Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Asker imparator ("kışla imparatoru" olarak da adlandırılır), komuta ettiği birliklerin desteği sayesinde iktidarı ele geçiren Roma imparatorlarına verilen isimdi. Asker imparatorlar, özellikle Alexander Severus'un öldürülmesiyle başlayan Üçüncü Yüzyıl Krizi sırasında 235'ten 284'e kadar olan dönemde oldukça yaygındı. I.Maximinus'tan başlayarak geçen 33 yılda, yaklaşık on dört kışla imparatoru vardı ve bu asker imparatorlardan her birinin ortalama hüküm süresi iki yıldan biraz fazlaydı. İmparatorluk makamında ortaya çıkan bu istikrarsızlık, neredeyse sürekli olan iç savaş ve ayaklanma durumu; Roma İmparatorluğu'nu iç karışıklıklar nedeniyle dağılmak riskiyle baş başa bıraktı ve onu dış düşmanların saldırılarına karşı savunmasız kalmasına sebep oldu.
3. yüzyılda Asker İmparatorlar
Askeri darbelerle (örneğin her üçü de Equites sınıfından gelen Vespasian, Septimius Severus ve Jül Sezar) iktidarı ele geçiren önceki imparatorların aksine asker imparatorlar, çoğunlukla imparatorluğun uzak bölgelerinde doğan düşük sınıf halktan kişilerdi; ilk kışla imparatoru olan I.Maximinus askeri kariyerine er olarak başlamıştı. Bir kışla imparatoru seçkin bir aile adıyla veya bir devlet adamı ya da kamu görevlisi olarak başarılı bir kariyerle övünemezdi. Daha ziyade, kendisini öne çıkartmak için yalnızca bir askeri kariyere sahipti ve imparator olmasının tek sebebi emirlerine sadık askerlerdi.
Bu asker imparatorlardan nadir sayıdakileri, lejyonları içinde askerlerin iktidar için bir hareketi destekleyebilecekleri yeterli bir nüfuz kazanacak kadar popüler olmuş, Equites sınıfına mensup olan komutanlardı. Ancak genellikle böyle hareketler başlatmak riskli bir girişimdi çünkü askerler desteklerini istedikleri zaman geri çekebilirlerdi ve belki de ilerleyen zamanlarda daha umut vadeden başka bir askeri liderin saflarına geçebilirlerdi.
Asker imparatorlar genellikle sınır komutanları olduklarından, hüküm süren imparatoru devirme ve kendileri için iktidarı ele geçirme eylemi, imparatorluğun sınır savunmasında, Roma'nın düşmanları tarafından kullanılabilecek büyük boşluklar bıraktı. Örneğin asker imparatorların bu eylemleri 260'larda Roma topraklarına Germen istilasına yol açtı. Ve bu da Roma çevresinde Aurelian Surları'nın inşasıyla sonuçlandı. Asker imparatorlar ayrıca askerlerini ödemek için hazinenin parasını kullandılar -silah zoruyla iktidara gelen hiçbir imparator askerlerinin hoşnutsuz olmasına izin veremezdi- bu nedenle bayındırlık işleri ve altyapıya gerekli bütçe ayrılamadı ve bunlar zamanla harap oldu. Devlet, askerlerini hoşnut etmenin ve kendi saflarında tutmanın muazzam maliyetini karşılamak için genellikle özel mülkiyete el koydu, ekonomiye zarar verdi ve enflasyonu artırdı.
Dominatus dönemine geçiş
284 yılında bir süvari birliğinin komutanı olan Diocletian, bir asker imparator olarak iktidarı ele geçirdi. Diocletianus, imparatorluğu ve imparatorluk makamını istikrara kavuşturmak için tasarlanmış bir dizi reform başlattı, Üçüncü Yüzyıl Krizi'ne son verdi ve Roma tarihinde Dominatus dönemini başlattı.
Her ne kadar başka imparatorlar askerî güce dayanarak imparator olsalar da (örneğin, I. Konstantin , I. Valentinian ve I. Theodosius ), asker imparator kavramı zamanla etkisini yitirdi, Geç İmparatorluk Dönemi'nde ise bunların yerini Stilicho, III.Constantius, Flavius Aëtius, Avitus, Ricimer, , ve Odoacer gibi gölge imparatorlar aldı. Bu gölge imparatorlar, imparatorluk unvanını bizzat kendileri almak yerine ; imperial generalissimos unvanını alarak zayıf iradeli kukla imparatorları kontrol ederek arka planda ülkeyi yöneten askeri olarak güçlü generallerdi.
