Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Top, çok uzağa atış yapabilen ve tahrip gücü yüksek ağır silahlardır. Topları kullanan askeri sınıf topçu birlikleri olarak adlandırılmıştır. Orta Çağ'da şehirleri korumak için inşa edilen büyük surları yıkmak insan gücüyle mümkün olmadığı için topçuluğun önemi artmış ve yüzyıllar boyu farklı devletler tarafından geliştirilerek kullanılmıştır. Tarihi kaynaklarda ilk topların Çin'de döküldüğü ve 13. yüzyılda önce Orta Doğu, daha sonra ise Avrupa'ya yayıldığı ifade edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nda topçu ocağı I. Murad zamanında kurulmuş, top dökümlerinin yapıldığı yer Tophane olarak adlandırılmıştır.
Toplarda karabarut ("kara barut"), 19. yüzyılın sonlarında dumansız barutun icadından önce birincil itici güçtü. Toplar gauge, etkili menzil, hareket kabiliyeti, atış hızı, atış açısı ve ateş gücü bakımından farklılık gösterir.
Tarih
Yunan mucit ve matematikçi (MÖ 285-MÖ 222) sıkıştırılmış havayı kullanarak topun ilkel şeklini icat etti (MÖ 200).
Ateş mızrakları, barut itmeli oklar en az 1132'de Çin de kullanılıyordu. Ateşli silahlar ile ilgili belgelenmiş ilk kayıt 1132'de Çin'deki Fujian bölgesindeki bir şehrin ele geçirilmesinde bambudan yapılmış ateşli silahların kullanıldığıdır. Ateşleme için barut kullanılıyordu. Song Hanedanı (960-1279) döneminde kullanılan bu ateşli silah da sonradan bambunun yerini bronz tüpler aldı ve bunlarla demir toplar atılıyordu. Bu yeni silahlar terminoloji değişikliğine neden oldu. Ateş mızrağa "hou gaing" ateş tüpe "huo tang".
Tüp bronz havan topu veya bronz ilk defa Song Hanedanı'nın Moğollar ile savaşında görüldü. Çinliler üç binden fazla bronz veya demir dökme topu Çin Seddi üzerine Moğollara karşı savunma için kurdular. Silahlar Moğol fatihleri tarafından alındı ve aynı zamanda Kore'de kullanıldı.
İlk toplar küçük, çok fazla tahribat yaratmayan, ahşap iskelet düzeninde mancınıklarla fırlatılan bir yapıya sahiptir. Bilim tarihçileri 11. yüzyıldan itibaren Çin'de itici bir güç olarak kullanılan barutun 13. yüzyılın ilk yarısına kadar Avrupa'ya ulaşmadığı konusunda hem fikirdir. Yaygın bir söyleme göre metal bir tüp içerisine barut ikmali yaparak ateşleyen ilk kişi bir Alman keşişi olan Berthold Schwartz'dır. Ancak bunun bir uydurma olduğu varsayılmıştır. 1324'teki Metz Kuşatması sırasında demir topların ateşlendiğine dair bazı kayıtlar mevcuttur. Yine 11 Şubat 1326'da Floransalıların pirinçten yapılma top arabaları ve demir toplar sipariş ettiğine dair kayıtlar mevcuttur. Walter de Milimete'ye ait iki adet el yazmasında bir askerin vazo şeklindeki bir top arabasıyla ateşleme gerçekleştirdiğini tasvir eden betimlemeler mevcuttur.
Bilim tarihçileri bu topların siyah toz olarak adlandırılan barutun icadı sonrası geliştirildiğini ve 1344'te Çin'de kullanılmaya başladığını ifade etmiştir. İtalyan şair ve hümanist Petrarch, eserlerinde küçük ahşap topların Avrupa'da kullanıldığından bahsetmektedir. Daha az masraflı olan ahşap, büyük topları fırlatmak için dayanıklı bir malzeme olmadığı için geliştirilmeye çalışılmıştır. İlk metal toplar hakiki siyah barutların icadından sonra Avrupa'da kullanılmaya başlanmıştır. Ancak nerede ve ne zaman kullanıldığı konusunda kesin bir kanıt yoktur. İlk topların 1327'de İngilizlerin İskoçlara karşı yaptığı Crecy Savaşı sırasında kullanıldığı, 1338'de bir Fransız filosunun İngiltere'ye karşı düzenlediği harekât sırasında 25 librelik pot de fer adı verilen vazo tipli toplar kullandığı, yine İngilizlerin 1346'da Fransızlara karşı gerçekleştirdiği bir savaşta top kullandığı iddia edilmiştir. Kesin olan şu ki, 20 yıl içerisinde bu askeri teknoloji Avrupa'nın hemen hemen her yerine ulaşmış ve 14. yüzyılın ikinci yarısından itibaren sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Yeni siparişlerin verilmesi sonrası topçuluk sanayisi ve sektörü Avrupa'da hızla gelişmiş ve 14. yüzyılın sonunda icat edilen topların artık beyaz dumanlar çıkaran, keskin kokulu ve kulakları sağır eden bir yapıya ulaştığı ifade edilmiştir.
Köken ve terimce
Top sözcüğünün ilk topların kullandığı güllelerden gelmektedir. Avrupa dillerinde ise canon (top) eski Fransızca'ya eski İtalyanca'dan "Cannone" den gelir. Eninde sonunda Latince Canna (tüb, boru) dan türer. Latinceleşmiş kelime top silah olarak İtalya'da 1326'dan beri kullanılıyordu ve 1418'de İngiltere'de de "bombardum" veya "bombard" (topa tutmak, bombardıman etmek) en erken top için kullanılıyordu. Fakat 1430'dan sonra sadece en geniş silahları işaret etmeye geldi. Cannon (top) ismin tekil ve çoğul her ikisi için de geçerlidir. Modern zamanda bu terim yivli makineli silah 20 mm veya daha fazla kalibreye atfedilir. Böyle silahlarda farklılık olmasına rağmen genel olarak topa referanslanır. Terim özellikle ateş etmek için dizayn olmuş 42 lb yi referans alır. Karşıt olarak "Demi-cannon 32 lb " (yarı cannon: 17.nci yüzyılda deniz topu), "Culverin 18 lb" (Ortaçağ topu) veya "Demi-culverin 9 lb".
Topçulukta ilk ayrım karada kullanılan top (cannon) ile savaş gemilerinin güvertesindeki top (gun) arasında doğmuştur. 20. yüzyılın başında havacılığın doğuşuna kadar topçulukta başlıca ayrım bu olmuştur. Ayrıca seyyar ve sabit toplar, yatay ve dikey atış eğrisi (havan) olan toplar gibi ayrım ve tanımlar da vardır.
Sınıflandırma
Müzikte
Top, bazı müzik parçalarında vurmalı çalgıların bir çeşidi için kullanılabilir. En iyi bilinen örneği Tchaikovsky'nin 1812 Uvertürü'dür. Bu eser orkestra ile Borodino Savaşı'nı (7 Eylül 1812'deki Fransız, Rus savaşı olup Napolyon Savaşları'nın en geniş ve kanlı tek günlü savaşıdır) anlatır. Bu versiyon 1950 yılında Minnepolis Orkestrası tarafından ilk defa top ateşi kayda depo edilerek yapıldı. Takip eden aynı kayıtlar diğer gruplarca yapılmıştır. Top ateşi Temmuzun 4 ünde yıldönümünde Boston Pops tarafından onların yıllık konserlerinde Charles nehri sahillerinde, Ulusal Senfoni Orkestrası tarafından onların yıllık konserinde US Capitol binası basamaklarında kullanılır.
Hard rock orkestrası (AC/DC)'de topu şarkıları " For those about to rock, we salute you" da kullanır. Aynı isimli albüm, kapağında top resmini içerir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Top (silah) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Naval Weapons of the World9 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Modern Artillery4 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- French artillery and its ammunition. 14th to the end of the 19th century4 Ağustos 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
 | Silahlar ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Top cok uzaga atis yapabilen ve tahrip gucu yuksek agir silahlardir Toplari kullanan askeri sinif topcu birlikleri olarak adlandirilmistir Orta Cag da sehirleri korumak icin insa edilen buyuk surlari yikmak insan gucuyle mumkun olmadigi icin topculugun onemi artmis ve yuzyillar boyu farkli devletler tarafindan gelistirilerek kullanilmistir Tarihi kaynaklarda ilk toplarin Cin de dokuldugu ve 13 yuzyilda once Orta Dogu daha sonra ise Avrupa ya yayildigi ifade edilmistir Osmanli Imparatorlugu nda topcu ocagi I Murad zamaninda kurulmus top dokumlerinin yapildigi yer Tophane olarak adlandirilmistir Kusatmada kullanilan 16 yuzyil savas topu Le diverse et artificiose machine del capitano Agostino Ramelli adli eserden 1588 Toplarda karabarut kara barut 19 yuzyilin sonlarinda dumansiz barutun icadindan once birincil itici guctu Toplar gauge etkili menzil hareket kabiliyeti atis hizi atis acisi ve ates gucu bakimindan farklilik gosterir TarihYunan mucit ve matematikci MO 285 MO 222 sikistirilmis havayi kullanarak topun ilkel seklini icat etti MO 200 Ates mizraklari barut itmeli oklar en az 1132 de Cin de kullaniliyordu Atesli silahlar ile ilgili belgelenmis ilk kayit 1132 de Cin deki Fujian bolgesindeki bir sehrin ele gecirilmesinde bambudan yapilmis atesli silahlarin kullanildigidir Atesleme icin barut kullaniliyordu Song Hanedani 960 1279 doneminde kullanilan bu atesli silah da sonradan bambunun yerini bronz tupler aldi ve bunlarla demir toplar atiliyordu Bu yeni silahlar terminoloji degisikligine neden oldu Ates mizraga hou gaing ates tupe huo tang Tup bronz havan topu veya bronz ilk defa Song Hanedani nin Mogollar ile savasinda goruldu Cinliler uc binden fazla bronz veya demir dokme topu Cin Seddi uzerine Mogollara karsi savunma icin kurdular Silahlar Mogol fatihleri tarafindan alindi ve ayni zamanda Kore de kullanildi Ilk toplar kucuk cok fazla tahribat yaratmayan ahsap iskelet duzeninde manciniklarla firlatilan bir yapiya sahiptir Bilim tarihcileri 11 yuzyildan itibaren Cin de itici bir guc olarak kullanilan barutun 13 yuzyilin ilk yarisina kadar Avrupa ya ulasmadigi konusunda hem fikirdir Yaygin bir soyleme gore metal bir tup icerisine barut ikmali yaparak atesleyen ilk kisi bir Alman kesisi olan Berthold Schwartz dir Ancak bunun bir uydurma oldugu varsayilmistir 1324 teki Metz Kusatmasi sirasinda demir toplarin ateslendigine dair bazi kayitlar mevcuttur Yine 11 Subat 1326 da Floransalilarin pirincten yapilma top arabalari ve demir toplar siparis ettigine dair kayitlar mevcuttur Walter de Milimete ye ait iki adet el yazmasinda bir askerin vazo seklindeki bir top arabasiyla atesleme gerceklestirdigini tasvir eden betimlemeler mevcuttur Bilim tarihcileri bu toplarin siyah toz olarak adlandirilan barutun icadi sonrasi gelistirildigini ve 1344 te Cin de kullanilmaya basladigini ifade etmistir Italyan sair ve humanist Petrarch eserlerinde kucuk ahsap toplarin Avrupa da kullanildigindan bahsetmektedir Daha az masrafli olan ahsap buyuk toplari firlatmak icin dayanikli bir malzeme olmadigi icin gelistirilmeye calisilmistir Ilk metal toplar hakiki siyah barutlarin icadindan sonra Avrupa da kullanilmaya baslanmistir Ancak nerede ve ne zaman kullanildigi konusunda kesin bir kanit yoktur Ilk toplarin 1327 de Ingilizlerin Iskoclara karsi yaptigi Crecy Savasi sirasinda kullanildigi 1338 de bir Fransiz filosunun Ingiltere ye karsi duzenledigi harekat sirasinda 25 librelik pot de fer adi verilen vazo tipli toplar kullandigi yine Ingilizlerin 1346 da Fransizlara karsi gerceklestirdigi bir savasta top kullandigi iddia edilmistir Kesin olan su ki 20 yil icerisinde bu askeri teknoloji Avrupa nin hemen hemen her yerine ulasmis ve 14 yuzyilin ikinci yarisindan itibaren siklikla kullanilmaya baslanmistir Yeni siparislerin verilmesi sonrasi topculuk sanayisi ve sektoru Avrupa da hizla gelismis ve 14 yuzyilin sonunda icat edilen toplarin artik beyaz dumanlar cikaran keskin kokulu ve kulaklari sagir eden bir yapiya ulastigi ifade edilmistir Koken ve terimceTop sozcugunun ilk toplarin kullandigi gullelerden gelmektedir Avrupa dillerinde ise canon top eski Fransizca ya eski Italyanca dan Cannone den gelir Eninde sonunda Latince Canna tub boru dan turer Latincelesmis kelime top silah olarak Italya da 1326 dan beri kullaniliyordu ve 1418 de Ingiltere de de bombardum veya bombard topa tutmak bombardiman etmek en erken top icin kullaniliyordu Fakat 1430 dan sonra sadece en genis silahlari isaret etmeye geldi Cannon top ismin tekil ve cogul her ikisi icin de gecerlidir Modern zamanda bu terim yivli makineli silah 20 mm veya daha fazla kalibreye atfedilir Boyle silahlarda farklilik olmasina ragmen genel olarak topa referanslanir Terim ozellikle ates etmek icin dizayn olmus 42 lb yi referans alir Karsit olarak Demi cannon 32 lb yari cannon 17 nci yuzyilda deniz topu Culverin 18 lb Ortacag topu veya Demi culverin 9 lb Topculukta ilk ayrim karada kullanilan top cannon ile savas gemilerinin guvertesindeki top gun arasinda dogmustur 20 yuzyilin basinda havaciligin dogusuna kadar topculukta baslica ayrim bu olmustur Ayrica seyyar ve sabit toplar yatay ve dikey atis egrisi havan olan toplar gibi ayrim ve tanimlar da vardir SiniflandirmaKundagi Motorlu Topcu Sistemi Donanma topu Kiyi topu Dag topu Seri atesli top Tanksavar topu Agir silahlar Makineli top Kiyi topu Sahra topu Top obus Havan Obus Dag topu Donanma topu Elektromanyetik top Gauss Silahi Geri tepmesiz tufek Yivli tufek Yivsiz top Tank topu Cekili obus Topcu roketiMuzikteTop bazi muzik parcalarinda vurmali calgilarin bir cesidi icin kullanilabilir En iyi bilinen ornegi Tchaikovsky nin 1812 Uverturu dur Bu eser orkestra ile Borodino Savasi ni 7 Eylul 1812 deki Fransiz Rus savasi olup Napolyon Savaslari nin en genis ve kanli tek gunlu savasidir anlatir Bu versiyon 1950 yilinda Minnepolis Orkestrasi tarafindan ilk defa top atesi kayda depo edilerek yapildi Takip eden ayni kayitlar diger gruplarca yapilmistir Top atesi Temmuzun 4 unde yildonumunde Boston Pops tarafindan onlarin yillik konserlerinde Charles nehri sahillerinde Ulusal Senfoni Orkestrasi tarafindan onlarin yillik konserinde US Capitol binasi basamaklarinda kullanilir Hard rock orkestrasi AC DC de topu sarkilari For those about to rock we salute you da kullanir Ayni isimli album kapaginda top resmini icerir Kaynakca Spencer C Tucker Instruments of War California ABC Clio 2015 s 45 Jeff Kinard Artillery An Illustrated History of Their Impact California ABC Clio 2007 s 33Dis baglantilarWikimedia Commons ta Top silah ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Naval Weapons of the World9 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Modern Artillery4 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde French artillery and its ammunition 14th to the end of the 19th century4 Agustos 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizKalibresine gore en buyuk toplar listesi Obusler listesiSilahlar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz