Asakir-i Mansure-i Muhammediye (Osmanlıca: عساکر منصوره محمديه) (Türkçe: Muhammed'in Muzaffer Askerleri) Osmanlı ordusu bünyesinde yer almış bir ocaktır. II. Mahmud tarafından Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasının ardından kurulmuştur. Ağa Hüseyin Paşa'nın komuta ettiği ocakta Koca Hüsrev Mehmed Paşa serasker olarak görev yapmıştır.
Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye Asâkir-i Nizamiye | |
---|---|
(Osmanlıca: عساكر منصورهٔ محمديه) | |
Asakir-i Mansure-i Muhammediye üniformaları, Ertuğrul süvari alayı | |
Etkin | 16 Haziran 1826–1920 |
Dağılması | 1918-1920 (Mondros Mütarekesi-Kurtuluş Savaşı) |
Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
Bağlılık | Seraskerlik (1826-1908) Harbiye Nezareti (1908-1920) |
Sınıfı | Piyade Süvari Topçu |
Büyüklük | 350.000 (1877) 1.000.000 (1915) |
Karargâh | İstanbul ve Selanik |
Takma Adı | Nizamiye Birlikleri |
Ardıl | Türk Kara Kuvvetleri |
Savaşları | Kırım Savaşı, 93 Harbi, Türk-Yunan Harbi, Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı |
Komutanlar | |
Komutan | Ağa Hüseyin Paşa Ömer Lütfi Paşa Hüseyin Avni Paşa Ethem Paşa Süleyman Hüsnü Paşa Gazi Osman Paşa Ahmet Muhtar Paşa Ahmed İzzet Paşa Enver Paşa |
Kuruluşundan hemen sonra Asâkir-i Mansûre’ye kaydolmak için gerek İstanbul içinden gerekse taşradan pek çok istekli çıkmıştır. Hazırlanan nizamnâmeye göre, “kim idüğü belirsiz aylak kimseler” ve “mühtedîler” bu teşkilâta alınmayacak, ancak şartları elverişli, öncelikle yaşları on beş ile otuz arasında olanların kaydı yapılacaktı. Ancak, kırk yaşına kadar olanlardan gücü kuvveti yerinde ve dinç kimseler de alınabilecekti. Yaşları on beşin altında olup Asâkir-i Mansûre’ye yazılmak isteyen çocuklar için Şehzadebaşı’ndaki eski Acemi Ocağı Kışlası tâlimhane olarak tahsis edilmişti. Kısa sürede büyüyüp gelişen “Mansûre askerleri” için Üsküdar ve Levent’teki kışlalara yenileri ilâve edilmiştir. Yeni kurulan ordunun ilk mevcudu 12.000 kişiydi. Bu da 1500’er kişilik sekiz “tertib”e ayrılmıştı. Tertibin en yüksek rütbeli subayı binbaşıydı. Bu sekiz binbaşının üstünde bir başbinbaşı bulunuyordu. Ancak bir tertibin toplam mevcudu, iki sağ ve sol kolağası, topçubaşı, arabacıbaşı, cebehanecibaşı, mehterbaşı, imamlar, hekim ve cerrahla birlikte 1527 kişiyi buluyordu. Her tertip sağ ve sol diye iki kola ayrılmış, bunların her biri bir kolağasının emrine verilmişti. Her kol da “saf” adı altında altışar kısma bölünmüştü. Her safın başında bir yüzbaşı vardı. Bu yüzbaşıların emrinde iki mülâzım, bir sancaktar, bir çavuş ve on onbaşı bulunmaktaydı.
1827 Temmuzunda tertip yerini “tabur”a, saf ise “bölük”e terk etmiş, bu terimler varlıklarını günümüze kadar korumuştur. Sekiz taburdan ikisi nöbetleşe olarak Seraskerlik binasını bekleyecek ve İstanbul’un güvenliğini sağlayacaktı. Kanunnâmesinde belirtildiği gibi, Yeniçeri Ocağı’nın yerine kurulan Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye onun yalnız savaş sırasındaki hizmetlerini değil, şehrin iç güvenliğinin temini ve geçici olarak yangın söndürme vb. gibi barış zamanındaki görevlerini de üstlenmişti. Öteki altı tabur ise, başta Davutpaşa’da yaptırılan Asâkir-i Mansûre Kışlası olmak üzere, yeniden tamir ettirilen Selimiye ve Rami kışlalarında tâlimle meşgul olacaktı.
Yeni ordunun Seraskerlik’ten sonra gelen en yetkili makamı Asâkir-i Mansûre Nezâreti idi. Teşkilâtın maaş vb. teknik işlerinden nâzır sorumluydu. Yeni nizamî orduda alınan eğitim tedbirleri kısaca şunlardı: Her saf için bir mektep kurulacak, buralarda her gün Kur’ân-ı Kerîm ve ilmihal dersleri verilecekti. Neferler beş vakit namazı cemaatle kılacaklardı. Bunun için de her safa (bölük) birer imam tayin edilecekti.
Yeni ordunun bölük, tabur, alay gibi askerî birlik adları III. Selim zamanında kurulup kısa süre içinde lağvedilmek zorunda kalınan Nizâm-ı Cedîd’inki ile aynıydı. Mansûre askerlerini eğitmek için dışarıdan uzmanlar getirtilmişti. Mansûre ordusunda terfiler çalışkanlığa göre olacak, yani bir nefer kabiliyet ve gayreti sayesinde başbinbaşılığa kadar yükselebilecekti.
En yüksek rütbeli subaydan ere kadar her neferin maaş ve tayinatı vardı. Maaşlar aydan aya ödenecekti. Yeni ordunun giderlerinin karşılanması için ayrı bir hazine kurulmuştu. Mansûre hazinesi adı verilen bu müesseseye yeni gelir kaynakları bulunmuş, böylece devlet hazinesine yük olmaktan kaçınılmıştır. 1827 yılında Hüsrev Paşa’nın serasker olmasından sonra Asâkir-i Mansûre’de bazı değişiklikler yapılmıştır. Meselâ ilk kuruluşunda üniforma olarak başlarına şubara denilen dilimli bir serpuş giydirilen neferlere 1828 yılından itibaren fes giydirilmeye başlanmış ve kılık kıyafetlerinde birlik sağlanmıştır. Her üç taburdan bir alay teşkil edilmiş, başbinbaşılık kaldırılarak her alayın başına bir miralay tayin edilmiştir. Ayrıca her alaya bir alay emini ile bir kaymakam verilmiştir. 1828-1829 yıllarında Ruslar’la yapılan savaştan sonra alaylar çoğalmış, iki alaydan bir livâ teşkil edilerek bir mirlivâ kumandasına verilmiştir. 1831’de İstanbul’daki alaylara “hassa”, Üsküdar’dakilere “mansûre” denilmiş, böylece yeni ordu iki kısma ayrılarak her birinin başına bir ferik tayin edilmiştir. Hassa birlikleri yalnız İstanbul’da bulunurken Rumeli’nin ve Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde yeni yeni Mansûre birlikleri kurulmuştur. Taşradaki Mansûre birliklerinin subayları İstanbul’dan gönderilmiş, neferleri ise o bölgelerden seçilerek kaydedilmiştir.
Asâkir-i Mansûre’de emeklilik on iki yıl hizmetten sonra mümkün olacaktı. Bu şekilde emekliliğe hak kazanan kimselere aldıkları maaş kadar aylık bağlanacaktı. Yaşlılık veya sakatlık gibi sebepler yüzünden daha önce emekliye sevkedilenler ise duruma göre aylıklarının üçte birini veya üçte ikisini alacaklardı.
1832 yılında müşirlik rütbesi ihdas edilmiş ve askerî rütbe silsilesi aşağıdan yukarıya doğru şu şekli almıştır: Nefer, Onbaşı, Bölük Emini, Çavuş, Başçavuş, Mülâzım, Yüzbaşı, Sol Kolağası, Sağ Kolağası, Binbaşı, Kaymakam, Miralay, Mirliva, Ferik, Müşir.
Ordunun subay ihtiyacını karşılamak için 1834 yılında Harbiye Mektebi açılmış, ayrıca Avrupa’ya talebe gönderilmiştir.
Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye yeni ve biraz aceleye getirilmiş bir kuruluş olduğundan 1829’da Rus ordusuna, 1831-1833’te Mısır askerlerine karşı yapılan savaşlarda kendisinden umulanı tam olarak verememişse de yeniçerilerin son zamanlarına göre üstünlüğünü, düzenli Rus ve Mısır kuvvetlerine karşı iki yıl gibi uzunca bir süre karşı koymakla ispatlamıştır. Yeni ordunun desteklenmesi ve ülkenin daha iyi savunulabilmesi için 1834 yılında Redîf-i Asâkir-i Mansûre adıyla bir yedek ordu kurulmuş ve aynı yıl çıkarılan bir kanunnâme ile taşrada redif birlikleri kurulmaya başlamıştır. Bu birliklerin oluşturulmasından sonra Asâkir-i Mansûre ifadesinin yerini Asâkir-i Nizâmiyye almış ve uzun yıllar bu ikinci şekil kullanılmıştır. Nizamiye kelimesi bugün de varlığını korumakta, kışla girişleri bu terimle adlandırılmaktadır.
Tanzimat’tan sonra seraskerlik makamının önemi daha çok artmıştır. Seraskerlik sadâretten sonra ikinci sırayı almış, hatta Sultan Abdülaziz devrinde birkaç defa sadâretle birleştirilmiştir. 1843’te muvazzaflık süresi beş, rediflik yani ihtiyatlık süresi ise yedi yıla indirilmiştir. Aynı tarihte, mevcut birlikler Hassa, Dersaadet, Rumeli, Anadolu ve Arabistan orduları diye beş orduya ayrılmıştır. 1847 yılında askere almada kura usulü kabul edilmiştir. 1879’da Seraskerliğin yerine Harbiye Nezâreti kurulmuşsa da 1884’te tekrar Seraskerliğe dönülmüştür. 1908 yılında ise Harbiye Nâzırlığı kesin olarak Seraskerliğin yerini almıştır.
Piyade sınıfı bu şekilde düzenlenirken nizamları bozulmuş ve sayıları iyice azalmış olan Kapıkulu Süvarileri de lağvedilerek hazırlanan bir kanunnâmeye göre yeni süvari alayları kurulmuştur. Önce İstanbul’da oluşturulan birlikler için, bugün Kuleli Askeri Lisesi olarak kullanılan binanın yerinde bir süvari kışlası inşa ettirilmiş, daha sonra İstanbul dışında da süvari alayları teşkil edilmiştir.
Sultan Abdülmecid yeni ordunun adını kendi istek ve önerisi ile 14 Haziran 1843’te Asâkir-i Nizâmiye-i Şâhâne olarak değiştirmiştir. 6 Eylül 1843’te İstanbul ve Edirne’de törenler yapılarak Asâkir-i Nizâmiye-i Şâhâne ordusu ile ilgili yapılan son düzenlemeler ilan edilmiştir. Daha sonra bu isim kısaltılarak Asakir-i Nizamiye olarak kullanılmıştır.
Kaynakça
- ^ Acar, Şinasi; Bir, Atilla; Kaçar, Mustafa (1 Haziran 2016). "Osmanlı'da sivil mühendis yetiştirmek üzere açılan Hendese-i Mülkiye Mektebi". Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 17 (2): 1-26. ISSN 1303-3123. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Özlem İlban ,"ABDÜLMECİD DÖNEMİNDE TAŞRADA YAPTIRILAN KIŞLALARDAN BİR ÖRNEK:TIRNOVA KIŞLASI". 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.
Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asakir i Mansure i Muhammediye Osmanlica عساکر منصوره محمديه Turkce Muhammed in Muzaffer Askerleri Osmanli ordusu bunyesinde yer almis bir ocaktir II Mahmud tarafindan Yeniceri Ocagi nin kaldirilmasinin ardindan kurulmustur Aga Huseyin Pasa nin komuta ettigi ocakta Koca Husrev Mehmed Pasa serasker olarak gorev yapmistir Asakir i Mansure i Muhammediye Asakir i Nizamiye Osmanlica عساكر منصوره محمديه Asakir i Mansure i Muhammediye uniformalari Ertugrul suvari alayiEtkin16 Haziran 1826 1920Dagilmasi1918 1920 Mondros Mutarekesi Kurtulus Savasi UlkeOsmanli ImparatorluguBaglilikSeraskerlik 1826 1908 Harbiye Nezareti 1908 1920 SinifiPiyade Suvari TopcuBuyukluk350 000 1877 1 000 000 1915 KarargahIstanbul ve SelanikTakma AdiNizamiye BirlikleriArdilTurk Kara KuvvetleriSavaslariKirim Savasi 93 Harbi Turk Yunan Harbi Balkan Savaslari Birinci Dunya SavasiKomutanlarKomutanAga Huseyin Pasa Omer Lutfi Pasa Huseyin Avni Pasa Ethem Pasa Suleyman Husnu Pasa Gazi Osman Pasa Ahmet Muhtar Pasa Ahmed Izzet Pasa Enver Pasa1 Ordu nun karargahi olarak kullanilan Selimiye Kislasi Kasim 2013 Asakir i Mansure birlikleri icin insa edildi Kurulusundan hemen sonra Asakir i Mansure ye kaydolmak icin gerek Istanbul icinden gerekse tasradan pek cok istekli cikmistir Hazirlanan nizamnameye gore kim idugu belirsiz aylak kimseler ve muhtediler bu teskilata alinmayacak ancak sartlari elverisli oncelikle yaslari on bes ile otuz arasinda olanlarin kaydi yapilacakti Ancak kirk yasina kadar olanlardan gucu kuvveti yerinde ve dinc kimseler de alinabilecekti Yaslari on besin altinda olup Asakir i Mansure ye yazilmak isteyen cocuklar icin Sehzadebasi ndaki eski Acemi Ocagi Kislasi talimhane olarak tahsis edilmisti Kisa surede buyuyup gelisen Mansure askerleri icin Uskudar ve Levent teki kislalara yenileri ilave edilmistir Yeni kurulan ordunun ilk mevcudu 12 000 kisiydi Bu da 1500 er kisilik sekiz tertib e ayrilmisti Tertibin en yuksek rutbeli subayi binbasiydi Bu sekiz binbasinin ustunde bir basbinbasi bulunuyordu Ancak bir tertibin toplam mevcudu iki sag ve sol kolagasi topcubasi arabacibasi cebehanecibasi mehterbasi imamlar hekim ve cerrahla birlikte 1527 kisiyi buluyordu Her tertip sag ve sol diye iki kola ayrilmis bunlarin her biri bir kolagasinin emrine verilmisti Her kol da saf adi altinda altisar kisma bolunmustu Her safin basinda bir yuzbasi vardi Bu yuzbasilarin emrinde iki mulazim bir sancaktar bir cavus ve on onbasi bulunmaktaydi 1827 Temmuzunda tertip yerini tabur a saf ise boluk e terk etmis bu terimler varliklarini gunumuze kadar korumustur Sekiz taburdan ikisi nobetlese olarak Seraskerlik binasini bekleyecek ve Istanbul un guvenligini saglayacakti Kanunnamesinde belirtildigi gibi Yeniceri Ocagi nin yerine kurulan Asakir i Mansure i Muhammediyye onun yalniz savas sirasindaki hizmetlerini degil sehrin ic guvenliginin temini ve gecici olarak yangin sondurme vb gibi baris zamanindaki gorevlerini de ustlenmisti Oteki alti tabur ise basta Davutpasa da yaptirilan Asakir i Mansure Kislasi olmak uzere yeniden tamir ettirilen Selimiye ve Rami kislalarinda talimle mesgul olacakti Yeni ordunun Seraskerlik ten sonra gelen en yetkili makami Asakir i Mansure Nezareti idi Teskilatin maas vb teknik islerinden nazir sorumluydu Yeni nizami orduda alinan egitim tedbirleri kisaca sunlardi Her saf icin bir mektep kurulacak buralarda her gun Kur an i Kerim ve ilmihal dersleri verilecekti Neferler bes vakit namazi cemaatle kilacaklardi Bunun icin de her safa boluk birer imam tayin edilecekti Yeni ordunun boluk tabur alay gibi askeri birlik adlari III Selim zamaninda kurulup kisa sure icinde lagvedilmek zorunda kalinan Nizam i Cedid inki ile ayniydi Mansure askerlerini egitmek icin disaridan uzmanlar getirtilmisti Mansure ordusunda terfiler caliskanliga gore olacak yani bir nefer kabiliyet ve gayreti sayesinde basbinbasiliga kadar yukselebilecekti En yuksek rutbeli subaydan ere kadar her neferin maas ve tayinati vardi Maaslar aydan aya odenecekti Yeni ordunun giderlerinin karsilanmasi icin ayri bir hazine kurulmustu Mansure hazinesi adi verilen bu muesseseye yeni gelir kaynaklari bulunmus boylece devlet hazinesine yuk olmaktan kacinilmistir 1827 yilinda Husrev Pasa nin serasker olmasindan sonra Asakir i Mansure de bazi degisiklikler yapilmistir Mesela ilk kurulusunda uniforma olarak baslarina subara denilen dilimli bir serpus giydirilen neferlere 1828 yilindan itibaren fes giydirilmeye baslanmis ve kilik kiyafetlerinde birlik saglanmistir Her uc taburdan bir alay teskil edilmis basbinbasilik kaldirilarak her alayin basina bir miralay tayin edilmistir Ayrica her alaya bir alay emini ile bir kaymakam verilmistir 1828 1829 yillarinda Ruslar la yapilan savastan sonra alaylar cogalmis iki alaydan bir liva teskil edilerek bir mirliva kumandasina verilmistir 1831 de Istanbul daki alaylara hassa Uskudar dakilere mansure denilmis boylece yeni ordu iki kisma ayrilarak her birinin basina bir ferik tayin edilmistir Hassa birlikleri yalniz Istanbul da bulunurken Rumeli nin ve Anadolu nun cesitli bolgelerinde yeni yeni Mansure birlikleri kurulmustur Tasradaki Mansure birliklerinin subaylari Istanbul dan gonderilmis neferleri ise o bolgelerden secilerek kaydedilmistir Asakir i Mansure de emeklilik on iki yil hizmetten sonra mumkun olacakti Bu sekilde emeklilige hak kazanan kimselere aldiklari maas kadar aylik baglanacakti Yaslilik veya sakatlik gibi sebepler yuzunden daha once emekliye sevkedilenler ise duruma gore ayliklarinin ucte birini veya ucte ikisini alacaklardi 1832 yilinda musirlik rutbesi ihdas edilmis ve askeri rutbe silsilesi asagidan yukariya dogru su sekli almistir Nefer Onbasi Boluk Emini Cavus Bascavus Mulazim Yuzbasi Sol Kolagasi Sag Kolagasi Binbasi Kaymakam Miralay Mirliva Ferik Musir Ordunun subay ihtiyacini karsilamak icin 1834 yilinda Harbiye Mektebi acilmis ayrica Avrupa ya talebe gonderilmistir Asakir i Mansure i Muhammediyye yeni ve biraz aceleye getirilmis bir kurulus oldugundan 1829 da Rus ordusuna 1831 1833 te Misir askerlerine karsi yapilan savaslarda kendisinden umulani tam olarak verememisse de yenicerilerin son zamanlarina gore ustunlugunu duzenli Rus ve Misir kuvvetlerine karsi iki yil gibi uzunca bir sure karsi koymakla ispatlamistir Yeni ordunun desteklenmesi ve ulkenin daha iyi savunulabilmesi icin 1834 yilinda Redif i Asakir i Mansure adiyla bir yedek ordu kurulmus ve ayni yil cikarilan bir kanunname ile tasrada redif birlikleri kurulmaya baslamistir Bu birliklerin olusturulmasindan sonra Asakir i Mansure ifadesinin yerini Asakir i Nizamiyye almis ve uzun yillar bu ikinci sekil kullanilmistir Nizamiye kelimesi bugun de varligini korumakta kisla girisleri bu terimle adlandirilmaktadir Tanzimat tan sonra seraskerlik makaminin onemi daha cok artmistir Seraskerlik sadaretten sonra ikinci sirayi almis hatta Sultan Abdulaziz devrinde birkac defa sadaretle birlestirilmistir 1843 te muvazzaflik suresi bes rediflik yani ihtiyatlik suresi ise yedi yila indirilmistir Ayni tarihte mevcut birlikler Hassa Dersaadet Rumeli Anadolu ve Arabistan ordulari diye bes orduya ayrilmistir 1847 yilinda askere almada kura usulu kabul edilmistir 1879 da Seraskerligin yerine Harbiye Nezareti kurulmussa da 1884 te tekrar Seraskerlige donulmustur 1908 yilinda ise Harbiye Nazirligi kesin olarak Seraskerligin yerini almistir Piyade sinifi bu sekilde duzenlenirken nizamlari bozulmus ve sayilari iyice azalmis olan Kapikulu Suvarileri de lagvedilerek hazirlanan bir kanunnameye gore yeni suvari alaylari kurulmustur Once Istanbul da olusturulan birlikler icin bugun Kuleli Askeri Lisesi olarak kullanilan binanin yerinde bir suvari kislasi insa ettirilmis daha sonra Istanbul disinda da suvari alaylari teskil edilmistir Sultan Abdulmecid yeni ordunun adini kendi istek ve onerisi ile 14 Haziran 1843 te Asakir i Nizamiye i Sahane olarak degistirmistir 6 Eylul 1843 te Istanbul ve Edirne de torenler yapilarak Asakir i Nizamiye i Sahane ordusu ile ilgili yapilan son duzenlemeler ilan edilmistir Daha sonra bu isim kisaltilarak Asakir i Nizamiye olarak kullanilmistir Kaynakca Acar Sinasi Bir Atilla Kacar Mustafa 1 Haziran 2016 Osmanli da sivil muhendis yetistirmek uzere acilan Hendese i Mulkiye Mektebi Osmanli Bilimi Arastirmalari 17 2 1 26 ISSN 1303 3123 11 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2022 TDV Islam Ansiklopedisi 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ozlem Ilban ABDULMECID DONEMINDE TASRADA YAPTIRILAN KISLALARDAN BIR ORNEK TIRNOVA KISLASI 3 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2024 Osmanli Imparatorlugu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz