Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arslan bin Selçuk, Selçuklu hanedanının atası olan Selçuk Bey'in Mikail Bey'den sonraki büyük oğludur (ö. 1032). Türkiye Selçuklu Devleti'ni kuran Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın dedesidir.
Bazı kaynaklarda kendisinden İsrail (Yabgu) olarak bahsedilmekle birlikte daha çok Türkçe adı Arslan Yabgu ile tanınan bu Selçuklu beyi, ilk defa Karahanlılar'la Samanîler arasındaki mücadelede dikkatleri üzerine çeker. 992 yılında Karahanlı hükümdarı , Samanî topraklarının bir kısmını işgal edince dönemin Samanî hükümdarı , Selçuk Bey'den yardım ister. O da bu çağrının akabinde oğlu Arslan kumandasındaki bir orduyu yardım için Samanîlere gönderir. Arslan'ın yardımıyla Samanîler Karahanlıları mağlup eder. Bu vesileyle Buhara ile Semerkant arasında yer alan Nur kasabası bölgesi Selçuklulara yurt olarak verilir.
999 yılında Karahanlıların Samanîlere ait Buhara'yı almasıyla Samanîler Devleti fiilen sona ermiş oldu. Bu hadise Arslan'ın ve ona bağlı Türkmenler'in nüfuz ve itibarını daha da arttırdı. Karahanlıların elinden kaçmayı başaran Samanî şehzadesi , Arslan'dan yardım istemek durumunda kaldı. Birlikte, 1003 yılında Semerkant'a gelerek Karahanlı Subaşı Tegin'i bozguna uğrattılar. Akabinde İlig Han Nasr'ı mağlup ettikleri gibi ertesi yıl da Karahanlılar'a karşı aynı zaferi tekrarladılar.
1009 yılında Selçuk'un Cend kentinde ölmesi üzerine; Arslan, Yabgu unvanını alarak ailenin başına geçer. 1012 yılında Karahanlı hükümdarı İlig Han Nasr’ın ölümü üzerine, aynı aileye mensup olan Ali Tegin ile bir anlaşma yapar. Anlaşmaya karşı çıkan Karahanlı aile mensuplarını bozguna uğratır ve 1020-1021 yılları arasında Buhara'da hakimiyet elde eder.
Tüm bunlar üzerine gerçek bir endişeye kapılan zamanın Karahanlı hükümdarı Yusuf Kadir Han ve Gazneli Sultanı Mahmut, 1025 yılında Maveraünnehir mülakatında bulunur. Bu mülakat sonucunda, Arslan Yabgu idaresindeki Selçuklulara karşı gerekli tedbirler alınarak, bu insanların Türkistan ve Maveraünnehir’den uzaklaştırıp Horasan'a sürülmesi kararlaştırılır. Bu ittifaka kuvvet yetiremeyeceğini bilen Arslan Yabgu müttefiki Ali Tegin ile çöllere çekilir.
Gazneli Mahmud, "mertliği, savaşçılığı ve yıldırım hızıyla düşman üzerine saldırması gibi meziyetleri sebebiyle herkesin çekindiği" Arslan Yabgu'yu yakalamak için hileye başvurur. 1025 yılında bir ziyafet için Semerkand'a çağırdığı Arslan Yabgu'yu oğlu Kutalmış ve birtakım arkadaşlarıyla birlikte yakalayarak Kalincar Kalesi'ne hapseder. Ona bağlı birçok Türkmen, Gazneli Mahmud tarafından öldürülür, geride kalmış olanlar da lidersiz bir şekilde dağılmak durumunda kalırlar.
1030 yılına gelindiğinde Selçuklu ailesinde Arslan Yabgu'nun tevkifiyle ön plana çıkan Arslan'ın yeğenleri Tuğrul Bey ve Çağrı Bey Gazneli Mahmud'un ölümüyle başa geçen oğlu Sultan Mesud'dan Arslan Yabgu'nun serbest bırakılmasını isterler. Aynı mesajla kendisine itaat edeceklerinin mesajını da ileten Tuğrul ve Çağrı beylerin teklifi üzerine Sultan Mesud, Arslan Yabgu'yu Belh'e getirir. Ondan yeğenlerine bozgunculuktan vazgeçmelerini söylemesini emreder. Arslan Yabgu da Tuğrul Bey, Çağrı Bey ve Musa Yabgu'ya haber göndererek Sultan Mesud'un buyruğunu iletir. Ayrıca elçiye bir "biz" (dikiş aleti) vermelerini ister. Elçi mesajı ileterek; mesaj mahiyetindeki "biz"i teslim edince onlar yeniden karışıklık çıkarmaya başlar. Bunun üzerine Gazneli Sultan I. Mesut, Arslan Yabgu'yu yeniden hapse attırır.
Türkmenlerin Arslan Yabgu'yu kurtarma teşebbüslerine karşın hapishaneden kurtulamaz. Sadece oğlu Kutalmış bir fırsatını bulup hapishaneden kaçarak Buhara'ya döner.
Arslan Yabgu yedi sene kaldığı hapishanede vefat eder.
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Merçil, Erdoğan, “Arslan b. Selçuk”, (1974) Küçük Türk İslam Ansiklopedisi, Cilt:I, Sayfa:174-175 İstanbul.
- Naşır İbn Ali El-Hüseyni, (Türkçe çev.: Necati Lügal) (Yeni bas. 1999) Ahbarü'd-Devleti's-Selçukiyye Ankara: Turk Tarih Kurumu
- Muhammed b. Ali b. Süleyman er-Râvendi, (Türkçe çev.:Ahmed Ateş) (1999) Râhat-Üs-Sudûr ve Âyet-Üs-Sürûr (Gönüllerin Rahatı ve Sevinç Alâmeti), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları,
- Turan, Osman (1969) Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, İstanbul:Boğaziçi Yayınları,
- Köymen, Mehmet (1979 4. bas. 2011), Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi 1. Cilt. Kuruluş Devri, ', Ankara: Türk Tarih Kurumu
Dış bağlantılar
- Özaydın, Abdülkerim "Arslan bin Selçuk" (1991) TDV İslam Ansiklopedisi Cilt:3 Sayfa:402-403 Online:
[1]13 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arslan bin Selcuk Selcuklu hanedaninin atasi olan Selcuk Bey in Mikail Bey den sonraki buyuk ogludur o 1032 Turkiye Selcuklu Devleti ni kuran Kutalmisoglu Suleyman Sah in dedesidir Bazi kaynaklarda kendisinden Israil Yabgu olarak bahsedilmekle birlikte daha cok Turkce adi Arslan Yabgu ile taninan bu Selcuklu beyi ilk defa Karahanlilar la Samaniler arasindaki mucadelede dikkatleri uzerine ceker 992 yilinda Karahanli hukumdari Samani topraklarinin bir kismini isgal edince donemin Samani hukumdari Selcuk Bey den yardim ister O da bu cagrinin akabinde oglu Arslan kumandasindaki bir orduyu yardim icin Samanilere gonderir Arslan in yardimiyla Samaniler Karahanlilari maglup eder Bu vesileyle Buhara ile Semerkant arasinda yer alan Nur kasabasi bolgesi Selcuklulara yurt olarak verilir 999 yilinda Karahanlilarin Samanilere ait Buhara yi almasiyla Samaniler Devleti fiilen sona ermis oldu Bu hadise Arslan in ve ona bagli Turkmenler in nufuz ve itibarini daha da arttirdi Karahanlilarin elinden kacmayi basaran Samani sehzadesi Arslan dan yardim istemek durumunda kaldi Birlikte 1003 yilinda Semerkant a gelerek Karahanli Subasi Tegin i bozguna ugrattilar Akabinde Ilig Han Nasr i maglup ettikleri gibi ertesi yil da Karahanlilar a karsi ayni zaferi tekrarladilar 1009 yilinda Selcuk un Cend kentinde olmesi uzerine Arslan Yabgu unvanini alarak ailenin basina gecer 1012 yilinda Karahanli hukumdari Ilig Han Nasr in olumu uzerine ayni aileye mensup olan Ali Tegin ile bir anlasma yapar Anlasmaya karsi cikan Karahanli aile mensuplarini bozguna ugratir ve 1020 1021 yillari arasinda Buhara da hakimiyet elde eder Tum bunlar uzerine gercek bir endiseye kapilan zamanin Karahanli hukumdari Yusuf Kadir Han ve Gazneli Sultani Mahmut 1025 yilinda Maveraunnehir mulakatinda bulunur Bu mulakat sonucunda Arslan Yabgu idaresindeki Selcuklulara karsi gerekli tedbirler alinarak bu insanlarin Turkistan ve Maveraunnehir den uzaklastirip Horasan a surulmesi kararlastirilir Bu ittifaka kuvvet yetiremeyecegini bilen Arslan Yabgu muttefiki Ali Tegin ile collere cekilir Gazneli Mahmud mertligi savasciligi ve yildirim hiziyla dusman uzerine saldirmasi gibi meziyetleri sebebiyle herkesin cekindigi Arslan Yabgu yu yakalamak icin hileye basvurur 1025 yilinda bir ziyafet icin Semerkand a cagirdigi Arslan Yabgu yu oglu Kutalmis ve birtakim arkadaslariyla birlikte yakalayarak Kalincar Kalesi ne hapseder Ona bagli bircok Turkmen Gazneli Mahmud tarafindan oldurulur geride kalmis olanlar da lidersiz bir sekilde dagilmak durumunda kalirlar 1030 yilina gelindiginde Selcuklu ailesinde Arslan Yabgu nun tevkifiyle on plana cikan Arslan in yegenleri Tugrul Bey ve Cagri Bey Gazneli Mahmud un olumuyle basa gecen oglu Sultan Mesud dan Arslan Yabgu nun serbest birakilmasini isterler Ayni mesajla kendisine itaat edeceklerinin mesajini da ileten Tugrul ve Cagri beylerin teklifi uzerine Sultan Mesud Arslan Yabgu yu Belh e getirir Ondan yegenlerine bozgunculuktan vazgecmelerini soylemesini emreder Arslan Yabgu da Tugrul Bey Cagri Bey ve Musa Yabgu ya haber gondererek Sultan Mesud un buyrugunu iletir Ayrica elciye bir biz dikis aleti vermelerini ister Elci mesaji ileterek mesaj mahiyetindeki biz i teslim edince onlar yeniden karisiklik cikarmaya baslar Bunun uzerine Gazneli Sultan I Mesut Arslan Yabgu yu yeniden hapse attirir Turkmenlerin Arslan Yabgu yu kurtarma tesebbuslerine karsin hapishaneden kurtulamaz Sadece oglu Kutalmis bir firsatini bulup hapishaneden kacarak Buhara ya doner Arslan Yabgu yedi sene kaldigi hapishanede vefat eder KaynakcaDis kaynaklarMercil Erdogan Arslan b Selcuk 1974 Kucuk Turk Islam Ansiklopedisi Cilt I Sayfa 174 175 Istanbul Nasir Ibn Ali El Huseyni Turkce cev Necati Lugal Yeni bas 1999 Ahbaru d Devleti s Selcukiyye Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751611504 Muhammed b Ali b Suleyman er Ravendi Turkce cev Ahmed Ates 1999 Rahat Us Sudur ve Ayet Us Surur Gonullerin Rahati ve Sevinc Alameti Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari Turan Osman 1969 Selcuklular Tarihi ve Turk Islam Medeniyeti Istanbul Bogazici Yayinlari ISBN 9754511004 Koymen Mehmet 1979 4 bas 2011 Buyuk Selcuklu Imparatorlugu Tarihi 1 Cilt Kurulus Devri Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751601177Dis baglantilarOzaydin Abdulkerim Arslan bin Selcuk 1991 TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 3 Sayfa 402 403 Online 1 13 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde