Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atmosfer bilimi, Dünya atmosferi ve içinde gerçekleşen fiziksel süreçlerinin incelenmesidir. Meteorolojinin kapsamında atmosferik kimya ve atmosfer fiziği bulunmasıyla beraber, ana odağı hava tahminidir. İklim bilimi, hem doğal hem de antropojenik iklim değişkenliği nedeniyle ortalama iklimleri ve bunların zaman içerisindeki değişimlerini tanımlayan atmosferik değişikliklerin (hem uzun hem de kısa vadeli) incelenmesidir. Aeronomi, ayrışma ve iyonlaşmanın önem arz ettiği atmosfer üst katmanlarının incelenmesidir. Atmosfer bilimi, gezegen bilimi alanına, güneş sistemindeki gezegenlerin ve doğal uyduların atmosferlerinin incelenmesine kadar genişletilmiştir.
Atmosfer biliminde kullanılan deneysel araçlar arasında uydular, sondaj roketleri, radyosondalar, ve lazerler bulunur.
Aeroloji terimi (Yunanca ἀήρ, aēr, "hava" ve -λογία, -logia'dan) bazen Dünya atmosferinin incelenmesi için alternatif bir terim olarak kullanılır; diğer tanımlarda aeroloji, serbest atmosferle, yani üzerindeki bölge ile sınırlıdır.
Bu alandaki ilk öncüler arasında ve bulunmaktadır.
Atmosfer kimyası
Atmosfer kimyası, Dünya ve diğer gezegenlerin atmosfer kimyasının incelendiği bir atmosfer bilimi dalıdır. Çok disiplinli bir araştırma alanıdır ve çevre kimyası, fizik, meteoroloji, bilgisayar modellemesi, okyanus bilimi, jeoloji, volkanoloji ve diğer çeşitli disiplinlerden yararlanır. Araştırmalar, iklim bilimi gibi diğer çalışma alanlarıyla gittikçe artan oranda bağlantılıdır.
Atmosferin bileşimi ve kimyası birkaç nedenden ötürü önemlidir ancak önemli olmasının esas sebebi atmosfer ile canlı organizmalar arasındaki etkileşimlerdir. Dünya atmosferinin bileşimi insan faaliyetleri ile değişmiştir ve bu değişikliklerin bazıları insan sağlığına, ekinlere ve ekosistemlere zararlıdır. Atmosfer kimyasında ele alınan sorunlar arasında asit yağmurları, fotokimyasal dumanlar ve küresel ısınma gibi örnekler yer alır. Atmosfer kimyası, bu sorunların nedenlerini anlamaya çalışır ve bunlarla ilgili teorik bir anlayış kazanarak, olası çözümlerin test edilmesini ve hükûmet politikalarındaki değişikliklerin etkilerinin değerlendirilmesini sağlar.
Atmosfer dinamikleri
Atmosfer dinamikleri, birden çok yer ve zamanda gözlem ve teorileri bütünleştiren, meteorolojik öneme sahip hareket sistemlerinin incelenmesidir. İncelenen ortak konular arasında gök gürültülü fırtınalar, kasırgalar, yerçekimi dalgaları, tropikal siklonlar, tropikal olmayan siklonlar, jet akımları ve küresel ölçekli dolaşımlar gibi çeşitli olaylar bulunmaktadır. Dinamik çalışmaların amacı, gözlemlenen sirkülasyonları fiziğin temel ilkelerine dayalı olarak açıklamaktır. Hava tahminini iyileştirmek, mevsimsel ve yıllar arasındaki iklim dalgalanmalarını tahmin etmek için yöntemler geliştirmek ve küresel iklim üzerindeki insan kaynaklı düzensizliklerin (örneğin artan karbondioksit derişimleri veya ozon tabakasının incelmesi) etkilerini anlamak, bu tür çalışmaların hedefleri arasındadır.
Atmosfer fiziği
Atmosfer fiziği, fiziğin atmosfer araştırmalarına uygulanmasıdır. Atmosfer fizikçileri, atmosfer ve altında bulunan okyanuslarda akışkan akış denklemleri, kimyasal modeller, radyasyon dengeleme ve enerji aktarımı süreçlerini kullanarak Dünya ve diğer gezegenlerin atmosferini modellemeye çalışır. Atmosfer fizikçileri, hava sistemlerini modellemek için her biri yüksek derecelerde matematik ve fizik içeren saçılma teorisi, dalga yayılma modelleri, bulut fiziği, istatistiksel mekanik ve uzamsal istatistik unsurlarını kullanır. Atmosfer fiziğinin meteoroloji ve iklim bilimi ile yakın ilişkisi var olmakla beraber, uzaktan algılama cihazları da dahil olmak üzere, atmosferi incelemek ve sağladıkları verilerin yorumlanması için araçların tasarımı ve yapımı da atmosfer fiziği kapsamındadır.
Atmosfer çalışmaları Birleşik Krallık'ta Meteoroloji Dairesi tarafından desteklenmektedir. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'nin bölümleri, atmosfer fiziği ile ilgili araştırma projelerini ve hava durumu modellemelerini denetlemektedir. ABD Ulusal Astronomi ve İyonosfer Merkezi de yüksek atmosferle ilgili çalışmalar yapmaktadır.
Dünya'nın manyetik alanı ve güneş rüzgârı atmosferle etkileşime girerek iyonosferi, Van Allen radyasyon kuşaklarını, ve ışınım enerjisini yaratır.
İklim bilimi
Birkaç hafta kadar süren kısa vadeli hava sistemlerini inceleyen meteorolojinin aksine, iklim bilimi bu sistemlerin sıklığını ve eğilimlerini inceler. İklim biliminde yıllardan bin yıllık dönemlere kadar hava olaylarının dönemselliği incelendiği gibi, atmosferik koşullarla ilişkili uzun vadeli ortalama hava modellerinde meydana gelen değişiklikler de incelenmektedir. İklim bilimciler, hem iklimlerin -yerel, bölgesel veya küresel- doğasını hem de iklimlerin değişmesine neden olan doğal veya beşeri etkenleri inceler. İklim bilimi geçmişi dikkate almaktadır ve gelecek iklim değişikliklerinin tahmininde yardımcı olabilir.
Atmosferik sınır tabaka, dolaşım modelleri, ısı aktarımı (ışınımsal, konvektif ve gizli), atmosfer, okyanuslar ve yeryüzü (özellikle bitki örtüsü, arazi kullanımı ve topoğrafya) arasındaki etkileşimler ile atmosferin kimyasal ve fiziksel bileşimi iklimin odağında bulunan olaylar arasındadır. Astrofizik, atmosfer fiziği, kimya, ekoloji, fiziksel coğrafya, jeoloji, jeofizik, buzul bilimi, hidroloji, okyanus bilimi ve volkanoloji, iklim bilimi ile ilgili disiplinlerdendir.
Diğer gök cisimlerindeki atmosferler
Güneş sisteminin tüm gezegenlerinin atmosferi vardır. Bunun nedeni bu gezegenlerin yer çekimlerinin gaz parçacıklarını yüzeye yakın tutacak kadar güçlü olmasıdır. Büyük gaz devleri, hafif gazlar olan hidrojen ve helyumu büyük miktarlarda yakınında tutacak kadar büyükken, küçük gezegenler bu gazları uzaya bırakarak kaybeder. Dünya atmosferinin bileşiminin diğer gezegenlerden farklı olmasının sebebi Dünya'da meydana gelen çeşitli yaşam süreçlerinin atmosfere serbest hâlde moleküler oksijen beslemiş olmasıdır. büyük bir kısmı güneş rüzgarı tarafından yok edilmiştir. Yoğun bir atmosfere sahip olan tek uydu Titan'dır. 'da ince bir atmosfer varken, 'da da bir atmosfere dair izler bulunmaktadır.
Gezegen atmosferleri, Güneş'ten veya gezegenin içerisinden gelen çeşitli derecedeki enerjilerden etkilenir ve bunun sonucu olarak kasırgalar (Dünya'da), gezegen çapında toz fırtınaları ('ta), Jüpiter üzerinde Dünya büyüklüğünde bir antisiklon (Büyük Kırmızı Leke olarak adlandırılır) ve atmosferde delikler (Neptün'de) oluşur. En az bir güneş dışı gezegenin; HD 189733 b'nin, Büyük Kırmızı Leke'ye benzer, ancak ondan iki kat daha büyük olan bir hava sistemine sahip olduğu iddia edilmiştir.
Sıcak gaz devlerinin tıpkı kuyruklu yıldızların kuyrukları gibi, yıldız radyasyonu nedeniyle atmosferlerini uzaya kaybettikleri gösterilmiştir. Bu gezegenlerin gündüz ve gece tarafları arasında süpersonik rüzgarlar üreten büyük sıcaklık farklılıkları olabilir ancak HD 189733 b'nin gündüz ve gece tarafları çok benzer sıcaklıklara sahiptir ve bu da atmosferinin, yıldızının enerjisini gezegen etrafında etkin bir şekilde yeniden yaydığını gösterir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Aerology". OED Online. Oxford University Press. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2019.
- ^ . glossary.ametsoc.org. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2019.
- ^ Ultraviolet radiation in the solar system 29 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . By Manuel Vázquez, Arnold Hanslmeier
- ^ University of Washington. Atmospheric Dynamics. 16 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved on 1 June 2007.
- ^ Sheppard (2005). "An Ultradeep Survey for Irregular Satellites of Uranus: Limits to Completeness". . 129 (1): 518-525. doi:10.1086/426329.
- ^ Introductory Astronomy & Astrophysics. 4th. Saunders College Publishing. 1998. ss. 67. ISBN .
- ^ Hunten D. M., Shemansky D. E., Morgan T. H. (1988), The Mercury atmosphere, In: Mercury (A89-43751 19–91). University of Arizona Press, pp. 562–612
- ^ "Weather, Weather, Everywhere?". NASA. 1 Mayıs 2006. 8 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2007.
- ^ a b Knutson (2007). "A map of the day-night contrast of the extrasolar planet HD 189733b". Nature. 447 (7141): 183-6. doi:10.1038/nature05782. (PMID) 17495920. (Related press release 26 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ "Hubble Probes Layer-cake Structure of Alien World's Atmosphere". University of Arizona, Lunar and Planetary Laboratory (Press Release). 31 Ocak 2007. 8 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2007.
- ^ Ballester (2007). "The signature of hot hydrogen in the atmosphere of the extrasolar planet HD 209458b". Nature. 445 (7127): 511-4. doi:10.1038/nature05525. (PMID) 17268463.
- ^ Harrington (2006). "The phase-dependent infrared brightness of the extrasolar planet Andromeda b". Science. 314 (5799): 623-6. doi:10.1126/science.1133904. (PMID) 17038587. (Related press release 13 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
Dış bağlantılar
- Hava haritalarına uygulanan atmosferik akışkan dinamiği27 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Adveksiyon, Deformasyon ve Vortisiti gibi İlkeler
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atmosfer bilimi Dunya atmosferi ve icinde gerceklesen fiziksel sureclerinin incelenmesidir Meteorolojinin kapsaminda atmosferik kimya ve atmosfer fizigi bulunmasiyla beraber ana odagi hava tahminidir Iklim bilimi hem dogal hem de antropojenik iklim degiskenligi nedeniyle ortalama iklimleri ve bunlarin zaman icerisindeki degisimlerini tanimlayan atmosferik degisikliklerin hem uzun hem de kisa vadeli incelenmesidir Aeronomi ayrisma ve iyonlasmanin onem arz ettigi atmosfer ust katmanlarinin incelenmesidir Atmosfer bilimi gezegen bilimi alanina gunes sistemindeki gezegenlerin ve dogal uydularin atmosferlerinin incelenmesine kadar genisletilmistir Atmosfer biliminde kullanilan deneysel araclar arasinda uydular sondaj roketleri radyosondalar ve lazerler bulunur Aeroloji terimi Yunanca ἀhr aer hava ve logia logia dan bazen Dunya atmosferinin incelenmesi icin alternatif bir terim olarak kullanilir diger tanimlarda aeroloji serbest atmosferle yani uzerindeki bolge ile sinirlidir Bu alandaki ilk onculer arasinda ve bulunmaktadir Atmosfer kimyasiDunya atmosferindeki cesitli elementlerin evrimini dongulerini gosteren bilesim diyagrami Atmosfer kimyasi Dunya ve diger gezegenlerin atmosfer kimyasinin incelendigi bir atmosfer bilimi dalidir Cok disiplinli bir arastirma alanidir ve cevre kimyasi fizik meteoroloji bilgisayar modellemesi okyanus bilimi jeoloji volkanoloji ve diger cesitli disiplinlerden yararlanir Arastirmalar iklim bilimi gibi diger calisma alanlariyla gittikce artan oranda baglantilidir Atmosferin bilesimi ve kimyasi birkac nedenden oturu onemlidir ancak onemli olmasinin esas sebebi atmosfer ile canli organizmalar arasindaki etkilesimlerdir Dunya atmosferinin bilesimi insan faaliyetleri ile degismistir ve bu degisikliklerin bazilari insan sagligina ekinlere ve ekosistemlere zararlidir Atmosfer kimyasinda ele alinan sorunlar arasinda asit yagmurlari fotokimyasal dumanlar ve kuresel isinma gibi ornekler yer alir Atmosfer kimyasi bu sorunlarin nedenlerini anlamaya calisir ve bunlarla ilgili teorik bir anlayis kazanarak olasi cozumlerin test edilmesini ve hukumet politikalarindaki degisikliklerin etkilerinin degerlendirilmesini saglar Atmosfer dinamikleriAtmosfer dinamikleri birden cok yer ve zamanda gozlem ve teorileri butunlestiren meteorolojik oneme sahip hareket sistemlerinin incelenmesidir Incelenen ortak konular arasinda gok gurultulu firtinalar kasirgalar yercekimi dalgalari tropikal siklonlar tropikal olmayan siklonlar jet akimlari ve kuresel olcekli dolasimlar gibi cesitli olaylar bulunmaktadir Dinamik calismalarin amaci gozlemlenen sirkulasyonlari fizigin temel ilkelerine dayali olarak aciklamaktir Hava tahminini iyilestirmek mevsimsel ve yillar arasindaki iklim dalgalanmalarini tahmin etmek icin yontemler gelistirmek ve kuresel iklim uzerindeki insan kaynakli duzensizliklerin ornegin artan karbondioksit derisimleri veya ozon tabakasinin incelmesi etkilerini anlamak bu tur calismalarin hedefleri arasindadir Atmosfer fizigiAtmosfer fizigi fizigin atmosfer arastirmalarina uygulanmasidir Atmosfer fizikcileri atmosfer ve altinda bulunan okyanuslarda akiskan akis denklemleri kimyasal modeller radyasyon dengeleme ve enerji aktarimi sureclerini kullanarak Dunya ve diger gezegenlerin atmosferini modellemeye calisir Atmosfer fizikcileri hava sistemlerini modellemek icin her biri yuksek derecelerde matematik ve fizik iceren sacilma teorisi dalga yayilma modelleri bulut fizigi istatistiksel mekanik ve uzamsal istatistik unsurlarini kullanir Atmosfer fiziginin meteoroloji ve iklim bilimi ile yakin iliskisi var olmakla beraber uzaktan algilama cihazlari da dahil olmak uzere atmosferi incelemek ve sagladiklari verilerin yorumlanmasi icin araclarin tasarimi ve yapimi da atmosfer fizigi kapsamindadir Atmosfer calismalari Birlesik Krallik ta Meteoroloji Dairesi tarafindan desteklenmektedir ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Idaresi nin bolumleri atmosfer fizigi ile ilgili arastirma projelerini ve hava durumu modellemelerini denetlemektedir ABD Ulusal Astronomi ve Iyonosfer Merkezi de yuksek atmosferle ilgili calismalar yapmaktadir Dunya nin manyetik alani ve gunes ruzgari atmosferle etkilesime girerek iyonosferi Van Allen radyasyon kusaklarini ve isinim enerjisini yaratir Iklim bilimiSicak ENSO bolumlerinin El Nino bolgesel etkileri Birkac hafta kadar suren kisa vadeli hava sistemlerini inceleyen meteorolojinin aksine iklim bilimi bu sistemlerin sikligini ve egilimlerini inceler Iklim biliminde yillardan bin yillik donemlere kadar hava olaylarinin donemselligi incelendigi gibi atmosferik kosullarla iliskili uzun vadeli ortalama hava modellerinde meydana gelen degisiklikler de incelenmektedir Iklim bilimciler hem iklimlerin yerel bolgesel veya kuresel dogasini hem de iklimlerin degismesine neden olan dogal veya beseri etkenleri inceler Iklim bilimi gecmisi dikkate almaktadir ve gelecek iklim degisikliklerinin tahmininde yardimci olabilir Atmosferik sinir tabaka dolasim modelleri isi aktarimi isinimsal konvektif ve gizli atmosfer okyanuslar ve yeryuzu ozellikle bitki ortusu arazi kullanimi ve topografya arasindaki etkilesimler ile atmosferin kimyasal ve fiziksel bilesimi iklimin odaginda bulunan olaylar arasindadir Astrofizik atmosfer fizigi kimya ekoloji fiziksel cografya jeoloji jeofizik buzul bilimi hidroloji okyanus bilimi ve volkanoloji iklim bilimi ile ilgili disiplinlerdendir Diger gok cisimlerindeki atmosferlerDunya atmosferi Gunes sisteminin tum gezegenlerinin atmosferi vardir Bunun nedeni bu gezegenlerin yer cekimlerinin gaz parcaciklarini yuzeye yakin tutacak kadar guclu olmasidir Buyuk gaz devleri hafif gazlar olan hidrojen ve helyumu buyuk miktarlarda yakininda tutacak kadar buyukken kucuk gezegenler bu gazlari uzaya birakarak kaybeder Dunya atmosferinin bilesiminin diger gezegenlerden farkli olmasinin sebebi Dunya da meydana gelen cesitli yasam sureclerinin atmosfere serbest halde molekuler oksijen beslemis olmasidir buyuk bir kismi gunes ruzgari tarafindan yok edilmistir Yogun bir atmosfere sahip olan tek uydu Titan dir da ince bir atmosfer varken da da bir atmosfere dair izler bulunmaktadir Gezegen atmosferleri Gunes ten veya gezegenin icerisinden gelen cesitli derecedeki enerjilerden etkilenir ve bunun sonucu olarak kasirgalar Dunya da gezegen capinda toz firtinalari ta Jupiter uzerinde Dunya buyuklugunde bir antisiklon Buyuk Kirmizi Leke olarak adlandirilir ve atmosferde delikler Neptun de olusur En az bir gunes disi gezegenin HD 189733 b nin Buyuk Kirmizi Leke ye benzer ancak ondan iki kat daha buyuk olan bir hava sistemine sahip oldugu iddia edilmistir Sicak gaz devlerinin tipki kuyruklu yildizlarin kuyruklari gibi yildiz radyasyonu nedeniyle atmosferlerini uzaya kaybettikleri gosterilmistir Bu gezegenlerin gunduz ve gece taraflari arasinda supersonik ruzgarlar ureten buyuk sicaklik farkliliklari olabilir ancak HD 189733 b nin gunduz ve gece taraflari cok benzer sicakliklara sahiptir ve bu da atmosferinin yildizinin enerjisini gezegen etrafinda etkin bir sekilde yeniden yaydigini gosterir Ayrica bakinizKaynakca Aerology OED Online Oxford University Press 4 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2019 glossary ametsoc org 5 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Eylul 2019 Ultraviolet radiation in the solar system 29 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde By Manuel Vazquez Arnold Hanslmeier University of Washington Atmospheric Dynamics 16 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved on 1 June 2007 Sheppard 2005 An Ultradeep Survey for Irregular Satellites of Uranus Limits to Completeness 129 1 518 525 doi 10 1086 426329 Introductory Astronomy amp Astrophysics 4th Saunders College Publishing 1998 ss 67 ISBN 0 03 006228 4 Hunten D M Shemansky D E Morgan T H 1988 The Mercury atmosphere In Mercury A89 43751 19 91 University of Arizona Press pp 562 612 Weather Weather Everywhere NASA 1 Mayis 2006 8 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Eylul 2007 a b Knutson 2007 A map of the day night contrast of the extrasolar planet HD 189733b Nature 447 7141 183 6 doi 10 1038 nature05782 PMID 17495920 Related press release 26 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hubble Probes Layer cake Structure of Alien World s Atmosphere University of Arizona Lunar and Planetary Laboratory Press Release 31 Ocak 2007 8 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2007 Ballester 2007 The signature of hot hydrogen in the atmosphere of the extrasolar planet HD 209458b Nature 445 7127 511 4 doi 10 1038 nature05525 PMID 17268463 Harrington 2006 The phase dependent infrared brightness of the extrasolar planet Andromeda b Science 314 5799 623 6 doi 10 1126 science 1133904 PMID 17038587 Related press release 13 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarHava haritalarina uygulanan atmosferik akiskan dinamigi27 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Adveksiyon Deformasyon ve Vortisiti gibi Ilkeler