis ve Gercek Hac tan bir parca alma firsati yakaladi Bir onceki kilisenin yakinina insa edilen bitisiginde bir sapelin bulundugu bu ucuncu kilise 983 yilinda Vaspuragan prenslerinin de katildigi bir torenle Basrahip Istepannos tarafindan acilisi gerceklestirildi Sair ve kesis Naregli Krikor un bu olayi ve kiymetli roligi konu alan unlu bir medihi bilinmektedir Kutsal Hac Aparank 15 ve 16 yuzyillarda bir scriptoriuma ev sahipligi yapan onemli bir manastir olarak goruldu Manastirin ozellikle 16 yuzyildaki basrahipleri ornegin Vartan 1554 ve Tuma 1580 basepiskopos unvanina sahipti Vartabed Simeon Abarantsi ye Abarankli Simeon gore manastir 16 yuzyilin sonunda eski onemini yitirdi ancak skriptorium 1638 1698 yillari arasinda aktif oldugu belgelerle kayit altina alindi Manastir kompleksine 1651 de bir han 1660 yilinda on cephesinde mimar Khacadur un imzasini tasidigi bir cesme yaptirildi 1850 lerde ve 1860 larda Kutsal Hac Kilisesi yagmalandi ve bolgedeki Kurt beylerden biri manastirin bulundugu arazilere ve kompleksin yapilarina el koydu Buraya kendi ciftligini kurdu ve kiliseler ahir ve samanlik olarak kullanildi Bey in varisleri Surp Garabed Kilisesi nin kubbe kasnagi ve kubbe basligi ile eklenti binalarinin yikarken manastirda koruma altin alinan el yazmalari ortadan kayboldu 1894 96 Hamidiye Katliamlari civardaki Ermeni nufuslu yerlesim yerlerinin yakilip yikilmasi ile sonuclandi ve kiliseler de ayni kaderi paylasti I Dunya Savasi sonrasinda manastir ve icerisindeki yapilarda herhangi bir onarim yapilmadi Mimari ozellikleri950 yilinda kurulan Surb Hovhannes Karapet Vaftizci Yahya manastirin en eski kilisesidir ve diger binalarin 150 metre kuzeybatisinda yer alir Bu dikdortgen icine oyulmus kose parcasi olmayan disi seylden ici tugladan yapilmis kucuk bir trikonktur 7 yuzyilda insa edildigi dusunulen sapel tek sahinli at nali seklinde bir apsise sahip ve ilk insa edildiginde bati cephesine acilan 5 8 3 3 metre ebatlarinda kucuk bir yapi idi 950 yilinda yapilan Surp Garabed Kilisesi sapelin kuzey duvarina bitisik olarak uc yaprakli yonca planli olarak yaptirildi Kubbenin oturdugu bir kasnaga ve piramit seklinde bir kubbeye sahip olan kilise 7 1 5 4 metre olculerindedir 1542 1547 yillari arasinda restorasyondan gecirilen kilise ana binasinin kubbe kasnagi 19 yuzyilda yikildi Surp Istepannos Aziz Stefen Kilisesi 970 yili civarinda insa ettirildi ve tek sahinli ve berkitme kemeri bulunmayan 12 8 6 1 metre olculerinde insa edildi 983 te tamamlanan Surb Astvatsatsin Kilisesi 12 8 8 9 metre ebatlarinda kare hac planli kubbe kasnagi ve piramit seklinde bir kubbesi ile apsisin iki tarafina oyulmus uzerlerinde kemerler bulunan ve kucuk sapellere acilan yan nislere sahip olarak Surp Istepannos Kilisesi nin kuzey duvarina bitisik olarak yaptirildi 1629 yilinda kismen restorasyondan gecirildi Surb Arakelots Kutsal Havariler sapeli Surp Asdvadzadzin Kilisesi nin kuzey duvarinin yaninda muhtemelen ayni donemde yapildi 9 4 3 metre boyutlarinda olan sapel kucuk ve tek sahinli bir yapi olarak ayrismaktadir Surp Asdvadzadzin Kilisesi nin on cephesinin bitisiginde kiliseye gecisi saglayan 10 5 11 2 metre olculerinde dort sutunlu bir narteks yer almaktadir Kilise ve sapel toplulugunun kuzey tarafinda 1651 de insa edilmis dort merkezi sutunu olan bir han bulunmaktadir Sonradan eklenen cesme 1660 yilinda insa edildi ve 7 6 8 1 metre olculerinde ustu kapali planli olarak dusunuldu Manastir kompleksinin mulkiyetinde ayrica mese palamudu elde edilen bir mese ormani bir yel degirmeni ve 27 tarladan olusan genis tarim arazileri de bulunmaktaydi KaynakcaOzel a b c d e f g Donabedian amp Thierry 1987 s 490 a b Mahe amp Mahe 2000 s 79 Cultural Genocide of the Armenian Heritage of Van Western Armenia Asbarez com Ingilizce 24 Nisan 2021 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2022 Donabedian amp Thierry 1987 s 34 Mahe amp Mahe 2000 s 80 Gureghian 2008 a b c d e f www collectif2015 org 1 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Temmuz 2022 Dedeyan 2007 s 276 Donabedian amp Thierry 1987 s 174 GenelDedeyan Gerard 2007 1982 Histoire du peuple armenien Toulouse ISBN 978 2708968745 Donabedian Patrick Thierry Jean Michel 1987 Les arts armeniens Paris Mazenod ISBN 2850880175 Gureghian Jean V 2008 Les monuments de la region Mouch Sassoun Van en Armenie historique Alfortville Sigest ISBN 978 2917329061 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2022 Mahe Annie Mahe Jean Pierre 2000 Gregoire de Narek Tragedie Matean olbergutʻean le livre de lamentation Naregli Krikor Tragedy Matean olbergut ean the book of lamentation Leuven Louvaine Peeters ISBN 978 9042908956 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2022 Thierry Jean Michel 1989 Armenian Monuments of Vaspurakan Bibliotheque archeologique et historique 129 Paris Paul Geuthner ISBN 978 2705305567 Thierry Nicole 1996 Garsoian Nina Ed Armenia and Byzantium history and culture Paris Publications de la Sorbonne ISBN 978 2859443009