Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
At yarışı, en eski ve en yaygın sporlardan biridir. İlk at yarışları, eski Türk devletlerinde yapılmıştır.
Hititler, Asurlular, Romalılar ve Mısırlıların at yarışları düzenlediği bilinmektedir. Homeros MÖ 9. ya da 8. yüzyılda yazdığı İlyada adlı yapıtında atlı araba yarışlarından söz eder. Kuzey Afrikalı, Çinli, Pers ve Arap binicilerin de yarışlar yaptığı bilinmektedir.
İlk düzenli yarışlar, 17. yüzyılda İngiltere Kralı II. Charles döneminde yapıldı. 1665'te Kuzey Amerika'da ilk resmi at yarışı düzenlendi. At yarışları, bugünkü uluslararası biçimini 19. yüzyıl ortalarına doğru kazanmaya başladı. Günümüzde en ünlü İngiliz engelli yarışı, Liverpool'daki koşu pistinde yapılan Büyük Ulusal Yarış'tır.
Günümüzde at yarışları safkan ya da yarımkan atlarla yapılır. Yarışlar düz ve engelli koşu olmak üzere ikiye ayrılır. Düz koşulara en değerli yarış atları katılır ve bu yarışlar büyük ödüllü yarışlardır. Engelli koşularda yaşça daha büyük olan atlar, daha yüksek ve kalın engelleri aşmaya çalışırlar.
Bir yarış nasıl koşulur?
Klasik at yarışlarının yanı sıra "yaşa göre ağırlık" ya da handikap koşularında farklı yaşlarda ve farklı ağırlıklarda atlar yarışır. Ama bu atlar arasındaki yaş farkının doğurduğu eşitsizlik, yaşça daha büyük olan atların, öbürlerinden daha fazla ağırlık taşımasıyla giderilir. Ayrıca atların taşıyacağı ağırlık geçmişte aldıkları dereceler de göz önünde bulundurularak belirlenir. Bir atın taşıdığı ağırlık asıl olarak binici (jokey) ve eyerdir. Ama gerektiğinde eyerin altına, içinde kurşun bulunan ağırlık torbası koyulur.
Yarış başlamadan birkaç dakika önce jokeyler atlara binip başlama noktasına giderler. Bir koşu iki türlü başlatılabilir. Birincisinde, pisti enlemesine kesen şeritlerin oluşturduğu bir başlama kapısı kullanılır. Atlar, çıkış kapısının arkasında sıralanır, hakem kaldıraçla engeli yukarıya kaldırınca yarış başlar. İkinci tür çıkışta, her at için ayrı bölme kullanılır (starting box). Binicilerin değişik durumlara göre karar verebilme yetenekleri, becerileri ve soğukkanlı olmaları yarışı büyük ölçüde etkiler. Biniciler her atın farklı bir koşma biçimi olduğunu bilirler. Bazı atlar önde dörtnala gitmekten hoşlanır ve sonuna kadar böyle koşarlar. Bazıları ise öne geçer geçmez yavaşladığından, jokeyler bu tür atları bitiş çizgisine yakın bir mesafede atağa geçirirler. Bir jokey tempoyu iyi denetleyebilmeli, atın önünü açık tutmalı ve öbür atların arasından sıyrılıp öne çıkabilmek için hızlı davranmalıdır. Bir jokey, başka bir atı sıkıştırmak, önüne geçerek onu engellemek gibi kuraldışı davranışta bulunursa, o jokeyin bindiği at kuraldışı bulunduğu atın gerisine atılır. İlk dört dereceye giren atların eyer ve ağırlık torbaları, yarış sonunda önceden saptanan ağırlıkta olup olmadığı denetlenir.
