Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Ares I, TakımYıldız Programı’nda kabin ekibini taşımak için NASA tarafından tasarlanmaya başlandı. Ares, eski Yunan mitolojisinde olan tanrı aynı zamanda eski Roma İmparatorluğu tanrısı olan Mars anlamına da gelmektedir. Ares I, ilk başlarda kabin ekibi taşıma aracı olarak biliniyordu.
![]() Ares I'in havalanışı (konsept resim) | |
Amaç | İnsanlı yörüngesel fırlatma aracı |
---|---|
Üretici | (Kademe I) Boeing (Kademe II) |
Menşei ülke | ABD |
Proje maliyeti | en az 6 milyar dolar |
Boyut | |
Yükseklik | 94 metre (308 ft) |
Çap | 5,5 metre (18 ft) |
Kademeler | 2 |
Kapasite | |
LEO için yük | |
Ağırlık | 25.400 kg (56.000 lb) |
İlgili roketler | |
Roket ailesi | ile birlikte, kargo taşıyan Ares V'i tamamlayacaktı |
Fırlatma geçmişi | |
Durum | Ekim 2010 itibarıyla iptal edildi |
Fırlatma yerleri | Kennedy Uzay Merkezi, LC-39B'den fırlatılacaktı |
Toplam fırlatmalar | 1 (prototip) |
İlk uçuş | Ekim 2009 (prototip) |
Birinci kademe | |
Gücünü veren | 1 Katı |
Maksimum itme kuvveti | 15.000 kN (3.400.000 lbf) |
Yanma süresi | ≈150 saniye |
Yakıt | Katı |
İkinci kademe | |
Gücünü veren | 1 |
Maksimum itme kuvveti | 1.308 kN (294.000 lbf) |
Yanma süresi | ≈800 saniye |
Yakıt | LH2 / LOX |
NASA, Ares I’i 2010 yılında rafa kaldırılan uzay mekikleri yerine Orion uzay aracını fırlatmak için kullanma amacıyla planlandı. Ares I, TakımYıldız programı için tasarlanan kendisinden büyük olan Ares V insansız kargo fırlatma aracını bütünleyen bir fırlatma aracıydı. NASA’nın Ares V tasarımlarını seçme amacı öngörülen bütünsel koruma sağlaması, güvenilir olması ve düşük maliyetli olmasından dolayı tercih etti. Fakat Ares I’i de kapsayan TakımYıldız programı, Ekim 2010’da NASA’nın vermiş olduğu yasa tasarısıyla iptal edildi. Eylül 2011’de NASA uzay fırlatma sistemini yeni Dünya yörünge insan keşif aracı olarak detaylandırdı.
Geliştirme
İleri Taşıma Sistemi Çalışmaları
1995 yılında Lockheed Martin, Marshall uzay uçuş merkezi için gelişmiş bir taşıma sistemi çalışması üretti. Bu gelişmiş taşıma sistemi çalışmasının bir bölümünde Ares I’e çok benzer sıvı roket ikinci bölümü alt bölümde yer alan katı roket iticileri birinci bölümüyle birbirine desteklendirilen birkaç araç tasarımına yer verdi. Bütün tasarımların ikinci kısmında J-2S ve uzay mekiği ana motorları kullanılmasına karar verildi. Ayrıca tasarımların birinci bölümlerinde kullanılması planlanan gelişmiş katı roket motoru 1993 yılında bütçeyi fazlasıyla aşmasından dolayı iptal edilmişti.
Keşif Sistemleri Mimari çalışması
Ocak 2004'te başkan George W. Bush Uzay Keşif Vizyon unu duyurdu ve NASA’nın Sean O’Keefe bünyesinde olacak olan kabin keşif araçları planları için iki rakip takım yarıştırılacaktı. Bu planlar bütçe yönetiminden sorumlu Michael Griffin tarafından reddedildi ve NASA, 29 Nisan 2005’te keşif sistemleri mimari çalışmalarına belli hedeflere ulaşmak için öncelik anıldı:
- Ay ve Mars keşif görevlerinde kabin ekibi ve kargo fırlatma sistemlerini desteklemek için en üst düzey gereksinimlerini ve konfigurasyonlarını belirlemek.
- Kabin ekibi keşif aracı gereksinimleri ve uluslararası uzay istasyonuna ekip taşımak için gerekli olan planları gözden geçirmek.
- Sürekli insan ve robotik Ay keşif operasyonlarını desteklemek için referans olarak bir Ay keşif mimari konsepti geliştirmek.
- Bu tür referans keşif sistemlerini önemli ölçüde geliştirmek için gerekli bir kilit teknoloji belirlemek.
Fırlatma mimarisi tarafından üretilen bir mekik NASA tarafından Ares I için seçildi. Orijinal plana göre bu araç birinci bölümünde dört segmentten oluşacak olan katı roket iticisi kullanılacaktı ve ikinci bölüm için ise basitleştirilmiş bir uzay mekiği ana motoru kullanılacaktı. Aracın İnsansız versiyonunda beş segmentli itici roket kullanılacaktı fakat ikinci bölümünde tek bir uzay mekiği ana motoru kullanılacaktı. İlk tasarımın onaylanmasından kısa bir süre sonra yapılan ek testler Orion uzay aracının dört segmentli iticilerin kaldırabileceğinden çok daha ağır olduğunu ortaya koydu ve Ocak 2006’da NASA Orion uzay aracının boyutunu çok az bir miktarda azaltacağını duyurdu. Birinci bölüme ek bir beşinci segment katı roketi eklenecek ve ikinci bölümde kullanılan uzay mekiği ana motoru da Apollo için üretilen J-2X motoruyla değiştirilecekti. İlk bölümdeki dört segmentten beşinci segmente değişim NASA’nın her ne kadar iç segmentlerde değişiklik olsa da görünüm olarak eşdeğer motorlar üretmesini sağlayacaktı. Beşinci segment iticilerine geçilmesinin ana sebebi J-2X motoruna geçilmesiydi.
Keşif sistemleri mimari çalışmasına göre Ares I’in genişleyebilen fırlatma araçları arasında en düşük maliyetli ve en güvenli olduğunu kanısına vardı. Çalışmaya göre tahmini maliyeti yeni fırlatma rampasınının insan oranlı genişleyebilir fırlatma araçları için gerekli olmasına dayanmaktaydı. Şu anki genişleyebilir fırlatma araçlarına (Delta IV için LC-37, Atlas V için LC-41)sağlayacağı kolaylıklar yerinde ve değişmiş olmalıydı fakat bunlar en uygun maliyetli yöntemler değildi . LC-37’nin yüklenici sahibi ve işletilen tesis ve Delta IV için yapılan değişiklikler Ares I için yapılanla aynı olmasına karar verildi. Bütün değişikliklere rağmen keşif sistemleri mimari çalışması güvenliğine göre Ares’in tasarımı normal uzay mekiğine dayanmaktaydı ve sadece Challenger uzay mekiği yeniden yapıldıktan sonraki fırlatmaları içeriyordu. Tahmini değerlere göre her mekik fırlatması iki güvenlikli Ares iticisinden oluşuyordu. Atlas V ve Delta IV ün güvenliği Delta II, Atlas Centaur ve Titan’ın 1992 beri fırlatma geçirmiş olduğu kazalara göre tahmin ediliyordu ki bu tasarımların hiçbiri birbiriyle benzer değildi.
Mayıs 2009’da keşif sistemi mimari çalışmasının ek belgesi sızdırılmıştı ve bu sızıntıda çalışmanın birçok hatası gözler önüne serilmişti. Bu olaylar geliştirilmiş genişleyebilir fırlatma araçlarının kullanılmasını yasaklayarak Ares I’in güvenlik önlemlerinin arttırılmasını sağladı.
TakımYıldız programındaki rolü
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh5THpKbEwxTkVURlpmY205amEyVjBjeTVxY0djdk1qSXdjSGd0VTBSTVZsOXliMk5yWlhSekxtcHdadz09LmpwZw==.jpg)
Ares I, TakımYıldız programının kabin ekibi fırlatma aracıydı. Gerçekte ismi kabin ekibi fırlatma aracıydı ve Ares ismini Yunan mitoloji tanrılarından olan Ares ten almaktaydı. Uzay mekiğinden farklı olarak tek bir roketter kargo ve kabin ekibi aynı anda fırlatılıyordu. Takımyıldız Programının planında iki farklı tasarım vardı. Bunlardan biri kabin ekibi için Ares I ve kargo için Ares V’ti. İki farklı fırlatma aracı tasarımına sahip olmak bu tasarımların daha fazla kabin ekibi ve kargo taşımada kullanılmasına olanak sağlıyordu. Ares I roketi özel olarak çok amaçlı görevli Orion kabin ekibi uzay aracını fırlatmak için tasarlanmıştı. Orion, Apollo programında kullanılan kabin ekibi kapsülü olarak icat edilmişti. Böylece astronotları uluslararası uzay istasyonuna, Ay’a ve en sonunda da Mars taşımak için kullanılacaktı. Aynı zamanda Ares I Dünya yörüngesine sınırlı sayıda kaynak da taşıyabilirdi. Bu kaynaklar uluslararası uzay istasyonunun ihtiyacı olan kaynaklar ya da Ay’da yapılması öngörülen üssün yapımında kullanılacak malzemelerdir.
Yüklenici seçimi
NASA, Ares I’in birinci bölümü için ilk müteahhit olarak uzay mekiği katı roket iticilerinin yapımcısı Alliant Techsystems ile anlaştı. Ayrıca NASA 16 Temmuz 2007'de, Rocketdyne ile J-2X roket motorunun ikinci müteahhidi olarak duyurdu. NASA 12 Aralık 2007'de, Boeng’in Ares I roketi için aviyonik(roket sistemi) sağlama ve yükleme yapması için seçti.
28 Ağustos 2007’de NASA, Ares I’in üst kısmının üretimi için Boeing ile anlaşma imzaladı. Boeing Saturn V roketi için S-IC bölümünü 1960 yılında Michoud montaj tesislerinde yapmıştı. Ares I’in üst kısmı NASA’nın Michoud montaj tesislerinde inşa edilmişti. İnşaat alanı uzay mekiğinin harici tankı ve Saturn V roketinin S-IC ilk kısmı için kullanılmıştı.
J-2X motorları
Her motor yaklaşık olarak 20-25 milyon dolardı. Rocketdyne tasarımı ve üretilen J-2X daha karmaşık olan uzay mekiği ana motorlarından (55 milyon dolar) yarı yarı ya daha ucuza mal edilecekti. Yerde çalışmaya başlayan uzay mekiği ana motorlarından farklı olarak J-2X havanın ortasında ve vakumlu ortama yakın bölgede çalışmaya başlatılmak için tasarlandı. Bu havada çalışma prensibi çok riskliydi. Özellikle de Saturn V’in S-IVB bölümünde Apollo uzay aracını Ay’a götürmek için kullanılan orijinal J-2 motorlarında. Diğer yandan uzay mekiği ana motorlarının kalkıştan sonra çalışabilmesi ve vakumlu ortama yakın bölgede tekrar çalışılabilmesi için aşırı miktarda değişiklik yapılması gerekiyordu. Ares I Dünya yörüngesinde uçacaktı ve Orion uzay aracının yeterli yakıt kaynağı bulunduramaması da en büyük etkenlerdendir. Bu tasarımlar nedeniyle değiştirilmiş uzay mekiği ana motorları ana motor testlerinde olduğu gibi önceden ateşlenmeliydi. Daha önceki NASA’nın yörünge araçlarından olan STS-26’nın 1988 Dünya’ya geri dönüşünde ilk uzay mekiği ana motorlarında da kullanıldığı gibi yenilerinde de kullanılmalıydı.
Sistem gereksinimleri denetimi
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgwTHpRMkwwRnBZV0V5TG1wd1p5OHlNakJ3ZUMxQmFXRmhNaTVxY0djPS5qcGc=.jpg)
4 Ocak 2007'de NASA, Ares I'in sistem gereksinim denetiminin tamamlandığını duyurdu. İlk denetleme herhangi bir insanlı uzay aracı (uzay mekiği) tasarımına yapıldı. Bu ilk denetleme tasarım sürecinin ilk dönüm noktalarından biri olmuştur. Ayrıca Ares I fırlatma sisteminin her yönüyle TakımYıldız programı'nın bütün gereksinimlerini karşılamasını garanti altına almak istenmişti. NASA, Ares I ile ilgili yaptığı açıklamanın yanı sıra tank sisteminin tasarımının yenilendiğine de duyurdu. Ayrı ayrı sıvı hidrojen ve sıvı oksijen tankları yerine uzay mekiği harici tanklarında olduğu gibi iç tank sistemiyle Ares I'de de bir tankı iki ayrı depolama birimi olarak kullanılacaktı. Yeni sıvı oksijen ve sıvı hidrojen tankları yaygın bir gemi bölmesiyle birbirinden ayrılmalıydı. Tıpkı Saturn V S-II ve S-IVB’de olduğu gibi. Bu sayede önemli ölçüde aşırı kütle kullanımından korunulacak ve Orion uzay aracının taşınması için yeni bir ikinci iç kısma gerek duyulmayacaktı.
Analiz ve testler
Ocak 2008'de NASA'nın blog sitesi olan NASA Watch'tan yayınlanan videoda Ares I'in ilk aşama katı roketleri kalkıştan birkaç dakika sonra yüksek titreşimler oluşturmaya başladı. Bu titreşimler ilk bölümdeki itme salınımlarıyla ortaya çıkmış olmalıydı. NASA görevlileri Ekim 2007 yılının sonlarına doğru Ares I’deki ana potansiyel problemin sistem denetiminde olduğunun farkına vardılar. Basında verilen bilgiye göre NASA bu problemi Mart 2008’e kadar çözmeyi arzuladıklarını dile getirdiler. NASA bu problemin çok büyük olduğunu vurguladı. Beş üzerinden puan verilecek olsa dört verebileceklerini dile getirdiler. Fakat NASA bu problemi düzelteceklerinden kendileri emindiler. Bu problemi hafifletmek için NASA’lı mühendisler bir yaklaşım geliştirerek aktif ve pasif titreşim sönümleme içeren bir aktif ayarlanabilir kütle emicisi ve pasif bir uyumlu yapı eklediler. Özellikle halka yüklü bir yay sistemi ile Ares I’in ritimsel ayarı bozulacaktı. NASA bu sistemin Apollo ve uzay mekiği sistemlerindeki gibi yeni bir fırlatma sistemi olduğunu vurguladı. Ayrıca NASA’ya göre bu tür problemlerin geliştirme aşamasında açığa çıkması çok doğal bir durum. NASA’ya göre Ares I-X uçuşundan elde ettikleri bilgi ve telemetrik verilere göre uçuş sırasında itme salınımından dolayı açığa çıkan bu titreşim uzay mekiği uçuşları için doğaldır.
2009 yılında Birleşik Devletler 45. Uzay Kanadı tarafından yayınlanan bir çalışmaya göre kalkıştan yaklaşık 30-60 saniye sonra görev boşa çıkacak ve daha sonra kabin ekibinin %100 ihtimalle öleceğini belittiler. Bunun nedeni ise yakıt tankındaki yakıtların yanmasıyla ısının 2200 °C’ye (4, 000 °F) ulaşmasıyla kapsülün naylon paraşüt malzemesi bu yüksek ısıdan dolayı yanacaktı. NASA’nın bu çalışması gösterdi ki kabin kapsülünü çok daha büyük tehlikeler bekliyordu.
Ares I ateşleme mekanizması gelişmiş bir versiyon olup, uzay mekiklerinin katı roket iticilerinde test edilmişti. Bu ateşleme mekanizmasının ebatları yaklaşık olarak 46 santimetre (18 inç) genişlikte ve 91 santimetre (36 inç) uzunluğundaydı. Ayrıca yapımında daha sonradan geliştirilen malzemeler sayesinde yalıtım önleyici özellik kazandırılmıştı. Bu sayede aracın termal özellikleri geliştirilmiş olacaktı. Böylece ateşleyici kısmı yanıcı katı gazlardan koruyacaktı. NASA, Ares I motorunun ateşleme mekanizmasını Promontory, Utah yakınlarında bulunan ATK Fırlatma Sistemleri test merkezinde 10 Mart 2009’da başarıyla gerçekleştirdi. Ateşleme mekanizması kalkış esnasında yaklaşık olarak 60 metre (200 ayak) uzunluğunda alev oluşturdu. Öceki veriler ateşleme mekanizmasının planlandığı gibi çalıştığını ortaya koydu.
Ares I’in ateşleyici yakıtları geliştirmeleri daha güçlü süreçlere yol açtı. 10 Eylül 2009’da ilk Ares I geliştirilmiş motoru (DM-1) tam ölçekte ve tam ateşleme boyunca başarıyla test edildi. Bu testten sonra iki geliştirilmiş motor testi daha denendi. 31 Ağustos 2010’da DM-2 ve 8 Eylül 2011’de DM-3 motorları test edildi. DM-2 motorunun sıcaklığı çekirdek sıcaklığına yani 4 °C’ye (40 Fahrenayt) ve DM-3 motoru ise 32 °C’lik (90 Fahrenayt) sıcaklığa çıkartılmıştı. Yapılan diğer testlerin yanı sıra bu iki Ares motorunun yüksek sıcaklıktaki performansı onaylanmıştı. NASA, Kasım 2011’de başarılı bir 500 saniyelik J-2X roket motorunun test ateşlemesini John C. Stennis uzay merkezinde gerçekleştirdiler. Ares I prototipi olan Ares I-X, 28 Ekim 2009’da başarılı bir fırlatma testini tamamladı. Fırlatma rampası 39-B, uzay mekiğinin kalkışından kaynaklanabileceğinden daha çok hasar almıştı. İniş sırasında Ares I-X’in üç paraşütten biri açılmadı ve ikincisi ise kısmen açıldı. Paraşütlerin verimli çalışmaması iticilerin prototipi denize çok güçlü bir şekilde çakılmasını ve ağır yapısal hasarlara uğramasına sebep oldu.
Program takvimi ve Maliyet
NASA, Ares I’in sistem gereksinimlerini incelemeyi Ocak 2007’de tamamladı. Proje tasarımı 2009 yılının sonuna kadar devam etmişti. Gelişim ve eleme test aşamaları eş zamanlı olarak 2012 yılına kadar yapıldı. Temmuz 2009’da ise uçuşla ilgili makaleler 2009’un sonuna kadar devam etti. Haziran 2011’de ise ilk uçuş gerçekleşti. 2006’dan beri insanlı uçuş yapılması için planlanıyordu ta ki 2014’te gerçekleştirilene kadar. Uzay mekiklerinin rafa kaldırılmasından dört yıl sonra gerçekleştirilmiş oldu.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlpTDJKaUwwRnlaWE5mU1MxWVgyeGhkVzVqYUY4d09DNXFjR2N2TWpJd2NIZ3RRWEpsYzE5SkxWaGZiR0YxYm1Ob1h6QTRMbXB3Wnc9PS5qcGc=.jpg)
Ares I’in gelişimi, program akışının ertelenmesine neden oluyordu. Bunun nedenleri ise bütçesel sorunlar ve bugüne dek görülmemiş mühendislik ve teknik problemler nedeniyle uzay mekiği programı ve planlanan ilk uçuş arasındaki sürenin iyice açılmasına sebep oldu. Takımyıldız programı için belirlenen mali bütçe hiçbir zaman planlandığı gibi olmadı. Ares I’in tahmin edilen toplam maliyeti 2006 yılında yaklaşık olarak 26 milyar dolardı fakat bu rakam 2009 yılında 40 milyarı aşmış ve 2015 yılına gelindiğinde çok uçuk rakamlara ulaştı. Ares I-X projesinin maliyeti yaklaşık olarak 443 milyon dolar tutmuştu.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgxTHpVeEwwMXZZbWxzWlY5TVlYVnVZMmhwYm1kZlVHeGhkR1p2Y20xZk1WOGxNamhCY21Welgwa2xNamxmYzNSaGRHbHZibUZ5ZVY5aGRGOU5URjlsWVhOMFgzQmhjbXRmYzJsMFpTNXFjR2N2TWpJd2NIZ3RUVzlpYVd4bFgweGhkVzVqYUdsdVoxOVFiR0YwWm05eWJWOHhYeVV5T0VGeVpYTmZTU1V5T1Y5emRHRjBhVzl1WVhKNVgyRjBYMDFNWDJWaGMzUmZjR0Z5YTE5emFYUmxMbXB3Wnc9PS5qcGc=.jpg)
Normal planlara göre ilk test uçuşu 2011 yılında gerçekleşecekti. Augustine Komisyonu’nun 2009 yılında tarafsız olarak yayınladığı bildirisine göre Ares I insanlı uçuşunun ilk fırlatmasının gerçekleşmesi bu bütçeyle 2017-2019 yılına kadar gerçekleşemeyeceği ya da serbest bir bütçeyle 2016’nın sonuna kadar yetişmesi imkânsızdı. Ayrıca Augustine Komitesi, Ares I ve Orion’un her uçuş için yaklaşık olarak 1 miyar dolara mal olacağını vurguladı. Fakat Mart 2010’da yapılan finansal analizlere göre sadece Ares I’in yılda bir kere uçuşu için gerekecek maliyeti 1. 6 milyar dolardan fazlaydı. Eğer Ares I yılda birçok kez uçuş yaparsa yıllık marjinal maliyeti yaklaşık olarak her uçuş için 138 milyon dolar düşecekti. Aralık 2011’de NASA yöneticisi Charlie Bolden kanıtlarına göre Ares I’in her uçuş için 1. 6 milyar dolar, yıllık maliyeti ise 4-4. 5 milyar dolar civarı tutacağını belirtti. Ares I’in marjinal maliyeti, yılda birden çok kez uçuş yapsa bile mekiğin marjinal maliyetinin bir kısmını oluştururdu. Ares I’i Rusya’nın Soyuz insanlı uzay aracıyla karşılaştıracak olursak üç kişilik ekiple Soyuz’u fırlatmak yaklaşık olarak 153 milyon dolara mal oluyordu.
8 Şubat 2011’de yayımlanan rapora göre Alliant TeknolojiSistemleri ve Astrium şirketlerinin önerisine göre Ares I’in birinci bölümünü Ariane 5’in ikinci bölümüyle kullanıp yeni bir roket (Liberty) yapılacaktı.
İptal işlemi
1 Şubat 2010’da Birleşik Devletler Başkanı Barack Obama, Takımyıldız programının ABD 2011 mali yılı bütçesi gereğince iptal edildiğini duyurdu fakat 25 Nisan 2010’da Kennedy Uzay Merkezi’nde büyük uzay politika konuşmasında bazı değişikler yapıldığını duyurdu. Ekim 2010’da, NASA yönetimi, 2010 mali yasa tasarısı için iptal edilmiş olan Takımyıldız programı sözleşmesini imzaladılar. Fakat önceki kanunlar TakımYıldız’ın 2011 yeni mali bütçesine kadar etkinliğini sürdürmesini sağladı.
Tasarım
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlrTDJRMUwxTmhkSFZ5YmkxV1gxTm9kWFIwYkdWZlFYSmxjeTFKWDBGeVpYTXRWbDlqYjIxd1lYSnBjMjl1WHlVeU9EQTJMVEl3TURZbE1qa3VhbkJuTHpJMU1IQjRMVk5oZEhWeWJpMVdYMU5vZFhSMGJHVmZRWEpsY3kxSlgwRnlaWE10Vmw5amIyMXdZWEpwYzI5dVh5VXlPREEyTFRJd01EWWxNamt1YW5Cbi5qcGc=.jpg)
Ares I’in maksimum yük kapasitesi 25 metrik tondu ve Delte IV ve Atlas V ile bu konuda karşılaştırılabilirdi. NASA çalışma grubu Ares I’i Atlas ve Delta IV türevli araçlardan iki kat daha fazla güvenli olduğunu belirtti. Roketin yapımında alüminyum-lityum alaşımı kullanıldı. Böylece diğer alüminyum alaşımlarına göre daha hafif ve daha güçlü hale getirildi. Bu alaşım Alcoa tarafından üretildi.
Birinci kademe
Birinci kademe, uzay mekiği katı roket iticilerinden türetilmiş olup hem daha güçlü hem de çok kullanışlıydı. Dört bölmeli katı roket iticisiyle karşılaştırıldığında en belirgin fark beşinci bölmenin eklenmiş olmasıydı. Beşinci bölüm Ares I’e çok daha fazla itiş gücü sağlayacaktı. Katı roket iticilerinden yapılan diğer değişiklikler ise uzay mekiği harici yakıt tankının bağlantı yerlerinden kaldırılmasıydı ve katı roket iticisinin roket burnunun ikinci bölme sıvı yakıt bölümüyle bağlantılı olan yeni bir ileri adaptörle değiştirilmesiydi. Bu adaptör sıvı yakıt bölme motor bölmesiyle donatılmalıydı ki roketin yükselişi sırasında bölmelerin ayrılması kolaylaşsın. Ayrıca tasarımın ana damarı bununla beraber yalıtım ile kaplama maddeside değişmişti. Ares I’in ilk bölüm yer testi ile roketin kalıbı, ana tasarım, segmentlerin sayısı, yalıtım, yalıtım malzemesi, roketin genişliği, termal koruma sistemleri ve başlık bölümü değiştirildi.
Üst kademe
Üst kademe, uzay mekiği harici yakıt tankının türetilmesiyle oluşturuldu ve Saturn V’in S-IVB bölümünden örnek alınarak yapılmıştır. S-IVB bölümü sıvı oksijen ve sıvı hidrojen yakıtlarıyla ateşlenen tekli J-2X roket motoruyla oluşuyordu. J-2X roket motoru, Apollo programında kullanılan J-2 roket motorunand türetilmiştir. Fakat bu yeni roket daha fazla itiş gücüne sahipti. Yaklaşık olarak 294. 000 lbf gücünde (66. 000Newton) bir kuvvet uyguluyordu ve bir önceki modelden daha az parçaya sahip olması ağırlığınında azalmasını sağlıyordu. 16 Temmuz 2007’de NASA, J-2X motorlarının yerde kullanılması ve uçuş testleri için Rocketdyne şirketi ile özel-kaynak anlaşması imzaladı. Rocketdyne şirketi, NASA’nın Apollo programında kullandığı J-2 serisi motorlarınında müteahhitiydi. J-2X bir önceki motor roketlerinden türetilmesine rağmen, üst kısmı tamamıyla yeni bir üretim yapısıydı. Orijinale göre harici yakıt tankının iç ve dış kısımları örnek alınarak yapıldı. Orijinal dizayna böyle denme sebebi yakıt ayrıştırıcı ve oksidize tanklarını içtank yapısıyla birleştirmesiydi. Havalandırmayı en aza indirmek için her bölümü köpük yalıtımıyla spreylenmişti. Eski harici yakıt tankından türeyen ikinci bölümdeki tek yeni donanım değişikliği ise bu yeni türetilen tankın J-2X motoru için itiş gücünü birleştirmesi, yakıt doldurma, yakıt boşaltma ve havalandırma gibi bileşenleri yakıt ve oksidizerden ayırmaktır. Ayrıca ara yüz bölümleri olan katı yakıt bölümü ve Orion uzay aracının montajının yapılmasıdır.
Kullanılan bu konseptle eski Apollo programına dönülmüş oldu. Bu programdaki gibi iç tank yapısı atılarak kütle azaltılmış ve Saturn V’in S-II ve S-IVB bölümlerinde bulunan ve yaygın olarak kullanılan roket başlığı tanklar arasında kullanılacaktı. Bu değişikliklerin yapılmasıyla yakıt kapasitesi 135. 100 kg ye çıkarılmış oldu. Harici yakıt tankının sadece yalıtım için sıkılan köpük bu yeni Saturn aracından türetilmiş üst kısmında kullanılacaktı.
Kaynakça
- ^ . 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Ares I ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- NASA Ares I page25 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- GAO-08-51, Ares I Report to Congress, GAO
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Subat 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Subat 2024 Ares I TakimYildiz Programi nda kabin ekibini tasimak icin NASA tarafindan tasarlanmaya baslandi Ares eski Yunan mitolojisinde olan tanri ayni zamanda eski Roma Imparatorlugu tanrisi olan Mars anlamina da gelmektedir Ares I ilk baslarda kabin ekibi tasima araci olarak biliniyordu Ares IAres I in havalanisi konsept resim AmacInsanli yorungesel firlatma araciUretici Kademe I Boeing Kademe II Mensei ulkeABDProje maliyetien az 6 milyar dolarBoyutYukseklik94 metre 308 ft Cap5 5 metre 18 ft Kademeler2KapasiteLEO icin yukAgirlik25 400 kg 56 000 lb Ilgili roketlerRoket ailesiile birlikte kargo tasiyan Ares V i tamamlayacaktiFirlatma gecmisiDurumEkim 2010 itibariyla iptal edildiFirlatma yerleriKennedy Uzay Merkezi LC 39B den firlatilacaktiToplam firlatmalar1 prototip Ilk ucusEkim 2009 prototip Birinci kademeGucunu veren1 KatiMaksimum itme kuvveti15 000 kN 3 400 000 lbf Yanma suresi 150 saniyeYakitKatiIkinci kademeGucunu veren1Maksimum itme kuvveti1 308 kN 294 000 lbf Yanma suresi 800 saniyeYakitLH2 LOX NASA Ares I i 2010 yilinda rafa kaldirilan uzay mekikleri yerine Orion uzay aracini firlatmak icin kullanma amaciyla planlandi Ares I TakimYildiz programi icin tasarlanan kendisinden buyuk olan Ares V insansiz kargo firlatma aracini butunleyen bir firlatma araciydi NASA nin Ares V tasarimlarini secme amaci ongorulen butunsel koruma saglamasi guvenilir olmasi ve dusuk maliyetli olmasindan dolayi tercih etti Fakat Ares I i de kapsayan TakimYildiz programi Ekim 2010 da NASA nin vermis oldugu yasa tasarisiyla iptal edildi Eylul 2011 de NASA uzay firlatma sistemini yeni Dunya yorunge insan kesif araci olarak detaylandirdi GelistirmeIleri Tasima Sistemi Calismalari1995 yilinda Lockheed Martin Marshall uzay ucus merkezi icin gelismis bir tasima sistemi calismasi uretti Bu gelismis tasima sistemi calismasinin bir bolumunde Ares I e cok benzer sivi roket ikinci bolumu alt bolumde yer alan kati roket iticileri birinci bolumuyle birbirine desteklendirilen birkac arac tasarimina yer verdi Butun tasarimlarin ikinci kisminda J 2S ve uzay mekigi ana motorlari kullanilmasina karar verildi Ayrica tasarimlarin birinci bolumlerinde kullanilmasi planlanan gelismis kati roket motoru 1993 yilinda butceyi fazlasiyla asmasindan dolayi iptal edilmisti Kesif Sistemleri Mimari calismasiOcak 2004 te baskan George W Bush Uzay Kesif Vizyon unu duyurdu ve NASA nin Sean O Keefe bunyesinde olacak olan kabin kesif araclari planlari icin iki rakip takim yaristirilacakti Bu planlar butce yonetiminden sorumlu Michael Griffin tarafindan reddedildi ve NASA 29 Nisan 2005 te kesif sistemleri mimari calismalarina belli hedeflere ulasmak icin oncelik anildi Ay ve Mars kesif gorevlerinde kabin ekibi ve kargo firlatma sistemlerini desteklemek icin en ust duzey gereksinimlerini ve konfigurasyonlarini belirlemek Kabin ekibi kesif araci gereksinimleri ve uluslararasi uzay istasyonuna ekip tasimak icin gerekli olan planlari gozden gecirmek Surekli insan ve robotik Ay kesif operasyonlarini desteklemek icin referans olarak bir Ay kesif mimari konsepti gelistirmek Bu tur referans kesif sistemlerini onemli olcude gelistirmek icin gerekli bir kilit teknoloji belirlemek Firlatma mimarisi tarafindan uretilen bir mekik NASA tarafindan Ares I icin secildi Orijinal plana gore bu arac birinci bolumunde dort segmentten olusacak olan kati roket iticisi kullanilacakti ve ikinci bolum icin ise basitlestirilmis bir uzay mekigi ana motoru kullanilacakti Aracin Insansiz versiyonunda bes segmentli itici roket kullanilacakti fakat ikinci bolumunde tek bir uzay mekigi ana motoru kullanilacakti Ilk tasarimin onaylanmasindan kisa bir sure sonra yapilan ek testler Orion uzay aracinin dort segmentli iticilerin kaldirabileceginden cok daha agir oldugunu ortaya koydu ve Ocak 2006 da NASA Orion uzay aracinin boyutunu cok az bir miktarda azaltacagini duyurdu Birinci bolume ek bir besinci segment kati roketi eklenecek ve ikinci bolumde kullanilan uzay mekigi ana motoru da Apollo icin uretilen J 2X motoruyla degistirilecekti Ilk bolumdeki dort segmentten besinci segmente degisim NASA nin her ne kadar ic segmentlerde degisiklik olsa da gorunum olarak esdeger motorlar uretmesini saglayacakti Besinci segment iticilerine gecilmesinin ana sebebi J 2X motoruna gecilmesiydi Kesif sistemleri mimari calismasina gore Ares I in genisleyebilen firlatma araclari arasinda en dusuk maliyetli ve en guvenli oldugunu kanisina vardi Calismaya gore tahmini maliyeti yeni firlatma rampasininin insan oranli genisleyebilir firlatma araclari icin gerekli olmasina dayanmaktaydi Su anki genisleyebilir firlatma araclarina Delta IV icin LC 37 Atlas V icin LC 41 saglayacagi kolayliklar yerinde ve degismis olmaliydi fakat bunlar en uygun maliyetli yontemler degildi LC 37 nin yuklenici sahibi ve isletilen tesis ve Delta IV icin yapilan degisiklikler Ares I icin yapilanla ayni olmasina karar verildi Butun degisikliklere ragmen kesif sistemleri mimari calismasi guvenligine gore Ares in tasarimi normal uzay mekigine dayanmaktaydi ve sadece Challenger uzay mekigi yeniden yapildiktan sonraki firlatmalari iceriyordu Tahmini degerlere gore her mekik firlatmasi iki guvenlikli Ares iticisinden olusuyordu Atlas V ve Delta IV un guvenligi Delta II Atlas Centaur ve Titan in 1992 beri firlatma gecirmis oldugu kazalara gore tahmin ediliyordu ki bu tasarimlarin hicbiri birbiriyle benzer degildi Mayis 2009 da kesif sistemi mimari calismasinin ek belgesi sizdirilmisti ve bu sizintida calismanin bircok hatasi gozler onune serilmisti Bu olaylar gelistirilmis genisleyebilir firlatma araclarinin kullanilmasini yasaklayarak Ares I in guvenlik onlemlerinin arttirilmasini sagladi TakimYildiz programindaki roluAres I e ait erken konseptlerden biri sagdaki ve Ares V soldaki roketleri Ares I TakimYildiz programinin kabin ekibi firlatma araciydi Gercekte ismi kabin ekibi firlatma araciydi ve Ares ismini Yunan mitoloji tanrilarindan olan Ares ten almaktaydi Uzay mekiginden farkli olarak tek bir roketter kargo ve kabin ekibi ayni anda firlatiliyordu Takimyildiz Programinin planinda iki farkli tasarim vardi Bunlardan biri kabin ekibi icin Ares I ve kargo icin Ares V ti Iki farkli firlatma araci tasarimina sahip olmak bu tasarimlarin daha fazla kabin ekibi ve kargo tasimada kullanilmasina olanak sagliyordu Ares I roketi ozel olarak cok amacli gorevli Orion kabin ekibi uzay aracini firlatmak icin tasarlanmisti Orion Apollo programinda kullanilan kabin ekibi kapsulu olarak icat edilmisti Boylece astronotlari uluslararasi uzay istasyonuna Ay a ve en sonunda da Mars tasimak icin kullanilacakti Ayni zamanda Ares I Dunya yorungesine sinirli sayida kaynak da tasiyabilirdi Bu kaynaklar uluslararasi uzay istasyonunun ihtiyaci olan kaynaklar ya da Ay da yapilmasi ongorulen ussun yapiminda kullanilacak malzemelerdir Yuklenici secimiNASA Ares I in birinci bolumu icin ilk muteahhit olarak uzay mekigi kati roket iticilerinin yapimcisi Alliant Techsystems ile anlasti Ayrica NASA 16 Temmuz 2007 de Rocketdyne ile J 2X roket motorunun ikinci muteahhidi olarak duyurdu NASA 12 Aralik 2007 de Boeng in Ares I roketi icin aviyonik roket sistemi saglama ve yukleme yapmasi icin secti 28 Agustos 2007 de NASA Ares I in ust kisminin uretimi icin Boeing ile anlasma imzaladi Boeing Saturn V roketi icin S IC bolumunu 1960 yilinda Michoud montaj tesislerinde yapmisti Ares I in ust kismi NASA nin Michoud montaj tesislerinde insa edilmisti Insaat alani uzay mekiginin harici tanki ve Saturn V roketinin S IC ilk kismi icin kullanilmisti J 2X motorlariHer motor yaklasik olarak 20 25 milyon dolardi Rocketdyne tasarimi ve uretilen J 2X daha karmasik olan uzay mekigi ana motorlarindan 55 milyon dolar yari yari ya daha ucuza mal edilecekti Yerde calismaya baslayan uzay mekigi ana motorlarindan farkli olarak J 2X havanin ortasinda ve vakumlu ortama yakin bolgede calismaya baslatilmak icin tasarlandi Bu havada calisma prensibi cok riskliydi Ozellikle de Saturn V in S IVB bolumunde Apollo uzay aracini Ay a goturmek icin kullanilan orijinal J 2 motorlarinda Diger yandan uzay mekigi ana motorlarinin kalkistan sonra calisabilmesi ve vakumlu ortama yakin bolgede tekrar calisilabilmesi icin asiri miktarda degisiklik yapilmasi gerekiyordu Ares I Dunya yorungesinde ucacakti ve Orion uzay aracinin yeterli yakit kaynagi bulunduramamasi da en buyuk etkenlerdendir Bu tasarimlar nedeniyle degistirilmis uzay mekigi ana motorlari ana motor testlerinde oldugu gibi onceden ateslenmeliydi Daha onceki NASA nin yorunge araclarindan olan STS 26 nin 1988 Dunya ya geri donusunde ilk uzay mekigi ana motorlarinda da kullanildigi gibi yenilerinde de kullanilmaliydi Sistem gereksinimleri denetimiAres I in Kennedy Uzay Merkezi nde bulunan 39B firlatma rampasindan firlatilisi 4 Ocak 2007 de NASA Ares I in sistem gereksinim denetiminin tamamlandigini duyurdu Ilk denetleme herhangi bir insanli uzay araci uzay mekigi tasarimina yapildi Bu ilk denetleme tasarim surecinin ilk donum noktalarindan biri olmustur Ayrica Ares I firlatma sisteminin her yonuyle TakimYildiz programi nin butun gereksinimlerini karsilamasini garanti altina almak istenmisti NASA Ares I ile ilgili yaptigi aciklamanin yani sira tank sisteminin tasariminin yenilendigine de duyurdu Ayri ayri sivi hidrojen ve sivi oksijen tanklari yerine uzay mekigi harici tanklarinda oldugu gibi ic tank sistemiyle Ares I de de bir tanki iki ayri depolama birimi olarak kullanilacakti Yeni sivi oksijen ve sivi hidrojen tanklari yaygin bir gemi bolmesiyle birbirinden ayrilmaliydi Tipki Saturn V S II ve S IVB de oldugu gibi Bu sayede onemli olcude asiri kutle kullanimindan korunulacak ve Orion uzay aracinin tasinmasi icin yeni bir ikinci ic kisma gerek duyulmayacakti Analiz ve testlerOcak 2008 de NASA nin blog sitesi olan NASA Watch tan yayinlanan videoda Ares I in ilk asama kati roketleri kalkistan birkac dakika sonra yuksek titresimler olusturmaya basladi Bu titresimler ilk bolumdeki itme salinimlariyla ortaya cikmis olmaliydi NASA gorevlileri Ekim 2007 yilinin sonlarina dogru Ares I deki ana potansiyel problemin sistem denetiminde oldugunun farkina vardilar Basinda verilen bilgiye gore NASA bu problemi Mart 2008 e kadar cozmeyi arzuladiklarini dile getirdiler NASA bu problemin cok buyuk oldugunu vurguladi Bes uzerinden puan verilecek olsa dort verebileceklerini dile getirdiler Fakat NASA bu problemi duzelteceklerinden kendileri emindiler Bu problemi hafifletmek icin NASA li muhendisler bir yaklasim gelistirerek aktif ve pasif titresim sonumleme iceren bir aktif ayarlanabilir kutle emicisi ve pasif bir uyumlu yapi eklediler Ozellikle halka yuklu bir yay sistemi ile Ares I in ritimsel ayari bozulacakti NASA bu sistemin Apollo ve uzay mekigi sistemlerindeki gibi yeni bir firlatma sistemi oldugunu vurguladi Ayrica NASA ya gore bu tur problemlerin gelistirme asamasinda aciga cikmasi cok dogal bir durum NASA ya gore Ares I X ucusundan elde ettikleri bilgi ve telemetrik verilere gore ucus sirasinda itme salinimindan dolayi aciga cikan bu titresim uzay mekigi ucuslari icin dogaldir 2009 yilinda Birlesik Devletler 45 Uzay Kanadi tarafindan yayinlanan bir calismaya gore kalkistan yaklasik 30 60 saniye sonra gorev bosa cikacak ve daha sonra kabin ekibinin 100 ihtimalle olecegini belittiler Bunun nedeni ise yakit tankindaki yakitlarin yanmasiyla isinin 2200 C ye 4 000 F ulasmasiyla kapsulun naylon parasut malzemesi bu yuksek isidan dolayi yanacakti NASA nin bu calismasi gosterdi ki kabin kapsulunu cok daha buyuk tehlikeler bekliyordu Ares I atesleme mekanizmasi gelismis bir versiyon olup uzay mekiklerinin kati roket iticilerinde test edilmisti Bu atesleme mekanizmasinin ebatlari yaklasik olarak 46 santimetre 18 inc genislikte ve 91 santimetre 36 inc uzunlugundaydi Ayrica yapiminda daha sonradan gelistirilen malzemeler sayesinde yalitim onleyici ozellik kazandirilmisti Bu sayede aracin termal ozellikleri gelistirilmis olacakti Boylece atesleyici kismi yanici kati gazlardan koruyacakti NASA Ares I motorunun atesleme mekanizmasini Promontory Utah yakinlarinda bulunan ATK Firlatma Sistemleri test merkezinde 10 Mart 2009 da basariyla gerceklestirdi Atesleme mekanizmasi kalkis esnasinda yaklasik olarak 60 metre 200 ayak uzunlugunda alev olusturdu Oceki veriler atesleme mekanizmasinin planlandigi gibi calistigini ortaya koydu Ares I in atesleyici yakitlari gelistirmeleri daha guclu sureclere yol acti 10 Eylul 2009 da ilk Ares I gelistirilmis motoru DM 1 tam olcekte ve tam atesleme boyunca basariyla test edildi Bu testten sonra iki gelistirilmis motor testi daha denendi 31 Agustos 2010 da DM 2 ve 8 Eylul 2011 de DM 3 motorlari test edildi DM 2 motorunun sicakligi cekirdek sicakligina yani 4 C ye 40 Fahrenayt ve DM 3 motoru ise 32 C lik 90 Fahrenayt sicakliga cikartilmisti Yapilan diger testlerin yani sira bu iki Ares motorunun yuksek sicakliktaki performansi onaylanmisti NASA Kasim 2011 de basarili bir 500 saniyelik J 2X roket motorunun test ateslemesini John C Stennis uzay merkezinde gerceklestirdiler Ares I prototipi olan Ares I X 28 Ekim 2009 da basarili bir firlatma testini tamamladi Firlatma rampasi 39 B uzay mekiginin kalkisindan kaynaklanabileceginden daha cok hasar almisti Inis sirasinda Ares I X in uc parasutten biri acilmadi ve ikincisi ise kismen acildi Parasutlerin verimli calismamasi iticilerin prototipi denize cok guclu bir sekilde cakilmasini ve agir yapisal hasarlara ugramasina sebep oldu Program takvimi ve MaliyetNASA Ares I in sistem gereksinimlerini incelemeyi Ocak 2007 de tamamladi Proje tasarimi 2009 yilinin sonuna kadar devam etmisti Gelisim ve eleme test asamalari es zamanli olarak 2012 yilina kadar yapildi Temmuz 2009 da ise ucusla ilgili makaleler 2009 un sonuna kadar devam etti Haziran 2011 de ise ilk ucus gerceklesti 2006 dan beri insanli ucus yapilmasi icin planlaniyordu ta ki 2014 te gerceklestirilene kadar Uzay mekiklerinin rafa kaldirilmasindan dort yil sonra gerceklestirilmis oldu in 28 Ekim 2009 da Kennedy Uzay Merkezi de bulunan firlatma rampasi 39B den firlatilmasi Ares I in gelisimi program akisinin ertelenmesine neden oluyordu Bunun nedenleri ise butcesel sorunlar ve bugune dek gorulmemis muhendislik ve teknik problemler nedeniyle uzay mekigi programi ve planlanan ilk ucus arasindaki surenin iyice acilmasina sebep oldu Takimyildiz programi icin belirlenen mali butce hicbir zaman planlandigi gibi olmadi Ares I in tahmin edilen toplam maliyeti 2006 yilinda yaklasik olarak 26 milyar dolardi fakat bu rakam 2009 yilinda 40 milyari asmis ve 2015 yilina gelindiginde cok ucuk rakamlara ulasti Ares I X projesinin maliyeti yaklasik olarak 443 milyon dolar tutmustu Ares I ve dogu park alaninda Normal planlara gore ilk test ucusu 2011 yilinda gerceklesecekti Augustine Komisyonu nun 2009 yilinda tarafsiz olarak yayinladigi bildirisine gore Ares I insanli ucusunun ilk firlatmasinin gerceklesmesi bu butceyle 2017 2019 yilina kadar gerceklesemeyecegi ya da serbest bir butceyle 2016 nin sonuna kadar yetismesi imkansizdi Ayrica Augustine Komitesi Ares I ve Orion un her ucus icin yaklasik olarak 1 miyar dolara mal olacagini vurguladi Fakat Mart 2010 da yapilan finansal analizlere gore sadece Ares I in yilda bir kere ucusu icin gerekecek maliyeti 1 6 milyar dolardan fazlaydi Eger Ares I yilda bircok kez ucus yaparsa yillik marjinal maliyeti yaklasik olarak her ucus icin 138 milyon dolar dusecekti Aralik 2011 de NASA yoneticisi Charlie Bolden kanitlarina gore Ares I in her ucus icin 1 6 milyar dolar yillik maliyeti ise 4 4 5 milyar dolar civari tutacagini belirtti Ares I in marjinal maliyeti yilda birden cok kez ucus yapsa bile mekigin marjinal maliyetinin bir kismini olustururdu Ares I i Rusya nin Soyuz insanli uzay araciyla karsilastiracak olursak uc kisilik ekiple Soyuz u firlatmak yaklasik olarak 153 milyon dolara mal oluyordu 8 Subat 2011 de yayimlanan rapora gore Alliant TeknolojiSistemleri ve Astrium sirketlerinin onerisine gore Ares I in birinci bolumunu Ariane 5 in ikinci bolumuyle kullanip yeni bir roket Liberty yapilacakti Iptal islemi1 Subat 2010 da Birlesik Devletler Baskani Barack Obama Takimyildiz programinin ABD 2011 mali yili butcesi geregince iptal edildigini duyurdu fakat 25 Nisan 2010 da Kennedy Uzay Merkezi nde buyuk uzay politika konusmasinda bazi degisikler yapildigini duyurdu Ekim 2010 da NASA yonetimi 2010 mali yasa tasarisi icin iptal edilmis olan Takimyildiz programi sozlesmesini imzaladilar Fakat onceki kanunlar TakimYildiz in 2011 yeni mali butcesine kadar etkinligini surdurmesini sagladi TasarimSaturn V Uzay Mekigi Ares I ve Ares V Ares I in maksimum yuk kapasitesi 25 metrik tondu ve Delte IV ve Atlas V ile bu konuda karsilastirilabilirdi NASA calisma grubu Ares I i Atlas ve Delta IV turevli araclardan iki kat daha fazla guvenli oldugunu belirtti Roketin yapiminda aluminyum lityum alasimi kullanildi Boylece diger aluminyum alasimlarina gore daha hafif ve daha guclu hale getirildi Bu alasim Alcoa tarafindan uretildi Birinci kademeBirinci kademe uzay mekigi kati roket iticilerinden turetilmis olup hem daha guclu hem de cok kullanisliydi Dort bolmeli kati roket iticisiyle karsilastirildiginda en belirgin fark besinci bolmenin eklenmis olmasiydi Besinci bolum Ares I e cok daha fazla itis gucu saglayacakti Kati roket iticilerinden yapilan diger degisiklikler ise uzay mekigi harici yakit tankinin baglanti yerlerinden kaldirilmasiydi ve kati roket iticisinin roket burnunun ikinci bolme sivi yakit bolumuyle baglantili olan yeni bir ileri adaptorle degistirilmesiydi Bu adaptor sivi yakit bolme motor bolmesiyle donatilmaliydi ki roketin yukselisi sirasinda bolmelerin ayrilmasi kolaylassin Ayrica tasarimin ana damari bununla beraber yalitim ile kaplama maddeside degismisti Ares I in ilk bolum yer testi ile roketin kalibi ana tasarim segmentlerin sayisi yalitim yalitim malzemesi roketin genisligi termal koruma sistemleri ve baslik bolumu degistirildi Ust kademeUst kademe uzay mekigi harici yakit tankinin turetilmesiyle olusturuldu ve Saturn V in S IVB bolumunden ornek alinarak yapilmistir S IVB bolumu sivi oksijen ve sivi hidrojen yakitlariyla ateslenen tekli J 2X roket motoruyla olusuyordu J 2X roket motoru Apollo programinda kullanilan J 2 roket motorunand turetilmistir Fakat bu yeni roket daha fazla itis gucune sahipti Yaklasik olarak 294 000 lbf gucunde 66 000Newton bir kuvvet uyguluyordu ve bir onceki modelden daha az parcaya sahip olmasi agirligininda azalmasini sagliyordu 16 Temmuz 2007 de NASA J 2X motorlarinin yerde kullanilmasi ve ucus testleri icin Rocketdyne sirketi ile ozel kaynak anlasmasi imzaladi Rocketdyne sirketi NASA nin Apollo programinda kullandigi J 2 serisi motorlarininda muteahhitiydi J 2X bir onceki motor roketlerinden turetilmesine ragmen ust kismi tamamiyla yeni bir uretim yapisiydi Orijinale gore harici yakit tankinin ic ve dis kisimlari ornek alinarak yapildi Orijinal dizayna boyle denme sebebi yakit ayristirici ve oksidize tanklarini ictank yapisiyla birlestirmesiydi Havalandirmayi en aza indirmek icin her bolumu kopuk yalitimiyla spreylenmisti Eski harici yakit tankindan tureyen ikinci bolumdeki tek yeni donanim degisikligi ise bu yeni turetilen tankin J 2X motoru icin itis gucunu birlestirmesi yakit doldurma yakit bosaltma ve havalandirma gibi bilesenleri yakit ve oksidizerden ayirmaktir Ayrica ara yuz bolumleri olan kati yakit bolumu ve Orion uzay aracinin montajinin yapilmasidir Kullanilan bu konseptle eski Apollo programina donulmus oldu Bu programdaki gibi ic tank yapisi atilarak kutle azaltilmis ve Saturn V in S II ve S IVB bolumlerinde bulunan ve yaygin olarak kullanilan roket basligi tanklar arasinda kullanilacakti Bu degisikliklerin yapilmasiyla yakit kapasitesi 135 100 kg ye cikarilmis oldu Harici yakit tankinin sadece yalitim icin sikilan kopuk bu yeni Saturn aracindan turetilmis ust kisminda kullanilacakti Kaynakca 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ares I ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir NASA Ares I page25 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde GAO 08 51 Ares I Report to Congress GAO