Liste
| Hüküm | İmparator | Notlar |
|---|---|---|
| Şubat/Mart 235 - Mart/Nisan 238 | I.Maximinus | Kendi askerleri tarafından öldürüldü |
| 238'in başları | I. Gordianus | Afrika Valisiydi, yoğun talep üzerine oğlu II. Gordian ile ortak imparatorluğunu ilan etti. Numidia valisine karşı olan savaştaki yenilgiden sonra intihar etti |
| 238 yılının Ocak ayının başı ile 238 yılının Nisan sonu | II. Gordianus | I. Gordian'ın oğlu ve müşterek imparatoru. Numidia valisine karşı olan savaşta öldürüldü |
| Nisan - Temmuz 238 | Pupienus ve Balbinus | Afrika isyanının başarısız olması üzerine Roma Senatosu tarafından müşterek imparator olarak seçilen senatörlerdi. Praetorianlar tarafından öldürüldüler. |
| 238 Mayıs - 244 Şubat | III. Gordionus | I. Gordian'ın torunuydu – Senato tarafından 13 yaşında seçildi. Ya günümüz Irak'ında I.Şapur komutasındaki Perslere karşı yapılan savaşta öldürüldü (Romalı tarihçiler böyle bir savaştan bahsetmiyor) ya da Arap Philip olarak onun yerine geçen Praetorian Prefect Philip tarafından öldürüldü. |
| 240 | Sabinianus | Kendini imparator ilan etti; savaşta mağlup edildi |
| Şubat 244 - Eylül/Ekim 249 | Arap Philip | Günümüz Verona yakınlarında,Decius tarafından savaşta öldürüldü |
| 248 | Pacatianus | Kendini imparator ilan etti; kendi askerleri tarafından öldürüldü |
| 248 | Iotapianus | Hak iddia etti |
| 248 | Silbannacus | Gaspçı imparatordu |
| 249 - Haziran 251 | Decius | Arap Philip tarafından Pacantius'u yenmek için görevlendirildi. Tuna orduları tarafından imparator ilan edildi. Gotlara karşı savaşta öldürüldü |
| 249 - 252 | Priscus | Gotların desteğiyle doğu eyaletlerinde kendini imparator ilan etti |
| 250 | Licinianus | Hak iddia etti |
| 251 yılının başı - 1 Temmuz 251 | Herennius Etruscus | Babası Decius ile ortak imparatorluk yaptı. Gotlara karşı savaşta öldürüldü |
| 251 | Hostilianus | İmparator olarak başarılı olan Herennius Etruscus'un küçük kardeşiydi. Yetkisi Roma'nın ötesine geçmedi ve kısa süre sonra bir veba salgınında öldü. |
| Haziran 251 - Ağustos 253 | Gallus | Decius ve Herennius Etruscus'un ölümlerinden sonra ordu tarafından imparator ilan edildi. Oğlu Volusianus ile birlikte imparatorluk yaptı. Kendi askerleri tarafından öldürüldü |
| Temmuz 251 - Ağustos 253 | Volusianus | Babası Trebonianus Gallus ile ortak imparatordu. Kendi askerleri tarafından öldürüldü |
| Ağustos 253 - Ekim 253 | Aemilianus | Got ordusunu savaşta mağlup eden ve askerleri tarafından imparator ilan edilen Moesia Superior ve Pannonia Valisiydi. Trebonianus Gallus'un intikamını almak için gelen Valerian'ın ordusunu yenemeyecekleri fark edilince kendi askerleri tarafından öldürüldü. |
| 253 - Haziran 260 | Valerianus | Ren eyaletlerinin valisiydi. Gallienus ile ortak imparatorluk yaptı; Persler tarafından ele geçirildi, esaret altında öldü |
| 253 - Eylül 268 | Gallienus | Valerian ile 253 ile 260 arasında ortak imparatorluk yaptı, 260 ile 268 arasında ise tek başına imparator oldu; öldürüldü. |
| 258 - Haziran 260 | Ingenuus | Kendini imparator ilan etti |
| 260 | Regalianus | İmparator ilan edildi. |
| 260 - 261 | Yaşlı Macrianus | İmparator ilan edildi; kaybettiği savaş sırasında öldürüldü. |
| 260 - 261 | Quietus | Hak iddia etti |
| 261 - 261 veya 262 | Mussius Aemilianus | İmparator ilan edildi |
| 268 | Aureolus | Kendini imparator ilan etti; II. Claudius'a teslim oldu |
Daha önceki asker imparatorlar
Asker imparator kavramı, ordu tarafından göreve getirilen herhangi bir imparator olarak genişletildiğinde hükümdarlığı 3. yüzyıldan önce olan daha fazla imparator da bu kategoriye dahil edilebilir:
- Praetorian Muhafızlar tarafından tahta çıkartılan bilinen ilk imparator, Caligula'nın öldürülmesinden başa geçen Claudius'tur .
- İmparator Pertinax'ın öldürülmesinden sonra kayda değer bir vaka yaşandı. Praetorian Muhafızlar öyle bir noktaya gelmişlerdi ki, tahtı en yüksek fiyatı verene açık artırmayla satarak o zamanın en zengin Romalılarından biri olan Didius Julianus'a satmışlardı .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Eylul 2022 Asker imparator kisla imparatoru olarak da adlandirilir komuta ettigi birliklerin destegi sayesinde iktidari ele geciren Roma imparatorlarina verilen isimdi Asker imparatorlar ozellikle Alexander Severus un oldurulmesiyle baslayan Ucuncu Yuzyil Krizi sirasinda 235 ten 284 e kadar olan donemde oldukca yaygindi I Maximinus tan baslayarak gecen 33 yilda yaklasik on dort kisla imparatoru vardi ve bu asker imparatorlardan her birinin ortalama hukum suresi iki yildan biraz fazlaydi Imparatorluk makaminda ortaya cikan bu istikrarsizlik neredeyse surekli olan ic savas ve ayaklanma durumu Roma Imparatorlugu nu ic karisikliklar nedeniyle dagilmak riskiyle bas basa birakti ve onu dis dusmanlarin saldirilarina karsi savunmasiz kalmasina sebep oldu Probus un h 276 282 bir bustu3 yuzyilda Asker ImparatorlarAskeri darbelerle ornegin her ucu de Equites sinifindan gelen Vespasian Septimius Severus ve Jul Sezar iktidari ele geciren onceki imparatorlarin aksine asker imparatorlar cogunlukla imparatorlugun uzak bolgelerinde dogan dusuk sinif halktan kisilerdi ilk kisla imparatoru olan I Maximinus askeri kariyerine er olarak baslamisti Bir kisla imparatoru seckin bir aile adiyla veya bir devlet adami ya da kamu gorevlisi olarak basarili bir kariyerle ovunemezdi Daha ziyade kendisini one cikartmak icin yalnizca bir askeri kariyere sahipti ve imparator olmasinin tek sebebi emirlerine sadik askerlerdi Bu asker imparatorlardan nadir sayidakileri lejyonlari icinde askerlerin iktidar icin bir hareketi destekleyebilecekleri yeterli bir nufuz kazanacak kadar populer olmus Equites sinifina mensup olan komutanlardi Ancak genellikle boyle hareketler baslatmak riskli bir girisimdi cunku askerler desteklerini istedikleri zaman geri cekebilirlerdi ve belki de ilerleyen zamanlarda daha umut vadeden baska bir askeri liderin saflarina gecebilirlerdi Asker imparatorlar genellikle sinir komutanlari olduklarindan hukum suren imparatoru devirme ve kendileri icin iktidari ele gecirme eylemi imparatorlugun sinir savunmasinda Roma nin dusmanlari tarafindan kullanilabilecek buyuk bosluklar birakti Ornegin asker imparatorlarin bu eylemleri 260 larda Roma topraklarina Germen istilasina yol acti Ve bu da Roma cevresinde Aurelian Surlari nin insasiyla sonuclandi Asker imparatorlar ayrica askerlerini odemek icin hazinenin parasini kullandilar silah zoruyla iktidara gelen hicbir imparator askerlerinin hosnutsuz olmasina izin veremezdi bu nedenle bayindirlik isleri ve altyapiya gerekli butce ayrilamadi ve bunlar zamanla harap oldu Devlet askerlerini hosnut etmenin ve kendi saflarinda tutmanin muazzam maliyetini karsilamak icin genellikle ozel mulkiyete el koydu ekonomiye zarar verdi ve enflasyonu artirdi Dominatus donemine gecis284 yilinda bir suvari birliginin komutani olan Diocletian bir asker imparator olarak iktidari ele gecirdi Diocletianus imparatorlugu ve imparatorluk makamini istikrara kavusturmak icin tasarlanmis bir dizi reform baslatti Ucuncu Yuzyil Krizi ne son verdi ve Roma tarihinde Dominatus donemini baslatti Her ne kadar baska imparatorlar askeri guce dayanarak imparator olsalar da ornegin I Konstantin I Valentinian ve I Theodosius asker imparator kavrami zamanla etkisini yitirdi Gec Imparatorluk Donemi nde ise bunlarin yerini Stilicho III Constantius Flavius Aetius Avitus Ricimer ve Odoacer gibi golge imparatorlar aldi Bu golge imparatorlar imparatorluk unvanini bizzat kendileri almak yerine imperial generalissimos unvanini alarak zayif iradeli kukla imparatorlari kontrol ederek arka planda ulkeyi yoneten askeri olarak guclu generallerdi ListeHukum Imparator NotlarSubat Mart 235 Mart Nisan 238 I Maximinus Kendi askerleri tarafindan olduruldu238 in baslari I Gordianus Afrika Valisiydi yogun talep uzerine oglu II Gordian ile ortak imparatorlugunu ilan etti Numidia valisine karsi olan savastaki yenilgiden sonra intihar etti238 yilinin Ocak ayinin basi ile 238 yilinin Nisan sonu II Gordianus I Gordian in oglu ve musterek imparatoru Numidia valisine karsi olan savasta oldurulduNisan Temmuz 238 Pupienus ve Balbinus Afrika isyaninin basarisiz olmasi uzerine Roma Senatosu tarafindan musterek imparator olarak secilen senatorlerdi Praetorianlar tarafindan oldurulduler 238 Mayis 244 Subat III Gordionus I Gordian in torunuydu Senato tarafindan 13 yasinda secildi Ya gunumuz Irak inda I Sapur komutasindaki Perslere karsi yapilan savasta olduruldu Romali tarihciler boyle bir savastan bahsetmiyor ya da Arap Philip olarak onun yerine gecen Praetorian Prefect Philip tarafindan olduruldu 240 Sabinianus Kendini imparator ilan etti savasta maglup edildiSubat 244 Eylul Ekim 249 Arap Philip Gunumuz Verona yakinlarinda Decius tarafindan savasta olduruldu248 Pacatianus Kendini imparator ilan etti kendi askerleri tarafindan olduruldu248 Iotapianus Hak iddia etti248 Silbannacus Gaspci imparatordu249 Haziran 251 Decius Arap Philip tarafindan Pacantius u yenmek icin gorevlendirildi Tuna ordulari tarafindan imparator ilan edildi Gotlara karsi savasta olduruldu249 252 Priscus Gotlarin destegiyle dogu eyaletlerinde kendini imparator ilan etti250 Licinianus Hak iddia etti251 yilinin basi 1 Temmuz 251 Herennius Etruscus Babasi Decius ile ortak imparatorluk yapti Gotlara karsi savasta olduruldu251 Hostilianus Imparator olarak basarili olan Herennius Etruscus un kucuk kardesiydi Yetkisi Roma nin otesine gecmedi ve kisa sure sonra bir veba salgininda oldu Haziran 251 Agustos 253 Gallus Decius ve Herennius Etruscus un olumlerinden sonra ordu tarafindan imparator ilan edildi Oglu Volusianus ile birlikte imparatorluk yapti Kendi askerleri tarafindan oldurulduTemmuz 251 Agustos 253 Volusianus Babasi Trebonianus Gallus ile ortak imparatordu Kendi askerleri tarafindan oldurulduAgustos 253 Ekim 253 Aemilianus Got ordusunu savasta maglup eden ve askerleri tarafindan imparator ilan edilen Moesia Superior ve Pannonia Valisiydi Trebonianus Gallus un intikamini almak icin gelen Valerian in ordusunu yenemeyecekleri fark edilince kendi askerleri tarafindan olduruldu 253 Haziran 260 Valerianus Ren eyaletlerinin valisiydi Gallienus ile ortak imparatorluk yapti Persler tarafindan ele gecirildi esaret altinda oldu253 Eylul 268 Gallienus Valerian ile 253 ile 260 arasinda ortak imparatorluk yapti 260 ile 268 arasinda ise tek basina imparator oldu olduruldu 258 Haziran 260 Ingenuus Kendini imparator ilan etti260 Regalianus Imparator ilan edildi 260 261 Yasli Macrianus Imparator ilan edildi kaybettigi savas sirasinda olduruldu 260 261 Quietus Hak iddia etti261 261 veya 262 Mussius Aemilianus Imparator ilan edildi268 Aureolus Kendini imparator ilan etti II Claudius a teslim olduDaha onceki asker imparatorlarAsker imparator kavrami ordu tarafindan goreve getirilen herhangi bir imparator olarak genisletildiginde hukumdarligi 3 yuzyildan once olan daha fazla imparator da bu kategoriye dahil edilebilir Praetorian Muhafizlar tarafindan tahta cikartilan bilinen ilk imparator Caligula nin oldurulmesinden basa gecen Claudius tur Imparator Pertinax in oldurulmesinden sonra kayda deger bir vaka yasandi Praetorian Muhafizlar oyle bir noktaya gelmislerdi ki tahti en yuksek fiyati verene acik artirmayla satarak o zamanin en zengin Romalilarindan biri olan Didius Julianus a satmislardi