Günümüzde at yarışları
İngiltere'de at yarışları, 1750'de ’ta kurulan Jokey Kulübü'nce düzenlenir. Beş klasik koşudan en önemlisi, Derby (Epsom) yarışıdır. Bu yarışta 3 yaş atları 2400 m koşarlar. Atların iki tekerlekli, hafif bir aracı çektikleri yarış türü ABD, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda'da çok yaygındır. ABD'de en önemli klasik koşular, Kentucky Derby, ve Preakness Stakes yarışlarıdır.
Fransa'da klasik koşular Jokey Kulübü Büyük Ödülü, Paris Büyük Ödülü ve Zafer Takı Büyük Ödülü yarışlarıdır. Avustralya'da en ünlü yarış Melbourne Kupa Koşusu’dur. Dünya binicilik şampiyonası ilk kez 1970'te yapılmıştır.
At yarışlarının daha heyecanlı bir spor olmasını sağlayan etkenlerden biri de bahistir.
Türkiye’de at yarışları
Türkiye'de ilk at yarışının, Osmanlı Padişahı Orhan Bey'in Bursa'yı alışından sonra yapıldığı bilinmektedir. 17. yüzyılda Edirne'de ve İstanbul'daki bahçesinde at yarışları düzenlenmiştir. 19. yüzyılda Makriköy'de (bugün Bakırköy) 'nin topraklarında (bugün Veliefendi Hipodromu) ve Kâğıthane'de at yarışları yapılırdı.
Cumhuriyet dönemindeki düzenli yarışların ilki 1924'te yapıldı. Bugün en ünlü koşu olan Gazi Koşusu 1927'de başlatıldı. Günümüzde Türkiye Jokey Kulübü bünyesinde İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa,Kocaeli, Elazığ, Diyarbakır,Şanlıurfa ve Antalya gibi kentlerde yapılan yarışların yanı sıra, yine aynı kurumun bünyesinde Cumhurbaşkanlığı Kupası, Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık Kupası ve Türkiye Büyük Millet Meclisi düzenlenmektedir. Gazi Koşusu 1927'den beri yapılmakta olup, Türkiye'de aralıksız en uzun süre yapılan spordur.
Kaynakça
- ^ Handicap in Horse Racing 4 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - At yarışlarında handikap
Dış bağlantılar
- Türkiye Jokey Kulübü 9 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Racetracks 28 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
At yarisi en eski ve en yaygin sporlardan biridir Ilk at yarislari eski Turk devletlerinde yapilmistir At yarislarindan bir sahne Hititler Asurlular Romalilar ve Misirlilarin at yarislari duzenledigi bilinmektedir Homeros MO 9 ya da 8 yuzyilda yazdigi Ilyada adli yapitinda atli araba yarislarindan soz eder Kuzey Afrikali Cinli Pers ve Arap binicilerin de yarislar yaptigi bilinmektedir Ilk duzenli yarislar 17 yuzyilda Ingiltere Krali II Charles doneminde yapildi 1665 te Kuzey Amerika da ilk resmi at yarisi duzenlendi At yarislari bugunku uluslararasi bicimini 19 yuzyil ortalarina dogru kazanmaya basladi Gunumuzde en unlu Ingiliz engelli yarisi Liverpool daki kosu pistinde yapilan Buyuk Ulusal Yaris tir Gunumuzde at yarislari safkan ya da yarimkan atlarla yapilir Yarislar duz ve engelli kosu olmak uzere ikiye ayrilir Duz kosulara en degerli yaris atlari katilir ve bu yarislar buyuk odullu yarislardir Engelli kosularda yasca daha buyuk olan atlar daha yuksek ve kalin engelleri asmaya calisirlar Bir yaris nasil kosulur Klasik at yarislarinin yani sira yasa gore agirlik ya da handikap kosularinda farkli yaslarda ve farkli agirliklarda atlar yarisir Ama bu atlar arasindaki yas farkinin dogurdugu esitsizlik yasca daha buyuk olan atlarin oburlerinden daha fazla agirlik tasimasiyla giderilir Ayrica atlarin tasiyacagi agirlik gecmiste aldiklari dereceler de goz onunde bulundurularak belirlenir Bir atin tasidigi agirlik asil olarak binici jokey ve eyerdir Ama gerektiginde eyerin altina icinde kursun bulunan agirlik torbasi koyulur Yaris baslamadan birkac dakika once jokeyler atlara binip baslama noktasina giderler Bir kosu iki turlu baslatilabilir Birincisinde pisti enlemesine kesen seritlerin olusturdugu bir baslama kapisi kullanilir Atlar cikis kapisinin arkasinda siralanir hakem kaldiracla engeli yukariya kaldirinca yaris baslar Ikinci tur cikista her at icin ayri bolme kullanilir starting box Binicilerin degisik durumlara gore karar verebilme yetenekleri becerileri ve sogukkanli olmalari yarisi buyuk olcude etkiler Biniciler her atin farkli bir kosma bicimi oldugunu bilirler Bazi atlar onde dortnala gitmekten hoslanir ve sonuna kadar boyle kosarlar Bazilari ise one gecer gecmez yavasladigindan jokeyler bu tur atlari bitis cizgisine yakin bir mesafede ataga gecirirler Bir jokey tempoyu iyi denetleyebilmeli atin onunu acik tutmali ve obur atlarin arasindan siyrilip one cikabilmek icin hizli davranmalidir Bir jokey baska bir ati sikistirmak onune gecerek onu engellemek gibi kuraldisi davranista bulunursa o jokeyin bindigi at kuraldisi bulundugu atin gerisine atilir Ilk dort dereceye giren atlarin eyer ve agirlik torbalari yaris sonunda onceden saptanan agirlikta olup olmadigi denetlenir Gunumuzde at yarislariIngiltere de at yarislari 1750 de ta kurulan Jokey Kulubu nce duzenlenir Bes klasik kosudan en onemlisi Derby Epsom yarisidir Bu yarista 3 yas atlari 2400 m kosarlar Atlarin iki tekerlekli hafif bir araci cektikleri yaris turu ABD Kanada Avustralya ve Yeni Zelanda da cok yaygindir ABD de en onemli klasik kosular Kentucky Derby ve Preakness Stakes yarislaridir Fransa da klasik kosular Jokey Kulubu Buyuk Odulu Paris Buyuk Odulu ve Zafer Taki Buyuk Odulu yarislaridir Avustralya da en unlu yaris Melbourne Kupa Kosusu dur Dunya binicilik sampiyonasi ilk kez 1970 te yapilmistir At yarislarinin daha heyecanli bir spor olmasini saglayan etkenlerden biri de bahistir Turkiye de at yarislariTurkiye de ilk at yarisinin Osmanli Padisahi Orhan Bey in Bursa yi alisindan sonra yapildigi bilinmektedir 17 yuzyilda Edirne de ve Istanbul daki bahcesinde at yarislari duzenlenmistir 19 yuzyilda Makrikoy de bugun Bakirkoy nin topraklarinda bugun Veliefendi Hipodromu ve Kagithane de at yarislari yapilirdi Cumhuriyet donemindeki duzenli yarislarin ilki 1924 te yapildi Bugun en unlu kosu olan Gazi Kosusu 1927 de baslatildi Gunumuzde Turkiye Jokey Kulubu bunyesinde Istanbul Ankara Izmir Adana Bursa Kocaeli Elazig Diyarbakir Sanliurfa ve Antalya gibi kentlerde yapilan yarislarin yani sira yine ayni kurumun bunyesinde Cumhurbaskanligi Kupasi Cumhurbaskanligi Basbakanlik Kupasi ve Turkiye Buyuk Millet Meclisi duzenlenmektedir Gazi Kosusu 1927 den beri yapilmakta olup Turkiye de araliksiz en uzun sure yapilan spordur Kaynakca Handicap in Horse Racing 4 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde At yarislarinda handikapDis baglantilarTurkiye Jokey Kulubu 9 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Racetracks 28 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce