Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Askerî lojistik, silahlı kuvvetlerin harekât, tedarik ve bakımının planlanması ve yürütülmesi bilim dalıdır. Askerî teçhizat tasarımı, geliştirilmesi, temin edilmesi, depolanması, dağıtımı, bakım ve onarımı, tahliyesi ve bertaraf edilmesi; askerî personelin ulaşımı; tesislerin temin edilmesi ya da inşası, bakım ve onarımı, işletilmesi ve bertaraf edilmesi; hizmetlerin temin edilmesi veya donanımı; sağlık ve tıbbi hizmet desteği sağlamak gibi görevlerle ilgilenir.
Lojistik, en genel haliyle hayatımızın önemli bir parçasıdır. Lojistikten en az biçimde de olsa yararlanmayan bir faaliyet neredeyse yoktur. Lojistiğin temel fonksiyonlarından biri eksik ya da ihtiyaç duyulan malların ikame edilmesi olduğundan mal tüketiminin olduğu her yer ve zamanda lojistiğe rastlanır. Savaş, oldukça karmaşık bir süreç olarak nitelendirilir ve lojistikle tarih boyunca iç içe olmuştur. Askerî lojistik geniş kapsamlı bir konu olduğundan farklı zamanlarda, farklı araştırmacılar tarafından farklı şekillerde tanımlanmıştır. Jerome G. Peppers, lojistiği silahlı kuvvetlerin askeri-savunma kabiliyetlerini yaratan ve sürdüren özel bir sistem olarak tanımlamıştır. "Yaratmak" ve "sürdürmek" gibi anahtar kelimeler lojistiğin bir süreç olduğunu anlatır; kesintiye uğramaması gereken bir faaliyettir. Lojistik faaliyetlerindeki her bir kesinti veya ihmal silahlı kuvvetlerin kabiliyetlerini etkiler. J.H. Skinner'e göre lojistik, silahlı kuvvetleri desteklemek amacıyla yapılan planlama, hazırlık ve malzeme tedarikini içeren büyük bir örgütsel vazifedir. Bu vazife silahlı kuvvetlerin yaşamlarını, barış zamanındaki talim ve eğitimlerini, seferberliklerini, kriz zamanı konuşlandırma ve savaş ilerlemesini, savaş durumunda muharebe kabiliyetlerini ve barışın korunmasındaki sürdürülebilir operasyonlarını etkiler. Ayrıca askerî lojistik, devletin ekonomik kaynakları ve askerî-savunma tali sistemleri arasında, stratejik ve operasyonel amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan bütün ölçümlerin planlanıp uygulandığı bir köprü olarak da tanımlanabilir. Lojistik sanatı, stratejik, operasyonel ve taktiksel planların savaş alanındaki mevcut durumla entegre edilmesinde yatmaktadır.
Bir devletin ekonomik altyapısı, silahlı kuvvetlerin niteliğini ve niceliğini belirleyen önemli bir faktördür. Aynı şekilde, lojistik kabiliyet de savaşta konuşlandırılabilecek kuvvet sayısını belirler. Bu anlamda ekonomik-lojistik faktörler stratejinin sınırlarını belirler. Lojistiğin etkileri özgün stratejik planlara ve spesifik operasyonlara göre değişiklik gösterebilir.
Tarihçe
"Lojistik" kelimesi Yunanca "hesaplamada yetenekli" anlamına gelen "logistikos" kelimesinden türemiştir. Kelime idari anlamda ilk defa Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu zamanlarında "Logista" adında askerî bir yetkili ile kullanılmıştır. O zamanlarda bu kelime, sayısal hesaplamalarla ilgili bir beceri anlamına geliyordu.
Tarihin ilk zamanlarında orduların tedariki yağmacılık ve toplayıcılıkla sağlanıyordu. Özellikle yiyecek ve hayvan yemleri için oldukça etkili bir yöntemdi, ancak bir bölgede uzun zaman boyunca kalmak kaynakları tüketiyordu ve orduları hareket etmeye ya da farklı bir yöntemle tedariklerini sağlamaya zorluyordu. Kullanılan ikinci bir yöntem ise, ordunun ihtiyaç duyduğu veya duyabileceği malzemeleri gemiler, yük hayvanları ve vagonlar aracılığıyla ya da sırtlarında taşıyarak yanlarında getirmeleriydi. Bu yöntem ordunun bir süre kendi kendine yeterli olmasını sağlıyordu. 19. yüzyıla kadar askerler seferde ihtiyaç duyacağı mühimmatın çoğunu yanında taşıyabiliyordu. Ancak, bu yöntem uzun yük trenlerine sebep oluyordu ve ordunun ilerleyişini yavaşlatıyordu. Hızlı ateş edebilen silahların icadıyla da bir ordunun kendi tedarikini sağlaması oldukça zorlaştı. Sanayi Devrimi ile yeni teknolojik, idari, teknik gelişmeler; malzemelerin, orduların arka tarafında korunup cepheye doğru taşındığı üçüncü bir yöntemin kullanılmasına olanak sağladı. Bu durum 20. yüzyılda "lojistik devrimi" başlattı ve modern orduları bu yeni sisteme muhtaç hale getirerek kabiliyetlerini oldukça yükseltti.
5. yüzyıl - 15. yüzyıl arası
Orta Çağ boyunca askerler, yağmacılık, toplayıcılık veya satın almalarla kendi ikmallerini sağlıyordu. Genelde askerî komutanlar birliklerine yiyecek ve malzeme desteğini sağlıyordu; ancak askerlerin maaşları karşılığında veriliyordu veya askerlerin kendi maaşlarıyla ödeme yapması gerekiyordu.
1294 yılında, John Balliol, İngiliz kralı I. Edward'ın Fransa'yı işgal etmesini desteklemeyeceğini bildirmesi üzerine I. Edward, Galler ve İskoçya'daki yetkililerin, tüccarlardan Taç'ın hakları altında sıradan piyasa fiyatlarının altına sabitlenmiş yiyecek, at ve yük arabası satın aldıkları bir sistem kurdu. Toplanan mallar emrindeki zorunlu askerler tarafından satın alınabilecek güney İskoçya ve İskoçya sınırındaki askerî depolara taşınacaktı. Bu durum 1296'da 1. İskoç Bağımsızlık Savaşı boyunca devam etti, ancak sistem yeterince rağbet görmemişti ve I. Edward'ın 1307'de ölümünden sonra pek kullanılmadı.
İngiltere II. Edward'ın tahta geçmesiyle başlayan ve III. Edward'ın ölümüyle sonlanan; tüccarların, askerlerin satın alması için malzemeleriyle ordularla buluşması istenen bir sistem kullandı. Ancak bu sistemde de tüccarlar, askerlerin malzemelerini almak zorunda olduklarını bildikleri için bunu bir kâr fırsatı olarak gördüler ve fiyatları normalden çok daha yukarı çektiler.
1337 yılında III. Edward, Fransa'ya karşı Yüz Yıl Savaşı'na girdiğinde, İngilizler lojistik ihtiyaçlarını karşılamak için yağmacılık ve toplayıcılık uygulamasına geri döndü. Bu uygulama savaş boyunca sürdü ve III. Edward'ın devrinden IV. Henry'nin hükmüne kadar devam etti.
16. yüzyıl
16. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa orduları sayı olarak oldukça artmışlardı. 100.000'e yakın veya daha fazla askerden oluşan ordular vardı. Bu artış yalnızca ordudaki askerlerden değil, ordunun gerisinden gelen siviller ve yük trenlerinde de olmuştu. Sivillerin sayısı ordunun yarısından, bir buçuk katına kadar çıkarken; yük trenleri her 15 asker için 1 vagondan oluşuyordu. Ancak büyük çoğunluğu paralı askerlerden oluşan bu devasa ordulara devlet ikmal sağlamıyordu, askerler ve komutanlar kendi ihtiyaçlarını kendilerini karşılamak zorundaydı. Eğer askerler kalıcı olarak bir kasabada ya da şehirde konuşlanmışsa ya da iyi kurulmuş askerî rotalardan gidiyorlarsa, malzemeler yerel yetkililerin gözetimi altında kolayca temin edilebiliyordu. Bazı durumlarda da ordulara tedarik sağlayan tüccarlar, orduların peşlerine takılıyordu ve onlara tedarik sağlıyordu fakat stokları oldukça azdı ve fahiş fiyat uygulaması yapıyorlardı. Ya da bir komisyoncu tutulup önden gönderilerek, gerekirse konaklama dahil orduların tedariki için bütün ayarlamaları yapıyordu.
Bir düşman bölgesinde görev yapan ordular, kırsal bölgeleri malzeme için yağmalamak zorunda kalıyordu. Bu yöntem savaşın masraflarını düşmana ödettiren geleneksel bir yöntemdi. Fakat, orduların sayısındaki artış nedeniyle yağmacılığa bağlı kalmak büyük bir sorun teşkil ediyordu, çünkü bir ordunun nerede savaşacağı veya nereye hareket edeceği kararları stratejik görevlere göre değil, bir bölgenin ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli olup olmadığına bakılarak veriliyordu. Kuşatmalarda, hem bir konumu kuşatan ordu hem de yardımına gelen ordular da oldukça etkilendi. Bir komutanın düzenli olarak ikmal sağlamaması halinde, kırsal kesimleri harap edilmiş bir kale ya da şehrin dayanması mümkün değildir.
Aksine, bu zamanın ordularının hareket halindeyken, orduya yeni askerler toplamak dışında, iletişim ağını korumak gibi bir ihtiyaçları neredeyse yoktu. Teoride, bu durum ordulara hareket özgürlüğü verirken, yağmalama ihtiyacı tedarikli ve amacına yönelik ilerlemeyi engelliyordu. Çoğu ordu, ihtiyacı olan malzemeleri gemiler aracılığıyla daha kolay taşıdığı için su kenarındaki yollarla kısıtlanmıştı. Özellikle top gibi, o dönemde taşınması için yüzlerce at gerektiren ve ordunun yarı hızında ilerleyen bir araç için bu yöntemin kullanılması gerekiyordu.
17. yüzyıl
17. yüzyılda geçen yüzyıldaki sorunların giderilmesi adına dönemin Savaş Bakanı Michel Le Tellier, bir dizi askerî reformlar gerçekleştirdi. Askerlerin maaşlarını daha düzenli almasını, özel müteahhitlerin yolsuzlukları ve verimsizlikleriyle mücadele edilmesinin yanında, Le Tellier belirli bir sefer için gerekli olan malzemelerin miktarını hesaplamak için yeni bir formül geliştirdi, ticari tedarikçiler için standartlaştırılmış anlaşmalar oluşturdu, görevleri seferdeki ordulara ikmal sağlamak için yanlarında birkaç günlük malzeme taşıyarak ordulara eşlik etmek olan, ordu uzmanları tarafından işletilen kalıcı araç parkları inşa etti. Bu ayarlamalarla birlikte konvoylarla beraber daha düzenli bir tedarik akışı sağlayacak askerî depo miktarı da arttı. Bu zamanlarda konvoylar ve askerî depolar yeni bir şey değildi, ancak ordu sayılarındaki artıştan önce onları kullanmak için pek bir sebep yoktu.
Bu değişikliklere rağmen Fransız ordusu, hala hareket halindeyken ihtiyaçlarını karşılamak için yağmacılığa büyük gereksinim duyuyordu. Bazı özel seferler için askerî depolar inşa edildi ve artık malzemeler hem parasal kazanç hem de vergi yükünü hafifletmek adına satıldı. Konvoy oluşturmak için kullanılan araçlar yerel stoklardan ya da ticari çıkarlardan sağlanıyordu. Bu dönemdeki savaşlar, müstahkem şehirlere odaklanması, cephelerin kurulamaması veya geniş alanlar üzerinde istikrarlı bir kontrol uygulanamadığı için, bu konvoyların eskortluk yapılması için genellikle kendi ordularına ihtiyacı vardı. Bu reformlar en önemli faydalarından biri de kuşatma sırasında bir orduya ikmal sağlanmasıydı. Bu sonuç, Dunkirk Kuşatması dahil, Fransız ordusunun 1658'deki başarılı seferinde, hiçbir şekilde tedarik sorunu oluşmasından dolayı bir kuşatmayı sona erdirmek zorunda kalmadığı zaman ortaya çıktı.
Le Tellier'ın oğlu Louvois babasının pozisyonuna geçtikten sonra babasının yaptığı reformları devam ettirdi. Bunlardan en önemlisi askerlerin günlük besinlerini karşılamaktı; 2 kilo ekmek ya da bazen 1 adet peksimet oluyordu. Bu yiyecek payları et ya da fasulye gibi protein kaynaklarının var olduğu düşünülerek veriliyordu; askerler bu tür ihtiyaçlarını hala kendi ceplerinden karşılamak zorundaydı ama fiyatlar genellikle piyasanın altındaydı ya da devletin harcaması olarak ücretsiz veriliyordu. Ayrıca, başlarında dolu olduklarından emin olmak için yerel valiler atandığı kalıcı bir askerî depo sistemi kurdu. Bu depolardan bazıları kuşatma altındaki kalelere ve şehirlere aylarca yetecek malzeme tedariki yapıyordu, geri kalanlar da görevdeki Fransız ordularına tedarik sağlamakla ilgileniyordu.
Bu reformlarla Avrupa'daki en iyi lojistik sisteminin faydalarını gören Fransa ordusunun, kabiliyetlerinde hala kısıtlamalar mevcuttu. Ordu ihtiyaçlarının yalnızca bir kısmı depolar tarafından karşılanabiliyordu ve geri kalanlar için yağmacılık yapılmak zorunda kalınıyordu. Özellikle bozulabilir mallar veya yem gibi depolaması ve taşıması oldukça zor olan eşyalar için yağmacılık gerekli bir yöntemdi. Malların idaresi ve nakliyesi yetersiz kaldı, özel müteahhitlerin yoksunluğuna konu oldu. Bu sistemin temel amacı, kuşatma yapan bir ordunun tedarikini sağlamaktı ve başarılı oldu da, ancak orduların hareket özgürlükleri hala kısıtlıydı.
18. yüzyıl
Amerikan Bağımsızlık Savaşında Amerikalılar, İngilizlerin yerel satın almalarını engellediğinden, bütün malzemelerin Atlantik'i geçmesi gerekiyordu ve İngilizler ciddi şekilde kısıtlanmıştı. İngilizler savaştan sonra, altyapı inşa ederek ve imparatorluk yönetmenin de verdiği tecrübeyle bir çözüm bulmuştu. Kumanya sağlama ve Ulaştırma Kurulları üstlenene kadar, Londra, askerî yiyecek ve ulaştırma desteği yönetiminin yeniden organize edilmesiyle sorumluydu. Bu kurullar sorumluluğu aldıktan sonra 1793-94 yıllarında bu organizasyonu tamamlamıştı. Bu altyapı, Avustralya, Nova Scotia, Sierra Leone gibi uzak yerlerdeki garnizonların tedariklerini sistematik hale getirmelerinden kazandıkları deneyimin üzerine inşa edilmişti. Bu yeni altyapı, İngiltere'nin Fransız Devrim Savaşları sırasında Kıta'ya büyük seferler başlatmasına ve küresel bir koloni garnizonları ağı geliştirmesine olanak sağladı.
19. yüzyıl
Napolyon Savaşları'ndan önce askerî tedarik özel şirketlerle olan sözleşmeler, yağmacılık ve devletin malın bedelini ödeyerek el koymasıyla sağlanıyordu. Napolyon Bonapart, lojistik operasyonlarını Fransız stratejisinin büyük bir parçası haline getirdi. 1805'te Ulm Seferi sırasında, 200,000 kişilik Fransız ordusunun malzeme için kırsal kesimleri yağmalamaya ihtiyacı yoktu çünkü Alman müttefikleri tarafından bu malzemeler sağlanıyordu. Fransa müttefiki Bavyera elektörlüğü, Augsburg şehrini dev bir ikmal merkezine dönüştürdü, bu sayede Fransız ordusu yiyecek, ayakkabı ve cephane konusunda hiç sıkıntı çekmedi ve Ulm zaferinden sonra hızlıca Avusturya'yı işgal etti. Napolyon hiçbir şeyi şansa bırakmamıştı; ordusunun geçeceği güzergahlarda Bavyeralılardan belirtilen miktarlarda yiyecek hazırlamasını istedi. Fransız talepleri Alman prenslikleri için aşırı gelmeye başladığında makbuzlarla malzemelerin satın alındığı bir sistem kullanmaya başladı. Fransız müttefikleriyle yapılan anlaşmalar, Fransız ordusunun birkaç gün içinde büyük miktarlarda malzeme edinmesini sağladı. Napolyon, Passau'ya büyük bir tedarik deposu inşa etti ve Tuna nehrinden Viyana'ya mavnalar yardımıyla malzeme taşıdı. Austerlitz Muharebesi dolayısıyla orduyu hazır ve ikmal edilmiş olarak tutmak istiyordu. 1807'de Napolyon, tamamen ordunun ikmali ve malzemelerin taşınmasıyla ilgilenen ilk askerî kervanı kurdu.
Fransız sistemi, İspanya ile olan Yarımada Savaşı'nda ikmal yollarını hedef alan gerilla savaşı karşısında zayıf kalmıştı. Kuşatılmış bir Barselona'ya ikmal yapmak zorunda kaldığından bölgeyi kontrolü altına alması imkânsız hale gelmişti ve Katalonya'yı Fransa İmparatorluğu'na katma planları suya düşmüştü.
Askerî lojistiğin ilk teorik analizini İsveçli yazar Antonie-Henri Jomini yapmıştır. Napolyon Savaşları'nı çalışmış olan Jomini, 1838'de strateji, taktik ve lojistik üçlüsüyle bir teori öne sürmüştür.
Kaynakça
- ^ Peppers, Jerome (1988). History of United States Military Logistics 1935-1985. s. 6. ISBN .
- ^ Dupuy, Trevor N. (1993). International Military & Defense Encyclopedia. New York. ss. 2061-69. ISBN .
- ^ Kress, Moshe (2016). Operational Logistics. Springer International Publishing. ss. 10-11. ISBN .
- ^ Özlü bir küresel tarih için bkz. Hess, Earl J. (2017). Civil War Logistics: A study of military transportation.
- ^ a b c d Abels, Richard. "War in the Middle Ages: Medieval Logistics - English Experience". United States Naval Academy. 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2017.
- ^ 11. yüzyılın sonlarından 14. yüzyıla kadar İngiliz Taçı'nın, askerî veya hanedanlık amaçları için halktan ve piyasadan mal toplayabilme yetkisi vardı. Ancak bu yetki, malları toplayıp kâr amacıyla satarak yolsuzluk yapan yetkililer tarafından sıkça kullanılmaya başlayınca 1362 yılında parlamento tarafından yapılan baskılar sonucu kullanımdan kaldırıldı. Ancak ileri tarihlerde bu sistemin kullanımı yeniden gündeme gelmeye başladı. Parlamento bu sistemin geçmişte ülkeye zarar verdiğinden ötürü 1660 yılında çıkardığı kullanım haklarının kaldırılması kanunuyla, bu sistemi kaldırdı.[1] 19 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d e f g h Creveld, Martin van (1977). Supplying War: Logistics from Wallenstein to Patton. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
- ^ Morriss, Roger. "Colonization, Conquest and the Supply of Food and Transport: The Reorganization of Logistics Management, 1780-1795," War in History, (Haziran 2007), 14#3 ss. 310-24,
- ^ a b c d e f Schneid, Frederick C. (2005). Napoleon's Conquest of Europe: The War of the Third Coalition (İngilizce). Praeger. ISBN .
- ^ Morgan, John. "War Feeding War? The Impact of Logistics on the Napoleonic Occupation of Catalonia", Journal of Military History, Ocak 2009, 73#1 ss. 83-116
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Askeri lojistik silahli kuvvetlerin harekat tedarik ve bakiminin planlanmasi ve yurutulmesi bilim dalidir Askeri techizat tasarimi gelistirilmesi temin edilmesi depolanmasi dagitimi bakim ve onarimi tahliyesi ve bertaraf edilmesi askeri personelin ulasimi tesislerin temin edilmesi ya da insasi bakim ve onarimi isletilmesi ve bertaraf edilmesi hizmetlerin temin edilmesi veya donanimi saglik ve tibbi hizmet destegi saglamak gibi gorevlerle ilgilenir Lojistik en genel haliyle hayatimizin onemli bir parcasidir Lojistikten en az bicimde de olsa yararlanmayan bir faaliyet neredeyse yoktur Lojistigin temel fonksiyonlarindan biri eksik ya da ihtiyac duyulan mallarin ikame edilmesi oldugundan mal tuketiminin oldugu her yer ve zamanda lojistige rastlanir Savas oldukca karmasik bir surec olarak nitelendirilir ve lojistikle tarih boyunca ic ice olmustur Askeri lojistik genis kapsamli bir konu oldugundan farkli zamanlarda farkli arastirmacilar tarafindan farkli sekillerde tanimlanmistir Jerome G Peppers lojistigi silahli kuvvetlerin askeri savunma kabiliyetlerini yaratan ve surduren ozel bir sistem olarak tanimlamistir Yaratmak ve surdurmek gibi anahtar kelimeler lojistigin bir surec oldugunu anlatir kesintiye ugramamasi gereken bir faaliyettir Lojistik faaliyetlerindeki her bir kesinti veya ihmal silahli kuvvetlerin kabiliyetlerini etkiler J H Skinner e gore lojistik silahli kuvvetleri desteklemek amaciyla yapilan planlama hazirlik ve malzeme tedarikini iceren buyuk bir orgutsel vazifedir Bu vazife silahli kuvvetlerin yasamlarini baris zamanindaki talim ve egitimlerini seferberliklerini kriz zamani konuslandirma ve savas ilerlemesini savas durumunda muharebe kabiliyetlerini ve barisin korunmasindaki surdurulebilir operasyonlarini etkiler Ayrica askeri lojistik devletin ekonomik kaynaklari ve askeri savunma tali sistemleri arasinda stratejik ve operasyonel amaclarin gerceklestirilmesinde ihtiyac duyulan butun olcumlerin planlanip uygulandigi bir kopru olarak da tanimlanabilir Lojistik sanati stratejik operasyonel ve taktiksel planlarin savas alanindaki mevcut durumla entegre edilmesinde yatmaktadir Bir devletin ekonomik altyapisi silahli kuvvetlerin niteligini ve niceligini belirleyen onemli bir faktordur Ayni sekilde lojistik kabiliyet de savasta konuslandirilabilecek kuvvet sayisini belirler Bu anlamda ekonomik lojistik faktorler stratejinin sinirlarini belirler Lojistigin etkileri ozgun stratejik planlara ve spesifik operasyonlara gore degisiklik gosterebilir Tarihce Lojistik kelimesi Yunanca hesaplamada yetenekli anlamina gelen logistikos kelimesinden turemistir Kelime idari anlamda ilk defa Roma Imparatorlugu ve Bizans Imparatorlugu zamanlarinda Logista adinda askeri bir yetkili ile kullanilmistir O zamanlarda bu kelime sayisal hesaplamalarla ilgili bir beceri anlamina geliyordu Tarihin ilk zamanlarinda ordularin tedariki yagmacilik ve toplayicilikla saglaniyordu Ozellikle yiyecek ve hayvan yemleri icin oldukca etkili bir yontemdi ancak bir bolgede uzun zaman boyunca kalmak kaynaklari tuketiyordu ve ordulari hareket etmeye ya da farkli bir yontemle tedariklerini saglamaya zorluyordu Kullanilan ikinci bir yontem ise ordunun ihtiyac duydugu veya duyabilecegi malzemeleri gemiler yuk hayvanlari ve vagonlar araciligiyla ya da sirtlarinda tasiyarak yanlarinda getirmeleriydi Bu yontem ordunun bir sure kendi kendine yeterli olmasini sagliyordu 19 yuzyila kadar askerler seferde ihtiyac duyacagi muhimmatin cogunu yaninda tasiyabiliyordu Ancak bu yontem uzun yuk trenlerine sebep oluyordu ve ordunun ilerleyisini yavaslatiyordu Hizli ates edebilen silahlarin icadiyla da bir ordunun kendi tedarikini saglamasi oldukca zorlasti Sanayi Devrimi ile yeni teknolojik idari teknik gelismeler malzemelerin ordularin arka tarafinda korunup cepheye dogru tasindigi ucuncu bir yontemin kullanilmasina olanak sagladi Bu durum 20 yuzyilda lojistik devrimi baslatti ve modern ordulari bu yeni sisteme muhtac hale getirerek kabiliyetlerini oldukca yukseltti 5 yuzyil 15 yuzyil arasi Orta Cag boyunca askerler yagmacilik toplayicilik veya satin almalarla kendi ikmallerini sagliyordu Genelde askeri komutanlar birliklerine yiyecek ve malzeme destegini sagliyordu ancak askerlerin maaslari karsiliginda veriliyordu veya askerlerin kendi maaslariyla odeme yapmasi gerekiyordu 1294 yilinda John Balliol Ingiliz krali I Edward in Fransa yi isgal etmesini desteklemeyecegini bildirmesi uzerine I Edward Galler ve Iskocya daki yetkililerin tuccarlardan Tac in haklari altinda siradan piyasa fiyatlarinin altina sabitlenmis yiyecek at ve yuk arabasi satin aldiklari bir sistem kurdu Toplanan mallar emrindeki zorunlu askerler tarafindan satin alinabilecek guney Iskocya ve Iskocya sinirindaki askeri depolara tasinacakti Bu durum 1296 da 1 Iskoc Bagimsizlik Savasi boyunca devam etti ancak sistem yeterince ragbet gormemisti ve I Edward in 1307 de olumunden sonra pek kullanilmadi Ingiltere II Edward in tahta gecmesiyle baslayan ve III Edward in olumuyle sonlanan tuccarlarin askerlerin satin almasi icin malzemeleriyle ordularla bulusmasi istenen bir sistem kullandi Ancak bu sistemde de tuccarlar askerlerin malzemelerini almak zorunda olduklarini bildikleri icin bunu bir kar firsati olarak gorduler ve fiyatlari normalden cok daha yukari cektiler 1337 yilinda III Edward Fransa ya karsi Yuz Yil Savasi na girdiginde Ingilizler lojistik ihtiyaclarini karsilamak icin yagmacilik ve toplayicilik uygulamasina geri dondu Bu uygulama savas boyunca surdu ve III Edward in devrinden IV Henry nin hukmune kadar devam etti 16 yuzyil 16 yuzyilin sonlarina dogru Avrupa ordulari sayi olarak oldukca artmislardi 100 000 e yakin veya daha fazla askerden olusan ordular vardi Bu artis yalnizca ordudaki askerlerden degil ordunun gerisinden gelen siviller ve yuk trenlerinde de olmustu Sivillerin sayisi ordunun yarisindan bir bucuk katina kadar cikarken yuk trenleri her 15 asker icin 1 vagondan olusuyordu Ancak buyuk cogunlugu parali askerlerden olusan bu devasa ordulara devlet ikmal saglamiyordu askerler ve komutanlar kendi ihtiyaclarini kendilerini karsilamak zorundaydi Eger askerler kalici olarak bir kasabada ya da sehirde konuslanmissa ya da iyi kurulmus askeri rotalardan gidiyorlarsa malzemeler yerel yetkililerin gozetimi altinda kolayca temin edilebiliyordu Bazi durumlarda da ordulara tedarik saglayan tuccarlar ordularin peslerine takiliyordu ve onlara tedarik sagliyordu fakat stoklari oldukca azdi ve fahis fiyat uygulamasi yapiyorlardi Ya da bir komisyoncu tutulup onden gonderilerek gerekirse konaklama dahil ordularin tedariki icin butun ayarlamalari yapiyordu Bir dusman bolgesinde gorev yapan ordular kirsal bolgeleri malzeme icin yagmalamak zorunda kaliyordu Bu yontem savasin masraflarini dusmana odettiren geleneksel bir yontemdi Fakat ordularin sayisindaki artis nedeniyle yagmaciliga bagli kalmak buyuk bir sorun teskil ediyordu cunku bir ordunun nerede savasacagi veya nereye hareket edecegi kararlari stratejik gorevlere gore degil bir bolgenin ordunun ihtiyaclarini karsilamak icin yeterli olup olmadigina bakilarak veriliyordu Kusatmalarda hem bir konumu kusatan ordu hem de yardimina gelen ordular da oldukca etkilendi Bir komutanin duzenli olarak ikmal saglamamasi halinde kirsal kesimleri harap edilmis bir kale ya da sehrin dayanmasi mumkun degildir Aksine bu zamanin ordularinin hareket halindeyken orduya yeni askerler toplamak disinda iletisim agini korumak gibi bir ihtiyaclari neredeyse yoktu Teoride bu durum ordulara hareket ozgurlugu verirken yagmalama ihtiyaci tedarikli ve amacina yonelik ilerlemeyi engelliyordu Cogu ordu ihtiyaci olan malzemeleri gemiler araciligiyla daha kolay tasidigi icin su kenarindaki yollarla kisitlanmisti Ozellikle top gibi o donemde tasinmasi icin yuzlerce at gerektiren ve ordunun yari hizinda ilerleyen bir arac icin bu yontemin kullanilmasi gerekiyordu 17 yuzyil 17 yuzyilda gecen yuzyildaki sorunlarin giderilmesi adina donemin Savas Bakani Michel Le Tellier bir dizi askeri reformlar gerceklestirdi Askerlerin maaslarini daha duzenli almasini ozel muteahhitlerin yolsuzluklari ve verimsizlikleriyle mucadele edilmesinin yaninda Le Tellier belirli bir sefer icin gerekli olan malzemelerin miktarini hesaplamak icin yeni bir formul gelistirdi ticari tedarikciler icin standartlastirilmis anlasmalar olusturdu gorevleri seferdeki ordulara ikmal saglamak icin yanlarinda birkac gunluk malzeme tasiyarak ordulara eslik etmek olan ordu uzmanlari tarafindan isletilen kalici arac parklari insa etti Bu ayarlamalarla birlikte konvoylarla beraber daha duzenli bir tedarik akisi saglayacak askeri depo miktari da artti Bu zamanlarda konvoylar ve askeri depolar yeni bir sey degildi ancak ordu sayilarindaki artistan once onlari kullanmak icin pek bir sebep yoktu Bu degisikliklere ragmen Fransiz ordusu hala hareket halindeyken ihtiyaclarini karsilamak icin yagmaciliga buyuk gereksinim duyuyordu Bazi ozel seferler icin askeri depolar insa edildi ve artik malzemeler hem parasal kazanc hem de vergi yukunu hafifletmek adina satildi Konvoy olusturmak icin kullanilan araclar yerel stoklardan ya da ticari cikarlardan saglaniyordu Bu donemdeki savaslar mustahkem sehirlere odaklanmasi cephelerin kurulamamasi veya genis alanlar uzerinde istikrarli bir kontrol uygulanamadigi icin bu konvoylarin eskortluk yapilmasi icin genellikle kendi ordularina ihtiyaci vardi Bu reformlar en onemli faydalarindan biri de kusatma sirasinda bir orduya ikmal saglanmasiydi Bu sonuc Dunkirk Kusatmasi dahil Fransiz ordusunun 1658 deki basarili seferinde hicbir sekilde tedarik sorunu olusmasindan dolayi bir kusatmayi sona erdirmek zorunda kalmadigi zaman ortaya cikti Le Tellier in oglu Louvois babasinin pozisyonuna gectikten sonra babasinin yaptigi reformlari devam ettirdi Bunlardan en onemlisi askerlerin gunluk besinlerini karsilamakti 2 kilo ekmek ya da bazen 1 adet peksimet oluyordu Bu yiyecek paylari et ya da fasulye gibi protein kaynaklarinin var oldugu dusunulerek veriliyordu askerler bu tur ihtiyaclarini hala kendi ceplerinden karsilamak zorundaydi ama fiyatlar genellikle piyasanin altindaydi ya da devletin harcamasi olarak ucretsiz veriliyordu Ayrica baslarinda dolu olduklarindan emin olmak icin yerel valiler atandigi kalici bir askeri depo sistemi kurdu Bu depolardan bazilari kusatma altindaki kalelere ve sehirlere aylarca yetecek malzeme tedariki yapiyordu geri kalanlar da gorevdeki Fransiz ordularina tedarik saglamakla ilgileniyordu Bu reformlarla Avrupa daki en iyi lojistik sisteminin faydalarini goren Fransa ordusunun kabiliyetlerinde hala kisitlamalar mevcuttu Ordu ihtiyaclarinin yalnizca bir kismi depolar tarafindan karsilanabiliyordu ve geri kalanlar icin yagmacilik yapilmak zorunda kaliniyordu Ozellikle bozulabilir mallar veya yem gibi depolamasi ve tasimasi oldukca zor olan esyalar icin yagmacilik gerekli bir yontemdi Mallarin idaresi ve nakliyesi yetersiz kaldi ozel muteahhitlerin yoksunluguna konu oldu Bu sistemin temel amaci kusatma yapan bir ordunun tedarikini saglamakti ve basarili oldu da ancak ordularin hareket ozgurlukleri hala kisitliydi 18 yuzyil Amerikan Bagimsizlik Savasinda Amerikalilar Ingilizlerin yerel satin almalarini engellediginden butun malzemelerin Atlantik i gecmesi gerekiyordu ve Ingilizler ciddi sekilde kisitlanmisti Ingilizler savastan sonra altyapi insa ederek ve imparatorluk yonetmenin de verdigi tecrubeyle bir cozum bulmustu Kumanya saglama ve Ulastirma Kurullari ustlenene kadar Londra askeri yiyecek ve ulastirma destegi yonetiminin yeniden organize edilmesiyle sorumluydu Bu kurullar sorumlulugu aldiktan sonra 1793 94 yillarinda bu organizasyonu tamamlamisti Bu altyapi Avustralya Nova Scotia Sierra Leone gibi uzak yerlerdeki garnizonlarin tedariklerini sistematik hale getirmelerinden kazandiklari deneyimin uzerine insa edilmisti Bu yeni altyapi Ingiltere nin Fransiz Devrim Savaslari sirasinda Kita ya buyuk seferler baslatmasina ve kuresel bir koloni garnizonlari agi gelistirmesine olanak sagladi 19 yuzyil Napolyon Savaslari ndan once askeri tedarik ozel sirketlerle olan sozlesmeler yagmacilik ve devletin malin bedelini odeyerek el koymasiyla saglaniyordu Napolyon Bonapart lojistik operasyonlarini Fransiz stratejisinin buyuk bir parcasi haline getirdi 1805 te Ulm Seferi sirasinda 200 000 kisilik Fransiz ordusunun malzeme icin kirsal kesimleri yagmalamaya ihtiyaci yoktu cunku Alman muttefikleri tarafindan bu malzemeler saglaniyordu Fransa muttefiki Bavyera elektorlugu Augsburg sehrini dev bir ikmal merkezine donusturdu bu sayede Fransiz ordusu yiyecek ayakkabi ve cephane konusunda hic sikinti cekmedi ve Ulm zaferinden sonra hizlica Avusturya yi isgal etti Napolyon hicbir seyi sansa birakmamisti ordusunun gececegi guzergahlarda Bavyeralilardan belirtilen miktarlarda yiyecek hazirlamasini istedi Fransiz talepleri Alman prenslikleri icin asiri gelmeye basladiginda makbuzlarla malzemelerin satin alindigi bir sistem kullanmaya basladi Fransiz muttefikleriyle yapilan anlasmalar Fransiz ordusunun birkac gun icinde buyuk miktarlarda malzeme edinmesini sagladi Napolyon Passau ya buyuk bir tedarik deposu insa etti ve Tuna nehrinden Viyana ya mavnalar yardimiyla malzeme tasidi Austerlitz Muharebesi dolayisiyla orduyu hazir ve ikmal edilmis olarak tutmak istiyordu 1807 de Napolyon tamamen ordunun ikmali ve malzemelerin tasinmasiyla ilgilenen ilk askeri kervani kurdu Fransiz sistemi Ispanya ile olan Yarimada Savasi nda ikmal yollarini hedef alan gerilla savasi karsisinda zayif kalmisti Kusatilmis bir Barselona ya ikmal yapmak zorunda kaldigindan bolgeyi kontrolu altina almasi imkansiz hale gelmisti ve Katalonya yi Fransa Imparatorlugu na katma planlari suya dusmustu Askeri lojistigin ilk teorik analizini Isvecli yazar Antonie Henri Jomini yapmistir Napolyon Savaslari ni calismis olan Jomini 1838 de strateji taktik ve lojistik uclusuyle bir teori one surmustur Kaynakca Peppers Jerome 1988 History of United States Military Logistics 1935 1985 s 6 ISBN 9780945488002 Dupuy Trevor N 1993 International Military amp Defense Encyclopedia New York ss 2061 69 ISBN 0028810619 Kress Moshe 2016 Operational Logistics Springer International Publishing ss 10 11 ISBN 978 3 319 22674 3 Ozlu bir kuresel tarih icin bkz Hess Earl J 2017 Civil War Logistics A study of military transportation a b c d Abels Richard War in the Middle Ages Medieval Logistics English Experience United States Naval Academy 13 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2017 11 yuzyilin sonlarindan 14 yuzyila kadar Ingiliz Taci nin askeri veya hanedanlik amaclari icin halktan ve piyasadan mal toplayabilme yetkisi vardi Ancak bu yetki mallari toplayip kar amaciyla satarak yolsuzluk yapan yetkililer tarafindan sikca kullanilmaya baslayinca 1362 yilinda parlamento tarafindan yapilan baskilar sonucu kullanimdan kaldirildi Ancak ileri tarihlerde bu sistemin kullanimi yeniden gundeme gelmeye basladi Parlamento bu sistemin gecmiste ulkeye zarar verdiginden oturu 1660 yilinda cikardigi kullanim haklarinin kaldirilmasi kanunuyla bu sistemi kaldirdi 1 19 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d e f g h Creveld Martin van 1977 Supplying War Logistics from Wallenstein to Patton Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 21730 X Morriss Roger Colonization Conquest and the Supply of Food and Transport The Reorganization of Logistics Management 1780 1795 War in History Haziran 2007 14 3 ss 310 24 a b c d e f Schneid Frederick C 2005 Napoleon s Conquest of Europe The War of the Third Coalition Ingilizce Praeger ISBN 0 275 98096 0 Morgan John War Feeding War The Impact of Logistics on the Napoleonic Occupation of Catalonia Journal of Military History Ocak 2009 73 1 ss 83 116