Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arap-İsrail savaşları, Arap Birliği ülkeleri (başlıca Mısır, Suriye, Ürdün ve Filistin) ve İsrail arasındaki politik gerilim ve askeri savaşlar dizisidir. Modern Arap-İsrail savaşlarının kökenleri, 19. yüzyıl sonlarına doğru ortaya çıkan Siyonizm ve Arap milliyetçiliğine dayanır. Yahudiler tarafından tarihi anavatan olarak adlandırılan toprakları, Pan-Arap hareketi, Filistinli Araplara ait olarak görür ve Pan-İslamist bağlamda ise, bu toprakların, Müslümanlara ait olduğuna inanılır. Filistinli Yahudiler ve Araplar arasındaki savaş; 20. yüzyılın başlarındaki Nebi Musa ayaklanması (1920), , 1929 yılında Filistin ayaklanması ve 1947 yılında büyük bir sivil savaşa dönüşen ve 1948 yılında İsrail Devleti’nin kurulmasıyla bütün Arap Ligi ülkelerine sıçrayan Arap başkaldırışıyla ortaya çıktı.
| Arap-İsrail savaşları | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş (1991'e kadar) | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 İsrail |  Arap Birliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
 Ehud Barak |
 Emin el-Hüseyni | ||||||
Savaş, Osmanlı İmparatorluğu’nun çökmesinden sonra ortaya sınırlarla ilgili hırslardan doğan politik ve milliyetçi çatışmalarla başladı ve yıllar içinde, geniş çaplı bölgesel Arap-İsrail savaşına döndü. 1973 yılındaki Yom Kippur Savaşı sonrasındaki ateşkesle, geniş çaplı çatışmalar sona erdi ve savaş, lokal İsrail-Filistin Savaşına döndü. 1979 yılında, İsrail ve Mısır arasında, 1994 yılında, Ürdün ve İsrail arasında ateşkes anlaşmaları imzalandı. Oslo Anlaşmaları, 1993 yılında, Filistin Ulusal Yönetimi’nin kurulmasına öncülük etti ama bütün sorunları çözecek barış anlaşmasına ulaşılamadı. Suriye ve İsrail arasında bir ateşkes imzalandı ve 2006 yılında İsrail ve Lübnan arasında bir ateşkes imzalandı. İsrail ve Hamas tarafından yönetilen Gazze arasındaki savaş, 2009 yılında ateşkesle sonuçlanmasına rağmen ve direkt olarak Arap Ligi’yle bağlantılı olmamasına rağmen, İsrail – Filistin savaşının bir parçası olarak görülür. Mısır ve Ürdün’le gerçekleşen ateşkeslere ve genel ateşkeslere rağmen, Arap dünyası ve İsrail’in arası sınırlarla ilgili genelde açıktır.
Arka Plan
Savaşların Dini Yönleri
Yahudi, Müslüman ve Hristiyanlar, uzlaşmaya kapalı duruşları için dini argümanlara başvururlar. Günümüzdeki Arap-İsrail savaşlarının tarihi; Hristiyan, Yahudi ve Müslümanların inançlarından, “söz verilmiş topraklar”, “seçilmiş insanlar” ve seçilmiş şehir Kudüs ile ilgili anlayışlarından etkilenmiştir. Her dinin mensubu insanlar, seçilmiş insanların kendileri olduklarına ve seçilmiş topraklarla seçilmiş şehir Kudüs’ün kendilerine ait olduğuna inanmaktadır.
Tevrat’a göre, Kenan bölgesi ya da (İsrail toprakları) tanrı tarafından İsrail oğullarına söz verilmiştir. 1896 yılındaki “Yahudi Devleti” adlı manifestosunda, Theodor Herzl, tekrar tekrar kutsal kitaptaki söz verilmiş topraklar kavramından bahseder.Likud, İsrail topraklarıyla ilgili kutsal kitaptaki iddiaları parti politikasına ekleyen en seçkin partilerden biridir.
Müslümanlar da, Kur’an’a göre, İsrail’in bulunduğu toprakların kendilerine ait olduğuna inanır. Toprakların tanrı tarafından İbrahim’in en küçük oğlu İshak’a söz verilmiş olduğuna inanan Yahudilerin aksine, Müslümanlar; Kenan topraklarının, İbrahim’in büyük oğlu İsmail (Arapların soyunun kökeni olduğuna inanılır)de dâhil olmak üzere, bütün torunlarına söz verildiğine inanır. Müslümanlar, İbrahim Tapınağı ve Tapınak Tepesi gibi birçok kutsal Yahudi alanlarına saygı gösterir. Geçen 1400 yılda, Müslümanlar, bu antik İsrail oğulları toprakları üzerinde birçok İslami abide inşa etti. Bunların arasında, Kubbetü's-Sahre ve Ağlama Duvarı’na oldukça yakın olan Mescid-i Aksa vardır. Bu yakınlık, Müslümanlar ve Yahudileri Kudüs’le ilgili savaşa getirdi. Müslümanlara göre, Muhammed, cennete ilk çıktığında Kudüs’ten geçti. Hamas’a göre, İsrail’in bulunduğu topraklar, Müslüman Araplara aittir ve Müslümanlar tarafından yönetilmelidir.
Hristiyan Siyonistler, Yahudilerin bu topraklar üzerindeki haklarını desteklemekteler çünkü Hristiyan Siyonistlere göre, Yahudilerin İsrail topraklarına dönmesi, İsa’nın ikinci gelişi için bir ön koşuldur.
Millî Hareketler
I. Dünya Savaşı’ndan önce, 400 yıl boyunca, Güney Suriye’de dâhil olmak üzere Orta Doğu, Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimi altındaydı. İmparatorluğun sonlarına doğru, Osmanlılar Türk etnik kimliklerini benimseyip, İmparatorluk içerisinde Türklerin önceliklerini öne sürdüler ve Araplara karşı ayrımcılığa yöneldiler. Osmanlı İmparatorluğu’ndan kurtulma arzusu, birçok Yahudi ve Arabın, Birinci Dünya Savaşı esnasında İtilaf Devletleri’nin yanında olmasına neden oldu. Bu aynı zamanda geniş çaplı bir Arap milliyetçiliğinin önünü açtı. Hem Arap milliyetçiliği hem de Siyonizm ilk olarak Avrupa’da başladı. , 1897 yılında Basel’de ve 1906 yılında Paris’te kuruldu.
19. Yüzyılın sonlarında Avrupa ve Orta Doğu’daki Yahudi toplulukları artarak Güney Suriye’ye göç etmeye ve yerel Osmanlı toprak sahiplerinden toprak almaya başladılar. 19. Yüzyılın sonlarına doğru Güney Suriye’nin nüfusu 600.000’e ulaştı. Bunların çoğu Sünni Müslüman Araplardı ama kayda değer sayılarda Yahudi, Hristiyan, Dürzi, Samiri ve Bahailer de vardı. Bu dönemde Kudüs, duvarlarla çevrili alanı geçmiyordu ve nüfusu 30.000 civarındaydı. Kibbutz adı verilen kolektif çiftlikler kuruldu ve aynı zamanda ilk defa, tamamıyla Yahudiler tarafından yerleşim alanı olarak kullanılan, Tel Aviv şehri kuruldu.
1915-16 yıllarında, Birinci Dünya Savaşı başlama aşamasındayken, Mısır’daki İngiliz Yüksek Komiseri, Henry McMahon, Mekke ve Medine’nin yönetiminden sorumlu, Haşimi Ailesi’nin lideri Hüseyin İbn Ali’yle gizlice yazıştı ve Hüseyin’i Osmanlı İmparatorluğu’na karşı bir Arap ayaklanmasına liderlik etmesi için ikna etti. McMahon Araplara, eğer savaşta İngilizlerin yanında olurlarsa, Haşimi’lerin yönettiği bağımsız bir Arap Devleti kurmalarına destek verecekleri sözünü verdi. Bu devlet Filistin’i de kapsayacak ve Osmanlı’nın Arap vilayetlerini içine alacaktı. Arap Ayaklanması T.E. Lawrence (Arabistanlı Lawrence) ve Hüseyin’in oğlu Faysal tarafından yönetildi ve Osmanlılara karşı zaferle sonuçlandı. İngilizler Osmanlı’ya ait birçok alanın kontrolünü ele geçirdi.
Filistin’deki İlk Çatışmalar
1917 yılında, Güney Suriye, İngiliz güçleri tarafından işgal edildi. İngiliz hükûmeti Balfour Deklarasyonu’nu yayınladı. Bu deklarasyon, hükûmetin, Filistin’de Yahudiler için millî bir vatan kurulmasına sıcak baktığını belirtiyordu ve aynı zamanda bu kuruluş esnasında Filistin’de bulunan gayri-Yahudilerin bütün haklarına (dini ve sivil hakları) sahip çıkılacağını da belirtiyordu. Deklarasyon, başta başbakan olmak üzere birçok İngiliz hükûmetindeki kilit ismin, savaşı kazanmak için Yahudi desteğine ihtiyaç duydukları düşüncesinden ortaya çıktı. Arap dünyasında ise, deklarasyon büyük bir endişeyle karşılandı. Savaştan sonra, bölge, 1923 yılında, Filistin İngiliz Mandası olarak İngilizlerin yönetimine geçti ve günümüzdeki İsrail Devleti sınırlarını, Filistin bölgesini ve Gazze şeridini içerdi.
1920 yılında Suriye Arap Krallığı’nın kurulmaya çalışılması başarısızlıkla sonuçlanınca Arap milliyetçileri arasında büyük bir kriz oluştu. Fransız-Suriye savaşının kötü sonuçlarıyla, başkenti Şam olan yenildi ve Haşimi hükümdar, manda yönetimindeki Irak’a kaçtı. Krizin ilk çarpışması, 1920’de Arap ve Yahudiler arasında oldu. Krizin önemli sonuçlarından biri de Hajj Amin el-Hüseyni’nin Şam’dan Kudüs’e dönmesiyle ve Pan-Arabist Haşimi Krallığı’nın çökmesiyle, Arap milliyetçiliğinin, Filistin’de yerel versiyonu oluştu.
Bu dönemde, manda yönetimindeki Filistin’e Yahudi göçü devam etti. Filistinli Araplar, bu Yahudi göç akımını anavatanlarına ve kimliklerine tehdit olarak gördüler. Ayrıca Yahudilerin toprak alım politikaları ve Yahudilere ait işlerde ve çiftliklerde Araplara iş vermemeleri Arapları öfkelendirdi. 1920 yılının başlarında İngiliz yönetiminin Yahudi göçmenlere yaklaşımlarının Araplar için adil olmayan sonuçlar doğurduğu gerekçesiyle gösteriler yapıldı. Aynı yıl bu kızgınlık, El-Hüseyni’nin Kudüs’te ayaklanmaları kışkırtmasıyla, şiddetin meydana çıkmasına neden oldu. 1922 tarihli Winston Churchill, Araplara, Belfour Deklarasyonu’nun amacının bir Yahudi Devleti kurmak olmadığını belirtti.
Vladimir Jabotinsky’nin adlı politik grubunun 1929 yılında Ağlama Duvarı’nda gerçekleştirdiği gösterilerden sonra, Kudüs’te bir ayaklanma başladı ve Filistin’in her yanına yayıldı. Araplar 67 Yahudi’yi Hebron şehrinde öldürdü. Daha sonra bu Hebron Katliamı olarak adlandırıldı.
1929 yılındaki ayaklanmaların haftasında 116 Arap ve 133 Yahudi öldü ve 339 kişi yaralandı.
1931 yılına gelindiğinde Filistin’deki nüfusun %17’si Yahudi’ydi ve bu sayı 1922 yılından itibaren %6 artmıştı. Yahudi göçü Nazi’ler Almanya’da yönetime geldiğinde uç noktaya ulaştı ve İngiliz yönetimindeki Filistin’de bulunan Yahudi sayısını ikiye katladı. 1930’ların ortasında İzzettin El Kasım Suriye’den Filistin’e giderek, Kara El adlı anti-Siyonist ve anti-İngiliz milis güçlerini kurdu. Çiftçileri toplayarak askeri eğitim verdi ve 1935 yılına gelindiğinde 800 kadar adamı vardı. Hapishanelerde bombalar ve silahlar vardı ve buralarda Yahudi yerleşimcileri öldürürlerdi. 1936’ya doğru tansiyonun yüksekliği 1936-1939 Filistin Arap Ayaklanmasına götürdü.
Arap tarafından gelen baskılarla birlikte, İngiliz Manda otoritesi Filistin’e göçen Yahudi sayısını oldukça azalttı. Getirilen kısıtlamalar, mandanın sona ermesiyle sona erdi. Bu Nazi Holokost’u ve Avrupa’daki Yahudi göçmenlerin Filistin’e akmasıyla aynı döneme denk geldi. Birçok Filistin’e giriş yasadışı olarak kabul edildi ve bölgede daha fazla probleme sebep oldu. Problemi diplomatik şekilde çözmeye çalışma girişimleri sonuç vermedi ve İngiltere, yeni kurulan Birleşmiş Milletler’den yardım istedi. 15 Mayıs 1947 tarihinde, BM Genel Kurulu UNSCOP adlı komiteyi görevlendirdi. Komitede 11 devletten temsilciler vardı. Filistin’de gerçekleştirilen beş haftalık çalışmadan sonra, 3 Eylül 1947 tarihinde Genel Kurul’a rapor sunuldu. Raporda çoğunluk ve bir azınlık raporu vardı. Çoğunluk raporu Ekonomik olarak bağlı bir Ayrılma Planı sundu. Azınlık raporu ise bağımsız Filistin Devleti’ni önerdi. Birkaç değişiklikle, Ekonomik Birlikle Ayrım Planı, 29 Kasım 1947 tarihinde 181 numaralı çözüm önergesiyle sunuldu. Çözüm önergesi 33 evet 13 hayır ve 10 çekimser oyla kabul edildi. Arap Ligi önergeye karşı oy kullandı. Filistin’de ise Araplar ve Yahudi Filistinliler stratejik noktaları kontrol etmek için açıkça savaşıyorlardı. Her iki tarafta büyük zulümlerle karşı karşıya kaldılar.
Filistin’de Sivil Savaş
Mandanın sona ermesine birkaç hafta kala, Haganah, BM tarafından Yahudi Devleti’ne verilen bütün sınırlarda kontrolü sağlamak için saldırılarda bulundu. Çok sayıda mülteci yarattı bu saldırılar ve , Hayfa, , ve Jaffa şehirlerini ele geçirmelerini sağladı. 1948 başlarında, İngiltere, 14 Mayıs’ta manda yönetimi sona erdirmek istediğini çok açık bir şekilde belirtti. Buna cevap olarak, ABD başkanı Harry S. Truman, 25 Mart’ta bölünme yerine BM vekilliğini önerdi. Önerisi esnasında, bölünmenin barışçıl yollarla olmayacağını, acil adımlar atılmazsa, Filistin’de kanun ve düzeni koruyacak hiçbir otoritenin kalmayacağını belirtti. Şiddet ve kan, kutsal topraklara dökülecekti. Ülkedeki insanların geniş çapta bir savaşa gitmesi engellenemeyecekti.
Bu savaşlardan başlıcaları şunlardır:
Kaynakça
- ^ "The Palestinian National Charter – Article 6". Mfa.gov.il. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2013.
- ^ Weinberger, Peter E. (1 Mayıs 2004). (PDF). Center for World Religions, Diplomacy, and Conflict Resolution, Institute for Conflict Analysis and Resolution, George Mason University. 27 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
- ^ Avi Beker, The Chosen: The History of an Idea and the Anatomy of an Obsession, New York: Palgrave Mcmillan, 2008
- ^ The State of the Jews 27 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Theodor Hertzl, 1896, Translated from the German by Sylvie D'Avigdor, published in 1946 by the American Zionist Emergency Council. The original German title, "Der Judenstaat", literally means "The Jews' State". 2009-10-25.
- ^ "Likud – Platform". Knesset.gov.il. 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2008.
- ^ a b 'Jerusalem in the Qur'an', Masjid Dar al-Qur'an, Long Island, New York. 2002
- ^ "The Avalon Project : Hamas Covenant 1988". Avalon.law.yale.edu. 18 Ağustos 1988. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2012.
- ^ "Seven Major Prophetic Signs Of The Second Coming". Gracethrufaith.com. 31 Aralık 2011. 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2013.
- ^ "Review of On the Road to Armageddon: How Evangelicals Became Israel's Best Friend". 10 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2013.
- ^ Fraser, T.G. The Middle East: 1914–1979. St. Martin's Press, New York. (1980) Pg. 2
- ^ Segev, Tom (2000): One Palestine, Complete, pp. 48–49, Abacus, .
- ^ Lesch, Ann M. and Tschirgi, Dan. Origins and Development of the Arab-Israeli Conflict. Greenwood Press: West Port, Connecticut. (1998). Pg.47,51
- ^ San Francisco Chronicle, Aug. 9, 2005, "A Time of Change; Israelis, Palestinians and the Disengagement"
- ^ NA 59/8/353/84/867n, 404 Wailing Wall/279 and 280, Archdale Diary and Palestinian Police records.
- ^ Lesch, Ann M. and Tschirgi, Dan. Origins and Development of the Arab-Israeli Conflict. Greenwood Press: West Port, Connecticut. (1998). Pg. 47
- ^ Smith, Charles D. Palestine and the Arab Israeli Conflict: A History With Documents. Bedford/St. Martin's: Boston. (2004). Pg. 129
- ^ Lesch, Ann M. and Tschirgi, Dan. Origins and Development of the Arab-Israeli Conflict. Greenwood Press: West Port, Connecticut. (1998). Pg.
- ^ "The Struggle against Jewish Immigration to Palestine". Middle Eastern Studies. 1 Temmuz 1998. 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2010.
- ^ A/RES/106 (S-1) 6 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . of May 15, 1947 General Assembly Resolution 106 Constituting the UNSCOP: Retrieved12 May 2012
- ^ Smith, Charles D. Palestine and the Arab Israeli Conflict: A History With Documents. Bedford/St. Martin's: Boston. (2004). Pg. 186
- ^ Fraser, T.G. The Middle East: 1914–1979. St. Martin's Press, New York. (1980). Pg. 41
- ^ Stefan Brooks (2008). "Palestine, British Mandate for". Spencer C. Tucker (Ed.). The Encyclopedia of the Arab-Israeli Conflict. 3. Santa Barbara, California: ABC- CLIO. s. 770. ISBN .
- ^ "United States Proposal for Temporary United Nations Trusteeship for Palestine Source: Department of State Bulletin, vol. 18, No. 457, April 4, 1948, p. 451". Mideastweb.org. 9 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arap Israil savaslari Arap Birligi ulkeleri baslica Misir Suriye Urdun ve Filistin ve Israil arasindaki politik gerilim ve askeri savaslar dizisidir Modern Arap Israil savaslarinin kokenleri 19 yuzyil sonlarina dogru ortaya cikan Siyonizm ve Arap milliyetciligine dayanir Yahudiler tarafindan tarihi anavatan olarak adlandirilan topraklari Pan Arap hareketi Filistinli Araplara ait olarak gorur ve Pan Islamist baglamda ise bu topraklarin Muslumanlara ait olduguna inanilir Filistinli Yahudiler ve Araplar arasindaki savas 20 yuzyilin baslarindaki Nebi Musa ayaklanmasi 1920 1929 yilinda Filistin ayaklanmasi ve 1947 yilinda buyuk bir sivil savasa donusen ve 1948 yilinda Israil Devleti nin kurulmasiyla butun Arap Ligi ulkelerine sicrayan Arap baskaldirisiyla ortaya cikti Arap Israil savaslariSoguk Savas 1991 e kadar Tarih1948 gunumuzBolgeOrta DoguDurumDevam ediyor kismi Israil topraklarini genisletti Misir a bagli Gazze yi ve Sina Yarimadasini isgal etti 1967 Israil Misir Baris Antlasmasi ile Sina Yarimadasi Misir a geri verildi 1979 Urdun e bagli Bati Seria yi isgal ve Dogu Kudus u tek tarafli ilhak etti 1967 Suriye ye bagli Golan Tepeleri ni isgal 1967 ardinda tek tarafli ilhak etti 1981 TaraflarIsrailArap BirligiKomutanlar ve liderlerMenahem Begin David Ben Gurion Mose Dayan Levi Eskol Golda Meir Benyamin Netanyahu Ehud Olmert Simon Peres Izak Rabin olu Izak Samir Ariel Saron Chaim Weizmann Ehud BarakYaser Arafat Kral Faruk Ahmed Yasin olu Ismail Haniye I Abdullah olu Huseyin II Abdullah Abdulaziz El Suud Fahd bin Abdulaziz Faysal bin Abdulaziz olu Emin el Huseyni Savas Osmanli Imparatorlugu nun cokmesinden sonra ortaya sinirlarla ilgili hirslardan dogan politik ve milliyetci catismalarla basladi ve yillar icinde genis capli bolgesel Arap Israil savasina dondu 1973 yilindaki Yom Kippur Savasi sonrasindaki ateskesle genis capli catismalar sona erdi ve savas lokal Israil Filistin Savasina dondu 1979 yilinda Israil ve Misir arasinda 1994 yilinda Urdun ve Israil arasinda ateskes anlasmalari imzalandi Oslo Anlasmalari 1993 yilinda Filistin Ulusal Yonetimi nin kurulmasina onculuk etti ama butun sorunlari cozecek baris anlasmasina ulasilamadi Suriye ve Israil arasinda bir ateskes imzalandi ve 2006 yilinda Israil ve Lubnan arasinda bir ateskes imzalandi Israil ve Hamas tarafindan yonetilen Gazze arasindaki savas 2009 yilinda ateskesle sonuclanmasina ragmen ve direkt olarak Arap Ligi yle baglantili olmamasina ragmen Israil Filistin savasinin bir parcasi olarak gorulur Misir ve Urdun le gerceklesen ateskeslere ve genel ateskeslere ragmen Arap dunyasi ve Israil in arasi sinirlarla ilgili genelde aciktir Arka PlanSavaslarin Dini Yonleri Yahudi Musluman ve Hristiyanlar uzlasmaya kapali duruslari icin dini argumanlara basvururlar Gunumuzdeki Arap Israil savaslarinin tarihi Hristiyan Yahudi ve Muslumanlarin inanclarindan soz verilmis topraklar secilmis insanlar ve secilmis sehir Kudus ile ilgili anlayislarindan etkilenmistir Her dinin mensubu insanlar secilmis insanlarin kendileri olduklarina ve secilmis topraklarla secilmis sehir Kudus un kendilerine ait olduguna inanmaktadir Tevrat a gore Kenan bolgesi ya da Israil topraklari tanri tarafindan Israil ogullarina soz verilmistir 1896 yilindaki Yahudi Devleti adli manifestosunda Theodor Herzl tekrar tekrar kutsal kitaptaki soz verilmis topraklar kavramindan bahseder Likud Israil topraklariyla ilgili kutsal kitaptaki iddialari parti politikasina ekleyen en seckin partilerden biridir Muslumanlar da Kur an a gore Israil in bulundugu topraklarin kendilerine ait olduguna inanir Topraklarin tanri tarafindan Ibrahim in en kucuk oglu Ishak a soz verilmis olduguna inanan Yahudilerin aksine Muslumanlar Kenan topraklarinin Ibrahim in buyuk oglu Ismail Araplarin soyunun kokeni olduguna inanilir de dahil olmak uzere butun torunlarina soz verildigine inanir Muslumanlar Ibrahim Tapinagi ve Tapinak Tepesi gibi bircok kutsal Yahudi alanlarina saygi gosterir Gecen 1400 yilda Muslumanlar bu antik Israil ogullari topraklari uzerinde bircok Islami abide insa etti Bunlarin arasinda Kubbetu s Sahre ve Aglama Duvari na oldukca yakin olan Mescid i Aksa vardir Bu yakinlik Muslumanlar ve Yahudileri Kudus le ilgili savasa getirdi Muslumanlara gore Muhammed cennete ilk ciktiginda Kudus ten gecti Hamas a gore Israil in bulundugu topraklar Musluman Araplara aittir ve Muslumanlar tarafindan yonetilmelidir Hristiyan Siyonistler Yahudilerin bu topraklar uzerindeki haklarini desteklemekteler cunku Hristiyan Siyonistlere gore Yahudilerin Israil topraklarina donmesi Isa nin ikinci gelisi icin bir on kosuldur Milli Hareketler I Dunya Savasi ndan once 400 yil boyunca Guney Suriye de dahil olmak uzere Orta Dogu Osmanli Imparatorlugu nun yonetimi altindaydi Imparatorlugun sonlarina dogru Osmanlilar Turk etnik kimliklerini benimseyip Imparatorluk icerisinde Turklerin onceliklerini one surduler ve Araplara karsi ayrimciliga yoneldiler Osmanli Imparatorlugu ndan kurtulma arzusu bircok Yahudi ve Arabin Birinci Dunya Savasi esnasinda Itilaf Devletleri nin yaninda olmasina neden oldu Bu ayni zamanda genis capli bir Arap milliyetciliginin onunu acti Hem Arap milliyetciligi hem de Siyonizm ilk olarak Avrupa da basladi 1897 yilinda Basel de ve 1906 yilinda Paris te kuruldu 19 Yuzyilin sonlarinda Avrupa ve Orta Dogu daki Yahudi topluluklari artarak Guney Suriye ye goc etmeye ve yerel Osmanli toprak sahiplerinden toprak almaya basladilar 19 Yuzyilin sonlarina dogru Guney Suriye nin nufusu 600 000 e ulasti Bunlarin cogu Sunni Musluman Araplardi ama kayda deger sayilarda Yahudi Hristiyan Durzi Samiri ve Bahailer de vardi Bu donemde Kudus duvarlarla cevrili alani gecmiyordu ve nufusu 30 000 civarindaydi Kibbutz adi verilen kolektif ciftlikler kuruldu ve ayni zamanda ilk defa tamamiyla Yahudiler tarafindan yerlesim alani olarak kullanilan Tel Aviv sehri kuruldu 1915 16 yillarinda Birinci Dunya Savasi baslama asamasindayken Misir daki Ingiliz Yuksek Komiseri Henry McMahon Mekke ve Medine nin yonetiminden sorumlu Hasimi Ailesi nin lideri Huseyin Ibn Ali yle gizlice yazisti ve Huseyin i Osmanli Imparatorlugu na karsi bir Arap ayaklanmasina liderlik etmesi icin ikna etti McMahon Araplara eger savasta Ingilizlerin yaninda olurlarsa Hasimi lerin yonettigi bagimsiz bir Arap Devleti kurmalarina destek verecekleri sozunu verdi Bu devlet Filistin i de kapsayacak ve Osmanli nin Arap vilayetlerini icine alacakti Arap Ayaklanmasi T E Lawrence Arabistanli Lawrence ve Huseyin in oglu Faysal tarafindan yonetildi ve Osmanlilara karsi zaferle sonuclandi Ingilizler Osmanli ya ait bircok alanin kontrolunu ele gecirdi Filistin deki Ilk Catismalar 1917 yilinda Guney Suriye Ingiliz gucleri tarafindan isgal edildi Ingiliz hukumeti Balfour Deklarasyonu nu yayinladi Bu deklarasyon hukumetin Filistin de Yahudiler icin milli bir vatan kurulmasina sicak baktigini belirtiyordu ve ayni zamanda bu kurulus esnasinda Filistin de bulunan gayri Yahudilerin butun haklarina dini ve sivil haklari sahip cikilacagini da belirtiyordu Deklarasyon basta basbakan olmak uzere bircok Ingiliz hukumetindeki kilit ismin savasi kazanmak icin Yahudi destegine ihtiyac duyduklari dusuncesinden ortaya cikti Arap dunyasinda ise deklarasyon buyuk bir endiseyle karsilandi Savastan sonra bolge 1923 yilinda Filistin Ingiliz Mandasi olarak Ingilizlerin yonetimine gecti ve gunumuzdeki Israil Devleti sinirlarini Filistin bolgesini ve Gazze seridini icerdi 1930 larda tas cam ve el bombalarina karsi koruma amacli tel kafeslerle konunan Yahudilere ait bir otobus 1920 yilinda Suriye Arap Kralligi nin kurulmaya calisilmasi basarisizlikla sonuclaninca Arap milliyetcileri arasinda buyuk bir kriz olustu Fransiz Suriye savasinin kotu sonuclariyla baskenti Sam olan yenildi ve Hasimi hukumdar manda yonetimindeki Irak a kacti Krizin ilk carpismasi 1920 de Arap ve Yahudiler arasinda oldu Krizin onemli sonuclarindan biri de Hajj Amin el Huseyni nin Sam dan Kudus e donmesiyle ve Pan Arabist Hasimi Kralligi nin cokmesiyle Arap milliyetciliginin Filistin de yerel versiyonu olustu Bu donemde manda yonetimindeki Filistin e Yahudi gocu devam etti Filistinli Araplar bu Yahudi goc akimini anavatanlarina ve kimliklerine tehdit olarak gorduler Ayrica Yahudilerin toprak alim politikalari ve Yahudilere ait islerde ve ciftliklerde Araplara is vermemeleri Araplari ofkelendirdi 1920 yilinin baslarinda Ingiliz yonetiminin Yahudi gocmenlere yaklasimlarinin Araplar icin adil olmayan sonuclar dogurdugu gerekcesiyle gosteriler yapildi Ayni yil bu kizginlik El Huseyni nin Kudus te ayaklanmalari kiskirtmasiyla siddetin meydana cikmasina neden oldu 1922 tarihli Winston Churchill Araplara Belfour Deklarasyonu nun amacinin bir Yahudi Devleti kurmak olmadigini belirtti Vladimir Jabotinsky nin adli politik grubunun 1929 yilinda Aglama Duvari nda gerceklestirdigi gosterilerden sonra Kudus te bir ayaklanma basladi ve Filistin in her yanina yayildi Araplar 67 Yahudi yi Hebron sehrinde oldurdu Daha sonra bu Hebron Katliami olarak adlandirildi 1929 yilindaki ayaklanmalarin haftasinda 116 Arap ve 133 Yahudi oldu ve 339 kisi yaralandi 1931 yilina gelindiginde Filistin deki nufusun 17 si Yahudi ydi ve bu sayi 1922 yilindan itibaren 6 artmisti Yahudi gocu Nazi ler Almanya da yonetime geldiginde uc noktaya ulasti ve Ingiliz yonetimindeki Filistin de bulunan Yahudi sayisini ikiye katladi 1930 larin ortasinda Izzettin El Kasim Suriye den Filistin e giderek Kara El adli anti Siyonist ve anti Ingiliz milis guclerini kurdu Ciftcileri toplayarak askeri egitim verdi ve 1935 yilina gelindiginde 800 kadar adami vardi Hapishanelerde bombalar ve silahlar vardi ve buralarda Yahudi yerlesimcileri oldururlerdi 1936 ya dogru tansiyonun yuksekligi 1936 1939 Filistin Arap Ayaklanmasina goturdu Arap tarafindan gelen baskilarla birlikte Ingiliz Manda otoritesi Filistin e gocen Yahudi sayisini oldukca azaltti Getirilen kisitlamalar mandanin sona ermesiyle sona erdi Bu Nazi Holokost u ve Avrupa daki Yahudi gocmenlerin Filistin e akmasiyla ayni doneme denk geldi Bircok Filistin e giris yasadisi olarak kabul edildi ve bolgede daha fazla probleme sebep oldu Problemi diplomatik sekilde cozmeye calisma girisimleri sonuc vermedi ve Ingiltere yeni kurulan Birlesmis Milletler den yardim istedi 15 Mayis 1947 tarihinde BM Genel Kurulu UNSCOP adli komiteyi gorevlendirdi Komitede 11 devletten temsilciler vardi Filistin de gerceklestirilen bes haftalik calismadan sonra 3 Eylul 1947 tarihinde Genel Kurul a rapor sunuldu Raporda cogunluk ve bir azinlik raporu vardi Cogunluk raporu Ekonomik olarak bagli bir Ayrilma Plani sundu Azinlik raporu ise bagimsiz Filistin Devleti ni onerdi Birkac degisiklikle Ekonomik Birlikle Ayrim Plani 29 Kasim 1947 tarihinde 181 numarali cozum onergesiyle sunuldu Cozum onergesi 33 evet 13 hayir ve 10 cekimser oyla kabul edildi Arap Ligi onergeye karsi oy kullandi Filistin de ise Araplar ve Yahudi Filistinliler stratejik noktalari kontrol etmek icin acikca savasiyorlardi Her iki tarafta buyuk zulumlerle karsi karsiya kaldilar Filistin de Sivil Savas Mandanin sona ermesine birkac hafta kala Haganah BM tarafindan Yahudi Devleti ne verilen butun sinirlarda kontrolu saglamak icin saldirilarda bulundu Cok sayida multeci yaratti bu saldirilar ve Hayfa ve Jaffa sehirlerini ele gecirmelerini sagladi 1948 baslarinda Ingiltere 14 Mayis ta manda yonetimi sona erdirmek istedigini cok acik bir sekilde belirtti Buna cevap olarak ABD baskani Harry S Truman 25 Mart ta bolunme yerine BM vekilligini onerdi Onerisi esnasinda bolunmenin bariscil yollarla olmayacagini acil adimlar atilmazsa Filistin de kanun ve duzeni koruyacak hicbir otoritenin kalmayacagini belirtti Siddet ve kan kutsal topraklara dokulecekti Ulkedeki insanlarin genis capta bir savasa gitmesi engellenemeyecekti Bu savaslardan baslicalari sunlardir 1948 Arap Israil Savasi 1956 Suveys Krizi 1967 Alti Gun Savasi 1973 Yom Kippur Savasi Lubnan Ic Savasi Ilk Intifada Ikinci Intifada 2006 Israil Lubnan Savasi Gazze Savasi Gazze Seridi hava saldirilari 2014 Gazze Savasi 2021 Filistin Israil catismalari Hamas Israil SavasiKaynakca The Palestinian National Charter Article 6 Mfa gov il 20 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2013 Weinberger Peter E 1 Mayis 2004 PDF Center for World Religions Diplomacy and Conflict Resolution Institute for Conflict Analysis and Resolution George Mason University 27 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Agustos 2008 Avi Beker The Chosen The History of an Idea and the Anatomy of an Obsession New York Palgrave Mcmillan 2008 The State of the Jews 27 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Theodor Hertzl 1896 Translated from the German by Sylvie D Avigdor published in 1946 by the American Zionist Emergency Council The original German title Der Judenstaat literally means The Jews State 2009 10 25 Likud Platform Knesset gov il 6 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2008 a b Jerusalem in the Qur an Masjid Dar al Qur an Long Island New York 2002 The Avalon Project Hamas Covenant 1988 Avalon law yale edu 18 Agustos 1988 17 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2012 Seven Major Prophetic Signs Of The Second Coming Gracethrufaith com 31 Aralik 2011 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2013 Review of On the Road to Armageddon How Evangelicals Became Israel s Best Friend 10 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2013 Fraser T G The Middle East 1914 1979 St Martin s Press New York 1980 Pg 2 Segev Tom 2000 One Palestine Complete pp 48 49 Abacus ISBN 0 349 11286 X Lesch Ann M and Tschirgi Dan Origins and Development of the Arab Israeli Conflict Greenwood Press West Port Connecticut 1998 Pg 47 51 San Francisco Chronicle Aug 9 2005 A Time of Change Israelis Palestinians and the Disengagement NA 59 8 353 84 867n 404 Wailing Wall 279 and 280 Archdale Diary and Palestinian Police records Lesch Ann M and Tschirgi Dan Origins and Development of the Arab Israeli Conflict Greenwood Press West Port Connecticut 1998 Pg 47 Smith Charles D Palestine and the Arab Israeli Conflict A History With Documents Bedford St Martin s Boston 2004 Pg 129 Lesch Ann M and Tschirgi Dan Origins and Development of the Arab Israeli Conflict Greenwood Press West Port Connecticut 1998 Pg The Struggle against Jewish Immigration to Palestine Middle Eastern Studies 1 Temmuz 1998 12 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2010 A RES 106 S 1 6 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde of May 15 1947 General Assembly Resolution 106 Constituting the UNSCOP Retrieved12 May 2012 Smith Charles D Palestine and the Arab Israeli Conflict A History With Documents Bedford St Martin s Boston 2004 Pg 186 Fraser T G The Middle East 1914 1979 St Martin s Press New York 1980 Pg 41 Stefan Brooks 2008 Palestine British Mandate for Spencer C Tucker Ed The Encyclopedia of the Arab Israeli Conflict 3 Santa Barbara California ABC CLIO s 770 ISBN 978 1 85109 842 2 United States Proposal for Temporary United Nations Trusteeship for Palestine Source Department of State Bulletin vol 18 No 457 April 4 1948 p 451 Mideastweb org 9 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2013