Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Asurbanipal (Akatça: Aššur-bāni-apli; Aramice: "ܐܵܫܘܿܪ ܒܵܢܝܼ ܐܵܦܠܝܼ"), MÖ 668-627 arasında hüküm sürmüş son büyük Asur kralıdır.
Başlangıçta Basra Körfezi'nden Kilikya, Suriye ve Mısır'a kadar uzanan bir imparatorluğun bu güçlü hükümdarının yaşam öyküsü, kendi yazdığı vakayinamelerdeki otobiyografik ögelerle kraliyet yazışmalarındaki bilgiler bir araya getirilerek büyük ölçüde ortaya çıkarılmıştır.
Veliahtlığı
Babası Asurahiddina hanedan içinde taht kavgasını önlemek amacıyla M.Ö. Mayıs 672'de Asurbanipal'i veliaht ilan etti. Başka anneden olan ama Asurbanipal'le eşit hakları bulunan kardeşi Şamaş-şum-ukin ise Babil veliahtı oldu. Asurbanipal'e öncelik tanınmasında ana Kraliçe Nakia-zakutu'nun etkisi olduğu düşünülebilir.
Asurbanipal, devlet işlerini öğrendiği yıllarda, kuzeydeki dağ kabilelerini denetlemekte ortaya çıkan sorunlarla uğraşarak deneyim kazandı. Nabu-ahi-eriba'dan tarih ve edebiyat dersleri aldı, komutan Nabu-şar-usur'dan askerlik öğrendi. Kendisinden önceki birkaç Mezopotamya kralı gibi, kutsal metinleri ve dinsel bilgileri özümledi, hem Sümer, hem de Akad dillerini öğrenerek bu dillerde yazılmış metinleri okudu. Ayrıca avcılık, okçuluk ve binicilikte kendini gösterdi. Kendi anlatımına göre, babası onu cesareti ve zekası nedeniyle kardeşlerinden önde tutmuştu. Savaşta nasıl dövüştüğüne ilişkin pek bilgi bulunmamakla birlikte, bu iddiayı doğru saymamak için de hiçbir neden mevcut değildir.
Asurbanipal kısa zamanda sarayın ve soyluların yönetiminde ağır sorumluluklar üstlendi. Hiçbir vali ya da yüksek memur ona danışılmadan atanmaz oldu. Devletin birçok inşaat işinin başında bulundu. Gönderdiği raporlarda ortaya koyduğu devlet adamı nitelikleri, babasının Mısır seferine çıkarken bütün devlet işlerinin sorumluluğunu ona bırakabilmesini sağladı.
Hükümdarlığı
Asurahiddina'nın Aralık ayında Harran'da ölmesinden sonra, Asurbanipal hiçbir karışıklık çıkmadan iktidarı devraldı. Ana kraliçe ise hanedan üyelerinin ve saray ileri gelenlerinin ona bağlılık yemini etmesini sağladı.
Asurbanipal'in ilk işi, Nil Deltasını ele geçiren ve yörede destek kazanan Mısır firavunu Taharka'nın başlattığı ayaklanmayı bastırmak oldu. Hızlı bir askerî harekâtla Taharka'yı çekilmeye zorladı. Bölgenin yönetim görevlerini yerli prenslere vererek bu yöneticileri Asur garnizonlarıyla destekledi. Prenslerin bazıları gizlice Taharka'yla işbirliği yapınca, bunlar Ninive'ye gönderildi. Bölgenin yönetimini yerli yöneticilere verme politikasına bağlı kalan Asurbanipal, delta bölgesinin en yüksek yöneticiliğine getirdiği I. Neko ile bir antlaşma yaptı. Ama Taharka'nın ardılı Tanutamon'un üst üste giriştiği saldırılar, Asur'un MÖ 664-663'te bir kez daha bölgeye müdahale etmesine yol açtı. Memphis'i ele geçiren Asur birlikleri Teb'i de yağmaladı. Asurbanipal gene de politikasını değiştirmedi ve MÖ 663'te ölen Neko'nun yerine yerli bir yönetici olan Psamtik'in geçmesini kabul etti. Mısır'da sağladığı bu barış, onun başka yerlere rahatça sefer düzenlemesine olanak verdi. MÖ 654'te Asur garnizonları Mısır'dan atıldı. Ama ticaret ilişkilerinin sürmesi nedeniyle, bu kayıp Asurbanipal'in konumunu sarsmadı.
Asurbanipal daha sonra, Mısır ve Lidyalıların bağımsızlık girişimlerini desteklemiş olan Fenike kenti Tyros'a (Sur) yürüdü. Tyros kuşatması başarıyla sonuçlandı, Suriye ve Kilikya hükümdarlarının yeniden Asur'a boyun eğmesini sağlandı. Bu başarı, ayrıca Lidyalı Gyges'in işgalci Kimmerlere karşı Asur'dan yardım istemesine yol açtı. Ama Lidyalı paralı askerker daha önce Mısır'a yardım ettikleri için bu istek geri çevrildi. Mannaililer karşısında askerî gücünü hemen kanıtlayan ve İskitler'in önderi Madyes'le ittifak kuran Asurbanipal Kimmerlerin ilerleyişini durdurarak dikkatini güney komşusu Babil'e çevirme olanağını buldu.
Şamaş-şum-ukin ile ilişkiler
Asurbanipal, kardeşi Şamaş-şum-ukin'i Babil'in yerel yöneticisi olarak tanımış, ama yetkilerini sınırlamıştı. Buradaki Asur garnizonları ve devlet görevlileri Asurbanipal'e karşı sorumluydu. Basra ve Ur valilerini gene Asurbanipal atıyor, ayrıca Babilliler doğrudan ona başvurarak toprak bağışı alabiliyorlardı. İki kardeş, 16 yıl boyunca ilişkilerini barış içinde sürdürdüler. Elam tahtını zorla ele geçirip Asur topraklarına giren Tept-Humban öldürüldüğünde, Elam prensleri Humbanigaş ve Tammaritu, Asurluların yanında yer aldılar. Ülkeyi doğrudan Asur yönetimine bağlamak yerine bu prenslere Elam'da belli bölgelerin yönetimi verildi. Böylece Asurbanipal, büyük bir olasılıkla, hala güvendiği kardeşine de yardım etmek niyetindeydi. Bu sırada Babillilerin gönderdiği temsilcilerle görüşerek, Elam olayında suç ortaklığı eden Gambulu kabilesini cezalandırdı.
Uzun süre Babil'de kaldığı için yörenin geleneksel direniş ruhuyla dolan Şamaş-şum-ukin'in, kardeşinin yatıştırıcı politikasını zayıflık olarak değerlendirdiği ve bunu fırsat bilerek durumunu güçlendirmeye çalıştığı düşünülebilir. Nedeni ne olursa olsun, sonuçta Şamaş-şum-ukin, Asur İmparatorluğu'nun çevresindeki öteki toplulukları (Fenike, Mısır, Yahuda, Elam, Lidya ve Arap ve Keldani kabilelerini) bir araya getirip Asur'a başkaldırmaya yöneltti. Asurbanipal bu entrikalardan Babillileri sorumlu tutarak, belki bağlılıklarını da sınamak amacıyla, özel bir vergi koydu. Onların bu vergiyi ödemeyi kabul etmemesi üzerine askerlerini harekete geçirdi. Kardeşini doğrudan tehlikeye atacak yöntemlerde kaçındığını ve doğrudan harekete geçmek yerine kuşatmayı yeğlediğini düşündüren bir strateji uyguladı. Babil Vakayinamesi'ne göre "savaş üç yıl sürdü ve aralıksız çarpışmalar oldu". Elam, iç çekişmelerin getirdiği sorunlarla uğraştığı için ayaklananları destekleyemez durumdaydı; Babil'e sığınan Araplar, açlığın kol gezdiği bu kentten kaçtılar. Şamaş-şum-ukin 'de, ateşe verilen sarayının içinde kendini öldürdü. Asurbanipal, Babil'e karşı duyduğu yakınlığı, onarım çalışmalarıyla ve Keldani soylusu Kandalano'yu genel vali atayarak ortaya koydu. Ama ayaklanmayı bastırmak için uzun bir süre daha uğraşmak zorunda kaldı. Arap kabilelerine baskınlar düzenledi, Nebatilerin önderi ile Uate ve müttefiklerini yenilgiye uğratarak Kadar kabilesini saf dışı etti. Elam'la daha zorlu bir mücadeleye girdi. Savaş M.Ö. 639'da Asurluların Susa'yı ele geçirmesine değin sürdü. Böylece "bütün dünya"ya egemen olan Asurbanipal, zaferini dört tutsak kralın çektiği arabasında katıldığı geçit töreniyle kutladı.
Düzeni korumak için giriştiği askerî harekâtlar, Asurbanipal'in bir yönetici olarak yeteneklerinin göz ardı edilmesine yol açmamalıdır. Lidyalıların ve Medlerin yayılması sonucunda kuzeydeki ve doğudaki ticaret yollarının kapanması tehlikesine karşın, Asurbanipal döneminde imparatorluk ekonomik bakımdan gelişti. Ama MÖ 631'den sonra kaynaklar yetersiz kalmaya başladı.
Asurbanipal'in ölümünden söz eden bir belge ele geçmemiştir. Ama babası gibi davranarak, oğulları Asur-etelilani ve Şin-şar-işkun'un, ülkeyi kendisinden sonra birlikte yönetmelerini sağalayacak bir düzenleme ile yetki alanlarını belirlediği sanılmaktadır. Ölümünden sonraki 20 yıl içinde imparatorluğun çökmesinin sorumluluğu Asurbanipal'in yönetimindeki zayıflıklara bağlanamaz. İmparatorluk iç çatışmalardan çok, dış baskılar yüzünden çökmüştür.
Kişiliği ve tarihsel önemi
Asurbanipal dine çok bağlıydı. Asur ve Babil'deki önemli kutsal yerlerin çoğunu yeniden canlandırdı. Ninive'deki "Hanedan Evi" ve , bunlar arasında en çok özen gösterdikleriydi. Birçok kararını verirken fal baktırdığı, bu konuya özel ilgi duyduğu bilinmektedir. Yeniyıl Bayramı'nı törenlerle kutlardı. Onu Kraliçe Asur-şharrat'la bahçede akşam yemeği yerken gösteren kabartmanın bu kutlamalardan birini betimlediği sanılmaktadır. Asurbanipal'in küçük kardeşleri yaşamlarını Harran ve Asur'da rahip olarak geçirdiler.
Asurbanipal, sanata düşkündü. Sümer, Babil ve Asur eserlerine sarayında yer verirdi. Şu anda Britanya Müzesi’nde sergilenen bu eserler Mezopotamya tarihi ile ilgili önemli bilgiler taşımaktadır.
Asurbanipal Kütüphanesi
Ayrıca bakınız Asurbanipal Kütüphanesi
Ninive'de Orta Doğu'nun ilk sistematik kitaplığını kurmuştur. Asurbanipal'in tarihteki önemi bilim, sanat ve din gibi konulara duyduğu ilgi sonucunda gerçekleştirdiği işlerden de kaynaklanır. Ninive'de Ortadoğu'nun sistemli biçimde toplanıp kataloglanmış ilk kitaplığını o kurmuştur. Bu kitaplıktan günümüze kalan yaklaşık 20.720 tablet British Museum'dadır. Asurbanipal'in yazıcıları, onun emri üzerine tapınak kitaplıklarında buldukları her türden metnin aslını ya da kopyasını topladılar. Bunlar Asur, Nimrud ve Ninive'den getirilen tablet koleksiyonuna eklendi. Bunların çoğu, gözlenen belli olaylara, insan, hayvan ve bitkilerin özellikleriyle davranışlarına, Güneş, Ay, gezegen ve yıldızların hareketlerine dayanan fal metinlerinden oluşur. Ayrıca, yazıcıların eğitimi için gereken Sümerce, Akadca ve başka dillerde sözlükler de vardır. Asurbanipal, büyü ve ayin metinleri ile dua, masal, atasözü gibi metinlerin yanı sıra gerek dinsel gerek din dışı pek çok yapıtı da kitaplığına getirtmişti. Yaradılış, Gılgamış, , Etana ve gibi geleneksel Mezopotamya destanlarının günümüze kalabilmesinde en büyük rolü onun kurduğu bu kitaplık oynamıştır. Kitaplıkta el kitaplarının, bilimsel metinlerin ve Binbir Gece Masalları'ndan birinin ilk örneği olan Nippur'la Yoksul Adam gibi bazı halk öykülerinin bulunması, bu kitaplığın, yalnızca kahinlerin ve kralın manevi esenliğinden sorumlu olan başka kişilerin gereksinmeleri için kurulmuş olmadığını gösterir. Asurbanipal'in kişisel edebiyat merakına da karşılık veren bu kitaplığın kil tabletlerinin çoğunun üstünde, krallığa ait olduğunu gösteren simgeler vardır.
Asurbanipal güzel sanatların da koruyucusuydu. Ninive'de yeni yaptırdığı ya da onarttığı saraylarda, hükümdarlık döneminin tarihsel olaylarını ve törenlerini simgeleyen kabartmalar görülür. Bunların üsluplarında, daha önceki dönemlerinkilerle karşılaştırıldığında, dikkat çekici bir gelişme görülür. Birçok kabartma ise eski dönemlerde rastlanmayan destansı özellikler taşır. Bu da Asurbanipal'in canlı ve güçlü kişiliğinin bir yansıması olarak değerlendirilebilir.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Asurbanipal ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asurbanipal Akatca Assur bani apli Aramice ܐ ܫܘ ܪ ܒ ܢܝ ܐ ܦܠܝ MO 668 627 arasinda hukum surmus son buyuk Asur kralidir Asurbanipal Baslangicta Basra Korfezi nden Kilikya Suriye ve Misir a kadar uzanan bir imparatorlugun bu guclu hukumdarinin yasam oykusu kendi yazdigi vakayinamelerdeki otobiyografik ogelerle kraliyet yazismalarindaki bilgiler bir araya getirilerek buyuk olcude ortaya cikarilmistir VeliahtligiBabasi Asurahiddina hanedan icinde taht kavgasini onlemek amaciyla M O Mayis 672 de Asurbanipal i veliaht ilan etti Baska anneden olan ama Asurbanipal le esit haklari bulunan kardesi Samas sum ukin ise Babil veliahti oldu Asurbanipal e oncelik taninmasinda ana Kralice Nakia zakutu nun etkisi oldugu dusunulebilir Asurbanipal devlet islerini ogrendigi yillarda kuzeydeki dag kabilelerini denetlemekte ortaya cikan sorunlarla ugrasarak deneyim kazandi Nabu ahi eriba dan tarih ve edebiyat dersleri aldi komutan Nabu sar usur dan askerlik ogrendi Kendisinden onceki birkac Mezopotamya krali gibi kutsal metinleri ve dinsel bilgileri ozumledi hem Sumer hem de Akad dillerini ogrenerek bu dillerde yazilmis metinleri okudu Ayrica avcilik okculuk ve binicilikte kendini gosterdi Kendi anlatimina gore babasi onu cesareti ve zekasi nedeniyle kardeslerinden onde tutmustu Savasta nasil dovustugune iliskin pek bilgi bulunmamakla birlikte bu iddiayi dogru saymamak icin de hicbir neden mevcut degildir Asurbanipal kisa zamanda sarayin ve soylularin yonetiminde agir sorumluluklar ustlendi Hicbir vali ya da yuksek memur ona danisilmadan atanmaz oldu Devletin bircok insaat isinin basinda bulundu Gonderdigi raporlarda ortaya koydugu devlet adami nitelikleri babasinin Misir seferine cikarken butun devlet islerinin sorumlulugunu ona birakabilmesini sagladi HukumdarligiAsurahiddina nin Aralik ayinda Harran da olmesinden sonra Asurbanipal hicbir karisiklik cikmadan iktidari devraldi Ana kralice ise hanedan uyelerinin ve saray ileri gelenlerinin ona baglilik yemini etmesini sagladi Asurbanipal in ilk isi Nil Deltasini ele geciren ve yorede destek kazanan Misir firavunu Taharka nin baslattigi ayaklanmayi bastirmak oldu Hizli bir askeri harekatla Taharka yi cekilmeye zorladi Bolgenin yonetim gorevlerini yerli prenslere vererek bu yoneticileri Asur garnizonlariyla destekledi Prenslerin bazilari gizlice Taharka yla isbirligi yapinca bunlar Ninive ye gonderildi Bolgenin yonetimini yerli yoneticilere verme politikasina bagli kalan Asurbanipal delta bolgesinin en yuksek yoneticiligine getirdigi I Neko ile bir antlasma yapti Ama Taharka nin ardili Tanutamon un ust uste giristigi saldirilar Asur un MO 664 663 te bir kez daha bolgeye mudahale etmesine yol acti Memphis i ele geciren Asur birlikleri Teb i de yagmaladi Asurbanipal gene de politikasini degistirmedi ve MO 663 te olen Neko nun yerine yerli bir yonetici olan Psamtik in gecmesini kabul etti Misir da sagladigi bu baris onun baska yerlere rahatca sefer duzenlemesine olanak verdi MO 654 te Asur garnizonlari Misir dan atildi Ama ticaret iliskilerinin surmesi nedeniyle bu kayip Asurbanipal in konumunu sarsmadi Asurbanipal aslan avinda Asurbanipal daha sonra Misir ve Lidyalilarin bagimsizlik girisimlerini desteklemis olan Fenike kenti Tyros a Sur yurudu Tyros kusatmasi basariyla sonuclandi Suriye ve Kilikya hukumdarlarinin yeniden Asur a boyun egmesini saglandi Bu basari ayrica Lidyali Gyges in isgalci Kimmerlere karsi Asur dan yardim istemesine yol acti Ama Lidyali parali askerker daha once Misir a yardim ettikleri icin bu istek geri cevrildi Mannaililer karsisinda askeri gucunu hemen kanitlayan ve Iskitler in onderi Madyes le ittifak kuran Asurbanipal Kimmerlerin ilerleyisini durdurarak dikkatini guney komsusu Babil e cevirme olanagini buldu Samas sum ukin ile iliskilerAsurbanipal kardesi Samas sum ukin i Babil in yerel yoneticisi olarak tanimis ama yetkilerini sinirlamisti Buradaki Asur garnizonlari ve devlet gorevlileri Asurbanipal e karsi sorumluydu Basra ve Ur valilerini gene Asurbanipal atiyor ayrica Babilliler dogrudan ona basvurarak toprak bagisi alabiliyorlardi Iki kardes 16 yil boyunca iliskilerini baris icinde surdurduler Elam tahtini zorla ele gecirip Asur topraklarina giren Tept Humban olduruldugunde Elam prensleri Humbanigas ve Tammaritu Asurlularin yaninda yer aldilar Ulkeyi dogrudan Asur yonetimine baglamak yerine bu prenslere Elam da belli bolgelerin yonetimi verildi Boylece Asurbanipal buyuk bir olasilikla hala guvendigi kardesine de yardim etmek niyetindeydi Bu sirada Babillilerin gonderdigi temsilcilerle goruserek Elam olayinda suc ortakligi eden Gambulu kabilesini cezalandirdi Uzun sure Babil de kaldigi icin yorenin geleneksel direnis ruhuyla dolan Samas sum ukin in kardesinin yatistirici politikasini zayiflik olarak degerlendirdigi ve bunu firsat bilerek durumunu guclendirmeye calistigi dusunulebilir Nedeni ne olursa olsun sonucta Samas sum ukin Asur Imparatorlugu nun cevresindeki oteki topluluklari Fenike Misir Yahuda Elam Lidya ve Arap ve Keldani kabilelerini bir araya getirip Asur a baskaldirmaya yoneltti Asurbanipal bu entrikalardan Babillileri sorumlu tutarak belki bagliliklarini da sinamak amaciyla ozel bir vergi koydu Onlarin bu vergiyi odemeyi kabul etmemesi uzerine askerlerini harekete gecirdi Kardesini dogrudan tehlikeye atacak yontemlerde kacindigini ve dogrudan harekete gecmek yerine kusatmayi yegledigini dusunduren bir strateji uyguladi Babil Vakayinamesi ne gore savas uc yil surdu ve araliksiz carpismalar oldu Elam ic cekismelerin getirdigi sorunlarla ugrastigi icin ayaklananlari destekleyemez durumdaydi Babil e siginan Araplar acligin kol gezdigi bu kentten kactilar Samas sum ukin de atese verilen sarayinin icinde kendini oldurdu Asurbanipal Babil e karsi duydugu yakinligi onarim calismalariyla ve Keldani soylusu Kandalano yu genel vali atayarak ortaya koydu Ama ayaklanmayi bastirmak icin uzun bir sure daha ugrasmak zorunda kaldi Arap kabilelerine baskinlar duzenledi Nebatilerin onderi ile Uate ve muttefiklerini yenilgiye ugratarak Kadar kabilesini saf disi etti Elam la daha zorlu bir mucadeleye girdi Savas M O 639 da Asurlularin Susa yi ele gecirmesine degin surdu Boylece butun dunya ya egemen olan Asurbanipal zaferini dort tutsak kralin cektigi arabasinda katildigi gecit toreniyle kutladi Duzeni korumak icin giristigi askeri harekatlar Asurbanipal in bir yonetici olarak yeteneklerinin goz ardi edilmesine yol acmamalidir Lidyalilarin ve Medlerin yayilmasi sonucunda kuzeydeki ve dogudaki ticaret yollarinin kapanmasi tehlikesine karsin Asurbanipal doneminde imparatorluk ekonomik bakimdan gelisti Ama MO 631 den sonra kaynaklar yetersiz kalmaya basladi Asurbanipal in olumunden soz eden bir belge ele gecmemistir Ama babasi gibi davranarak ogullari Asur etelilani ve Sin sar iskun un ulkeyi kendisinden sonra birlikte yonetmelerini sagalayacak bir duzenleme ile yetki alanlarini belirledigi sanilmaktadir Olumunden sonraki 20 yil icinde imparatorlugun cokmesinin sorumlulugu Asurbanipal in yonetimindeki zayifliklara baglanamaz Imparatorluk ic catismalardan cok dis baskilar yuzunden cokmustur Kisiligi ve tarihsel onemiAsurbanipal dine cok bagliydi Asur ve Babil deki onemli kutsal yerlerin cogunu yeniden canlandirdi Ninive deki Hanedan Evi ve bunlar arasinda en cok ozen gosterdikleriydi Bircok kararini verirken fal baktirdigi bu konuya ozel ilgi duydugu bilinmektedir Yeniyil Bayrami ni torenlerle kutlardi Onu Kralice Asur sharrat la bahcede aksam yemegi yerken gosteren kabartmanin bu kutlamalardan birini betimledigi sanilmaktadir Asurbanipal in kucuk kardesleri yasamlarini Harran ve Asur da rahip olarak gecirdiler Asurbanipal sanata duskundu Sumer Babil ve Asur eserlerine sarayinda yer verirdi Su anda Britanya Muzesi nde sergilenen bu eserler Mezopotamya tarihi ile ilgili onemli bilgiler tasimaktadir Asurbanipal Kutuphanesi Ayrica bakiniz Asurbanipal Kutuphanesi Ninive de Orta Dogu nun ilk sistematik kitapligini kurmustur Asurbanipal in tarihteki onemi bilim sanat ve din gibi konulara duydugu ilgi sonucunda gerceklestirdigi islerden de kaynaklanir Ninive de Ortadogu nun sistemli bicimde toplanip kataloglanmis ilk kitapligini o kurmustur Bu kitapliktan gunumuze kalan yaklasik 20 720 tablet British Museum dadir Asurbanipal in yazicilari onun emri uzerine tapinak kitapliklarinda bulduklari her turden metnin aslini ya da kopyasini topladilar Bunlar Asur Nimrud ve Ninive den getirilen tablet koleksiyonuna eklendi Bunlarin cogu gozlenen belli olaylara insan hayvan ve bitkilerin ozellikleriyle davranislarina Gunes Ay gezegen ve yildizlarin hareketlerine dayanan fal metinlerinden olusur Ayrica yazicilarin egitimi icin gereken Sumerce Akadca ve baska dillerde sozlukler de vardir Asurbanipal buyu ve ayin metinleri ile dua masal atasozu gibi metinlerin yani sira gerek dinsel gerek din disi pek cok yapiti da kitapligina getirtmisti Yaradilis Gilgamis Etana ve gibi geleneksel Mezopotamya destanlarinin gunumuze kalabilmesinde en buyuk rolu onun kurdugu bu kitaplik oynamistir Kitaplikta el kitaplarinin bilimsel metinlerin ve Binbir Gece Masallari ndan birinin ilk ornegi olan Nippur la Yoksul Adam gibi bazi halk oykulerinin bulunmasi bu kitapligin yalnizca kahinlerin ve kralin manevi esenliginden sorumlu olan baska kisilerin gereksinmeleri icin kurulmus olmadigini gosterir Asurbanipal in kisisel edebiyat merakina da karsilik veren bu kitapligin kil tabletlerinin cogunun ustunde kralliga ait oldugunu gosteren simgeler vardir Asurbanipal guzel sanatlarin da koruyucusuydu Ninive de yeni yaptirdigi ya da onarttigi saraylarda hukumdarlik doneminin tarihsel olaylarini ve torenlerini simgeleyen kabartmalar gorulur Bunlarin usluplarinda daha onceki donemlerinkilerle karsilastirildiginda dikkat cekici bir gelisme gorulur Bircok kabartma ise eski donemlerde rastlanmayan destansi ozellikler tasir Bu da Asurbanipal in canli ve guclu kisiliginin bir yansimasi olarak degerlendirilebilir Kaynakca Bertman Stephen 2005 Handbook to life in ancient Mesopotamia New York Oxford University Press ISBN 978 0195183641 Radner Karen 2011 The Oxford handbook of cuneiform culture Oxford Oxford University Press ISBN 978 0198856030 Wikimedia Commons ta Asurbanipal ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir