Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağa Hüseyin Paşa (1776 - 2 Nisan 1849, Vidin), Osmanlı ordusu kumandanı, serasker, vali, vezir ve devlet adamı.
Ağa Hüseyin Paşa | |
|---|---|
| Doğum | Edirne, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 2 Nisan 1849 (73 yaşında) Vidin, Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Asker |
Hayatı
Rusçukludur. 1776'da doğmuştu. 'nın torunu ve 'nın oğluydu. Bender'de yeniçeri yazıldı. İstanbul'a gitti. 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'na katıldı. Kasım 1822'de Silahdar Ali Paşa'nın tavsiyesine göre Halet Efendi'nin karşı çıkmasına rağmen zağarcıbaşı yapıldı. Aralık 1822'de Yeniçeri Ocağı'nın yedi büyük ağalıklarından biri olan Kul Kethüdası görevine getirildi. Bu görevde iken ocaktaki sayılı fırtınaları birer bahane ile zararsız hale getirmeye başlamıştı. Şubat 1823'te Yeniçeri Ağası tayin edildi. Ağa olduktan sonra bu işe büsbütün hız verdi. Mart-Aralık 1823 döneminde Silahdar Ali Paşa'nın sadrazam olması sırasında büyük güç kazandı. Bozguncu yeniçerileri emekliye ayırdı, sürgüne gönderdi hatta idam ettirdi. Bu hizmetlerinden dolayı Ağustos 1823'te kendisine vezirlik rütbesi verildi ve yeniçeri ağası olması dolayısıyla "Ağa Paşa" olarak anılmaya başlandı.
Kendisi de Yeniçeri Ocağı'nın artık ise yaramaz hale geldiği, hatta zararlı olduğu kanaatinde idi. II. Mahmud'la bu konuyu gizlice görüşmüştü. Ekim 1826'da II. Mahmud onu yeniçerilerin misillemesinde korumak için yeniçeri ağalığı görevinden azletti. Fakat katkıları gerekirse yakında bulunması için sırayla Kocaeli Mutasarrıflığı; Hüdavendigar/Bursa Sancak Mutasarrıflığı ve Boğaz Muhafızlığı görevleri verildi.
Alemdar Vakası'ndan sonra Yeniçeri Ocağını ortadan kaldırmak isteyen II. Mahmud tarafından yeniçeriler yerine geçmek için 8 Mayıs 1826'da kurulan Eşkinci Ocağı'nı destekledi.
16 Haziran 1826 tarihinde, İstanbul'da II. Mahmud tarafından Yeniçeri Ocağı'nın yok edilmesi amaçlı Vaka-i Hayriye sırasında büyük yararlılıklar gösterdi. II. Mahmud'a bağlı olan Topçu ocağı ve yeniçerilerden II. Mahmud'a sadık olan birliklere komuta ederek Divanyolu ve Aksaray'daki Etmeydanı'nda bulunan yeniçeri odalarındaki direnişi kırdı. Etmeydanı'ndaki Yeniçeri kışlaları top ateşine tutuldu. 6.000'den fazla yeniçeri öldürüldü ve 20.000 civarında yeniçeri de tutuklandı.
Yeniçeri Ocağı'nın yerine Seraskerlik makamı ve Asakir-i Mansure-i Muhammediye kuruldu. Serasker aynı zamanda Asakir-i Mansure-i Muhammediye'nin de komutanıydı. Ağa Hüseyin Paşa, ilk Serasker ve Asakir-i Mansure-i Muhammediye Komutanı olarak atandı. Nisan 1827 tarihinde yerine Koca Hüsrev Mehmed Paşa getirildi. Ağa Hüseyin Paşa Boğaz Muhafızlığı'na atandı.
Mora'daki Yunan isyanı, Mısır Valiliği'nin donanma ve kara askeri desteği ile hemen hemen bastırılmış iken Avrupa'nın büyük devletlerinin savaş gemilerinden oluşan bir donanma, Osmanlı&Mısır Donanması'nı 20 Ekim 1827 tarihinde Navarin Deniz Muharebesi'nde yakmalarından sonra, Yunanistan'ın bağımsızlığının baş savunucusu ve Osmanlı Devleti'ndeki Ortodoks Hristiyanların koruyucusu olarak gören Rusya ile savaş kaçınılmaz hale gelmişti. Aynı zamanda İstanbul'da kendi şahsi nüfuzunu pekiştirmek isteyen Serasker Koca Hüsrev Paşa rakip gördüklerini İstanbul'dan uzaklaştırmak istemekteydi. Bu nedenle Ağa Hüseyin Paşa'ya 1827 yılında Edirne valisi olarak atandı. Bu görevde kalmakla birlikte Nisan 1829 tarihinde Şumnu ve Balkanlar Muhafızı yapıldı ve Rus sınırına serdar olarak tayin edildi. Sınıra diğer serdar olarak Halil Paşa ve Serdar-ı Ekrem olarak da Sadrazam Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa tayin oldu.
Rus Çarı I. Nikola'nın komutası altındaki Rus Ordusu Haziran 1828 tarihinde Tuna Nehri'ni geçip Dobruca üzerine yürümeye başlayınca 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı başlamış oldu. Rus ordusu Şumnu, Varna ve Silistre kalelerini kuşattı. Ağa Hüseyin Paşa Şumnu kalesini ve özellikle karargahı başarı ile savundu ise de Tuna'nın aşağısındaki istihkamlar Rusların eline geçti. Diğer kalelerden Varna, 1828 yılında Rusların eline geçti. Fakat her iki taraf da açlık ve hastalık sonucu zayiat vermişti ve kışın yaklaşması dolayısıyla Ruslar Besarabya'ya geri çekildiler. 1829 yılında Rus orduları daha da başarılı oldular. Mayıs 1829'da Rus ordusu saldırıya geçerek Silistre'yi kuşattı ve 19 Haziran'da kale düştü. Varna'nın geri almak hedefiyle gönderilen Osmanlı Ordusu Ruslarla yapılan savaşta yenildi. 28 Ocak 1829 tarihinde sadrazam yapılan Reşid Mehmed Paşa Serasker olarak tayin edildi. Balkanlar muhafızı Ağa Hüseyin Paşa bu görevden azledildi ve Rusçuk muhafızlığına getirildi. 2 Temmuz 1829 tarihinde 25.000 askerlik bir Rus ordusu Balkanları boydan boya geçerek Burgaz'ı ve Sliven'i teslim alıp 28 Ağustos'ta Edirne'ye kadar ilerledi. Sultan II. Mahmud, Rus Ordusu'nun ilerlemesini durdurmak için 14 Eylül 1829 tarihinde koşulları çok ağır olan Edirne Antlaşması'nı imzalamak zorunda kaldı ve savaş sona erdi.
Savaştan sonra Ağa Hüseyin Paşa ikinci defa Edirne valiliğine tayin edildi.
Mora İsyanına karşı donanma ve kara ordusu desteği sağlamak için Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya Kandiye (Girit) valiliği verilmiş ve Mora valiliği de vadedilmişti. Fakat Edirne Antlaşması ile Yunanistan bağımsızlık kazanınca Mora yarımadasında egemenlik Yunanistan'a geçmişti ve Kavalalı'ya verilen vaadin gerçekleştirilmesine imkân kalmamıştı. Kavalalı kendine vadedilen Mora valiliği yerine Şam (Suriye) valiliği verilmesini istedi. Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın genişleme siyasetinden çekinen Osmanlı Hükûmeti bu isteği reddetti. Bu "Mısır Sorunu" adı verilen ve iki önemli savaşa yol açan olaylara başlangıç oldu. Kavalalı Mehmet Ali Paşa Suriye'yi eline geçirmek için fırsat kollar oldu ve bu İstanbul Hükûmeti tarafından bilinmekte idi. 1831'de Kavalalı Mehmet Paşa oğlu Kavalalı İbrahim Paşa komutası altında Mısır ordusunu Suriye'ye yolladı. Mısır donanması Yafa'ya çıkartma yapıp Kudüs'e yürüyüp bu şehri işgal etti. Mısır ordusu çok geçmeden Filistin ve Lübnan'ın Akdeniz kıyılarını (Osmanlı Valisi Abdullah Paşa komutasında kuşatmaya direnen Akka Kalesi hariç) fethettiler.
Bu nedenle İstanbul'da Kavalalı Mehmed Ali Paşa üzerine Suriye'de savaşmak üzere 45.000 kişilik yeni bir ordu kuruldu. Bu orduya Serasker ve Serdar-ı Ekrem olarak atandı. Kendisine unvan olarak Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın gerçekte taşıdığı ve istediği valilik unvanları olan "Mısır, Kandiye ve Şam Valisi" unvanı verildi. 1832 yılında Kavalalı İbrahim Paşa, ordusu ile uzun süredir direnen Akka Kalesi'ni, Şam'ı, Humus'u ve Halep'i Temmuz ortasına kadar eline geçirdi. Ağa Hüseyin Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu ile Temmuz sonunda Belen Geçidi'ne geldiğinde, karşısında Kavalalı İbrahim Paşa ve Mısır Ordusu'nu buldu. 29 Temmuz 1832 tarihinde yapılan 'nde Osmanlı ordusu yenildi. Mısır ordusu Çukurova'ya girip 31 Temmuz'da Tarsus ve Adana'yı eline geçirdi. Bunu önleyemeyen Ağa Hüseyin Paşa 31 Ağustos 1832 tarihinde Anadolu ordusu Seraskerliği'nden ve kendisine verilmiş olan valiliklerden azledildi.
1833 yılında Vidin Muhafızlığı görevine atandı. 1844 yılında bu görevden azledildi. Fakat 1846 yılında tekrar Vidin Muhafızlığı görevine getirildi. 2 Nisan 1849 tarihinde bu görevde iken öldü.
Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirir:
Devlete sâdık, saltanatın hizmetkârı ve zengindi. Sultan Abdülmecid huzurlarına kabul ettiğinde oturmalarını emrederek iltifat buyururlardı.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- "Hüseyin Paşa (Ağa)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.547
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.II s.225 [2]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aga Huseyin Pasa 1776 2 Nisan 1849 Vidin Osmanli ordusu kumandani serasker vali vezir ve devlet adami Aga Huseyin PasaDogumEdirne Osmanli ImparatorluguOlum2 Nisan 1849 73 yasinda Vidin Osmanli ImparatorluguMeslekAskerHayatiRuscukludur 1776 da dogmustu nin torunu ve nin ogluydu Bender de yeniceri yazildi Istanbul a gitti 1806 1812 Osmanli Rus Savasi na katildi Kasim 1822 de Silahdar Ali Pasa nin tavsiyesine gore Halet Efendi nin karsi cikmasina ragmen zagarcibasi yapildi Aralik 1822 de Yeniceri Ocagi nin yedi buyuk agaliklarindan biri olan Kul Kethudasi gorevine getirildi Bu gorevde iken ocaktaki sayili firtinalari birer bahane ile zararsiz hale getirmeye baslamisti Subat 1823 te Yeniceri Agasi tayin edildi Aga olduktan sonra bu ise busbutun hiz verdi Mart Aralik 1823 doneminde Silahdar Ali Pasa nin sadrazam olmasi sirasinda buyuk guc kazandi Bozguncu yenicerileri emekliye ayirdi surgune gonderdi hatta idam ettirdi Bu hizmetlerinden dolayi Agustos 1823 te kendisine vezirlik rutbesi verildi ve yeniceri agasi olmasi dolayisiyla Aga Pasa olarak anilmaya baslandi Kendisi de Yeniceri Ocagi nin artik ise yaramaz hale geldigi hatta zararli oldugu kanaatinde idi II Mahmud la bu konuyu gizlice gorusmustu Ekim 1826 da II Mahmud onu yenicerilerin misillemesinde korumak icin yeniceri agaligi gorevinden azletti Fakat katkilari gerekirse yakinda bulunmasi icin sirayla Kocaeli Mutasarrifligi Hudavendigar Bursa Sancak Mutasarrifligi ve Bogaz Muhafizligi gorevleri verildi Alemdar Vakasi ndan sonra Yeniceri Ocagini ortadan kaldirmak isteyen II Mahmud tarafindan yeniceriler yerine gecmek icin 8 Mayis 1826 da kurulan Eskinci Ocagi ni destekledi 16 Haziran 1826 tarihinde Istanbul da II Mahmud tarafindan Yeniceri Ocagi nin yok edilmesi amacli Vaka i Hayriye sirasinda buyuk yararliliklar gosterdi II Mahmud a bagli olan Topcu ocagi ve yenicerilerden II Mahmud a sadik olan birliklere komuta ederek Divanyolu ve Aksaray daki Etmeydani nda bulunan yeniceri odalarindaki direnisi kirdi Etmeydani ndaki Yeniceri kislalari top atesine tutuldu 6 000 den fazla yeniceri olduruldu ve 20 000 civarinda yeniceri de tutuklandi Yeniceri Ocagi nin yerine Seraskerlik makami ve Asakir i Mansure i Muhammediye kuruldu Serasker ayni zamanda Asakir i Mansure i Muhammediye nin de komutaniydi Aga Huseyin Pasa ilk Serasker ve Asakir i Mansure i Muhammediye Komutani olarak atandi Nisan 1827 tarihinde yerine Koca Husrev Mehmed Pasa getirildi Aga Huseyin Pasa Bogaz Muhafizligi na atandi Mora daki Yunan isyani Misir Valiligi nin donanma ve kara askeri destegi ile hemen hemen bastirilmis iken Avrupa nin buyuk devletlerinin savas gemilerinden olusan bir donanma Osmanli amp Misir Donanmasi ni 20 Ekim 1827 tarihinde Navarin Deniz Muharebesi nde yakmalarindan sonra Yunanistan in bagimsizliginin bas savunucusu ve Osmanli Devleti ndeki Ortodoks Hristiyanlarin koruyucusu olarak goren Rusya ile savas kacinilmaz hale gelmisti Ayni zamanda Istanbul da kendi sahsi nufuzunu pekistirmek isteyen Serasker Koca Husrev Pasa rakip gorduklerini Istanbul dan uzaklastirmak istemekteydi Bu nedenle Aga Huseyin Pasa ya 1827 yilinda Edirne valisi olarak atandi Bu gorevde kalmakla birlikte Nisan 1829 tarihinde Sumnu ve Balkanlar Muhafizi yapildi ve Rus sinirina serdar olarak tayin edildi Sinira diger serdar olarak Halil Pasa ve Serdar i Ekrem olarak da Sadrazam Benderli Mehmed Selim Sirri Pasa tayin oldu Rus Cari I Nikola nin komutasi altindaki Rus Ordusu Haziran 1828 tarihinde Tuna Nehri ni gecip Dobruca uzerine yurumeye baslayinca 1828 1829 Osmanli Rus Savasi baslamis oldu Rus ordusu Sumnu Varna ve Silistre kalelerini kusatti Aga Huseyin Pasa Sumnu kalesini ve ozellikle karargahi basari ile savundu ise de Tuna nin asagisindaki istihkamlar Ruslarin eline gecti Diger kalelerden Varna 1828 yilinda Ruslarin eline gecti Fakat her iki taraf da aclik ve hastalik sonucu zayiat vermisti ve kisin yaklasmasi dolayisiyla Ruslar Besarabya ya geri cekildiler 1829 yilinda Rus ordulari daha da basarili oldular Mayis 1829 da Rus ordusu saldiriya gecerek Silistre yi kusatti ve 19 Haziran da kale dustu Varna nin geri almak hedefiyle gonderilen Osmanli Ordusu Ruslarla yapilan savasta yenildi 28 Ocak 1829 tarihinde sadrazam yapilan Resid Mehmed Pasa Serasker olarak tayin edildi Balkanlar muhafizi Aga Huseyin Pasa bu gorevden azledildi ve Ruscuk muhafizligina getirildi 2 Temmuz 1829 tarihinde 25 000 askerlik bir Rus ordusu Balkanlari boydan boya gecerek Burgaz i ve Sliven i teslim alip 28 Agustos ta Edirne ye kadar ilerledi Sultan II Mahmud Rus Ordusu nun ilerlemesini durdurmak icin 14 Eylul 1829 tarihinde kosullari cok agir olan Edirne Antlasmasi ni imzalamak zorunda kaldi ve savas sona erdi Savastan sonra Aga Huseyin Pasa ikinci defa Edirne valiligine tayin edildi Mora Isyanina karsi donanma ve kara ordusu destegi saglamak icin Misir valisi Kavalali Mehmet Ali Pasa ya Kandiye Girit valiligi verilmis ve Mora valiligi de vadedilmisti Fakat Edirne Antlasmasi ile Yunanistan bagimsizlik kazaninca Mora yarimadasinda egemenlik Yunanistan a gecmisti ve Kavalali ya verilen vaadin gerceklestirilmesine imkan kalmamisti Kavalali kendine vadedilen Mora valiligi yerine Sam Suriye valiligi verilmesini istedi Kavalali Mehmet Ali Pasa nin genisleme siyasetinden cekinen Osmanli Hukumeti bu istegi reddetti Bu Misir Sorunu adi verilen ve iki onemli savasa yol acan olaylara baslangic oldu Kavalali Mehmet Ali Pasa Suriye yi eline gecirmek icin firsat kollar oldu ve bu Istanbul Hukumeti tarafindan bilinmekte idi 1831 de Kavalali Mehmet Pasa oglu Kavalali Ibrahim Pasa komutasi altinda Misir ordusunu Suriye ye yolladi Misir donanmasi Yafa ya cikartma yapip Kudus e yuruyup bu sehri isgal etti Misir ordusu cok gecmeden Filistin ve Lubnan in Akdeniz kiyilarini Osmanli Valisi Abdullah Pasa komutasinda kusatmaya direnen Akka Kalesi haric fethettiler Bu nedenle Istanbul da Kavalali Mehmed Ali Pasa uzerine Suriye de savasmak uzere 45 000 kisilik yeni bir ordu kuruldu Bu orduya Serasker ve Serdar i Ekrem olarak atandi Kendisine unvan olarak Kavalali Mehmed Ali Pasa nin gercekte tasidigi ve istedigi valilik unvanlari olan Misir Kandiye ve Sam Valisi unvani verildi 1832 yilinda Kavalali Ibrahim Pasa ordusu ile uzun suredir direnen Akka Kalesi ni Sam i Humus u ve Halep i Temmuz ortasina kadar eline gecirdi Aga Huseyin Pasa komutasindaki Osmanli ordusu ile Temmuz sonunda Belen Gecidi ne geldiginde karsisinda Kavalali Ibrahim Pasa ve Misir Ordusu nu buldu 29 Temmuz 1832 tarihinde yapilan nde Osmanli ordusu yenildi Misir ordusu Cukurova ya girip 31 Temmuz da Tarsus ve Adana yi eline gecirdi Bunu onleyemeyen Aga Huseyin Pasa 31 Agustos 1832 tarihinde Anadolu ordusu Seraskerligi nden ve kendisine verilmis olan valiliklerden azledildi 1833 yilinda Vidin Muhafizligi gorevine atandi 1844 yilinda bu gorevden azledildi Fakat 1846 yilinda tekrar Vidin Muhafizligi gorevine getirildi 2 Nisan 1849 tarihinde bu gorevde iken oldu Sicill i Osmani onu soyle degerlendirir Devlete sadik saltanatin hizmetkari ve zengindi Sultan Abdulmecid huzurlarina kabul ettiginde oturmalarini emrederek iltifat buyururlardi Kaynakca a b c d e f Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C II s 225 1 a b c d e f g Yayin Kurulu Huseyin Pasa Aga 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 547 ISBN 975 08 0072 9Dis baglantilar Huseyin Pasa Aga 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 547 ISBN 975 08 0072 9 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C II s 225 2